Thö nghiÖm n¶y mÇm
5.A.1. Yªu cÇu ®èi víi vËt liÖu vµ m«i trêng n¶y mÇm:
5.A.1.1. Yªu cÇu ®èi víi vËt liÖu:
(1) GiÊy:
GiÊy ®Æt n¶y mÇm ph¶i ®ñ møc ®é xèp vµ dai; cã kh¶ n¨ng thÊm níc tèt vµ gi÷ níc cho ®Õn khi kÕt thóc thö nghiÖm; s¹ch nÊm, vi khuÈn vµ c¸c chÊt ®éc h¹i cã ¶nh hëng ®Õn sù n¶y mÇm cña h¹t gièng vµ sù ph¸t triÓn cña c©y mÇm; pH = 6.0 - 7.5.
Cã thÓ dïng c¸c lo¹i giÊy nh: giÊy läc, giÊy thÊm, giÊy lau ... nhng ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu trªn.
(2) C¸t:
C¸t ph¶i cã kÝch thíc ®ång ®Òu, ®êng kÝnh n»m trong kho¶ng 0.05-0.8 mm; kh«ng lÉn c¸c h¹t gièng; cã kh¶ n¨ng gi÷ ®ñ níc vµ kh«ng khÝ cho ®Õn khi kÕt thóc thö nghiÖm; s¹ch nÊm, vi khuÈn vµ c¸c chÊt ®éc h¹i cã ¶nh hëng ®Õn sù n¶y mÇm cña h¹t gièng vµ sù ph¸t triÓn cña c©y mÇm; pH = 6.0 - 7.5.
C¸t sau khi dïng cã röa s¹ch, sÊy kh« hoÆc khö trïng ®Ó dïng l¹i.
(3) §Êt:
§Êt ph¶i cã chÊt lîng tèt, kh«ng vãn côc, kh«ng cã nh÷ng hßn to qu¸; kh«ng lÉn c¸c h¹t gièng; s¹ch nÊm, vi khuÈn, tuyÕn trïng vµ c¸c chÊt ®éc h¹i cã ¶nh hëng ®Õn sù n¶y mÇm cña h¹t gièng vµ sù ph¸t triÓn cña c©y mÇm; pH = 6.0 - 7.5.
§Êt chØ nªn dïng mét lÇn vµ kh«ng nªn dïng l¹i.
(4) Níc:
Níc ®îc dïng ®Ó lµm m«i trêng ph¶i s¹ch c¸c t¹p chÊt h÷u c¬ vµ v« c¬;
pH = 6.0-7.5.
Cã thÓ dïng níc m¸y, níc cÊt hoÆc níc ®· khö ion.
5.A.1.2 Yªu cÇu ®èi víi m«i trêng:
(1) Èm ®é vµ kh«ng khÝ:
-
M«i trêng ph¶i lu«n lu«n gi÷ ®ñ Èm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ níc cho h¹t n¶y mÇm. Tuy nhiªn lîng Èm kh«ng nªn qu¸ møc cÇn thiÕt lµm h¹n chÕ sù th«ng khÝ. Lîng níc ban ®Çu cÇn ®Ó gi÷ Èm lµ phô thuéc vµo lo¹i vËt liÖu dïng ®Ó ®Æt n¶y mÇm, kÝch thíc cña h¹t gièng vµ yªu cÇu vÒ níc cña loµi c©y trång. CÇn tr¸nh ph¶i cho thªm níc vÒ sau v× sÏ lµm t¨ng sù kh¸c nhau gi÷a c¸c lÇn nh¾c l¹i, nhng ph¶i chó ý ®Ó m«i trêng kh«ng bÞ kh« vµ ®ñ níc liªn tôc trong thêi gian thö nghiÖm.
-
Khi dïng ph¬ng ph¸p ®Æt n¶y mÇm gi÷a giÊy hoÆc ®Æt trong c¸t, trong ®Êt ph¶i chó ý kh«ng nÐn c¸t, kh«ng cuén giÊy hoÆc buéc chÆt qu¸ ®Ó ®¶m b¶o ®ñ kh«ng khÝ cho h¹t n¶y mÇm.
(2) NhiÖt ®é:
§iÒu kiÖn nhiÖt ®é khi ®Æt n¶y mÇm ®èi víi tõng loµi cô thÓ ®îc qui ®Þnh ë b¶ng 5.A vµ ph¶i ®îc ®o t¹i n¬i ®Æt h¹t. NhiÖt ®é nµy ph¶i ®ång ®Òu ë trong tñ n¶y mÇm, buång n¶y mÇm hoÆc phßng n¶y mÇm. NÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn trang bÞ c¸c thiÕt bÞ ®Ó ®Æt n¶y mÇm nh qui ®Þnh th× cã thÓ dïng nguån nhiÖt tõ ¸nh s¸ng mÆt trêi hoÆc ¸nh s¸ng nh©n t¹o nhng ph¶i ®¶m b¶o møc nhiÖt ®é nh qui ®Þnh.
Tïy theo ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña mÉu thö mµ cã thÓ lùa chän mét trong c¸c møc nhiÖt ®é qui ®Þnh ë b¶ng 5.A.
NÕu mÉu ®îc ®Æt ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é thay ®æi liªn tôc th× møc nhiÖt ®é thÊp cÇn gi÷ trong 16 giê, møc nhiÖt ®é cao trong 8 giê.
(3) ¸nh s¸ng:
¸nh s¸ng nãi chung lµ cÇn thiÕt ®Ó c©y mÇm ph¸t triÓn tèt vµ dÔ gi¸m ®Þnh. V× vËy nªn ®Æt n¶y mÇm ë ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng tù nhiªn hoÆc ph¶i chiÕu s¸ng b»ng nguån nh©n t¹o. C¸c c©y mÇm mäc trong tèi thêng cã mµu vµng vµ tr¾ng, dÔ bÞ nhiÔm bÖnh. Ngoµi ra, mét sè khuyÕt tËt nh thiÕu diÖp lôc tè thêng kh«ng ph¸t triÓn ®îc.
Tuy nhiªn, ®èi víi nh÷ng loµi thêng thÝch øng n¶y mÇm trong bãng tèi th× khi tiÕn hµnh thö nghiÖm kh«ng cÇn ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng.
5.A.2. C¸c ph¬ng ph¸p ®Æt n¶y mÇm:
(1) Ph¬ng ph¸p dïng giÊy:
-
Ph¬ng ph¸p ®Æt trªn bÒ mÆt giÊy (top of paper):
H¹t ®îc ®Æt trªn bÒ mÆt cña mét hoÆc cña vµi líp giÊy ®· thÊm ®ñ níc ...Sau ®ã ®Æt vµo thiÕt bÞ ñ mÇm Jacobsen, hoÆc ®Æt vµo ®Üa petrie cã n¾p ®Ëy hoÆc cho vµo tói ni-lon ®Ó tr¸nh bèc h¬i níc, råi ®a vµo tñ n¶y mÇm hoÆc buång n¶y mÇm .
-
Ph¬ng ph¸p ®Æt gi÷a giÊy (between paper):
H¹t ®îc ®Æt n¶y mÇm gi÷a 2 líp giÊy ®· thÊm ®ñ níc, ®Ó ph¼ng hoÆc ph¶i gÊp mÐp, hoÆc ph¶i cuén l¹i råi cho vµo tói ni-lon vµ ®Æt vµo tñ n¶y mÇm hoÆc buång n¶y mÇm, gi÷ ë vÞ trÝ th¼ng ®øng. .
-
Ph¬ng ph¸p ®Æt trong giÊy gÊp (pleated paper):
H¹t ®îc ®Æt trong c¸c ng¨n cña mét d¶i giÊy gÊp nÕp nh kiÓu ®µn accordeon, ®Æt vµo trong khay, råi ®a vµo tñ n¶y mÇm hoÆc buång n¶y mÇm.
(2) Ph¬ng ph¸p dïng c¸t:
-
Ph¬ng ph¸p ®Æt trªn c¸t (top of sand)
H¹t ®îc ®Æt ®Òu vµ Ên nhÑ vµo trong bÒ mÆt c¸t .
-
Ph¬ng ph¸p ®Æt trong c¸t (in sand):
H¹t ®îc ®Æt trong mét líp c¸t dµy, ®ñ Èm vµ ®îc phñ b»ng 1 líp c¸t kh¸c, ®ñ Èm vµ dµy kho¶ng 10-20 mm tïy theo kÝch thíc cña h¹t. §Ó ®¶m b¶o sù th«ng khÝ ®îc tèt, tríc khi ®Æt h¹t nªn cµo líp c¸t ë ®¸y cho thËt xèp.
C¸t cã thÓ dïng thay cho giÊy khi cÇn gi¸m ®Þnh c¸c mÉu bÞ nhiÔm bÖnh nÆng hoÆc ®Ó kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ trong nh÷ng trêng hîp nghi ngê. Tuy nhiªn, ®èi víi nh÷ng trêng hîp nh vËy th× dïng ®Êt vÉn lµ m«i trêng thÝch hîp nhÊt.
(3) Ph¬ng ph¸p dïng ®Êt:
§Êt thêng ®îc dïng lµm m«i trêng n¶y mÇm trong c¸c trêng hîp nh: Khi c¸c c©y mÇm cã triÖu chøng nhiÔm ®éc hoÆc khi viÖc gi¸m ®Þnh c¸c c©y mÇm trong m«i trêng giÊy hoÆc c¸t vÉn cßn nghi ngê.
5.A.3. C¸c biÖn ph¸p xö lý ph¸ ngñ:
§èi víi nh÷ng loµi cã tr¹ng th¸i ngñ nghØ ng¾n th× chØ cÇn b¶o qu¶n mÉu ë n¬i kh« r¸o trong mét thêi gian ng¾n.
-
Lµm l¹nh: C¸c mÉu nh¾c l¹i ®îc ®Æt tiÕp xóc víi gi¸ thÓ Èm vµ gi÷ ë nhiÖt ®é thÊp tríc khi ®Æt ë ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é nh qui ®Þnh ë b¶ng 5A.
C¸c h¹t c©y trång n«ng nghiÖp thêng ®îc ®Ó ë nhiÖt ®é 5 - l0 oC trong 7 ngµy .
-
SÊy kh«: C¸c mÉu nh¾c l¹i ®îc sÊy kh« ë nhiÖt ®é 30 - 35 oC trong thêi gian tèi ®a lµ 7 ngµy tríc khi ®Æt ë nhiÖt ®é n¶y mÇm qui ®Þnh.
§èi víi mét sè loµi nhiÖt ®íi, nhiÖt ®é sÊy cã thÓ lµ 40 - 45 oC (ch¼ng h¹n nh : l¹c 40 oC, lóa 50 oC).
-
ChiÕu s¸ng: MÉu ®îc chiÕu s¸ng 8/24 giê t¬ng øng víi thêi gian cña nhiÖt ®é cao khi h¹t ®îc ®Æt n¶y mÇm theo chÕ ®é nhiÖt ®é thay ®æi.
-
KNO3 (0,2%): Dïng dung dÞch KNO3 0,2 % ®Ó lµm Èm gi¸ thÓ thay cho níc.
-
Axit giberelic (GA3): Dung dÞch GA3 (0,05%) ®îc dïng ®Ó lµm Èm gi¸ thÓ thay cho níc. Khi h¹t ngñ nghØ Ýt th× cã thÓ dïng nång ®é 0,02%; khi h¹t ngñ nghØ nhiÒu th× dïng nång ®é cao h¬n nhng kh«ng ®îc qu¸ 0,1 % .
5.A.4. C¸c biÖn ph¸p xö lý h¹t cøng:
-
Ng©m níc: Ng©m h¹t trong níc 24 - 48 giê, sau ®ã ®Æt n¶y mÇm nh qui ®Þnh.
-
Xö lý b»ng c¬ häc: Dïng c¸c dông cô thÝch hîp ®Ó chäc thñng vá h¹t hoÆc c¾t, mµi vá h¹t ë phÇn kh«ng cã ph«i ®Ó kÝch thÝch cho h¹t n¶y mÇm.
-
Xö lý b»ng Axit: Ng©m h¹t trong dung dÞch Axit H2SO4 hoÆc HNO3 cã nång ®é 0,2% trong mét thêi gian thÝch hîp, sau ®ã röa s¹ch h¹t tríc khi ®Æt n¶y mÇm.
§èi víi lóa, sau khi sÊy kh« ë nhiÖt ®é 45 - 50 oC cã thÓ ng©m h¹t b»ng dung dÞch HNO3 cã nång ®é 0,2% trong 24 giê.
5.A.5. Thö nghiÖm l¹i:
(a) Khi nghi ngê h¹t ®ang ë tr¹ng th¸i ngñ nghØ th× ph¶i tiÕn hµnh biÖn ph¸p xö lý ph¸ ngñ nh qui ®Þnh ë b¶ng 5.A. Sau khi thö nghiÖm l¹i th× kÕt qu¶ nµo tèt nhÊt sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
(b) Khi c¸c kÕt qu¶ cña phÐp thö kh«ng ®¸ng tin cËy do bÞ nhiÔm ®éc hoÆc do nÊm vµ vi khuÈn tÊn c«ng th× ph¶i lµm l¹i thö nghiÖm b»ng c¸ch dïng c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c ®îc qui ®Þnh ë b¶ng 5.A hoÆc cã thÓ ®Æt trong c¸t, trong ®Êt. KÕt qu¶ nµo tèt nhÊt sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
(c) Khi thÊy cã mét sè c©y mÇm khã ®¸nh gi¸ th× cã thÓ lµm l¹i b»ng c¸ch dïng ph¬ng ph¸p kh¸c ®îc qui ®Þnh ë b¶ng 5A, hoÆc ®Æt l¹i trong c¸t, trong ®Êt. KÕt qu¶ nµo tèt nhÊt sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
(d) Khi cã sai sãt trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Æt n¶y mÇm, trong khi gi¸m ®Þnh hoÆc ®Õm c©y mÇm th× tiÕn hµnh l¹i phÐp thö nh lÇn tríc vµ kÕt qu¶ cña lÇn thö sau sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
(e) Khi c¸c kÕt qu¶ cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t) vît qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 5.B th× ph¶i lµm l¹i thö nghiÖm kh¸c. NÕu kÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm l¹i vµ lÇn thö nghiÖm tríc kh«ng vît qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 5.C th× sè liÖu trung b×nh cña c¶ 2 lÇn thö sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
NÕu kÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau vµ lÇn thö nghiÖm tríc vît qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 5.C th× ph¶i lµm thªm mét lÇn thö nghiÖm n÷a b»ng c¸ch lÆp l¹i nh c¸c lÇn thö nghiÖm tríc. Chän nh÷ng lÇn thö nghiÖm cã c¸c kÕt qu¶ phï hîp víi sai sè cho phÐp ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
5.A.6. Híng dÉn kiÓm tra c©y mÇm:
5.A.6.1 M· sè híng dÉn kiÓm tra c©y mÇm theo c¸c chi (genus):
TT
|
C¸c chi (genus)
|
M· sè
|
TT
|
C¸c chi (genus)
|
M· sè
|
1
|
Allium
|
A.1.1.1.1
|
26
|
Lactuca
|
A.2.1.1.1
|
2
|
Amaranthus
|
A.2.1.1.1
|
27
|
Lagenaria
|
A.2.1.1.2
|
3
|
Apium
|
A.2.1.1.1
|
28
|
Luffa
|
A.2.1.1.2
|
4
|
Arachis
|
A.2.1.2.2
|
29
|
Lycopersicum
|
A.2.1.1.1
|
5
|
Avena
|
A.1.2.3.3
|
30
|
Melo
|
A.2.1.1.2
|
6
|
Benincasa
|
A.2.1.1.2
|
31
|
Momordica
|
A.2.1.1.2
|
7
|
Beta
|
A.2.1.1.1
|
32
|
Nasturtium
|
A.2.1.1.1
|
8
|
Brassica
|
A.2.1.1.1
|
33
|
Nicotiana
|
A.2.1.1.1
|
9
|
Cajanus
|
A.2.2.2.2
|
34
|
Oryza
|
A.1.2.3.2
|
10
|
Canavalia
|
A.2.2.2.2
|
35
|
Phasaeolus
|
A.2.1.2.2
|
11
|
Capsicum
|
A.2.1.1.1
|
36
|
Pisum
|
A.2.2.2.2
|
12
|
Chrysanthemum
|
A.2.1.1.1
|
37
|
Psophocarpus
|
A.2.1.2.2
|
13
|
Citrulus
|
A.2.1.1.2
|
38
|
Raphanus
|
A.2.1.1.1
|
14
|
Corchorus
|
A.2.1.1.1
|
39
|
Ricinus
|
A.2.1.1.1
|
15
|
Coriandrum
|
A.2.1.1.1
|
40
|
Secale
|
A.1.2.3.3
|
16
|
Cucumtis
|
A.2.1.1.2
|
41
|
Sechium
|
A.2.1.1.2
|
17
|
Cucurbita
|
A.2.1.1.2
|
42
|
Sesamum
|
A.2.1.1.1
|
18
|
Daucus
|
A.2.1.1.1
|
43
|
Sesbania
|
A.2.1.2.2
|
19
|
Eleusine
|
A.1.2.3.1
|
44
|
Solanum
|
A.2.1.1.1
|
20
|
Glycine
|
A.2.1.2.2
|
45 .
|
Sorghum
|
A.1.2.3.2
|
21
|
Gossypium
|
A.2.1.1.2
|
46
|
Triticum
|
A.1.1.3.2
|
22
|
Helianthus
|
A.2.1.1.1
|
47
|
Vicia
|
A.2.2.2.2
|
23
|
Hibiscus
|
A.2.1.1.2
|
48
|
Vigna
|
A.2.1.2.2
|
24
|
Hordeum
|
A.1.2.3.3
|
49
|
Zea
|
A.1.2.3.2
|
25
|
Ipomoea
|
A.2.1.1.1
|
|
|
|
5.A.6.2. Híng dÉn ®¸nh gi¸ c©y mÇm theo m· sè:
*Nhãm A.1.1.1:
Thùc vËt 1 l¸ mÇm, kiÓu n¶y mÇm trªn mÆt ®Êt.
§¹i diÖn: Allium
§Æc ®iÓm n¶y mÇm cña nhãm nµy lµ:
HÖ chåi gåm phÇn th©n díi l¸ mÇm rÊt khã nhËn thÊy vµ chåi ®Ønh ®îc bao kÝn trong bao l¸ mÇm h×nh èng kÐo dµi vµ cã mµu xanh l¸ c©y.
PhÇn th©n trªn l¸ mÇm kh«ng kÐo dµi. PhÇn ®Ønh cña l¸ mÇm n»m ë trong vá h¹t.
HÖ rÔ gåm rÔ s¬ cÊp, thêng cã l«ng rÔ vµ rÔ s¬ cÊp ph¶i ph¸t triÓn b×nh thêng.
RÔ thø cÊp kh«ng dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c©y mÇm.
a) C©y mÇm b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh: - Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mÇu nhng rÊt nhá.
-
HÖ chåi: L¸ mÇm nguyªn vÑn, cã d¹ng "gËp ®Çu gèi" híng lªn phÝa trªn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh: - Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mÇu nhng rÊt nhá.
-
C©y mÇm: TÊt c¶ c¸c bé phËn chÝnh ph¸t triÓn b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn.
(b) C©y kh«ng mÇm b×nh thêng:
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt. .
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm hoÆc kh«ng mäc.
-
BÞ gÉy.
-
BÞ nøt, t¸ch ë chãp rÔ.
-
BÞ co th¾t.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Híng ®Êt ngîc.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
-
HÖ chåi: L¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Ng¾n vµ dµy.
-
BÞ gÉy.
-
BÞ co th¾t.
-
Uèn cong hoµn toµn.
-
Cuén thµnh vßng trßn hoÆc vßng xo¾n.
-
Kh«ng cã d¹ng "gËp ®Çu gèi".
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
-
C©y mÇm: Cã mét hoÆc vµi bé phËn chÝnh ph¸t triÓn kh«ng b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn, hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng bÞ ¶nh hëng do c©y mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
BÞ gÉy.
-
Hai c©y dÝnh víi nhau.
-
Cã mµu vµng hoÆc mµu tr¾ng.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
*Nhãm A.1.2.3.1:
Thùc vËt mét l¸ mÇm, kiÓu n¶y mÇm díi mÆt ®Êt (c¸c l¸ mÇm n»m l¹i díi ®Êt cïng víi vá h¹t).
§¹i diÖn: Eleusine.
§Æc ®iÓm n¶y mÇm cña nhãm nµy lµ:
HÖ chåi kh«ng kÐo dµi vµ l¸ thËt thø nhÊt ph¸t triÓn bªn trong bao l¸ mÇm. PhÇn l¸ mÇm (gäi lµ phÇn thuÉn) n»m l¹i trong h¹t.
HÖ rÔ gåm rÔ s¬ cÊp, thêng cã l«ng rÔ, c¸c rÔ thø cÊp cã thÓ ph¸t triÓn nhng kh«ng dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c©y mÇm nÕu rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt.
(a) C©y mÇm b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh: - Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
* PhÇn trô gian l¸ mÇm (nÕu ph¸t triÓn) ph¶i nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh: - Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
* Bao l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
VÆn xo¾n nhÑ.
-
T¸ch tíi 1/3 kÓ tõ ®Ønh.
Lu ý: Sù kÐo dµi cña bao l¸ mÇm ë nhãm nµy thêng rÊt h¹n chÕ. Do vËy, c©y mÇm sÏ ®îc coi lµ b×nh thêng nÕu bao l¸ mÇm t¬ng ®èi ng¾n nhng c¸c bé phËn kh¸c ph¸t triÓn b×nh thêng.
* L¸ nguyªn vÑn, mäc ra qua bao l¸ mÇm ë gÇn ®Ønh (hoÆc Ýt nhÊt mäc tíi 1/2 bao l¸ mÇm), hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
BÞ h háng nhÑ.
-
C©y mÇm: TÊt c¶ c¸c b« phËn chÝnh b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn.
b) C©y mÇm kh«ng b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm hoÆc kh«ng mäc.
-
BÞ gÉy.
-
Bi nøt, t¸ch ë chãp rÔ.
-
BÞ co th¾t.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Híng ®Êt ngîc .
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
*Trô gian l¸ mÇm (nÕu ph¸t triÓn) bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ g·y.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* Bao l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng (ch¼ng h¹n nh ng¾n vµ dµy do bÞ nhiÔm ®éc).
-
BÞ g·y.
-
BÞ mÊt.
-
Cã ®Ønh bÞ háng hoÆc mÊt.
-
Cuén thµnh vßng trßn hoÆc vßng xo¾n.
-
VÆn xo¾n chÆt.
-
Uèn cong hoµn toµn.
-
BÞ t¸ch qu¸ 1/3 chiÒu dµi kÓ tõ ®Ønh.
-
BÞ t¸ch ë gèc.
-
M¶nh kh¶nh.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* L¸ bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Mäc cha tíi 1/2 bao l¸ mÇm hoÆc kh«ng mäc.
-
BÞ r¸ch nhiÒu hoÆc bÞ biÕn d¹ng.
-
C©y mÇm: Cã mét ho¨c vµi bé phËn chÝnh bÞ khuyÕt tËt nh qui ®Þnh ë trªn hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng bÞ ¶nh hëng do c©y mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
Hai c©y dÝnh víi nhau.
-
Cã mµu vµng hoÆc mµu tr¾ng.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* Nhãm A.1.2.3.2:
Thùc vËt mét l¸ mÇm, kiÓu n¶y mÇm díi mÆt ®Êt.
§¹i diÖn: Oryza, Sorghum, Zea.
§Æc ®iÓm n¶y mÇm cña nhãm nµy lµ:
HÖ chåi kh«ng kÐo dµi vµ l¸ thËt thø nhÊt ph¸t triÓn bªn trong bao l¸ mÇm. PhÇn l¸ mÇm (gäi lµ phÇn thuÉn) n»m l¹i ë trong h¹t.
HÖ rÔ gåm rÔ thø cÊp, thêng cã l«ng rÔ vµ rÔ thø cÊp ®îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c©y mÇm khi rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt.
a) C©y mÇm b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh: :
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã nh÷ng vÕt nøt, t¸ch nhng ®· liÒn l¹i.
Lu ý: C¸c c©y mÇm sÏ ®îc coi lµ b×nh thêng trong trêng hîp rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt, nhng cã mét sè lîng võa ®ñ rÔ thø cÊp ph¸t triÓn b×nh thêng.
*PhÇn tru gian l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã vÕt nøt, t¸ch hoÆc gÉy nhng ®· liÒn l¹i.
-
VÆn xo¾n nhÑ.
*Bao l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
VÆn xo¾n nhÑ.
-
T¸ch tíi 1/3 kÓ tõ ®Ønh.
* C¸c l¸ nguyªn vÑn, mäc ra qua bao l¸ mÇm ë gÇn ®Ønh (hoÆc Ýt nhÊt mäc tíi 1/2 bao l¸ mÇm), hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
BÞ h háng nhÑ.
-
C©y mÇm: TÊt c¶ c¸c bé phËn chÝnh b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn.
b) C©y mÇm kh«ng b×nh thêng (®èi víi lóa vµ ng« xem thªm phÇn ghi chó riªng):
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt vµ kh«ng ®ñ hoÆc rÔ thø cÊp bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm hoÆc kh«ng mäc.
-
BÞ gÉy.
-
BÞ nøt, t¸ch ë chãp rÔ.
-
BÞ co th¾t.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Híng ®Êt ngîc.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
*Trô gian l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ gÉy.
-
Uèn thµnh vßng trßn hoÆc vßng xo¾n.
-
VÆn xo¾n chÆt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
*Bao l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
BÞ gÉy.
-
Cã ®Ønh bÞ háng hoÆc mÊt.
-
Cuén thµnh vßng trßn hoÆc vßng xo¾n.
-
VÆn xo¾n chÆt.
-
Uèn cong hoµn toµn.
-
BÞ t¸ch qu¸ 1/3 chiÒu dµi kÓ tõ ®Ønh.
-
BÞ t¸ch ë gèc.
-
M¶nh kh¶nh.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
*C¸c l¸ bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Mäc cha tíi 1/2 bao l¸ mÇm hoÆc kh«ng mäc.
-
BÞ r¸ch nhiÒu hoÆc bÞ biÕn d¹ng.
-
C©y mÇm: Cã mét hoÆc vµi bé phËn chÝnh bÞ khuyÕt tËt nh qui ®Þnh ë trªn hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng bÞ ¶nh hëng do c©y mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
Hai c©y dÝnh víi nhau.
-
Cã mµu vµng hoÆc mµu tr¾ng.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
c) Ghi chó riªng:
-
§èi víi lóa (Oryza sativa): H×nh th¸i c©y mÇm cña lóa cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt víi c¸c loµi kh¸c trong hä Hßa th¶o (Gramineae). Khi h¹t n¶y mÇm, bé phËn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn lµ bao l¸ mÇm, tiÕp sau ®ã lµ rÔ s¬ cÊp. §é dµi cña c¸c bao l¸ mÇm t¬ng ®èi ng¾n, cã kh¸c nhau ®«i chót tïy theo gièng vµ ®iÒu kiÖn thö nghiÖm. Khi l¸ thø nhÊt chäc thñng bao l¸ mÇm qua vÕt nøt ë gÇn ®Ønh th× bao l¸ mÇm bÞ t¸ch dÇn xuèng phÝa díi do l¸ mäc dµi ra. Tuy vËy, phÇn gèc cña bao l¸ mÇm ph¶i kh«ng bÞ t¸ch, nÕu bÞ t¸ch ë gèc th× c©y mÇm sÏ ®îc coi lµ kh«ng b×nh thêng. L¸ thø nhÊt chØ cã bÑ l¸ cuèn chÆt l¹i. ChØ cã l¸ thø 2 mäc ra qua l¸ thø nhÊt lµ cã phiÕn l¸ thùc sù. HÖ rÔ gåm rÔ s¬ cÊp vµ mét sè rÔ thø cÊp gåm c¸c rÔ bªn vµ rÔ phô.
-
§èi víi ng« (Zea mays): Khi l¸ thø nhÊt xuÊt hiÖn th× bao l¸ mÇm còng bÞ t¸ch ra do l¸ mäc ra ngoµi bao l¸ mÇm. Tuy cã vÕt t¸ch nµy nhng bao l¸ mÇm vÉn ph¶i «m chÆt lÊy l¸ th× c©y mÇm míi ®îc coi lµ b×nh thêng. NÕu bao l¸ mÇm bÞ t¸ch rêi khái l¸ th× c©y mÇm sÏ ®îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng b×nh thêng.
NÕu l¸ thø nhÊt bÞ r¸ch hoÆc bÞ háng, nhng sù ph¸t triÓn cña l¸ tiÕp theo vÉn tèt, th× c©y mÇm ®îc ®¸nh gi¸ lµ b×nh thêng khi c¸c bé phËn kh¸c ®Òu ph¸t triÓn b×nh thêng. Do vËy, cã thÓ kÐo dµi thªm thêi gian ñ mÇm cho ®Õn khi l¸ thø 2 hoÆc l¸ thø 3 xuÊt hiÖn th× míi ®¸nh gi¸ ®îc chÝnh x¸c.
* Nhãm A.1.2.3.3:
Thùc vËt mét l¸ mÇm, kiÓu n¶y mÇm díi mÆt ®Êt.
§¹i diÖn: Hordeum, Secale, Triticum.
§Æc ®iÓm n¶y mÇm cña nhãm nµy lµ:
HÖ chåi kh«ng kÐo dµi vµ l¸ thËt thø nhÊt ph¸t triÓn bªn trong bao l¸ mÇm. PhÇn l¸ mÇm (gäi lµ phÇn thuÉn) n»m l¹i ë trong h¹t.
HÖ rÔ kiÓu chïm, thêng cã l«ng rÔ, kh«ng ph©n biÖt vÒ kÝch thíc.
a) C©y mÇm b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: Ýt nhÊt ph¶i cã 2 rÔ nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh: - Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
* Tru gian l¸ mÇm (nÕu ph¸t triÓn) ph¶i nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh : - Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
* Bao l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh :
-
Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
VÆn xo¾n nhÑ.
-
T¸ch tíi 1/3 kÓ tõ ®Ønh.
* C¸c l¸ nguyªn vÑn, mäc ra qua bao l¸ mÇm ë gÇn ®Ønh (hoÆc Ýt nhÊt mäc tíi 1/2 bao l¸ mÇm) hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh :
-
Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
BÞ h háng nhÑ.
b) C©y mÇm kh«ng b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: C¸c rÔ bÞ khuyÕt tËt hoÆc kh«ng ®ñ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm. ,
-
ChØ cã mét rÔ hoÆc hoµn toµn kh«ng cã.
-
BÞ gÉy.
-
BÞ co th¾t.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Híng ®Êt ngîc.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* Trô gian l¸ mÇm (nÕu ph¸t triÓn) bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh :
-
BÞ gÉy.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* Bao l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh :
-
BÞ biÕn d¹ng (ng¾n vµ dÇy do bÞ nhiÔm ®éc).
-
BÞ gÉy.
-
Kh«ng cã.
-
§Ønh bÞ háng hay bÞ mÊt.
-
Uèn thµnh vßng trßn hay vßng xo¾n.
-
Cuén chÆt l¹i.
-
Uèn cong hoµn toµn.
-
BÞ t¸ch qu¸ 1/3 chiÒu dµi kÓ tõ ®Ønh.
-
BÞ t¸ch ë phÇn gèc.
-
M¶nh kh¶nh.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
*L¸ bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Mäc cha tíi 1/2 bao l¸ mÇm.
-
Kh«ng cã.
-
BÞ r¸ch hoÆc biÕn d¹ng.
-
C©y mÇm: Cã mét hoÆc vµi bé phËn chÝnh kh«ng b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn, hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng bÞ ¶nh hëng do c©y mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
Hai c©y dÝnh víi nhau.
-
Cã mµu vµng hoÆc mµu tr¾ng.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
c) Ghi chó riªng:
Kh«ng nªn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ c©y mÇm tríc khi l¸ thËt thø nhÊt mäc ra khái bao l¸ mÇm ë hÇu hÕt c¸c c©y mÇm trong mÉu. C¸c c©y mÇm ë lÇn ®Õm ®Çu tiªn sÏ ®îc coi lµ b×nh thêng nÕu c¸c bé phËn kh¸c ®Òu ph¸t triÓn b×nh thêng, trõ khi l¸ cha mäc tíi 1/2 bao l¸ mÇm.
Nh÷ng c©y mÇm còng ®îc coi lµ b×nh thêng khi vÕt t¸ch cña bao l¸ mÇm ch¹y tõ ®Ønh xuèng cha tíi 1/3 chiÒu dµi cña bao l¸ mÇm. NÕu vÕt t¸ch vît qu¸ 1/3 hoÆc bao l¸ mÇm bÞ t¸ch ë gèc th× c©y mÇm sÏ lµ kh«ng b×nh thêng. Khi xem xÐt chiÒu dµi vÕt t¸ch cña bao l¸ mÇm, cÇn chó ý kh«ng lµm vÕt t¸ch tù nhiªn cña bao l¸ mÇm bÞ ¶nh hëng do dïng tay ®ông ch¹m vµo.
C©y mÇm cã bao l¸ mÇm bÞ nghÑn trong vá h¹t sÏ ®îc coi lµ b×nh thêng nÕu c¸c bé phËn kh¸c ph¸t triÓn b×nh thêng, nhng sÏ lµ kh«ng b×nh thêng nÕu c¸c bé phËn kh¸c ph¸t triÓn kÐm.
C¸c mÉu h¹t gièng ®· xö lý, ®îc ®Æt n¶y mÇm trªn giÊy, th× c©y mÇm thêng hay cã triÖu chøng nhiÔm ®éc, ch¼ng h¹n nh bao l¸ mÇm thêng ng¾n vµ phång lªn, c¸c rÔ thêng bÞ chïn ng¾n l¹i. NÕu thÊy cã mét sè c©y mÇm nh thÕ trong mÉu thö th× ph¶i ®Æt n¶y mÇm l¹i trong ®Êt. §Êt thêng cho phÐp ®¸nh gi¸ c©y mÇm chÝnh x¸c h¬n v× c¸c ho¸ chÊt ®éc sÏ ®îc ®Êt hÊp thô bít, c¸c c©y mÇm Ýt bÞ nhiÔm ®éc h¬n. Nh÷ng c©y mÇm vÉn cã triÖu chøng bÞ nhiÔm ®éc khi ®· ®Æt n¶y mÇm ë trong ®Êt th× sÏ ®îc coi lµ kh«ng b×nh thêng.
* Nhãm A.2.1.1.1:
Thùc vËt 2 l¸ mÇm, kiÓu n¶y mÇm trªn mÆt ®Êt.
§¹i diÖn: Beta, Brassica, Daucus, Helianthus, Lactuca.
§Æc ®iÓm n¶y mÇm cña nhãm l¸ nµy lµ:
HÖ chåi gåm phÇn th©n díi l¸ mÇm ph¸t triÓn dµi ra vµ cã ®iÓm sinh trëng n»m gi÷a 2 l¸ mÇm. PhÇn th©n trªn l¸ mÇm kh«ng kÐo dµi, do vËy phÇn th©n trªn l¸ mÇm vµ chåi ®Ønh thêng kh«ng thÊy râ. .
HÖ rÔ gåm rÔ s¬ cÊp, thêng cã l«ng rÔ vµ ph¶i ph¸t triÓn tèt v× c¸c rÔ thø cÊp kh«ng ®îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c©y mÇm khi rÔ s¬ cÊp cã khuyÕt tËt.
a) C©y mÇm b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã nh÷ng vÕt nøt, t¸ch nhng ®· liÒn l¹i.
-
Cã nh÷ng vÕt t¸ch nhng kh«ng s©u.
* PhÇn th©n díi l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã nh÷ng vÕt nøt, t¸ch nhng ®· liÒn l¹i.
-
Cã nh÷ng vÕt t¸ch nhng kh«ng s©u.
-
VÆn xo¾n nhÑ.
* C¸c l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh :
-
Cã 50% m« tÕ bµo bÞ háng.
-
Cã 3 l¸ mÇm.
* Chåi ®Ønh nguyªn vÑn.
-
C©y mÇm: TÊt c¶ c¸c bé phËn chÝnh ph¸t triÓn b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn.
b) C©y mÇm kh«ng b×nh thêng:
-
HÖ rÔ : RÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt. ,
Ch¼ng h¹n nh :
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm hoÆc kh«ng mäc.
-
BÞ gÉy.
-
BÞ nøt, t¸ch ë chãp rÔ.
-
BÞ co th¾t.
-
M¶nh kh¶nh.
-
BÞ nghÑn trong vá h¹t.
-
Híng ®Êt ngîc.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
Lu ý: C©y mÇm sÏ ®îc coi lµ kh«ng b×nh thêng nÕu rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt, ngay c¶ khi cã c¸c rÔ thø cÊp.
* PhÇn th©n díi l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh :
-
Ng¾n vµ dµy hoÆc kh«ng cã.
-
BÞ nøt s©u hoÆc bÞ gÉy.
-
Cã vÕt nøt thñng qua th©n.
-
BÞ co th¾t.
-
Uèn cong hoµn toµn hoÆc uèn thµnh vßng trßn.
-
VÆn xo¾n chÆt hoÆc cuén thµnh vßng xo¾n.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* C¸c l¸ mÇm cã h¬n 50% m« tÕ bµo bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ phång vµ xo¾n hoÆc bÞ biÕn d¹ng.
-
BÞ h háng.
-
Cã 1 l¸ mÇm hoÆc kh«ng cã.
-
BÞ mÊt mµu hoÆc thèi nhòn.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* Chåi ®Ønh hoÆc c¸c m« xung quanh bÞ háng.
-
C©y mÇm: Cã mét vµi ho¨c bé phËn chÝnh kh«ng b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng cña c©y mÇm bÞ ¶nh hëng do n¶y mÇm bÞ khuyÕt tËt
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
BÞ gÉy
-
C¸c l¸ mÇm më ra tríc khi cã rÔ.
-
Hai c©y dÝnh víi nhau.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
c) Ghi chó riªng :
-
§èi víi Beta: C¸c c©y mÇm cña Beta thêng rÊt khã ®¸nh gi¸ khi bÞ nhiÔm nÊm bÖnh (ch¼ng h¹n nh nÊm Phoma batea). §iÒu quan träng lµ ph¶i ph©n biÖt râ gi÷a nhiÔm bÖnh s¬ cÊp hay nhiÔm bÖnh thø cÊp.
§Ó cã ®îc kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ c©y mÇm chÝnh x¸c, cÇn ph¶i xö lý c¸c chïm h¹t gièng (clusters) nh qui ®Þnh ë b¶ng 5.A vµ ®Æt nÈy mÇm ë trong giÊy gÊp (PP). TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ c©y mÇm ngay sau 4 ngµy ñ mÇm ®Ó ph©n biÖt nh÷ng c©y mÇm bÞ nhiÔm bÖnh s¬ cÊp (rÔ s¬ cÊp cã mµu n©u hoÆc mµu ®en) vµ nh÷ng c©y mÇm kh«ng b×nh thêng do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c. §¸nh dÊu riªng ®Ó ph©n biÖt nh÷ng c©y mÇm b×nh thêng vµ nh÷ng c©y mÇm bÞ nhiÔm bÖnh s¬ cÊp. Lo¹i ra khái mÉu thö nh÷ng c©y mÇm bÞ bÖnh ®Ó tr¸nh sù l©y lan cña nÊm bÖnh, nhng ph¶i gi÷ l¹i chïm h¹t gièng ®ã (clusters) ®Ó tiÕp tôc theo dâi c¸c c©y mÇm kh¸c cã thÓ mäc ra.
§¸nh gi¸ lÇn thø 2 (sau 7 ngµy): Nh÷ng c©y mÇm ®· ®îc ®¸nh dÊu lµ b×nh thêng mµ c¸c bé phËn cña nã ph¸t triÓn b×nh thêng (hoÆc bÞ nhiÔm bÖnh thø cÊp) th× sÏ ®îc coi lµ c©y mÇm b×nh thêng vµ chïm h¹t gièng ®ã sÏ ®îc lo¹i ra khái mÉu, ngay c¶ khi nã bÞ thèi. Nh÷ng c©y mÇm lµ kh«ng b×nh thêng vµ bÞ thèi còng ®îc lo¹i ra khái mÉu, nhng chïm h¹t gièng cña nã ph¶i gi÷ l¹i ®Ó theo dâi tiÕp.
C¸c lÇn ®¸nh gi¸ sau còng tiÕn hµnh nh vËy cho ®Õn lÇn ®¸nh gi¸ cuèi cïng (sau 14 ngµy).
§èi víi c¸c gièng ®¬n mÇm còng ¸p dông c¸ch ®¸nh gi¸ t¬ng tù nh thÕ.
-
§èi víi Brassica: C¸c c©y mÇm cña Brassica chØ ®îc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c khi tÊt c¶ c¸c bé phËn chÝnh ®· ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, ®Æc biÖt lµ khi c¸c l¸ mÇm ®· tho¸t ra khái vá h¹t.
ViÖc ®¸nh gi¸ c¸c l¸ mÇm lµ rÊt quan träng ®èi víi c¸c loµi Brassica, kh«ng nh÷ng chØ ®Ó xem xÐt c¸c vÕt thèi, háng, mµ cßn ®Ó xem xÐt c¸c møc ®é thiÕu hôt diÖp lôc (c¸c vïng cã mµu tr¾ng hoÆc mµu vµng). §Ó x¸c ®Þnh khuyÕt tËt nµy, cÇn ph¶i ®Æt c¸c c©y mÇm ë n¬i cã ®ñ ¸nh s¸ng vµ ¸p dông luËt 50%, nhng nÕu phÇn gèc cña l¸ mÇm (vïng xung quanh cuèng l¸ vµ ®iÓm ®Ýnh cña l¸ mÇm vµo th©n díi l¸ mÇm) bÞ mÊt mµu, thèi, háng th× c©y mÇm sÏ ®îc coi lµ kh«ng b×nh thêng.
CÇn lu ý r»ng: ®èi víi c¸c loµi Brassica (vµ c¶ Raphanus) th× rÔ s¬ cÊp ph¶i ph¸t triÓn b×nh thêng. NÕu c©y mÇm cã rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt, mÆc dï cã rÔ thø cÊp th× vÉn ph¶i xÕp vµo lo¹i c©y mÇm kh«ng b×nh thêng.
NÕu trong mÉu cã mét sè c©y mÇm cã rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt (ch¼ng h¹n nh bÞ cßi cäc) th× cÇn ph¶i lµm l¹i mÉu ë trong c¸t hoÆc trong ®Êt ®Ó kiÓm tra l¹i kÕt qu¶.
-
§èi víi Lactuca: Khi ®¸nh gi¸ c©y mÇm cña c¸c gièng xµ l¸ch (Lactuca sativa), cÇn chó ý tíi c¸c khuyÕt tËt thêng cã ë nh÷ng h¹t gièng giµ. C¸c khuyÕt tËt thêng thÊy lµ: ë l¸ mÇm thêng xuÊt hiÖn nh÷ng vïng cã mµu n©u ®Õn hoµn toµn kh«ng mµu, hoÆc bÞ thèi vµ th©n díi l¸ mÇm thêng ng¾n vµ dÇy hoÆc bÞ cong. §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c t×nh tr¹ng cña l¸ mÇm, kh«ng nªn ®¸nh gi¸ c©y mÇm tríc khi c¸c l¸ mÇm cha t¸ch rêi khái vá h¹t. §Ó kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña l¸ mÇm, nªn ®Æt mÉu ë díi ¸nh s¸ng vµ më n¾p ®Ëy trong vµi giê tríc khi ®¸nh gi¸. NÕu vá h¹t vÉn dÝnh vµo l¸ mÇm do c¸c vÕt thèi nhòn vµ kh«ng thÓ t¸ch ra ®îc, th× c©y mÇm sÏ ®îc coi lµ kh«ng b×nh thêng.
* Nhãm A.2.1.1.2:
Thùc vËt 2 l¸ mÇm, kiÓu n¶y mÇm trªn mÆt ®Êt.
§¹i diÖn: Cucumis, Gossypium.
§Æc ®iÓm n¶y mÇm cña nhãm nµy lµ:
HÖ chåi gåm phÇn th©n díi l¸ mÇm ph¸t triÓn dµi ra vµ cã ®iÓm sinh trëng n»m gi÷a 2 l¸ mÇm; phÇn th©n trªn l¸ mÇm kh«ng kÐo dµi trong thêi gian thö nghiÖm, do vËy phÇn th©n trªn l¸ mÇm vµ chåi ®Ønh thêng kh«ng thÊy râ.
HÖ rÔ gåm rÔ s¬ cÊp, thêng cã l«ng rÔ vµ thêng cã c¸c rÔ thø cÊp ®îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c©y mÇm khi rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt.
a) C©y mÇm b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã vÕt nøt, t¸ch nhng ®· liÒn l¹i.
-
Cã vÕt nøt, t¸ch nhng kh«ng s©u.
Lu ý: C©y mÇm sÏ ®îc coi lµ b×nh thêng nÕu rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt, nhng cã mét sè lîng võa ®ñ rÔ thø cÊp ph¸t triÓn b×nh thêng.
* PhÇn th©n díi l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ .
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã vÕt nøt, t¸ch nhng ®· liÒn l¹i.
-
Cã vÕt nøt, t¸ch nhng kh«ng s©u.
-
VÆn xo¾n nhÑ.
* C¸c l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã díi 50% m« tÕ bµo bÞ háng.
-
Cã 3 l¸ mÇm.
* Chåi ®Ønh nguyªn vÑn.
-
C©y mÇm: TÊt c¶ c¸c bé phËn chÝnh ph¸t triÓn b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn.
b) C©y mÇm kh«ng b×nh thêng :
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt vµ kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc rÔ thø cÊp bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm.
-
Kh«ng mäc.
-
BÞ g·y.
-
BÞ nøt, t¸ch ë chãp rÔ.
-
BÞ co th¾t.
-
BÞ qu¨n.
-
M¶nh kh¶nh.
-
BÞ nghÑn trong vá h¹t.
-
Híng ®Êt ngîc.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* PhÇn th©n díi l¸ mÇm bÞ khuþÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Ng¾n vµ dµy hoÆc kh«ng cã.
-
BÞ nøt s©u hoÆc gÉy.
-
BÞ nøt thñng qua th©n.
-
BÞ co th¾t.
-
Uèn cong hoµn toµn hoÆc uèn thµnh vßng trßn.
-
VÆn xo¾n chÆt hoÆc cuén thµnh vßng xo¾n.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* C¸c l¸ mÇm cã h¬n 50% m« tÕ bµo bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ phång vµ xo¨n, hoÆc bÞ biÕn d¹ng.
-
ChØ cã mét l¸ mÇm hoÆc kh«ng cã.
-
BÞ mÊt mµu hoÆc thèi nhòn.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* Chåi ®Ønh hoÆc c¸c m« xung quanh bÞ háng, hoÆc bÞ thèi.
-
C©y mÇm: Cã mét hoÆc vµi bé phËn chÝnh kh«ng b×nh thêng nh quy ®Þnh ë trªn, hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng bÞ ¶nh hëng do c©y mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
BÞ gÉy.
-
C¸c l¸ mÇm më ra tríc khi cã rÔ.
-
Hai c©y dÝnh víi nhau.
-
Cã mµu vµng hoÆc mµu tr¾ng. .
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* Nhãm A.2.1.2.2:
Thùc vËt 2 l¸ mÇm, kiÓu n¶y mÇm trªn mÆt ®Êt.
§¹i diÖn: Arachis, Phaseolus
§Æc ®iÓm nÈy mÇm cña nhãm nµy lµ:
HÖ chåi gåm phÇn th©n díi l¸ mÇm ph¸t triÓn dµi ra, cã 2 l¸ mÇm vµ cã phÇn th©n trªn l¸ mÇm h¬i kÐo dµi cïng víi 2 l¸ s¬ cÊp ph¸t triÓn ë xung quanh chåi ®Ønh.
HÖ rÔ gåm rÔ s¬ cÊp, thêng cã l«ng rÔ vµ c¸c rÔ thø cÊp ®îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c©y mÇm khi rÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt
a) C©y mÇm b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã nh÷ng vÕt nøt, t¸ch nhng ®· liÒn l¹i.
-
Cã nh÷ng vÕt nøt, t¸ch kh«ng s©u.
Lu ý: C©y mÇm sÏ ®îc coi lµ b×nh thêng nÕu rÔ s¬ cÊp cã khuyÕt tËt, nhng cã mét sè lîng võa ®ñ rÔ thø cÊp ph¸t triÓn b×nh thêng.
-
HÖ chåi: * PhÇn th©n díi l¸ mÇm vµ th©n trªn l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã nh÷ng vÕt thèi hoÆc mÊt mµu nhng rÊt nhá.
-
Cã vÕt nøt, t¸ch hoÆc g·y nhng ®· liÒn l¹i.
-
Cã nh÷ng vÕt nøt, t¸ch kh«ng s©u.
-
VÆn xo¾n nhÑ.
* C¸c l¸ mÇm nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã díi 50% m« tÕ bµo háng.
-
Cã 3 l¸ mÇm.
* C¸c l¸ s¬ cÊp nguyªn vÑn hoÆc chØ cã nh÷ng khuyÕt tËt nhÑ.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cã díi 50% diÖn tÝch l¸ bÞ háng.
-
Cã 3 l¸ mÇm.
* Chåi ®Ønh nguyªn vÑn.
-
C©y mÇm: TÊt c¶ c¸c bé phËn chÝnh ph¸t triÓn b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn.
b) C©y mÇm kh«ng b×nh thêng:
-
HÖ rÔ: RÔ s¬ cÊp bÞ khuyÕt tËt vµ kh«ng ®ñ hoÆc c¸c rÔ thø cÊp bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm
-
Kh«ng mäc
-
BÞ g·y
-
BÞ nøt, t¸ch ë chãp rÔ
-
BÞ co th¾t
-
BÞ qu¨n.
-
M¶nh kh¶nh
-
BÞ nghÑn trong vá h¹t
-
Híng ®Êt ngîc
-
Trong suèt
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* PhÇn th©n díi l¸ mÇm vµ th©n trªn l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Ng¾n vµ dµy hoÆc kh«ng cã.
-
BÞ nøt, s©u hoÆc bÞ g·y.
-
BÞ nøt thñng qua th©n.
-
BÞ co th¾t.
-
Uèn cong hoµn toµn hoÆc uèn thµnh vßng trßn.
-
VÆn xo¾n chÆt hoÆc cuén thµnh vßng xo¾n.
-
M¶nh kh¶nh.
-
Trong suèt
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* C¸c l¸ mÇm cã h¬n 50% m« tÕ bµo bÞ khuyÕt tËt
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng.
-
BÞ h háng.
-
Cã 1 l¸ mÇm hoÆc kh«ng cã.
-
BÞ biÕn mµu hoÆc thèi nhòn.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
Lu ý : Khi ®¸nh gi¸ c©y mÇm cña Phaseolus xem thªm phÇn ghi chó riªng ë díi.
Ch¼ng h¹n nh:
-
Cßi cäc hoÆc chïn ng¾n.
-
Mäc chËm
-
Kh«ng mäc
-
BÞ g·y
-
BÞ nøt, t¸ch ë chãp rÔ
-
BÞ co th¾t
-
M¶nh kh¶nh
-
BÞ nghÑn trong vá h¹t
-
Híng ®Êt ngîc
-
Trong suèt
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
* C¸c l¸ mÇm cã 50% m« tÕ bµo bÞ khuyÕt tËt
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng
-
BÞ h háng (ch¼ng h¹n nh c«n trïng ph¸ ho¹i)
-
Cã 1 l¸ mÇm hoÆc kh«ng cã
-
BÞ mÊt mµu hoÆc thèi nhòn.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp
Lu ý: CÇn xem xÐt ®iÓm chÝnh cña l¸ mÇm víi th©n mÇm cã bÞ thèi hoÆc bÞ bÖnh kh«ng.
* PhÇn th©n díi l¸ mÇm bÞ khuyÕt tËt
Ch¼ng h¹n nh:
-
Ng¾n vµ dµy hoÆc kh«ng cã
-
BÞ nøt s©u hoÆc bÞ g·y
-
BÞ nøt thñng qua th©n
-
BÞ co th¾t
-
Uèn cong hoµn toµn hoÆc uèn thµnh vßng trßn
-
Xo¾n chÆt hoÆc cuén thµnh vßng xo¾n
-
M¶nh kh¶nh
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp
* C¸c l¸ s¬ cÊp cã h¬n 50% diÖn tÝch l¸ bÞ khuyÕt tËt
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ xo¾n hoÆc bÞ biÕn d¹ng
-
BÞ h háng
-
Cã mét l¸ hoÆc kh«ng cã
-
BÞ mÊt mµu hoÆc thèi nhòn.
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp
* Chåi ®Ønh bÞ khuyÕt tËt hoÆc bÞ mÊt.
Lu ý: NÕu chåi chÝnh ph¸t triÓn kh«ng b×nh thêng th× c©y mÇm sÏ ®îc coi lµ kh«ng b×nh thêng, mÆc dï c¸c chåi n¸ch vÉn ph¸t triÓn b×nh thêng.
-
C©y mÇm: Cã 1 hoÆc vµi bé phËn chÝnh ph¸t triÓn kh«ng b×nh thêng nh qui ®Þnh ë trªn, hoÆc sù ph¸t triÓn b×nh thêng bÞ ¶nh hëng do c©y mÇm bÞ khuyÕt tËt
Ch¼ng h¹n nh:
-
BÞ biÕn d¹ng
-
BÞ g·y
-
Hai c©y dÝnh víi nhau
-
Cã mµu vµng hoÆc mµu tr¾ng
-
M¶nh kh¶nh
-
Trong suèt
-
BÞ thèi do nhiÔm bÖnh s¬ cÊp.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |