2.5.3. C¸ch tÝnh sè h¹t cá d¹i:
-
Nguyªn t¾c chung lµ ®Õm tæng sè h¹t cá d¹i ®îc t¸ch ra trong phÇn h¹t kh¸c loµi cña phÐp thö ph©n tÝch ®é s¹ch, sau ®ã tÝnh to¸n sè lîng h¹t cá d¹i trong 1 kg mÉu ph©n tÝch.
-
NÕu ngêi göi mÉu yªu cÇu x¸c ®Þnh tªn loµi cá d¹i th× ph¶i ghi ®Çy ®ñ tªn vµ sè lîng h¹t cña c¸c loµi cá d¹i ®îc yªu cÇu kiÓm tra.
-
KÕt qu¶ ®îc b¸o c¸o lµ sè h¹t/kg h¹t gièng vµ ®îc lµm trßn ®Õn sè nguyªn.
Lu ý: NÕu ph¸t hiÖn trong mÉu cã h¹t cá d¹i thuéc ®èi tîng kiÓm dÞch th× ph¶i ngõng c«ng viÖc ph©n tÝch, ®Ò nghÞ niªm phong ngay l« h¹t gièng ®ã vµ th«ng b¸o ngay cho c¸c c¬ quan kiÓm dÞch thùc vËt xö lý.
2.5.4. C¸ch tÝnh sè lîrng s©u mät sèng:
-
S©u mät sèng bao gåm tÊt c¶ c¸c d¹ng s©u mät cßn sèng cña c¸c loµi c«n trïng g©y h¹i cã mÆt trong mÉu.
-
Nguyªn t¾c chung còng gièng nh ®èi víi c¸c h¹t cá d¹i, c¸c d¹ng c«n trïng cßn sèng ®îc t¸ch ra tõ phÇn mÉu ph©n tÝch ®é s¹ch, sau ®ã ®Õm vµ dïng tay giÕt chÕt c«n trïng råi ®a vµo phÇn t¹p chÊt ®Ó tÝnh to¸n khèi lîng cña t¹p chÊt.
-
NÕu ngêi göi mÉu yªu cÇu x¸c ®Þnh tªn loµi c«n trïng th× ph¶i ghi ®Çy ®ñ tªn vµ sè lîng cña nh÷ng loµi c«n trïng ®ã.
-
KÕt qu¶ ®îc b¸o c¸o lµ sè con/kg h¹t gièng vµ ®îc lµm trßn ®Õn sè nguyªn
Lu ý: NÕu ph¸t hiÖn trong mÉu cã s©u mät lµ ®èi tîng kiÓm dÞch th× ph¶i ngõng ngay c«ng viÖc ph©n tÝch, ®Ò nghÞ niªm phong l« h¹t gièng vµ th«ng b¸o cho c¸c c¬ quan kiÓm dÞch thùc vËt xö lý.
2.6. TÝnh to¸n kÕt qu¶:
2.6.1. Ph©n tÝch mét mÉu toµn bé:
-
KiÓm tra l¹i sè liÖu b»ng c¸ch céng khèi lîng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ®· t¸ch ra tõ mÉu ph©n tÝch. NÕu tæng sè nµy chªnh lÖch qu¸ 5% so víi khèi lîng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö, kÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n.
-
TÝnh tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña mçi thµnh phÇn, lÊy tíi mét sè lÎ sau ®¬n vÞ. Tû lÖ nµy ph¶i dùa trªn tæng khèi lîng thùc tÕ cña c¸c phÇn ®îc t¸ch ra, kh«ng dùa trªn khèi lîng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch.
-
C¸ch lµm trßn sè:
NÕu tæng c¸c thµnh phÇn trong mÉu kh«ng ®óng b»ng 100% (hoÆc 99,9% hoÆc 100,1 %) th× ph¶i céng thªm hoÆc bít ®i 0,1 % ë phÇn cã gi¸ trÞ lín nhÊt (thêng lµ phÇn h¹t s¹ch).
-
Trêng hîp trªn mÉu göi cã ghi khèi lîng cña t¹p chÊt lín mµ mçi mÉu göi ph¶i g¸nh chÞu th× khi tÝnh to¸n kÕt qu¶ ph¶i tÝnh c¶ phÇn t¹p chÊt nµy.
2.6.2. Ph©n tÝch hai nöa mÉu:
-
KiÓm tra l¹i sè liÖu trong tõng mÉu b»ng c¸ch céng khèi lîng cña c¸c thµnh phÇn ®· t¸ch ra ë nöa mÉu ®ã nh qui ®Þnh ®èi víi trêng hîp ph©n tÝch c¶ mÉu.
-
TÝnh tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng mçi thµnh phÇn cña nöa mÉu (dùa trªn tæng khèi lîng cña c¸c thµnh phÇn ë nöa mÉu ®ã), lÊy tíi hai sè lÎ sau ®¬n vÞ. Tõ c¸c kÕt qu¶ cña mçi thµnh phÇn trong tõng nöa mÉu, tÝnh kÕt qu¶ trung b×nh cña thµnh phÇn ®ã ë c¶ hai nöa mÉu, lÊy tíi hai sè lÎ sau ®¬n vÞ.
-
Sai sè cho phÐp gi÷a c¸c kÕt qu¶ cña hai nöa mÉu:
KÕt qu¶ cña mçi thµnh phÇn ë 2 nöa mÉu kh«ng ®îc chªnh lÖch qu¸ sè cho phÐp qui ®Þnh ë b¶ng 2.C.1. NÕu kÕt qu¶ cña mét thµnh phÇn nµo ®ã ë 2 nöa mÉu chªnh lÖch qu¸ sai sè cho phÐp th× ph¶i lµm nh sau:
Ph©n tÝch 2 nöa mÉu kh¸c (nhng kh«ng qu¸ 4 lÇn) cho ®Õn khi cã mét lÇn cã kÕt qu¶ n»m trong sai sè cho phÐp.
Lo¹i bá bÊt kú cÆp nöa mÉu nµo cã kÕt qu¶ chªnh lÖch lín h¬n 2 lÇn sai sè cho phÐp.
KÕt qu¶ cuèi cïng cña c¸c thµnh phÇn sÏ ®îc tÝnh tõ sè liÖu cña c¸c nöa mÉu cßn l¹i
KÕt qu¶ cuèi cïng cña mçi thµnh phÇn sÏ ®îc lÊy tíi mét sè lÎ sau ®¬n vÞ, c¸ch lµm trßn sè nh qui ®Þnh trong trêng hîp ph©n tÝch c¶ mÉu.
2.6.3. Ph©n tÝch 2 mÉu toµn bé:
Trong trêng hîp ph¶i lµm thªm phÐp thö thø 2 còng lµ mét phÇn mÉu ph©n tÝch toµn bé th× thùc hiÖn nh sau:
-
TiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn cña mÉu nh qui ®Þnh ë ®iÒu 2.5.2 vµ tÝnh to¸n kÕt qu¶ nh qui ®Þnh ë ®iÒu 2.6.(a).
Sai sè cho phÐp:
NÕu kÕt qu¶ cña hai lÇn thö nghiÖm kh«ng vît qu¸ sai sè cho phÐp®îc qui ®Þnh ë cét 5 hoÆc cét 6 trong b¶ng 2.C.1 th× kÕt qu¶ ®îc b¸o c¸o sÏ dùa vµo c¸c sè liÖu ë lÇn thö nghiÖm ®Çu tiªn.
NÕu kÕt qu¶ cña 2 lÇn thö nghiÖm vît qu¸ sai sè cho phÐp th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch thªm mét mÉu thø 3. NÕu sè liÖu cao nhÊt vµ thÊp nhÊt cña c¶ ba lÇn thö kh«ng chªnh lÖch qu¸ 2 lÇn sai sè cho phÐp ë cét 5 hoÆc cét 6 trong b¶ng 2.C.1 th× kÕt qu¶ cuèi cïng sÏ lµ sè liÖu trung b×nh cña c¶ 3 lÇn thö, trõ khi cã 1 hoÆc vµi sè liÖu vît qu¸ hai lÇn sai sè cho phÐp th× ph¶i lo¹i bá lÇn thö cã nh÷ng sè liÖu ®ã.
-
C¸ch lµm trßn sè nh qui ®Þnh ë ®iÒu 2.6.(a).
2.7. B¸o c¸o kÕt qu¶:
-
§é s¹ch ®îc b¸o c¸o lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña h¹t s¹ch, lÊy tíi mét sè lÎ sau ®¬n vÞ vµ t¹p chÊt ®îc b¸o c¸o lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña t¹p chÊt vµ phÇn h¹t kh¸c loµi gép l¹i.
-
Sè h¹t cá d¹i sÏ ®îc b¸o c¸o lµ sè h¹t trong 1kg h¹t gièng, lÊy trßn ®Õn sè nguyªn.
-
Sè lîng s©u mät sèng sÏ ®îc b¸o c¸o lµ sè con trong 1 kg h¹t gièng, lÊy trßn ®Õn sè nguyªn.
-
Khi kÕt qu¶ cña bÊt kú mét thµnh phÇn nµo ®ã mµ thÊp h¬n 0,05% th× sÏ ®îc ghi lµ " kh«ng ®¸ng kÓ " . NÕu kÕt qu¶ b»ng kh«ng th× ghi lµ "-0.0-"
3. X¸c ®Þnh khèi lîng 1000 h¹t (Weight determination)
3.1. Môc ®Ých:
Môc ®Ých lµ ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng 1000 h¹t cña mÉu göi.
3.2. Nguyªn t¾c:
MÉu ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng 1000 h¹t ®îc lÊy ra tõ phÇn h¹t s¹ch, ®Õm vµ c©n ®Ó tÝnh khèi lîng 1000 h¹t.
3.3. ThiÕt bÞ vµ dông cô:
-
M¸y ®Õm h¹t hoÆc dông cô ®Õm h¹t thÝch hîp.
-
C©n ph©n tÝch cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.
-
Dao g¹t mÉu.
-
Hép ®ùng mÉu: Hép petrie, hép nhùa ...
3.4. C¸ch tiÕn hµnh:
3.4.1. MÉu ph©n tÝch:
MÉu ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng 1000 h¹t lµ toµn bé phÇn h¹t s¹ch cña phÐp thö ph©n tÝch ®é s¹ch.
3.4.2. §Õm toµn bé mÉu ph©n tÝch:
Dïng m¸y ®Õm h¹t ®Õm toµn bé mÉu ph©n tÝch. Sau khi ®Õm, tiÕn hµnh c©n toµn bé mÉu (g), lÊy sè lÎ khi c©n nh qui ®Þnh ë ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (®iÒu 2.5.2).
3.4.3. §Õm c¸c lÇn nh¾c:
-
Tõ mÉu ph©n tÝch lÊy ra ngÉu nhiªn 8 mÉu, mçi mÉu 100 h¹t (b»ng tay hoÆc b»ng m¸y ®Õm h¹t).
-
C©n tõng mÉu (g), lÊy sè lÎ nh ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (®iÒu 2.5.2).
-
KiÓm tra sè liÖu:
TÝnh ®é lÖch chuÈn cña 8 lÇn nh¾c theo c«ng thøc:
Trong ®ã:
X - lµ khèi lîng (g) cña tõng lÇn nh¾c.
N - lµ tæng sè lÇn nh¾c.
TÝnh hÖ sè biÕn thiªn:
Trong ®ã:
- lµ khèi lîng trung b×nh (g) cña 100 h¹t tõ 8 lÇn nh¾c.
s - lµ ®é lÖch chuÈn cña c¸c lÇn nh¾c.
NÕu hÖ sè biÕn thiªn V 6 ®èi víi c¸c lo¹i h¹t cã vá trÊu vµ V 4 ®èi víi c¸c lo¹i h¹t kh¸c th× kÕt qu¶ cña xÐt nghiÖm dïng ®Ó tÝnh to¸n.
NÕu hÖ sè biÕn thiªn V vît ra ngoµi giíi h¹n nµy kh«ng nhiÒu th× ph¶i lµm tiÕp 8 mÉu kh¸c vµ tÝnh ®é lÖch chuÈn cho c¶ 16 mÉu. Lo¹i bá nh÷ng mÉu cã khèi lîng vît ra ngoµi 2s. C¸c mÉu cßn l¹i sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n kÕt qu¶.
3.5. TÝnh to¸n kÕt qu¶:
NÕu ®Õm c¶ mÉu ph©n tÝch th× khèi lîng cña 1000 h¹t sÏ ®îc tÝnh to¸n tõ khèi lîng (g) cña c¶ mÉu, lÊy tíi mét sè lÎ sau ®¬n vÞ.
-
NÕu ®Õm c¸c lÇn nh¾c th× khèi lîng cña 1000 h¹t sÏ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
M = 10 .
Trong ®ã:
- Lµ khèi lîng (g) trung b×nh cña c¸c lÇn nh¾c.
M - Lµ khèi lîng (g) cña 1000 h¹t, lÊy tíi mét sè lÎ sau ®¬n vÞ.
3.6. B¸o c¸o kÕt qu¶:
KÕt qu¶ khèi lîng 1000 h¹t sÏ ®îc b¸o c¸o nh tÝnh to¸n ë ®iÒu 3.5.
4. X¸c ®Þnh h¹t kh¸c gièng (Determination of other veriety seeds)
4.1. Môc ®Ých:
Môc ®Ých lµ ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t kh¸c gièng trong mÉu ph©n tÝch, tõ ®ã suy ra tû lÖ h¹t kh¸c gièng ë trong l« h¹t gièng.
4.2. §Þnh nghÜa:
4.2.1. MÉu chuÈn (seed standard sample):
Lµ mÉu h¹t gièng cã ®Æc ®iÓm vÒ h×nh th¸i vµ sinh lý phï hîp víi m« t¶ cña gièng, do chÝnh t¸c gi¶ cña gièng ®ã cung cÊp hoÆc ®îc nh©n tõ gièng t¸c gi¶ vµ ®îc c¸c c¬ quan kh¶o nghiÖm gièng Quèc gia c«ng nhËn.
4.2.2. H¹t kh¸c gièng (other variety seed):
Lµ h¹t cña gièng kh¸c, cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ph©n biÖt râ rÖt víi mÉu chuÈn cña gièng mµ ngêi göi mÉu yªu cÇu xÐt nghiÖm, ®îc tÝnh b»ng tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t trong mÉu kiÓm tra.
4.3. Nguyªn t¾c chung:
-
PhÐp thö h¹t kh¸c gièng ®îc tiÕn hµnh tõ phÇn h¹t s¹ch nh qui ®Þnh ë ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (®iÒu 2.2.l).
-
C¸c h¹t kh¸c gièng ®îc ®Õm vµ tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t trong mÉu ph©n tÝch.
-
Ph¬ng ph¸p kiÓm tra h¹t kh¸c gièng trong tiªu chuÈn nµy chñ yÕu lµ dùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm sai kh¸c bªn ngoµi cña h¹t gièng vµ sù quyÕt ®Þnh cña ngêi ph©n tÝch, do vËy ngêi lµm phÐp thö nµy ph¶i cã kinh nghiÖm trong viÖc ph©n tÝch h¹t kh¸c gièng vµ ph¶i cã s½n c¸c tiªu b¶n mÉu chuÈn ®Ó so s¸nh.
4.4. ThiÕt bÞ vµ dông cô:
-
MÉu chuÈn cña gièng cÇn kiÓm tra.
-
Bµn soi h¹t cã bµn vµ kÝnh lóp.
-
C©n cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.
-
C¸c dông cô kh¸c: dao g¹t, panh, hép petrie, khay...
4.5. C¸ch tiÕn hµnh:
4.5.1. ChuÈn bÞ mÉu ph©n tÝch:
4.5.1.1. Ph©n tÝch mét mÉu toµn bé:
MÉu ph©n tÝch cã khèi lîng t¬ng ®¬ng 25.000 ®¬n vÞ h¹t gièng hoÆc kh«ng Ýt h¬n khèi lîng qui ®Þnh ë b¶ng 1 .A.
4.5.1.2. Ph©n tÝch hai mÉu nhá:
Hai mÉu ph©n tÝch, mçi mÉu cã khèi lîng t¬ng ®¬ng 10.000 ®¬n vÞ h¹t gièng (®èi víi cÊp nguyªn chñng) hoÆc 5000 ®¬n vÞ h¹t gièng (®èi víi cÊp x¸c nhËn).
Trong c¶ hai trêng hîp (a) vµ (b), mÉu ph©n tÝch ph¶i ®îc lÊy ra tõ phÇn h¹t s¹ch nh qui ®Þnh ë ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch.
4.5.2. KiÓm tra mÉu:
-
MÉu ph©n tÝch ®îc kiÓm tra kü tõng h¹t nh ph©n tÝch ®é s¹ch. Nãi chung c¸ch lµm lµ quan s¸t b»ng m¾t thêng hoÆc dïng ®Ìn vµ kÝnh lóp hoÆc kÝnh hiÓn vi lËp thÓ (stereo-microscope) ®Ó nhÆt nh÷ng h¹t nghi ngê lµ h¹t kh¸c gièng.
-
KiÓm tra l¹i c¸c h¹t nghi ngê b»ng c¸ch so s¸nh l¹i víi mÉu chuÈn cña gièng, hoÆc víi tµi liÖu, h×nh vÏ (nÕu cã), hoÆc tiÕn hµnh nh híng dÉn ë phÇn phô lôc 4.A.1.
4.6. TÝnh to¸n kÕt qu¶:
KÕt qu¶ ph©n tÝch ®îc tÝnh to¸n b»ng tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t kh¸c gièng trong tæng sè h¹t kiÓm tra, lÊy tíi 2 sè lÎ sau ®¬n vÞ.
NÕu phÐp thö ®îc tiÕn hµnh víi 2 mÉu ph©n tÝch th× kÕt qu¶ ®îc tÝnh lµ tû lÖ phÇn tr¨m trung b×nh cña c¶ 2 mÉu, nÕu sè h¹t kh¸c gièng cña 2 mÉu kh«ng chªnh lÖch qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 4.A.
NÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch vît qu¸ sai sè cho phÐp th× ph¶i lµm l¹i 2 mÉu ph©n tÝch kh¸c vµ kÕt qu¶ sÏ ®îc tÝnh to¸n tõ 2 mÉu ph©n tÝch lµm l¹i.
4.7. B¸o c¸o kÕt qu¶:
KÕt qu¶ cña xÐt nghiÖm h¹t kh¸c gièng sÏ ®îc b¸o c¸o lµ tû lÖ phÇn tr¨m h¹t kh¸c gièng, lÊy tíi 2 sè lÎ sau ®¬n vÞ.
5. Thö nghiÖm n¶y mÇm (Germination test)
5.1. Môc ®Ých:
Môc ®Ých cña thö nghiÖm n¶y mÇm lµ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng n¶y mÇm tèi ®a cña l« h¹t gièng vµ cung cÊp kÕt qu¶ ®Ó so s¸nh chÊt lîng c¸c l« h¹t gièng kh¸c nhau hoÆc ®Ó tÝnh to¸n lîng h¹t gièng cÇn ®Ó gieo trång.
5.2. §Þnh nghÜa:
5.2.1. Sù n¶y mÇm (germination):
Sù n¶y mÇm cña h¹t gièng trong ®iÒu kiÖn phßng thÝ nghiÖm lµ sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña c©y mÇm ë giai ®o¹n mµ c¸c bé phËn chÝnh cña nã chøng tá lµ cã thÓ hoÆc kh«ng cã thÓ ph¸t triÓn tiÕp thµnh c©y b×nh thêng dï gÆp ®iÒu kiÖn thuËn lîi ë ngoµi ®ång ruéng.
5.2.2. Tû lÖ n¶y mÇm (percentage germination):
Lµ tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t mäc thµnh c©y mÇm b×nh thêng trong c¸c ®iÒu kiÖn ®îc qui ®Þnh ë b¶ng 5.A.
5.2.3. C¸c bé phËn chÝnh cña c©y mÇm (essential seedling structures):
C¸c bé phËn chÝnh cña c©y mÇm bao gåm: rÔ mÇm, th©n mÇm, l¸ mÇm, chåi mÇm hoÆc bao l¸ mÇm (ë hä hßa th¶o-gramineae).
5.2.4. C©y mÇm b×nh thêng (normal seedling):
C©y mÇm b×nh thêng lµ nh÷ng c©y mÇm cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc ph¸t triÓn thµnh c©y b×nh thêng khi ®îc trång trong ®iÒu kiÖn thÝch hîp vÒ ®Êt, ®é Èm, nhiÖt ®é vµ ¸nh s¸ng.
C¸c lo¹i c©y mÇm sau ®©y ®îc coi lµ mÇm b×nh thêng:
(l) C©y mÇm nguyªn vÑn (intact seedling): C¸c bé phËn chÝnh cña c©y mÇm ph¸t triÓn tèt, ®Çy ®ñ, c©n ®èi vµ kháe m¹nh.
(2) C©y mÇm cã khuyÕt tËt nhÑ (seedling with slight defect): C©y mÇm cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ ë nh÷ng bé phËn chÝnh nhng vÉn chøng tá kh¶ n¨ng ph¸t triÓn b×nh thêng, c©n ®èi so víi c©y mÇm kháe trong cïng mét mÉu thö nghiÖm.
(3) C©y mÇm bÞ nhiÔm bÖnh thø cÊp (seedlings with secondary infection): C©y mÇm nguyªn vÑn, kháe m¹nh hoÆc cã khuyÕt tËt nhÑ nh qui ®Þnh ë (1) vµ (2) nhng bÞ l©y bÖnh do nÊm hoÆc vi khuÈn tõ c¸c nguån kh¸c ë bªn ngoµi h¹t gièng x©m nhËp vµo.
5.2.5. C©y mÇm kh«ng b×nh thêng (abnormal seedlings):
C©y mÇm kh«ng b×nh thêng lµ nh÷ng c©y mÇm kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thµnh c©y b×nh thêng dï ®îc trång trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ Èm ®é, nhiÖt ®é vµ ¸nh s¸ng. C¸c c©y mÇm sau ®©y sÏ ®îc coi c©y mÇm kh«ng b×nh thêng:
(1) C©y mÇm bÞ háng (damage seedlings) : C©y mÇm cã bÊt kú mét bé phËn chÝnh nµo ®ã bÞ mÊt, bÞ háng nÆng kh«ng thÓ phôc håi ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn c©n ®èi ®îc.
(2) C©y mÇm bÞ biÕn d¹ng hoÆc mÊt c©n ®èi (deformed or unbalanced seedling):
C©y mÇm ph¸t triÓn yÕu ít, bÞ rèi lo¹n vÒ sinh lý hoÆc c¸c bé phËn chÝnh bÞ biÕn d¹ng, mÊt c©n ®èi vÒ kÝch thíc.
(3) C©y mÇm bÞ thèi (decayed seedling): C©y mÇm cã mét bé phËn chÝnh nµo ®ã bÞ bÖnh hoÆc bÞ thèi do nguån bÖnh s¬ cÊp (nguån bÖnh cã tõ h¹t gièng) g©y c¶n trë ®Õn sù ph¸t triÓn b×nh thêng cña c©y mÇm.
5.2.6. H¹t kh«ng n¶y mÇm (ungerminated seeds):
(1) H¹t cøng (hard seed): Lµ h¹t cßn cøng ë giai ®o¹n kÕt thóc xÐt nghiÖm n¶y mÇm do kh«ng hót ®îc níc.
(2) H¹t t¬i (fresh seeds): Lµ h¹t kh«ng n¶y mÇm do ngñ nghØ sinh lý nhng vÉn s¹ch, ch¾c vµ sÏ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thµnh c©y mÇm b×nh thêng.
(3) H¹t chÕt (dead seeds): C¸c h¹t kh«ng cøng, kh«ng t¬i vµ kh«ng cã bÊt kú bé phËn nµo cña c©y mÇm.
(4) C¸c h¹t kh¸c (other categories): H¹t rçng, h¹t kh«ng cã ph«i, h¹t bÞ c«n trïng ph¸ háng ...
5.3. Nguyªn t¾c chung:
-
MÉu thö n¶y mÇm ®îc lÊy tõ phÇn h¹t s¹ch trong phÐp thö ph©n tÝch ®é s¹ch.
-
Kh«ng xö lý h¹t gièng tríc khi n¶y mÇm, trõ nh÷ng trêng hîp ®îc qui ®Þnh ë ®iÒu 5.6.3 (xö lý h¹t). Khi gÆp trêng hîp ph¶i xö lý th× kÕt qu¶ vµ biÖn ph¸p xö lý ph¶i ®îc ghi râ vµo phiÕu kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm.
-
PhÐp thö n¶y mÇm ®îc bè trÝ 4 lÇn nh¾c l¹i vµ ®Æt n¶y mÇm trong nh÷ng ®iÒu kiÖn qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng loµi nh ®· qui ®Þnh trong b¶ng 5.A.
-
Sau thêi gian ñ mÇm qui ®Þnh th× tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c lÇn nh¾c vµ ®Õm sè lîng c©y mÇm b×nh thêng, c©y mÇm kh«ng b×nh thêng vµ c¸c h¹t kh«ng n¶y mÇm ®Ó tÝnh to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶.
5.4. ThiÕt bÞ vµ dông cô:
-
ThiÕt bÞ ®Õm h¹t: Bµn ®Õm h¹t, m¸y ®Õm h¹t ch©n kh«ng hoÆc m¸y ®Õm h¹t ®iÖn tö
-
ThiÕt bÞ ®Æt n¶y mÇm: Tñ Êm, tñ n¶y mÇm, thiÕt bÞ Jacopbsen, phßng n¶y mÇm...
-
C¸c dông cô kh¸c: Dao g¹t, panh g¾p, khay, hép petrie...
5.5. VËt liÖu n¶y mÇm:
-
C¸c lo¹i vËt liÖu dïng ®Ó ®Æt n¶y mÇm cã thÓ lµ: GiÊy, c¸t, ®Êt, níc ...
-
C¸c vËt liÖu dïng ®Ó ®Æt n¶y mÇm ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu nh qui ®Þnh ë phÇn phô lôc 5.A.1.1.
5.6. C¸ch tiÕn hµnh:
5.6.1. MÉu ph©n tÝch:
LÊy ngÉu nhiªn 400 h¹t cho 4 lÇn nh¾c l¹i, mçi lÇn 100 h¹t tõ phÇn h¹t s¹ch cña phÐp thö ®é s¹ch. C¸c lÇn nh¾c cã thÓ ®îc chia nhá thµnh 50 h¹t hoÆc 25 h¹t tïy theo kÝch thíc cña h¹t vµ kho¶ng c¸ch cÇn thiÕt gi÷a c¸c h¹t víi nhau.
5.6.2. §Æt n¶y mÇm:
Ph¬ng ph¸p vµ ®iÒu kiÖn ®Æt n¶y mÇm ®èi víi tõng loµi c©y trång ®îc qui ®Þnh cô thÓ ë b¶ng 5.A.1.2.
C¸c ph¬ng ph¸p n¶y mÇm ®îc híng dÉn ë phÇn phô lôc 5.A.2.
ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p vµ ®iÒu kiÖn n¶y mÇm lµ tïy thuéc vµo ph¬ng tiÖn vµ kinh nghiÖm cña phßng kiÓm nghiÖm vµ xuÊt xø cña mÉu. NÕu ph¬ng ph¸p ®· ®îc chän cha thËt thÝch hîp víi mÉu thö th× cã thÓ lµm l¹i phÐp thö b»ng ph¬ng ph¸p kh¸c còng ®îc qui ®Þnh ë b¶ng 5.A.
5.6.3. Xö lý h¹t:
Khi kÕt thóc thö nghiÖm nÕu thÊy cã nhiÒu h¹t cøng hoÆc h¹t t¬i, hoÆc nghi ngê h¹t ®ang ë thêi kú ngñ nghØ th× ph¶i tiÕn hµnh xö lý b»ng mét trong c¸c biÖn ph¸p ®îc qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i c©y trång ë cét 7 cña b¶ng 5.A.
C¸c kü thuËt xö lý ®Ó kÝch thÝch h¹t n¶y mÇm ®îc híng dÉn ë phÇn phô lôc 5.A.3 vµ 5.A.4.
Trong trêng hîp biÕt ch¾c ch¾n h¹t ®ang ngñ nghØ th× cã thÓ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p xö lý tríc khi ®Æt n¶y mÇm mµ kh«ng cÇn ®îi kÕt qu¶ thö nghiÖm nh qui ®Þnh ë trªn.
5.6.4. Thêi gian ñ mÇm:
Thêi gian ñ mÇm cho tõng lo¹i c©y trång ph¶i ®¶m b¶o nh qui ®Þnh ë b¶ng 5.A.
Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ kÐo dµi thêi gian ®Æt n¶y mÇm nh qui ®Þnh ë phÇn híng dÉn kiÓm tra c©y mÇm ë phÇn phô lôc 5.A.6.
5.6.5 KiÓm tra c©y mÇm:
Sau khi ñ mÇm ®ñ thêi gian qui ®Þnh th× tiÕn hµnh kiÓm tra kü tõng c©y mÇm vµ c¸c h¹t kh«ng n¶y mÇm dùa vµo híng dÉn cô thÓ ë phô lôc 5.A.6. T¹i lÇn ®Õm thø nhÊt hay c¸c lÇn ®Õm trung gian, nh÷ng c©y mÇm ®îc ®¸nh gi¸ lµ b×nh thêng hoÆc bÞ thèi th× ph¶i lo¹i ra khái mÉu thö nghiÖm. C¸c c©y mÇm kh«ng b×nh thêng vµ c¸c h¹t kh«ng n¶y mÇm th× ®Ó l¹i ®Õn lÇn ®Õm cuèi cïng. Cã thÓ kÕt thóc thö nghiÖm tríc thêi gian qui ®Þnh (sau lÇn ®Õm thø nhÊt hoÆc c¸c lÇn ®Õm trung gian) khi toµn bé mÉu thö ®· ®îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c.
Trong trêng hîp mÉu ®Æt n¶y mÇm trªn giÊy mµ thÊy khã gi¸m ®Þnh th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö kh¸c b»ng c¸ch ®Æt trong c¸t hoÆc trong ®Êt cïng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh khi ®Æt trong giÊy.
5.6.6. Thö nghiÖm l¹i:
PhÐp thö n¶y mÇm ph¶i lµm l¹i trong nh÷ng trêng hîp sau:
(a) Khi nghi ngê h¹t ®ang ë tr¹ng th¸i ngñ nghØ.
(b) Khi c¸c kÕt qu¶ cña phÐp thö kh«ng ®¸ng tin cËy do bÞ nhiÔm ®éc hoÆc bÞ nhiÔm nÊm vµ vi khuÈn.
(c) Khi thÊy cã mét sè c©y mÇm khã ®¸nh gi¸.
(d) Khi cã sai sãt trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Æt n¶y mÇm, trong khi gi¸m ®Þnh hoÆc ®Õm c©y mÇm.
(e) Khi c¸c kÕt qu¶ cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t) vît qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 5.B.
C¸ch tiÕn hµnh thö nghiÖm l¹i vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ cña c¸c lÇn thö nghiÖm l¹i ®îc qui ®Þnh ë phÇn phô lôc 5.A.5.
5.6.7. TÝnh to¸n kÕt qu¶:
KÕt qu¶ cña thö nghiÖm n¶y mÇm lµ tû lÖ phÇn tr¨m trung b×nh cña c©y mÇm b×nh thêng, c©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t t¬i vµ h¹t chÕt cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t), ®îc lÊy trßn ®Õn sè nguyªn. Trong trêng hîp c¸c lÇn nh¾c lµ 50 h¹t hoÆc 25 h¹t th× gép l¹i thµnh c¸c lÇn nh¾c 100 h¹t ®Ó tÝnh to¸n.
5.7. B¸o c¸o kÕt qu¶:
Khi b¸o c¸o kÕt qu¶ n¶y mÇm ph¶i b¸o c¸o ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin sau ®©y:
-
Sè ngµy ®Æt n¶y mÇm.
-
Tû lÖ phÇn tr¨m c©y mÇm b×nh thêng, c©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t t¬i vµ h¹t chÕt. NÕu cã mét trong c¸c sè liÖu nµy b»ng kh«ng th× ph¶i ghi lµ “ -0-“
Nªn b¸o c¸o thªm c¸c th«ng tin sau ®©y:
-
Ph¬ng ph¸p vµ nhiÖt ®é ®Æt n¶y mÇm.
-
C¸c biÖn ph¸p xö lý ®Ó kÝch thÝch n¶y mÇm (nÕu cã).
-
KÕt qu¶ n¶y mÇm khi thêi gian thö nghiÖm ph¶i kÐo dµi thªm.
-
KÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm thø 2 khi ph¶i tiÕn hµnh thö nghiÖm l¹i.
NÕu ngêi göi mÉu cã yªu cÇu th× b¸o c¸o thªm c¸c th«ng tin sau ®©y:
-
KÕt qu¶ cña thö nghiÖm bæ sung (nÕu cã).
-
Kh¶ n¨ng sèng cña c¸c h¹t kh«ng n¶y mÇm vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh.
-
C¸c h¹t kh«ng n¶y mÇm kh¸c nh qui ®Þnh ë ®iÒu 5.2.6.(4).
6. X¸c ®Þnh Èm ®é (Determination of moisture content)
6.1. Môc ®Ých:
Môc ®Ých lµ ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm cña h¹t b»ng ph¬ng ph¸p sÊy kh«.
6.2. §Þnh nghÜa:
§é Èm cña mÉu lµ tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng mÉu gi¶m ®i sau khi ®îc sÊy kh« theo ph¬ng ph¸p qui ®Þnh so víi khèi lîng ban ®Çu cña mÉu.
6.3. Nguyªn t¾c:
C¸c ph¬ng ph¸p ®îc tiÕn hµnh ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm ph¶i h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt sù oxy hãa, sù ph©n hñy hoÆc mÊt m¸t c¸c chÊt dÔ bay h¬i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, nhng ph¶i ®¶m b¶o t¸ch ®îc cµng nhiÒu níc trong mÉu sÊy cµng tèt.
6.4. ThiÕt bÞ vµ dông cô:
-
Tñ sÊy nhiÖt ®é æn ®Þnh.
-
C©n ph©n tÝch cã ®é chÝnh x¸c 0,001g.
-
R©y hoÆc sµng cã lç nhá 0,5mm; 1,0mm vµ 4,0mm.
-
Hép sÊy mÉu b»ng nh«m hoÆc thñy tinh (cã n¾p ®Ëy).
-
B×nh hót Èm.
-
KÐo g¾p hép sÊy mÉu.
6.5. C¸ch tiÕn hµnh:
6.5.1. ChuÈn bÞ mÉu ph©n tÝch:
-
MÉu göi sÏ ®îc tiÕp nhËn ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm chØ khi mÉu cßn nguyªn vÑn vµ ®îc ®ùng trong tói hoÆc bao chèng Èm, cµng Ýt kh«ng khÝ cµng tèt. ViÖc xÐt nghiÖm ®é Èm cÇn tiÕn hµnh ngay sau khi nhËn mÉu. Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ mÉu ph©n tÝch ph¶i h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt thêi gian ®Ó hë mÉu ra ngoµi kh«ng khÝ vµ ®èi víi nh÷ng loµi kh«ng ph¶i xay mÉu th× thêi gian nµy kh«ng ®îc qu¸ 2 phót kÓ tõ khi mÉu ®îc lÊy ra khái bao chøa.
-
Tríc khi lËp mÉu ph©n tÝch, mÉu göi ph¶i ®îc trén ®Òu b»ng mét trong nh÷ng c¸ch sau ®©y:
(a) §¶o mÉu trong bao b»ng mét c¸i th×a.
(b) §Æt ®Çu hë cña mét bao ®ùng mÉu vµo ®Çu hë cña mét bao t¬ng tù vµ dèc h¹t qua l¹i gi÷a hai bao.
-
Mçi lÇn thö sÏ ®îc tiÕn hµnh víi hai mÉu ph©n tÝch cã khèi lîng tïy thuéc vµo ®êng kÝnh cña hép ®ùng mÉu theo qui ®Þnh nh sau:
-
§êng kÝnh hép ®ùng mÉu
|
Khèi lîng mÉu ph©n tÝch
|
< 8cm
|
4g - 5g
|
8cm
|
l0g
| -
Khi c©n mÉu ph©n tÝch, kh«ng ®îc ®Ó hë mÉu ra ngoµi kh«ng khÝ qu¸ 30 gi©y.
6.5.2. Xay mÉu:
-
C¸c lo¹i h¹t lín ph¶i ®îc xay nhá tríc khi sÊy, trõ nh÷ng lo¹i h¹t cã hµm lîng dÇu qu¸ cao, khã xay hoÆc cã thÓ lµm t¨ng khèi lîng khi xay do bÞ oxy hãa.
-
H¹t cña nh÷ng loµi b¾t buéc ph¶i xay hoÆc ph¶i nghiÒn ®îc qui ®Þnh ë phÇn phô lôc 6.A.1.
-
Sau khi xay xong, tiÕn hµnh lËp mÉu ph©n tÝch cã khèi lîng nh qui ®Þnh ë ®iÒu 6.5.1.
-
C©n mÉu trªn c©n ph©n tÝch, lÊy 3 sè lÎ sau ®¬n vÞ (g).
6.5.3. SÊy mÉu:
6.5.3.1. SÊy s¬ bé:
NÕu lµ mét loµi ®îc qui ®Þnh ph¶i xay mÉu vµ cã ®é Èm ban ®Çu qu¸ cao (ch¼ng h¹n: ®Ëu t¬ng > l0%; lóa > 13%; ng« > 25%; c¸c loµi kh¸c > 17%) th× ph¶i tiÕn hµnh sÊy s¬ bé. C¸ch sÊy s¬ bé ®èi víi tõng trêng hîp cô thÓ ®îc qui ®Þnh ë phÇn phô lôc 6.A.3.
6.5.3.2. SÊy chÝnh thøc:
(a) S©ý ë nhiÖt ®é thÊp æn ®Þnh:
-
C¸c loµi ph¶i sÊy ë nhiÖt ®é thÊp æn ®Þnh ®îc chØ dÉn ë phÇn phô lôc 6.A.4.
-
NhiÖt ®é sÊy: l03 2 oC
-
Thêi gian sÊy: 17 1 giê, tÝnh tõ lóc tñ sÊy ®¹t tíi nhiÖt ®é sÊy qui ®Þnh
-
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |