III.2. Ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ
III.2.1. LÞch tr×nh gi¶m thuÕ mét sè s¶n phÈm chñ yÕu
LÞch tr×nh gi¶m thuÕ c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ giai ®o¹n 2001-2006 ®Ó tham gia AFTA nh sau:
M· HS
|
Tªn s¶n phÈm
|
T/s%
MFN
|
Ký
hiÖu
|
T/S CEPT (%)
|
00
|
01
|
02
|
03
|
04
|
05
|
06
|
7206
|
10
|
00
|
ThÐp thái
|
1
|
I
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
7208
|
10
|
10
|
ThÐp x©y dùng
|
40
|
I
|
40
|
20
|
20
|
20
|
15
|
10
|
5
|
7210
|
30
|
10
|
T«n m¹ kÏm
|
10
|
T
|
|
|
10
|
10
|
10
|
5
|
5
|
7323
|
93
|
00
|
Nåi ch¶o Inox
|
30
|
T
|
|
|
20
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8408
|
90
|
10
|
M¸y næ
|
30
|
T
|
|
|
20
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8413
|
50
|
10
|
M¸y b¬m níc
|
30
|
I
|
30
|
20
|
20
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8437
|
80
|
11
|
M¸y xay x¸t
|
15
|
I
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
8414
|
51
|
00
|
Qu¹t ®iÖn
|
50
|
T
|
|
|
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8418
|
21
|
00
|
Tñ l¹nh
|
50
|
T
|
|
|
20
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8450
|
11
|
00
|
M¸y giÆt
|
50
|
T
|
|
|
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8703
|
10
|
10
|
Xe «t« 7 chç ngåi
|
100
|
T
|
|
20
|
20
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8704
|
21
|
90
|
Xe 4 b¸nh t¶i nhÑ
|
100
|
T
|
|
|
|
20
|
15
|
10
|
5
|
8711
|
20
|
10
|
Xe g¾n m¸y
|
60
|
G
|
|
|
|
|
|
|
|
Trong c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ, ®¹i ®a sè c¸c s¶n phÈm n»m trong danh môc lo¹i trõ t¹m thêi (T) vµ cã nhiÒu s¶n phÈm cã møc thuÕ suÊt cao tõ 50-100%. Riªng s¶n phÈm xe g¾n m¸y dù kiÕn ®a vµo danh môc lo¹i trõ hoµn toµn (G).
III.2.2. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm chñ yÕu
Ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam nãi chung lµ ngµnh cã søc c¹nh tranh thÊp, tuy nhiªn ngµnh c¬ khÝ cã thÓ t¹o ra mét sè s¶n phÈm cã thÓ c¹nh tranh tèt víi c¸c níc ASEAN. §èi víi ngµnh c¬ khÝ §ång Nai, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm nh sau:
a) S¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh
- M¸y næ
- M¸y xay x¸t
- M¸y B¬m níc
- Nåi ch¶o inox
- Tñ l¹nh
- M¸y giÆt
1) S¶n phÈm m¸y næ, m¸y xay x¸t, m¸y b¬m níc: C¸c s¶n phÈm nµy lµ nh÷ng s¶n phÈm ®ang c¹nh tranh tèt trong níc do s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nµy chñ yÕu tËp trung t¹i §ång Nai, chiÕm tû träng cao trong s¶n xuÊt cña c¶ níc (tõ 80 trë lªn). Nh÷ng n¨m võa qua, c¸c s¶n phÈm nµy ®· tõng bíc c¹nh tranh víi hµng cña Trung Quèc, hµng m¸y cò cña NhËt B¶n trªn thÞ trêng néi ®Þa. §èi víi c¸c níc trong khu vùc, s¶n phÈm trªn ®· cã thÞ trêng xuÊt khÈu ®i nhiÒu níc trong khu vùc nh Indonesia, Malaysia, Singapore... ngoµi ra cßn xuÊt khÈu ®i mét sè níc ngoµi khu vùc nh §µi Loan, Srilanca vµ Trung §«ng. N¨m 2000, tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¹t 5,5%.
2) S¶n phÈm nåi, ch¶o inox: Trªn ®Þa bµn §ång Nai chØ cã 1 doanh nghiÖp §TNN s¶n xuÊt s¶n phÈm nµy, c¸c s¶n phÈm nåi ch¶o inox cña doanh nghiÖp lµ c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi hµng hãa tõ c¸c níc ASEAN, hiÖn nay thÞ trêng xuÊt khÈu chÝnh cña s¶n phÈm lµ Indonesia (70%), Malaysia (10%) vµ Nam Phi (20%). Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn cña ngµnh kh¸ cao, n¨m 2000 lµ 22,2%.
3) S¶n phÈm tñ l¹nh, m¸y giÆt: HiÖn nay c¸c s¶n phÈm nµy ®ang cã møc thuÕ suÊt b¶o hé cao (50%), nguyªn vËt liÖu chñ yÕu nhËp khÈu. So víi c¸c níc ASEAN th× c¸c s¶n phÈm nµy cña ViÖt Nam lµ nh÷ng s¶n phÈm mµ c¸c níc nh Malaysia, Singapore vµ Philippines ph¸t triÓn rÊt m¹nh. HÖ sè lîi thÕ so s¸nh (RCA) cña ViÖt Nam lµ 0,1; trong khi ®ã cña Malaysia lµ 2,9; Philippines lµ 2,5; Singapore lµ 2,4; Th¸i Lan lµ 1,3 vµ Indonesia lµ 0,2. Tuy nhiªn ë §ång Nai chØ cã 1 c«ng ty SANYO (§TNN) cña NhËt ®Çu t víi s¶n phÈm chñ yÕu xuÊt khÈu nªn cã thÓ xÕp c¸c s¶n phÈm nµy cña §ång Nai vµo danh môc s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
b) S¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã ®iÒu kiÖn
- Qu¹t ®iÖn
- Xe « t« 7 chç ngåi
- Xe 4 b¸nh t¶i nhÑ
- T«n m¹ kÏm
1) S¶n phÈm qu¹t ®iÖn: HiÖn nay s¶n phÈm qu¹t ®iÖn cña §ång Nai ®ang ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong níc vµ c¸c s¶n phÈm ngo¹i nhËp nh Trung quèc, NhËt B¶n. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp, n¨m 2000 tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn chØ ®¹t 2,6%. Tuy ®ang ®îc b¶o hé nhng mét sè s¶n phÈm cña Th¸i Lan vÉn ®ang chiÕm mét thÞ phÇn ®¸ng kÓ trªn thÞ trêng néi ®Þa. Thùc hiÖn lÞch tr×nh gi¶m thuÕ theo CEPT/AFTA, s¶n phÈm qu¹t ®iÖn sÏ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vÒ c¹nh tranh.
2) S¶n phÈm xe «t« 7 chç ngåi, xe 4 b¸nh t¶i nhÑ: C¸c s¶n phÈm nµy hiÖn nay chñ yÕu lµ l¾p r¸p víi tû lÖ néi ®Þa hãa thÊp (díi 10%), ngay trong ®iÒu kiÖn b¶o hé nh hiÖn nay, nhiÒu doanh nghiÖp trong níc vÉn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ s¶n xuÊt lo¹i mÆt hµng nµy. HiÖn nay mét sè níc trong khu vùc nh Th¸i Lan, Malaysia, s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nµy víi tû lÖ néi ®Þa hãa ®· ®¹t tõ 70-90%, c«ng nghÖ kh¸ tiªn tiÕn, chÕ t¹o ®îc ®éng c¬ cã uy tÝn trªn c¶ thÞ trêng Ch©u ¢u vµ Mü.
3) T«n m¹ kÏm: S¶n phÈm t«n m¹ kÏm cña §ång Nai ®îc s¶n xuÊt trªn d©y chuyÒn c«ng nghÖ tiªn tiÕn so víi trong níc, tuy nhiªn so víi c«ng nghÖ cña c¸c níc ASEAN nh Th¸i Lan, Malaysia th× hiÖn nay c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp cßn thÊp. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm t«n m¹ kÏm trong níc vÉn cßn cao h¬n cña Th¸i Lan 8-10%, nguyªn liÖu t«n l¸ vÉn ph¶i nhËp khÈu. Mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng cã hiÖu qu¶, s¶n phÈm chñ yÕu cung cÊp trªn thÞ trêng trong níc.
c) S¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp
- ThÐp thái
- ThÐp c¸n
Ngµnh thÐp ViÖt Nam nãi chung nhá bÐ, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ l¹c hËu, n¨ng suÊt thÊp vµ chÝ phÝ cao. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thÐp cña c¸c níc ASEAN thÊp h¬n so víi ViÖt Nam (kho¶ng 20USD/tÊn). HiÖn nay, ngoµi c¸c lo¹i thÐp x©y dùng s¶n xuÊt trong níc ®· ®¸p øng nhu cÇu, c¸c lo¹i thÐp l¸, tÊm, thÐp chÊt lîng cao... ph¶i nhËp khÈu. N¨ng lùc s¶n xuÊt toµn ngµnh míi ®¹t ®îc 60% vµ ®¹i ®a sè c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Òu cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kh«ng cao, nhiÒu doanh nghiÖp thua lç, mÆc dï nhµ níc ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé kh¸ triÖt ®Ó. Ngµnh thÐp c¸c níc ASEAN ®· ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, 5 níc Indonexia, Malaysia, Th¸i Lan, Philippines vµ Xingapore trong n¨m 1997 ®· s¶n xuÊt ®îc h¬n 10 triÖu tÊn ph«i thÐp vµ h¬n 22 triÖu tÊn thÐp c¸c lo¹i (ViÖt Nam n¨m 2000 kho¶ng 2 triÖu tÊn c¸c lo¹i), c¸c níc ASEAN hiÖn nay ®Òu cã nh÷ng nhµ m¸y lín nh:
- Indonexia cã nhµ m¸y Krakatau Steel ë Cilegon hµng n¨m s¶n xuÊt 2-3 triÖu tÊn s¾t, 1,9 triÖu tÊn thÐp cuén c¸n nãng, 600.000 tÊn thÐp cuén c¸n nguéi, 300.000 tÊn thÐp trßn cuéc vµ nhµ m¸y Ispas Indo ë Jarkata s¶n xuÊt 250.000 tÊn thÐp trßn x©y dùng/n¨m...
- Malayxia cã nhµ m¸y Amsteel Mills hµng n¨m s¶n xuÊt 700.000 tÊn thÐp ph«i, 850.000 tÊn thÐp trßn x©y dùng, nhµ m¸y Malayawata Steel Berhad trang bÞ lß ®iÖn tiªn tiÕn mét chiÒu 80 tÊn, m¸y ®óc liªn tôc 5 dßng, cã thÓ s¶n xuÊt ®îc 500.000 tÊn ph«i vµ c¸n ra ®îc 500.000 tÊn thÐp x©y dùng, Nhµ m¸y Perwaija Steel SDN.BHD s¶n xuÊt 1.200.000 tÊn s¾t xèp, luyÖn thÐp 750.000 tÊn, c¸n 560.000 tÊn...
- Th¸i Lan cã nhµ m¸y Thai Special Steel Industry s¶n xuÊt 750.000tÊn s¾t xèp, 2.100.000 tÊn ph«i thÐp, 400.000 tÊn thÐp d©y, nhµ m¸y Sahaviriya Steel s¶n xuÊt 1.150.000 tÊn thÐp cuén nãng, nhµ m¸y Thai Cold Rolled Steel Sheet s¶n xuÊt 1.200.000 tÊn thÐp cuén c¸n nguéi ...
- Philippines cã nhµ m¸y National Steel s¶n xuÊt ®îc 1.200.000 tÊn thÐp cuén nãng, 1.000.000 tÊn thÐp cuén c¸n nguéi, 300.000 tÊn ph«i thÐp vµ 240.000 tÊn thÐp l¸ tr¸ng thiÕc, nhµ m¸y Cathay Pacific s¶n xuÊt 720.000 tÊn thÐp x©y dùng...
- Singapore cã nhµ m¸y Natsteel s¶n xuÊt 950.000 tÊn thÐp trßn x©y dùng/n¨m, lín h¬n 5 nhµ m¸y liªn doanh c¸n thÐp x©y dùng cña ViÖt Nam hiÖn nay.
§ång Nai cã 2 nhµ m¸y luyÖn c¸n thÐp lín cña ViÖt Nam, hµng n¨m s¶n xuÊt cha tíi 150.000 tÊn/n¨m. Do vËy ®¸nh gi¸ vÞ thÕ c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm thÐp nãi trªn lµ thÊp.
III.2.3. T¸c ®éng cña AFTA
Tõ lÞch tr×nh gi¶m thuÕ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ, tham gia AFTA c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña ngµnh sÏ chÞu t¸c ®éng nh sau:
1) S¶n phÈm m¸y næ, m¸y xay x¸t, m¸y b¬m níc: C¸c lo¹i m¸y xay x¸t, m¸y b¬m níc ®· ®a vµo danh môc c¾t gi¶m (I), lµ c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ thÞ trêng xuÊt khÈu ngµy cµng më réng, do ®ã nh×n chung c¸c s¶n phÈm nµy kh«ng ¶nh hëng nhiÒu vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c níc ASEAN. Riªng s¶n phÈm m¸y næ, tuy n»m trong danh môc lo¹i trõ t¹m thêi(T) nhng c¸c s¶n phÈm m¸y næ cña §ång Nai chñ yÕu m¸y c«ng suÊt nhá (díi 80CV), c¸c s¶n phÈm nµy ®ang cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt vµ xuÊt khÈu sang khu vùc. Do ®ã, khi tham gia AFTA, c¸c doanh nghiÖp cÇn tËn dông thêi c¬ u ®·i vÒ thuÕ ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh viÖc xuÊt khÈu sang c¸c níc ASEAN.
2) S¶n phÈm nåi, ch¶o inox: Tuy n»m trong danh môc lo¹i trõ t¹m thêi nhng s¶n phÈm nåi, ch¶o Inox cña §ång Nai cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt, do ®ã tham gia AFTA, doanh nghiÖp sÏ cã thªm thêi c¬ ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang ASEAN.
3) S¶n phÈm tñ l¹nh, m¸y giÆt: C¸c s¶n phÈm nµy hiÖn t¹i ®Òu cã møc thuÕ suÊt b¶o hé cao (50%), dù kiÕn ®a vµo c¾t gi¶m n¨m 2002 vµ 2003. Lµ s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh so khu vùc, do ®ã víi viÖc tham gia AFTA thuÕ suÊt gi¶m tõ 50% hiÖn nay xuèng cßn 5% n¨m 2006, c¸c s¶n phÈm cña §ång Nai sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ trêng ASEAN.
4) S¶n phÈm qu¹t ®iÖn: HiÖn nay s¶n phÈm qu¹t ®iÖn ®ang ë møc thuÕ suÊt b¶o hé cao (50%) vµ dù kiÕn víi lÞch tr×nh gi¶m thuÕ chËm nhÊt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn, tuy qu¹t ®iÖn trong níc ®· chiÕm lÜnh thÞ trêng néi ®Þa, nhng víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c níc ASEAN cao h¬n, nªn khi thùc hiÖn lÞch tr×nh gi¶m thuÕ theo CEPT/AFTA víi thuÕ suÊt cßn 5% n¨m 2006, c¸c s¶n phÈm cña c¸c níc ASEAN nh Th¸i Lan sÏ cã c¬ héi trµn vµo chiÕm thÞ phÇn néi ®Þa.
5) S¶n phÈm xe «t« 7 chç ngåi, xe 4 b¸nh t¶i nhÑ: C¸c s¶n phÈm nµy hiÖn t¹i ®Òu cã møc thuÕ suÊt b¶o hé cao (100%). §èi víi lo¹i xe 7 chç, ®a vµo gi¶m thuÕ n¨m 2001, do ®ã s¶n phÈm nµy b¾t ®Çu chÞu sù c¹nh tranh bëi thÞ trêng ASEAN. Tuy nhiªn, sù c¹nh tranh thùc sù diÔn ra gay g¾t vµo n¨m 2006, khi c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®îc dì bá hoµn toµn vµ víi møc thuÕ suÊt tõ 100% xuèng cßn 5%.
Trªn ®Þa bµn §ång Nai, hiÖn nay chØ cã duy nhÊt 1 C«ng ty liªn doanh SUZUKI s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nµy ( chñ yÕu s¶n xuÊt xe g¾n m¸y). Lµ mét h·ng cã tªn tuæi cña NhËt B¶n vÒ s¶n xuÊt c¸c lo¹i xe « t«, c«ng ty ®· nghiªn cøu thÞ trêng ViÖt Nam víi c¸c lo¹i xe vËn chuyÓn nhá, do ®ã trong nh÷ng n¨m qua s¶n phÈm nµy ph¸t triÓn tèt, s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. Tham gia vµo AFTA mÆc dï h·ng SUZUKI còng ®· cã c¸c liªn doanh ë c¸c níc trong khu vùc, tuy nhiªn víi møc thuÕ gi¶m lín nh vËy th× hµng cña mét sè níc trong ASEAN víi gi¸ c¹nh tranh sÏ cã thÓ chiÕm mét phÇn thÞ trêng néi ®Þa (cho dï cßn do uy tÝn, th¬ng hiÖu cña h·ng).
6) T«n m¹ kÏm: Tuy thuÕ suÊt t«n tr¸ng kÏm hiÖn kh«ng cao (10%) vµ dù kiÕn ®a vµo danh môc c¾t gi¶m vµo n¨m 2002 nhng hiÖn nay s¶n phÈm t«n tr¸ng kÏm ®ang ph¶i c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng néi ®Þa víi nhiÒu doanh nghiÖp liªn doanh. Do gi¸ thµnh chªnh lÖch víi c¸c níc trong khu vùc kh«ng lín (8-10%) nªn s¶n phÈm cña c¸c níc nh Th¸i Lan, Malaysia vÉn cã thÓ vµo thÞ trêng ViÖt Nam khi ®îc hëng c¸c u ®·i vÒ thuÕ quan vµ kh«ng cßn hµng rµo phi thuÕ quan. Do ®ã, tham gia vµo AFTA c¸c doanh nghiÖp §ång Nai ph¶i chÞu t¸c ®éng c¹nh tranh kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp trong níc, mµ cßn c¸c níc ASEAN. C¸c doanh nghiÖp còng khã cã thÓ xuÊt khÈu sang c¸c níc nghÌo ASEAN, bëi c¸c níc m¹nh ®· vµ sÏ x©m nhËp thÞ trêng c¸c níc nµy.
7) ThÐp thái, thÐp c¸n x©y dùng: S¶n phÈm thÐp thái ®· ®a vµo danh môc c¾t gi¶m víi møc thuÕ suÊt thÊp (1%) do t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt ngµnh thÐp cña ViÖt Nam víi nguyªn liÖu ph«i thÐp chñ yÕu nhËp khÈu. MÆc dï c¶ níc hiÖn nay cã tíi 22 lß luyÖn thÐp, nhng tæng c«ng suÊt chØ 474.000 tÊn/n¨m, cha b»ng 1 nhµ m¸y cña Malaysia (§ång Nai cã 1 nhµ m¸y c«ng xuÊt kho¶ng 30.000 tÊn/n¨m). §©y lµ s¶n phÈm chóng ta ®ang cÇn nhËp ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, trong níc kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vµ chi phÝ s¶n xuÊt cao, do ®ã tham gia vµo AFTA vµ khi c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan ®îc dì bá th× s¶n phÈm thÐp thái sÏ khã ®øng v÷ng trªn thÞ trêng néi ®Þa.
§èi víi s¶n phÈm thÐp x©y dùng, hiÖn nay c¶ níc chØ cã mét vµi nhµ m¸y liªn doanh míi ®Çu t gÇn ®©y cã c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ t¬ng ®èi tiªn tiÕn, cßn l¹i ®¹i ®a sè c¸c dµn m¸y kh¸c ®Òu nhá vµ l¹c hËu, chÊt lîng kh«ng cao, kh«ng æn ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt cao. S¶n phÈm thÐp c¸n x©y dùng t¹i §ång Nai còng n»m trong t×nh tr¹ng chung ®ã, hiÖn nay do ®ang ®îc sù b¶o hé cña nhµ níc víi møc thuÕ suÊt cao (40% n¨m 2000) vµ hµng rµo phi thuÕ quan chÆt chÏ nh qu¶n lý giÊy phÐp, thËm chÝ cßn cÊm nhËp... nªn s¶n xuÊt tiªu thô tèt, ph¸t huy hÕt n¨ng xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ. MÆc dï hiÖn nay c¸c níc ASEAN còng cha s¶n xuÊt ®ñ nhu cÇu sö dông thÐp cña chÝnh hä, nhng song song víi viÖc nhËp thÐp hä còng xuÊt khÈu thÐp kh¸ nhiÒu, do vËy khi ViÖt Nam ph¶i ¸p dông thuÕ nhËp khÈu theo quy ®Þnh cña AFTA lµ 5% vµo n¨m 2006 th× c¸c níc ASEAN cã thÓ nhËp thÐp tõ nh÷ng níc kh¸c ngoµi khu vùc víi gi¶ rÎ h¬n vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm cña hä sang ViÖt Nam, chÌn Ðp s¶n phÈm thÐp néi, ngµnh thÐp sÏ kh«ng ph¸t triÓn ®îc, c¸c nhµ m¸y míi còng khã kh¶ n¨ng ra ®êi.
III.2.4. BiÖn ph¸p tham gia lé tr×nh AFTA
Tõ nh÷ng ph©n tÝch vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¸c ®éng cña tham gia AFTA, ®Ó chñ ®éng héi nhËp, c¸c doanh nghiÖp ngµnh c¬ khÝ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p:
1) S¶n phÈm m¸y næ, m¸y xay x¸t, m¸y b¬m níc: C¸c s¶n phÈm nµy chñ yÕu cña 2 nhµ m¸y Vikyno vµ Vinappro (QDTW). HiÖn nay c¸c s¶n phÈm nµy ®· cã uy tÝn trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. Tuy nhiªn thùc tÕ cho thÊy s¶n phÈm tuy chÊt lîng ®¶m b¶o nhng gi¸ thµnh s¶n xuÊt vÉn cßn cao do cßn ph¶i nhËp mét sè lo¹i phô tïng vµ s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ NhËt B¶n. ThiÕt bÞ c«ng nghÖ thêi gian qua tuy ®· ®îc bæ sung mét sè thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, tuy nhiªn nh×n chung so víi thÕ giíi còng ë møc trung b×nh. ThÞ phÇn trong níc c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc chØ chiÕm 15% (m¸y Trung Quèc vµ m¸y cò NhËt chiÕm 85%). Do ®ã ®Ó n©ng cao thÞ phÇn trong níc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp cÇn:
- TiÕp tôc n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh ®Ó t¨ng thÞ phÇn trong níc. Më réng m¹ng líi ®¹i lý, c¸c h×nh thøc cung cÊp thiÕt bÞ cho n«ng d©n ®Ó tiªu thô nhiÒu s¶n phÈm. §Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ trêng c¸c níc khu vùc ASEAN vµ Trung §«ng giµu tiÒm n¨ng vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp.
- TriÓn khai nhanh viÖc ®Çu t ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ theo c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®Õn 2005 cña doanh nghiÖp (c«ng ty Vikyno ®ang lËp dù ¸n ®Çu t 130-150 tû cho 5 n¨m tíi ®Ó ®¹t 40.000 ®éng c¬ vµo n¨m 2005).
- T¨ng cêng c«ng t¸c gia c«ng phèi hîp ®Ó chuyªn m«n hãa, néi ®Þa hãa, chñ ®éng s¶n xuÊt vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ ®Ó n©ng tû lÖ c¬ khÝ hãa trong kh©u ®óc ph«i, chuyÓn nh÷ng kh©u ®éc h¹i, nÆng nhäc tõ thñ c«ng sang c¬ khÝ, gi¶m tèi thiÓu c«ng ®o¹n thñ c«ng. §Çu t thiÕt bÞ míi n©ng cao chÊt lîng ph«i ®óc lµ c¬ së quan träng ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm nãi chung. Bæ sung hoµn chØnh mét sè d©y chuyÒn chÕ t¹o c¸c chi tiÕt quan träng nh th©n m¸y, n¾p xy lanh, trôc khuûu, tay biªn, trôc cam, thïng dÇu, l¾p r¸p s¬n..., trang bÞ mét sè m¸y mãc thiÕt bÞ chuyªn dïng (CNC) cã n¨ng suÊt cao vµ ®é chÝnh x¸c gia c«ng cao, tû lÖ sai háng thÊp.
- TiÕp tôc nghiªn cøu s¶n phÈm míi phôc vô c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp n«ng th«n nh xe vËn chuyÓn, ®éng c¬ lín (30CV), m¸y t¹o « xy nu«i t«m, mét sè thiÕt bÞ lµm ®Êt, gieo trång, thu ho¹ch, chÕ biÕn nh: M¸y xíi lo¹i nhá, m¸y c¾t lóa, m¸y ®µo khoai mú, thu ho¹ch b¾p, m¸y chÆt mÝa, m¸y Êp trøng gµ 3.000 –5.000 qu¶/mÎ. Nghiªn cøu c¸c lo¹i b¬m cao ¸p ®Ó cã thÓ phun tíi ngän c©y. C«ng ty Vikyno cã kÕ ho¹ch hîp t¸c víi c¸c c«ng ty c¬ khÝ n«ng nghiÖp trong níc l¾p r¸p c¸c lo¹i m¸y kÐo “B«ng Sen” 9CV, 12CV, 15CV nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m¸y kÐo cÇm tay do ViÖt Nam s¶n xuÊt t¹i thÞ trêng phÝa Nam vµ híng tíi xuÊt khÈu.
- TÝch cùc phèi hîp chÆt chÏ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc, c¬ quan ph¸p luËt ®Ó ng¨n chÆn hµng nh¸i, hµng gi¶ ... gi÷ v÷ng uy tÝn trªn thÞ trêng.
- TriÓn khai hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO: 9000, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp.
2) S¶n phÈm qu¹t ®iÖn: Theo sè liÖu thèng kª hiÖn nay c¶ níc cã trªn 100 doanh nghiÖp s¶n xuÊt qu¹t ®iÖn víi tæng c«ng suÊt kho¶ng 4 triÖu s¶n phÈm/n¨m, s¶n xuÊt trong níc cã xu híng b·o hoµ, do ®ã c¹nh tranh trong níc còng diÔn ra ngµy cµng m¹nh. §ång Nai hiÖn cã 1 doanh nghiÖp s¶n xuÊt qu¹t ®iÖn ®ã lµ nhµ m¸y §iÖn c¬ §ång Nai (QD§P), trong nh÷ng n¨m qua, s¶n phÈm cña nhµ m¸y ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c doanh nghiÖp trong níc, hµng Trung Quèc, Th¸i Lan... ngay trªn thÞ trêng néi ®Þa, s¶n xuÊt gÆp nhiÒu khã kh¨n do thiÕt bÞ chñ yÕu cña ViÖt Nam, §µi Loan... vµ ë trong t×nh tr¹ng cò kü l¹c hËu. ThiÕt bÞ vÒ ®iÖn cßn khã kh¨n h¬n, chñ yÕu lµ dông cô thñ c«ng. Kh«ng ®ñ c¸c thiÕt bÞ ®Ó lµm chi tiÕt b»ng nhùa. Kh«ng cã thiÕt bÞ chuyªn dïng nªn n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng cao nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cha cao vµ khã cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. S¶n phÈm cña nhµ m¸y so víi c¸c s¶n phÈm trong níc t¬ng ®¬ng vÒ chÊt lîng vµ chiÕm 5-6% thÞ phÇn trong níc. Do ®ã biÖn ph¸p cña doanh nghiÖp nghiÖp cÇn:
- TËn dông c¬ së vËt chÊt kü thuËt, trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn cã, ®ång thêi ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ë nh÷ng kh©u thiÕt yÕu nhÊt cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ; n©ng tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt qu¹t ®iÖn ë tr×nh ®é thñ c«ng, nöa c¬ khÝ, c«ng nghÖ cha khÐp kÝn..., lªn tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, víi trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i, tù ®éng, tËp trung vµo nh÷ng kh©u thiÕt yÕu cña d©y chuyÒn c«ng nghÖ (chÕ t¹o khu«n mÉu, gia c«ng c¬ khÝ c¾t gät kim lo¹i, quÊn lång d©y tù ®éng, c«ng nghÖ nhùa vµ ®óc ¸p lùc) tõng bíc khÐp kÝn d©y chuyÒn c«ng nghÖ, b¶o ®¶m n¨ng suÊt, chÊt lîng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt cña s¶n phÈm qu¹t ®iÖn Donaifan trong níc vµ khu vùc. C«ng suÊt sau khi ®Çu t n©ng lªn 100.000 qu¹t c¸c lo¹i/n¨m.
- TriÓn khai ®Çu t sau cæ phÇn ho¸ theo dù ¸n ®· x©y dùng ®Ó n©ng cao chÊt lîng, s¶n lîng s¶n phÈm, nghiªn cøu s¶n phÈm míi phï hîp víi c«ng nghÖ ®Çu t vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó c¹nh tranh víi thÞ trêng trong níc.
- Thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO 9000 ®Ó qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn quèc tÕ, nghiªn cøu, t×m kiÕm thÞ trêng xuÊt khÈu mét sè níc nghÌo trong khu vùc ASEAN nh Lµo, Campuchia..., do hiÖn nay thÞ trêng trong níc ®· cã xu híng b·o hßa.
- G¾n kÕt víi c¸c ViÖn, c¸c trêng kü thuËt ®Ó nghiªn cøu c«ng nghÖ s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng cao. Quan t©m ®Õn c«ng t¸c th«ng tin qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm.
- Bªn c¹nh viÖc n©ng cao chÊt lîng, mÉu m· s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh hiÖn nay, n¨m 2002 nhµ m¸y sÏ nghiªn cøu mét sè s¶n phÈm míi ®Ó ph¸t huy m¸y mãc thiÕt bÞ vµ n¨ng lùc kü thuËt cña nhµ m¸y nh : ChÊn lu ®Ìn huúnh quang c¸c lo¹i; chÊn lu ®Ìn cao ¸p Sodium; biÕn ®iÖn, æn ¸p; ®å ®iÖn d©n dông: cÇu dao, CB, contact, æ c¾m ®iÖn...vµ phô kiÖn ®êng d©y ®iÖn.
3) S¶n phÈm xe «t« 7 chç ngåi, xe 4 b¸nh t¶i nhÑ: Ngµnh s¶n xuÊt « t« ®ang chÞu c¹nh tranh gay g¾t bëi thÞ trêng néi ®Þa cßn qu¸ nhá bÐ, søc mua thÊp trong khi ®ã gi¸ b¸n l¹i cao h¬n nhiÒu so víi c¸c níc ASEAN, do hiÖn nay c¸c liªn doanh chñ yÕu nhËp khÈu linh kiÖn, chØ cã C«ng ty Toyota ViÖt Nam ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa trªn 10%, sè cßn l¹i ®¹t rÊt thÊp. Lµ mét c«ng ty liªn doanh gi÷a c«ng ty Vikyno vµ h·ng SUZUKI, do ®ã ®Ó s¶n phÈm ®øng v÷ng khi tham gia vµo AFTA cÇn t¨ng cêng néi ®Þa hãa, ®Çu t thªm n¨ng lùc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt néi ®Þa ho¸, gi¶m chi phÝ nhËp khÈu, ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng s¶n lîng tiªu thô (hiÖn nay gi¸ thµnh cña c«ng ty cao h¬n 60% so víi khu vùc ASEAN). Tæ chøc tèt viÖc ph©n c«ng s¶n xuÊt s¶n phÈm theo tõng thÞ trêng cña tõng níc trong khu vùc, ®Ó tr¸nh sù c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty liªn doanh cïng h·ng SUZUKI.
4) ThÐp thái, thÐp c¸n x©y dùng: Hai doanh nghiÖp QDTW trªn ®Þa bµn tØnh hiÖn nay còng ®· tõng bíc n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm nh nhµ m¸y thÐp Biªn Hßa (VICASA) n¨m 1998 ®Çu t m¸y xö lý nguyªn liÖu §µi Loan vµ n¨m 2000 c¶i t¹o lß 20 tÊn vµ ®Çu t lß nung 25 tÊn/h cña §µi Loan, møc ®é c¬ khÝ hãa 80%; møc ®é tù ®éng hãa 50% chñ yÕu c¸c kh©u luyÖn, ®óc thÐp, c¸n thÐp, thiÕt bÞ so víi khu vùc ®¹t trung b×nh vµ so víi thÕ giíi lµ l¹c hËu. §èi víi nhµ m¸y c¬ khÝ luyÖn kim trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ khÝ vµ luyÖn kim cña Mü, §øc, Liªn X« ®¹t tr×nh ®é trung b×nh so víi thÕ giíi, nhµ m¸y ph¸t huy 70% c«ng suÊt thiÕt bÞ. Tuy nhiªn, theo ®¸nh gi¸ cña HiÖp héi gang thÐp §«ng Nam ¸ (seaisi) hiÖn nay chi phÝ s¶n xuÊt trong níc cao h¬n rÊt nhiÒu (vÝ dô nh thêi gian luyÖn thÐp1 mÎ lµ 180 phót, trong khi ®ã thÕ giíi lµ 40-60 phót; tiªu hao thÐp phÕ tõ 1.200-1.250kg/tÊn, thÕ giíi lµ 1.100kg/tÊn; ®iÖn tõ 800-950KW/tÊn, thÕ giíi 340-360Kw/tÊn...) do ®ã héi nhËp khu vùc ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp nhiÒu th¸ch thøc. V× vËy, ®Ó héi nhËp c¸c doanh nghiÖp cÇn ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau:
- ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, ®Çu t chiÒu s©u, c¶i tiÕn qu¶n lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶m gi¸ thµnh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh s¶n phÈm trong níc. §©y lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ngµnh thÐp.
- Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó ®Õn 2006 c¸c s¶n phÈm trong níc kh«ng thua kÐm hµng cïng lo¹i cña ASEAN, tiÕn tíi cã thÓ tham gia vµo xuÊt khÈu.
- Nghiªn cøu thay ®æi kÕt cÊu s¶n phÈm s¶n xuÊt, t¨ng cêng s¶n phÈm ®Æc thï, khai th¸c lîi thÕ vÒ ®éi ngò chÊt x¸m mµ c¸c c¬ së ngoµi kh«ng cã ®îc vµ s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm mµ thÞ trêng yªu cÇu nhng Ýt cã ®èi thñ c¹nh tranh. Thùc tÕ lµ nguån s¾t thÐp vôn trong níc c¹n dÇn vµ lîi thÕ sö dông nguån s¾t thÐp vôn néi ®Þa gi¸ rÎ ®Ó s¶n xuÊt ph«i thÐp gi¸ thµnh thÊp sÏ bÞ h¹n chÕ; Trong n¨m 2001-2002 nhiÒu c¬ së t nh©n vµ vèn ®Çu t níc ngoµi ®ang nhËp vµ l¾p ®Æt nhiÒu d©y chuyÒn c¸n thÐp nhá cã tr×nh ®é kü thuËt tiªn tiÕn (c«ng suÊt vµi tr¨m ngµn tÊn/n¨m, thiÕt bÞ cña Italia, NhËt...) sÏ tung ra thÞ trêng thÐp x©y dùng cã chÊt lîng cao víi gi¸ c¹nh tranh. Tríc t×nh h×nh hiÖn nay, Nhµ m¸y thÐp biªn Hßa- C«ng ty thÐp MiÒn Nam ®· ®Çu t thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cho kh©u luyÖn thÐp (lß ®iÖn siªu cao c«ng suÊt, lß tinh luyÖn LF...) ®Ó s¶n xuÊt thÐp ph«i chÊt lîng phôc vô gia c«ng sau c¸n nh thÐp kÐo d©y, thÐp dËp boulon, thÐp lâi que hµn, thÐp lâi c¸p diÖn AC, thÐp lµm tanh vá xe hai b¸nh, thÐp hîp kim thÊp ®é bÒn cao dïng trong x©y dùng vµ kÕt cÊu c«ng tr×nh, do ®ã cÇn ph¸t huy nhanh, khai th¸c n¨ng lùc ®Çu t nµy.
- S¶n phÈm luyÖn thÐp hîp kim vµ ®óc chÝnh x¸c cÇn nghiªn cøu ®Çu t s¶n xuÊt thÐp hîp kim lµm khu«n, thÐp dông cô. §Çu t c«ng nghÖ ®óc chÝnh x¸c b»ng c«ng nghÖ Furan, tinh luyÖn thÐp hîp kim vµ ®Çu t m¸y gia c«ng c¬ khÝ chÝnh x¸c b»ng m¸y CNC, lùa chän thiÕt bÞ cña c¸c níc G7.
- HiÖn nay ViÖt Nam cha cã nhµ m¸y s¶n xuÊt thÐp tÊm, l¸. Toµn bé s¶n phÈm nµy ph¶i nhËp khÈu, trong quy ho¹ch ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam còng ®· ®Æt ra vÊn ®Ò nµy, do ®ã c¸c doanh nghiÖp còng cÇn nghiªn cøu, kh¶o s¸t ®Ó cã thÓ ®Þnh híng ®Çu t vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nµy.
- §Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm thÐp néi ®Þa, cÇn cã sù phèi hîp cña c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt thÐp cña ViÖt Nam víi nhau, sao cho gi¶m thiÓu sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa, tiÕn tíi thµnh lËp HiÖp héi s¶n xuÊt kinh doanh thÐp nh c¸c níc ASEAN.
III.2.5. KiÕn nghÞ vÒ lÞch tr×nh gi¶m thuÕ
Nh×n chung lÞch tr×nh gi¶m thuÕ c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ®îc Bé Tµi chÝnh tr×nh chÝnh phñ th«ng qua vÒ mÆt nguyªn t¾c lµ phï hîp. Võa qua c«ng ty Sanyo cã kiÕn nghÞ lÞch tr×nh gi¶m thuÕ s¶n phÈm tñ l¹nh vµ m¸y giÆt víi møc thuÕ c¾t gi¶m dÇn, tr¸nh gi¶m ®ét ngét. Tuy nhiªn theo hiÖp ®Þnh CEPT th× nh÷ng s¶n phÈm thuéc danh môc lo¹i trõ t¹m thêi (TEL) khi chuyÓn qua danh môc c¾t gi¶m (IL) th× ngay lËp tøc ph¶i gi¶m thuÕ xuèng 20%, do ®ã kiÕn nghÞ cña c«ng ty lµ kh«ng thÓ thùc hiÖn. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty t¨ng kh¶ n¨ng néi ®Þa hãa, kiÕn nghÞ lÞch tr×nh gi¶m thuÕ ®èi s¶n phÈm tñ l¹nh ®îc ®a vµo c¾t gi¶m chËm nhÊt (2003). Riªng ®èi víi s¶n phÈm m¸y næ, hiÖn ®ang c¹nh tranh tèt, do ®ã cã thÓ gi¶m thuÕ xuèng ngay 5% tõ n¨m 2002, t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
§èi víi xe 7 chç ngåi, n¨m 2001 thuÕ suÊt gi¶m tõ 100% xuèng cßn 20% sÏ rÊt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p trong viÖc c¹nh tranh gi÷a c¸c h·ng víi nhau, trong khi ®ã nhu cÇu trong níc cßn nhá nªn viÖc n©ng néi ®Þa hãa ®Ó gi¶m gi¸ thµnh lµ hÕt søc khã kh¨n. Do ®ã ®Ó cã thÓ tiÕp tôc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p trong níc cã thªm thêi gian, t¨ng néi ®Þa hãa, kiÕn nghÞ chuyÓn lÞch tr×nh gi¶m thuÕ s¶n phÈm nµy vµo n¨m 2003 cïng víi thêi gian cña xe t¶i nhÑ 4 b¸nh.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |