LỜI NÓI ĐẦU
Giáo trình mô-đun “Sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống làm mát” được biên soạn dựa trên chương trình chi tiết đã được trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Nam Định phê duyệt dành cho hệ Cao đẳng nghề ngành Công nghệ ô tô. Các kiến thức trong giáo trình có mối quan hệ lô-gic, chặt chẽ. Tuy vậy, giáo trình cũng chỉ là một phần trong nội dung của chuyên ngành đào tạo cho nên người dạy, người học cần tham khảo thêm các tài liệu có liên quan đối với ngành học để việc sử dụng giáo trình có hiệu quả hơn.
Khi biên soạn giáo trình, chúng tôi đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới có liên quan tới môn học và phù hợp với đối tượng sử dụng cũng như cố gắng gắn những nội dung lý thuyết với những vấn đề thực tế để giáo trình có tính thực tiễn.
Nội dung của giáo trình được biên soạn với thời lượng 45 giờ (10 giờ lý thuyết, 30 giờ thực hành và 5 giờ kiểm tra đánh giá kết quả mô-đun) trong 6 bài. Bài 1: Hệ thống làm mát; Bài 2: Sửa chữa bơm nước; Bài 3: Sửa chữa quạt gió; Bài 4: Sửa chữa két nước; Bài 5: Kiểm tra và thay thế van hằng nhiệt; Bài 6: Bảo dưỡng hệ thống làm mát.
Giáo trình được biên soạn cho đối tượng là Cao đẳng nghề ngành Công nghệ ô tô nhưng cũng là tài liệu tham khảo bổ ích cho những ai quan tâm đến hệ thống làm mát của động cơ đốt trong.
Chúng tôi xin cảm ơn các đồng nghiệp trong bộ môn Cơ khí động lực, Khoa Cơ khí, Trung tâm Thực hành trường Đại học SPKT Nam Định đã đóng góp những ý kiến quí báu, bổ ích cho giáo trình này. Tuy nhiên đây là tài liệu biên soạn lần đầu nên không tránh được những thiếu sót nhất định, chúng tôi chân thành đón nhận những ý kiến đóng góp của quý bạn đọc để chỉnh sửa tài liệu ngày càng một hoàn thiện hơn.
NHÓM BIÊN SOẠN
LỜI NÓI ĐẦU i
MỤC LỤC ii
BÀI 1: HỆ THỐNG LÀM MÁT 1
Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại 1
Nhiệm vụ 1
Yêu cầu 1
Phân loại 1
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động HTLM bằng nước 2
Hệ thống làm mát kiểu bốc hơi 2
Hệ thống làm mát bằng nước kiểu đối lưu tự nhiên 3
Hệ thống làm mát bằng nước tuần hoàn cưỡng bức 4
Hệ thống làm mát bằng nước ở nhiệt độ cao 7
Hệ thống làm mát động cơ bằng không khí (gió) 9
Dung môi làm mát 11
Quy trình tháo, lắp các bộ phận của hệ thống làm mát bằng nước tuần hoàn cưỡng bức 12
Trình tự tháo 12
Trình tự lắp 13
Sơ đồ cấu tạo một số hệ thống làm mát trong xưởng thực tập 14
Bài tập tháo, lắp và nhận dạng các bộ phận của hệ thống làm mát 16
BÀI 2: SỬA CHỮA BƠM NƯỚC 17
Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại 17
Nhiệm vụ 17
Yêu cầu 17
Phân loại 17
Cấu tạo và nguyên lý làm việc 17
Bơm ly tâm 17
Bơm pít-tông 18
Bơm bánh răng 19
Bơm cánh hút 19
Bơm guồng 20
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng, phương pháp kiểm tra sửa chữa 21
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng 21
Phương pháp kiểm tra, sửa chữa 22
Trình tự tháo và lắp bơm nước. 23
Trình tự tháo bơm từ trên xe 23
Trình tự tháo rời bơm 26
Bài tập tháo, lắp, sửa chữa và bảo dưỡng bơm nước 36
BÀI 3: SỬA CHỮA QUẠT GIÓ 37
Nhiệm vụ, phân loại 37
Nhiệm vụ 37
Phân loại 37
Cấu tạo và nguyên lý làm việc 37
Quạt gió cơ khí dẫn động bằng đai 37
Quạt gió kiểu điện 39
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng, phương pháp kiểm tra và sửa chữa 40
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng 40
Phương pháp kiểm tra, sửa chữa 41
Trình tự tháo và lắp quạt gió 44
Trình tự tháo 44
Trình tự lắp 45
Bài tập tháo, lắp, kiểm tra và sửa chữa quạt gió 46
BÀI 4: SỬA CHỮA KÉT NƯỚC 47
Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại 47
Nhiệm vụ 47
Yêu cầu 47
Phân loại 47
Cấu tạo và nguyên lý làm việc 47
Két nước 47
Nắp két nước 49
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng, phương pháp kiểm tra và sửa chữa 50
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng 50
Phương pháp kiểm tra và sửa chữa 51
Trình tự tháo và lắp két nước 52
Trình tháo 52
Trình tự lắp 53
Bài tập tháo, lắp, kiểm tra và làm sạch két nước 53
BÀI 5: KIỂM TRA, THAY THẾ VAN HẰNG NHIỆT 54
Nhiệm vụ, yêu cầu, phân loại 54
Nhiệm vụ 54
Phân loại 54
Cấu tạo và nguyên lý làm việc 54
Cấu tạo 54
Nguyên lý làm việc 55
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng, phương pháp kiểm tra và sửa chữa 56
Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng 56
Phương pháp kiểm tra và sửa chữa 57
Trình tự tháo và lắp van hằng nhiệt 57
Trình tự tháo 57
Trình tự lắp 58
Trình tự tháo, lắp và kiểm tra cho động cơ 2AZ-FE 59
Trình tự tháo 59
Trình tự kiểm tra 73
Trình tự lắp 82
5.6. Bài tập tháo và thay thế van hằng nhiệt 102
BÀI 6: BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG LÀM MÁT 103
Chẩn đoán hư hỏng của hệ thống làm mát 103
Nước làm mát bị hao hụt 103
Nhiệt độ động cơ quá cao 103
Nhiệt độ động cơ tăng chậm sau khi khởi động 103
Kiểm tra hệ thống làm mát 104
Kiểm tra mức nước làm mát 104
6.2.3. Kiểm tra van hằng nhiệt 105
6.2.5. Kiểm tra sự rò rỉ khí xả vào hệ thống làm mát 106
Kiểm tra sự rò rỉ của nước làm mát trong hệ thống 107
Kiểm tra quạt gió 107
Kiểm tra đai truyền động 109
Bảo dưỡng hệ thống làm mát 110
Xúc rửa hệ thống làm mát 110
Thông khí hệ thống làm mát 110
Bài tập chẩn đoán và bảo dưỡng hệ thống làm mát 112
TÀI LIỆU THAM KHẢO 113