SỞ giáo dục và ĐÀo tạo hưng yên trưỜng thpt trần quang khải sáng kiến kinh nghiệM
II. RÈN LUYỆN KỸ NĂNG TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 10 – THPT
tải về 0.5 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- 2.2. Tổ chức rèn luyện kỹ năng tự học cho học sinh qua môn Địa lí 10.
- 2.2.1.1.Rèn luyện kỹ năng tự học theo cá nhân.
- 2.2.1.2.Rèn luyện kỹ năng tự học theo nhóm.
II. RÈN LUYỆN KỸ NĂNG TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 10 – THPT.2.1. Quy trình rèn luyện kỹ năng tự học cho học sinh.Theo từ điển Tiếng Việt “Rèn luyện là luyện tập nhiều trong thực tế để đạt tới những phẩm chất hay trình độ vững vàng thông thạo” M Từng kỹ năng tự học rèn luyện cho HS cần được cụ thể hóa thành các bước vì chỉ khi rèn luyện theo các bước mới có cở sở để hình thành, phát triển và luyện tập kỹ năng.
2.2.1.Rèn luyện kỹ năng tự học ở trên lớp.Người dạy tổ chức cho HS tự lĩnh hội nền văn hóa xã hội chứ không làm thay HS trong việc lĩnh hội đó. Sự giúp đỡ của GV đối với HS trong dạy học là giúp đỡ về PP học, GV giúp HS về cách thức tự học. Như vậy, bản chất của hoạt động dạy học để HS tự học là dạy cách học, các kỹ năng tự học. Người thầy phải biết cách tổ chức các hoạt động học tập nhằm tích cực hóa tính tự lực, sáng tạo, chủ động phát hiện và tìm ra kiến thức của người học. Muốn vậy người thầy phải “đổi mới phong cách dạy”, điều này chỉ thực hiện được khi tích cực hóa các PP, kĩ thuật, cách đánh giá theo quan điểm đổi mới của Đảng và Nhà nước. 2.2.1.1.Rèn luyện kỹ năng tự học theo cá nhân.Rèn luyện kỹ năng tự học theo cá nhân GV cần giảm tối đa PP độc thoại thuyết trình “lấy người dạy là trung tâm”, thay vào đó là sử dụng các PP, kĩ thuật tăng cường hoạt động độc lập nhận thức của bản thân từng HS để các em tích cực “động não”, tự lực suy nghĩ phát hiện và giả quyết vấn đề.
Định nghĩa: “ PP đàm thoại gợi mở là PP GV khéo léo đặt hệ thống câu hỏi để HS trả lơi nhằm gợi mở cho HS sáng tỏ những vấn đề mới bằng sự tái hiện những tài liệu đã học hoặc từ những kinh nghiệm đã tích lũy được trong cuộc sống, nhằm giúp HS củng cố, mở rộng, đào sâu, tổng kết, hệ thống hóa tri thức đã tiếp thu được nhằm mục đích kiểm tra, đánh giá và giúp HS tự kiểm tra, đánh giá việc lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kĩ xảo trong quá trình học.” (4).
- Những yêu cầu cơ bản trong việc sử dụng PP đàm thoại. + GV cần sử dụng linh hoạt các hình thức đàm thoại phù hợp với thời gian, không gian, mục đích, nội dung giáo dục. Khi kết thúc đàm thoại, HS “có vẻ” như tìm ra chân lý và chính khía cạnh này đã tạo ra cho người học niềm vui sướng của nhận thức, một tình cảm tốt đẹp cần phát triển ở người học. + Kĩ thuật đặt câu hỏi phải đảm bảo những yêu cầu sau:
+ Yêu cầu đối với việc vận dụng PP đàm thoại.
- Các bước HS thường phải trải qua để trả lời câu hỏi yêu cầu cao về mặt nhận thức. Theo Gall, HS thường phải qua 5 bước để trả lời câu hỏi yêu cầu cao về mặt nhận thức.
Ví dụ: Trong bài 15 trang 56 SGK Địa lí 10: “Thủy quyển, một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông, một số sông lớn trên Trái Đất” GV có thể đưa ra câu hỏi ở các mức độ nhận thức khác nhau như: Câu 1: Đọc SGK em hãy nêu khái niệm thủy quyển (câu hỏi yêu cầu thấp, dừng ở mức biết vấn đề). Câu 2: Dựa vào kiến thức đã học và bản đồ tự nhiên Việt Nam, em hãy cho biết vì sao mực nước lũ ở các sông ngòi miền Trung nước ta thường lên rất nhanh? (câu hỏi yêu cầu cao về nhận thức –HS phải vận dụng phối hợp những kiến thức đã có để giải đáp câu hỏi này, thuộc mức “vận dụng” theo thang Bloom).
Bản đồ là phương tiện trực quan, một nguồn tri thức địa lí quan trọng giúp cho GV, HS có thể khai thác kiến thức phục vụ việc dạy và học địa lí có hiệu quả. - Các biện pháp hình thành KN sử dụng BĐ.
Hiểu BĐ: nghĩa là có kiến thức về BĐ, biết BĐ là cái gì? đặc trưng, tính chất của nó ra sao? nội dung, chức năng của nó, mỗi một kí hiệu quy ước trên BĐ có nghĩa gì? cần phải sử dụng BĐ như thế nào và lợi ích nào được rút ra từ việc này. Dạy HS hiểu BĐ (về mặt kỹ năng) theo quy trình sau:
Sau khi làm mẫu, GV yêu cầu HS giải thích, nhắc lại trình tự công việc đã làm và ghi trình tự đó vào vở để về nhà thực hiện một bài tập tương tự theo mẫu mà GV đã làm trên lớp.
T (5) Lâm Quang Dốc, (2006), trang 11,Hướng dẫn sử dụng bản đồ, lược đồ trong SGK Địa lí ở nhà trường phổ thông. heo N.N.Baranxki:“Đọc BĐ là thông qua những ký hiệu trên BĐ mà phân tích và nhìn thấy những nét thực tế của khu vực bề mặt Trái Đất được biểu hiện trên BĐ”(5) Đọc BĐ thường có 3 mức độ khác nhau. 1.Mức sơ đẳng nhất: đọc được vị trí của các đối tượng địa lý, có được biểu hiện về các đối tượng đó, thông qua hệ thống kí hiệu quy ước ghi trong bảng chú giải. 2.Mức thứ hai cao hơn: Tìm ra những đặc điểm tương đối rõ ràng của những đối tượng địa lí biểu hiện trên BĐ. 3.Mức thứ ba, cao nhất: là tìm ra những mối liên hệ giữa các kiến thức đó, tìm ra những đặc điểm và tính chất địa lí của lãnh thổ mà BĐ không biểu hiện trực tiếp. Đối với GV hướng dẫn HS khai thác tri thức trên BĐ, chủ yếu là hướng dẫn HS đọc được BĐ ở các mức độ trên, quan trọng nhất là hai mức độ sau. - Ví dụ: bài 16, trang 70 SGK Địa lý 10. Nhận xét sự phân bố các dòng biển nóng và các dòng biển lạnh trên thế giới (hình 16.4 – Các dòng biển trên thế giới), SGK Địa lí 10 trang 61 GV yêu cầu HS tự làm việc rút ra các thông tin cần thiết theo hướng dẫn.
+ Mức độ 2: rút ra một số nhận xét khái quát.
Ví dụ:Ở các vĩ độ thấp hướng chảy của các vòng hoàn lưu ở bán cầu Bắc theo chiều kim đồng hồ, ở bán cầu Nam theo chiều ngược lại có mối quan hệ chặt chẽ với lực Côriolit (lực làm lệch hướng chuyển động của các vật thể - hệ quả của chuyển động quay quanh trục của Trái Đất) Các vùng vĩ độ thấp (xích đạo và gần xích đạo) nhận được lượng bức xạ Mặt Trời lớn, nhiệt độ nước biển cao nên các dòng biển nóng xuất phát từ các vĩ độ này rồi chảy về phía cực (nơi có nhiệt độ thấp) và ngược lại. - Một số cách làm việc hiệu quả với rèn luyện kỹ năng BĐ cho HS.
Để thực hiện KN này HS phải dựa vào quy trình sau:
Như vậy khi nhìn trên BĐ, các em không chỉ biết được vị trí và đọc tên các đối tượng địa lí mà còn xác định được sự phân bố của chúng. Chẳng hạn nhìn vào BĐ “phân bố sản lượng điện năng thế giới thời kì 2000 – 2003” SGK trang 123, các em xác định được các nước có sản lượng điện cao phân bố ở nhóm nước phát triển.
GV cần sử dụng một số biện pháp như:
Ví dụ: để HS dễ nhớ vị trí TP.Việt Trì, GV có thể nói: “Việt Trì là thành phố ngã ba sông”, nơi giao nhau của ba con sông lớn, S.Hồng, S.Đà và S.Lô.
Ví dụ: S.Mêkông chảy qua miền nam nước ta rồi đổ ra biển bằng 9 cửa lớn, giống như 9 con rồng nên Mêkông còn được gọi là Cửu Long.
Đặc điểm của đối tượng địa lí cần miêu tả bao gồm có: vị trí, sự phân bố, các đặc điểm về hình dạng, kích thước như chiều dài, chiều rộng, các cực trị lớn nhất, nhỏ nhất…Thực chất đây chính là một KN để hỗ trợ cho việc HS đọc BĐ một cách đúng đắn và đầy đủ nhất. Ví dụ: Để mô tả “núi”, HS cần tiến hành theo quy trình sau:
Ví dụ: theo quy trình này, HS có thể mô tả được các đặc điểm của dải núi Hoàng Liên Sơn một cách đầy đủ như sau: “Dãy núi Hoàng Liên Sơn nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, kéo dài từ biên giới phía tây bắc theo hướng tây bắc – đông nam, với chiều dài trung bình trên 200 km ngoài thực địa, độ cao trung bình là 1500 - 2500m, cao nhất là đỉnh Phanxipăng với độ cao 3143m.
HS phải dựa trên những hiểu biết về BĐ để làm một cuộc “du lịch tưởng tượng trên BĐ”, mô tả các miền đất đai, các thành phố, làng mạc sẽ đi qua theo những tuyến vạch sẵn trên BĐ. Để thực hiện được những bài tập này, GV cần hướng dẫn các em bằng cách đặt các câu hỏi gợi mở, dẫn dắt các em dựa vào đó để trả lời, theo dàn ý nhất định. Ví dụ: Em hãy tưởng tượng mình đã từng được đi du lịch ở môi trường địa lí đới ôn hòa. Sau chuyến hành trình đó em hãy giới thiệu cho các bạn trong lớp biết về khí hậu và sinh vật của môi trường địa lí mà em đã đi qua. GV: hướng dẫn HS dựa vào bảng thông tin trong phần sự phân bố sinh vật và đất theo vĩ độ; hình 19.1 – các kiểu thảm thực vật chính trên thế giới và các hình ảnh trong SGK trang 71, 72 địa lí lớp 10.
Ví dụ: Khi nghiên cứu sự phân bố sinh vật và đất trên trái đất trong bài 19, các em sử dụng hình 19.1 – Các kiểu thảm thực vật chính trên thế giới và hình 19.2 – Các nhóm đất chính trên thế giới để hoàn thiện bảng sau:
+ Tổ chức các trò chơi có liên quan đến BĐ. Thông qua việc tham gia các trò chơi có liên quan đến BĐ, HS sẽ cảm thấy thích thú và hào hứng với môn Địa lí. Địa lý không còn là một môn học đơn điệu và nghèo nàn, lớp học sẽ trở lên sinh động đồng thời đem lại hiệu quả trong việc tiếp thu kiến thức và rèn luyện kỹ năng. Ví dụ:
Khái niệm: “Là loại PP dùng để giải quyết nhiều loại vấn đề khác nhau, giúp người học trong một thời gian ngắn nảy sinh được nhiều ý tưởng, nhiều giả định về một vấn đề nào đó” (6). - Cách sử dụng.
Ví dụ: khi dạy bài 22 “Dân số và sự gia tăng dân số”, GV nêu vấn đề: Hậu quả của sự gia tăng dân số quá nhanh và sự phát triển dân số không hợp lí của các nước đang phát triển đối với sự phát triển kinh tế - xã hội – môi trường là gì? Các ý kiến đưa ra có thể là: 1. Hạn chế tốc độ tăng trưởng kinh tế. 2. Tiêu dùng nhiều lên nhưng tích lũy giảm xuống. 3. Sức ép lớn lên các vấn đề việc làm, y tế, giáo dục. 4. Nhiều vấn đề xã hội nảy sinh, đặc biệt là các tệ nạn xã hội. 6. Khó khăn cho nâng cao chất lượng cuộc sống. 7. Cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường….
- Vai trò của SĐTD. Phát hiện ban đầu của GS. Roger Sperry thuộc đại học California cho thấy hai vỏ bán cầu não có khuynh hướng phân chia thành hai nhóm có chức năng tư duy như hình vẽ. T Ưu điểm của cách ghi chép bằng SĐTD:
SĐTD có rất nhiều ưu điểm cho việc học, tự học. Tuy nhiên, chỉ khi nào các em tự mình thiết lập SĐTD và sử dụng nó trong học tập thì mới phát huy hiệu quả của nó. Đối với chức năng là một người thầy, GV cần rèn luyện cho các em kỹ năng này ngay ở trên lớp, cho các em dần làm quen với kĩ thuật SĐTD, kỹ thuật này sẽ rất tốt cho HS khi tóm tắt bài, chương, quyển sách, ghi chép, ghi nhớ, tự học ở nhà… - Kĩ thuật thiết kế SĐTD. + Làm quen với SĐTD. GV có thể cho HS làm quen, đọc hiểu SĐTD bằng cách giới thiệu cho HS một số SĐTD do mình tự thiết kế cùng với lời dẫn dắt của GV để các em nhận biết. Cho HS nghiên cứu, quan sát, tìm hiểu một vài SĐTD do GV thiết kế phù hợp với nội dung bài học…Tập đọc hiểu SĐTD, nghĩa là tập cho HS thuyết trình, diễn giải mạch nội dung kiến thức hàm chứa trong SĐTD. Khi các em đã thành thạo thì chỉ cần nhìn vào SĐTD, bất kì HS nào cũng thuyết minh được một cách logic. Có thể tập cho HS vẽ SĐTD bằng cách hoàn thiện các SĐTD do GV đã vẽ sẵn: Các em dùng bút chì, bút màu để vẽ thêm nhánh, điền thêm kiến thức, vẽ thêm hình ảnh liên tưởng…Khi HS đã quen với SĐTD, có thể tự thiết lập SĐTD cho riêng mình GV yêu cầu HS tự vẽ SĐTD thông qua việc giao bài tập cho các em: ví dụ “em hãy vẽ SĐTD tổng kết chương 1, hay bài 1…”. + Thực hành vẽ SĐTD trên giấy, vở, bìa, bảng phụ.
Bước 1: Chọn từ trung tâm (hay còn gọi là từ khóa, Keyword) là tên của một bài hay một chủ đề một nội dung kiến thức cần khai thác. V 
í dụ: thiết lập SĐTD bài 12 “Sự phân bố khí áp. Một số loại gió chính”- Địa lý 10 (cơ bản).
Bước 2: Vẽ nhánh cấp 1. Các nhánh cấp 1 là chính là các nội dung chính của bài học hay chủ đề đó (hay tên các mục của SGK…) Bài 12 có 2 mục là: Phân bố khí áp và một số loại gió chính. Như vậy thiết lập SĐTD có 2 nhánh cấp 1 
Bước 3: Vẽ nhánh cấp 2, 3, … Các nhánh cấp 2, cấp 3,…chính là các nhanh con của nhánh con trước đó (hay nói rõ hơn nhánh con cấp 2, 3,… là các ý triển khai của nhánh trước đó). Ví dụ: nhánh cấp 2, 3,…của nhánh cấp 1 – Phân bố khí áp . 
Bước 4: Hoàn thiện SĐTD - Ở bước này hãy để cho trí tưởng tưởng của HS được bay bổng. Các em có thể thêm nhiều hình ảnh nhằm giúp các ý quan trọng thêm nổi bật, cũng như giúp lưu chúng vào đúng trí nhớ tốt nhất. Khi các em đã vẽ thành thạo SĐTD trên giấy, bìa…và nếu gia đình hay ở lớp học có máy tính, các em có thể cài và sử dụng phần mềm SĐTD để thiết lập SĐTD. Các em có thể vào mạng Internet để tìm hiểu hoặc lấy thêm hình vẽ, hình ảnh liên tưởng vào SĐTD. GV có thể hướng dẫn các em cách cài và sử dụng phần mềm SĐTD thông qua các video có sẵn có ở trên mạng. Các em nên dùng một cái kẹp, cặp để giữ lại các SĐTD mà mình thiết lập để khi học đến phần sau hoặc trước các kì thi…, các em có thể xem lại rất nhanh các kiến thức có thể sau này mình quên hoặc nhớ chưa chính xác.
1.Ghi nguyên cả đoạn văn dài. 2. Ghi chép quá nhiều ý không cần thiết. 3. Dành quá nhiều thời gian để ghi chép. 4. Chỉ nên vẽ những hình ảnh có liên quan đến chủ đề kiến thức, tránh vẽ hoặc đưa vào những hình ảnh không liên quan đến bài học làm mất nhiều thời gian vẽ, viết và khi sử dụng lại phân tán sự tập trung. 5. Khi thiết kế SĐTD cần chọn lọc những ý cơ bản, kiến thức cần thiết, ví dụ minh họa để có nhiều thông tin cho bài học. Thiết kế SĐTD của một bài học cần thể hiện được kiến thức trọng tâm, cơ bản cần chốt lại của bài học đó. Tránh khuynh hướng vẽ quá cầu kì những hình ảnh không cần thiết hoặc quá sơ sài không có thông tin.
Đối với GV biểu đồ vừa là phương tiện dạy học để khai thác tri thức vừa là phương tiện để rèn luyện kỹ năng. Đây là một PP hữu hiệu để tăng cường tính tri giác, tích cực, chủ động và độc lập trong dạy học môn Địa lí. Với HS: Biểu đồ giúp HS có được PP học tập, nghiên cứu Địa lý một cách tích cực, lĩnh hội tri thức một cách chủ động, sáng tạo. Từ đó HS nhớ lâu, hiểu được bản chất vấn đề. KN này bao gồm KN vẽ, đọc - phân tích biểu đồ.
Muốn rèn luyện KN vẽ biểu đồ cho HS, GV phải đưa ra các bước cụ thể. Phải hướng dẫn và làm mẫu cho HS, đồng thời giúp các em phân biệt, nhận dạng các loại biểu đồ, cách vẽ chúng. Các bước vẽ biểu đồ. 
Bước 1: Xác định yêu cầu của đề bài.
Bước 2: Lựa chọn biểu đồ thích hợp. Từ yêu cầu của đề bài HS phải lựa chọn dạng biểu đồ thích hợp. Muốn lựa chọn được biểu thích hợp người học phải nắm rõ vai trò, ưu điểm của từng loại biểu đồ. Căn cứ vào chương trình SGK Địa lí lớp 10 trung học phổ thông, các dạng biểu đồ HS được học và cần rèn luyện gồm: biểu đồ tròn, miền, đường, kết hợp.
Bước 3:Xử lí số liệu.
Trị số tương đối của bộ phận =  .
Trong trường hợp vẽ nhiều biểu đồ hình tròn có bán kính khác nhau HS phải tính bán kính cho từng hình tròn. Bước 4: Vẽ biểu đồ. Sau khi đã chọn được dạng biểu đồ thích hợp, xử lí số liệu phù hợp, HS vẽ biểu đồ. Mỗi biểu đồ khác nhau sẽ có cách vẽ khác nhau. HS phải nắm được hình thức thể hiện của từng loại biểu đồ. Bước 5: Hoàn thiện biểu đồ Đây là bước cuối cùng để hoàn thiện biểu đồ gồm ghi chú giải, chú thích cho biểu đồ (có thể vẽ đến đâu ghi chú giải ngay đến đó), ghi SL lên biểu đồ (trường hợp nhiều số liệu có thể không cần ghi), ghi tên trục tọa độ, tên biểu đồ…
Bước 1: Xác định yêu cầu đề bài : Vẽ biểu đồ cột thể hiện sản lượng lương thực và dân số của các nước trên Bước 2: Lựa chọn dạng biểu đồ: Biểu đồ cột (theo yêu cầu của đề bài) Bước 3: Xử lý số liệu: Không cần xử lí số liệu vì mục đích của biểu đồ là thể hiện sản lượng lương thực và dân số. Bước 4 và bước 5: Vẽ biểu đồ và hoàn thiện biểu đồ.
Triệu tấn 
Biểu đồ: Sản lượng lương thực và dân số của một số nước trên thế giới, năm 2002. - Kỹ năng đọc - phân tích biểu đồ. Kỹ năng đọc biểu đồ là KN đầu tiên có thể làm việc với biểu đồ, hay các thao tác quan sát biểu đồ để đọc tiêu đề, hình thức thể hiện biểu đồ, các giá trị được thể hiện trên biểu đồ. Kỹ năng phân tích biểu đồ: dựa vào các giá trị đã được ghi trên biểu đồ, tiến hành đo tính các đại lượng, đối chiếu so sánh chúng với nhau để rút ra nhận xét, kết luận về nội dung thể hiện trên biểu đồ. Khi rèn luyện cần tuân theo trình tự cụ thể với các thao tác cần rèn luyện:
Tùy theo mục đích, yêu cầu, nội dung thể hiện biểu đồ. HS đo tính các đại lượng nào? Xác định mối quan hệ giữa các đại lượng. Việc đo tính các đại lượng có hai mức độ:
Đây là bước quan trọng, là cơ sở cho hai bước tiếp theo. + Bước 3: Nhận xét, giải thích (đối chiếu, so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa số liệu). Qua việc đọc và đo tính các số liệu, tiến hành so sánh rồi đưa ra các nhận xét và giải thích chẳng hạn: Tại sao A lại tăng lên?, B giảm đi?, Tại sao A chiếm tỉ trọng cao…?
Bảng số liệu thống kê là tập hợp những số liệu thống kê (những số liệu về tình hình sản xuất, về sản phẩm, sản lượng, tài nguyên, dân cư, tình hình phát triển nông – CN…là các số liệu thống kê). Mục đích đưa số liệu thống kê vào bảng là muốn đặt các số liệu có liên quan với nhau ở vị trí gần nhau để người học dễ dàng nhận xét, so sánh từ đó rút ra được những kết luận có căn cứ về các hiện tượng, quá trình địa lý. Các bước đọc – phân tích BSL.
Để xác định mục đích làm việc với BSL, bước này trả lời cho câu hỏi: làm việc với BSL này để làm gì?
Bước này phải làm nổi bật mục đích làm việc với BSL, làm rõ yêu cầu của đề bài. Chú ý khi phân tích - nhận xét BSL.
Ví dụ:
Bước 1: Xác định mục đích làm việc với BSL Nhận xét số lượng đàn bò và đàn lợn trên thế giới thời kì 1980 – 2002. Bước 2: Đọc tên BSL, tiêu đề của các cột, các hàng, thời gian và đơn vị thể hiện.
Bước 3: phân tích - nhận xét BSL. Số lượng bò và lợn trên thế giới lớn và tăng nhanh trong giai đoạn 1980 – 2002 + Số lượng bò tăng 142,4 triệu con (từ 1218,1 triệu con lên 1360,5 triệu con). Số lượng bò mỗi năm nhiều hơn số lượng lơn khoảng 1,5 lần + Số lượng lợn tăng 160,5 triệu con (từ 778,8 triệu con lên 939,3 triệu con- tăng nhanh hơn bò) = >Bò và lợn là hai vật nuôi chiếm vị trí hàng đầu trong ngành chăn nuôi trên thế giới.
Mục đích sử dụng bài tập trong dạy học Địa lí trên lớp là để HS phải “động não”, tư duy. Trong quá trình dạy học, thầy đóng vai trò là người thiết kế các bài tập, người tổ chức và hướng dẫn HS trong quá trình giải, còn HS phải là người thi công, chủ động, tích cực giải các bài tập đó. GV có thể cho HS làm các bài tập ở các hình thức khác nhau như bài tập trắc nghiệm, bài tập tự luận. Cần tăng cường các “bài tập tư duy”. - Bài tập trắc nghiệm. + Bài tập trắc nghiệm tìm kiếm sự phù hợp (dạng câu hỏi nối): Được thể hiện dưới hai cột với các dữ liệu khác nhau. Nhiệm vụ của HS là tìm ra các cặp quan hệ thích hợp. Hoặc cho trước dữ liệu và các ô trống, HS xếp các dữ liệu vào các ô trống cho phù hợp. Ví dụ: Dựa vào các dữ kiện trong bảng sau. Em hãy hoàn thiện sơ đồ sản xuất công nghiệp sau (các vị trí cần điền 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7) 
SƠ ĐỒ VỀ SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP 
+ Câu hỏi trắc nghiệm đúng – sai: Bài tập này chứa đựng một câu trả lời đúng, một câu trả lời sai. Nhiệm vụ của HS là tìm ra câu trả lời đúng V  í dụ 1: Đánh dấu “X” vào ô vuông trước mỗi nhận định đúng
Ví dụ 2: Nhận định sau đúng hay sai: “kiểu tháp dân số mở rộng có đặc điểm đáy tháp rộng, đỉnh tháp nhọn, các cạnh thoai thoải; thể hiện tỉ suất sinh cao, trẻ em đông, tuổi thọ trung bình thấp, dân số tăng nhanh” A. Đúng B. Sai + Câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn: Đối với các bài tập này HS phải suy nghĩ để lựa chọn một câu trả lời đúng nhất trong các đáp án đưa ra.
Nhận định chưa chính xác về kiểu tháp dân số mở rộng là? A. Đáy tháp rộng. B. Tỉ suất sinh thấp. C. Tuổi thọ trung bình thấp. D. Dân số tăng nhanh. + Trắc nghiệm điền khuyết: Bài tập này thường là một câu văn hoặc một đoạn văn ngắn còn khuyết. Nhiệm vụ của HS là điền những từ thích hợp vào chỗ trống.
Kiểu tháp dân số thu hẹp có đặc điểm: Tháp có dạng phình to ở…………, thu hẹp về………..và…………..; thể hiện sự chuyển tiếp từ ………..sang ………., tỉ suất gia tăng dân số………….
1. Tại sao nói dầu mỏ là “vàng đen” của nhiều quốc gia? 2. Quan sát bảng một số hình thức tổ chức lãnh tổ công nghiệp và hình 33 SGK Địa lí lớp 10 (cơ bản) em hãy điền tên các hình thức vào đúng vị trí? 3. Tại sao ở các nước đang phát triển châu Á, trong đó có Việt Nam, phổ biến hình thức tổ chức khu công nghiệp tập trung? 2.2.1.2.Rèn luyện kỹ năng tự học theo nhóm.
Định nghĩa: PP dạy học theo nhóm là PP đặt HS vào môi trường học tập (nghiên cứu, thảo luận…) theo các nhóm HS (7) Cách thức tổ chức HS học tập theo nhóm: - Tổ chức HS học tập theo nhóm có thể theo các bước dưới đây.
+ GV phân chia HS theo các nhóm nhỏ. Có thể phân chia nhóm ngẫu nhiên hay nhóm chủ định, phụ thuộc vào mục đích của hoạt động nhóm. Số lượng thành viên trong nhóm tùy thuộc vào nhiệm vụ bài học cũng như các thiết bị phục vụ cho hoạt động nhóm. + Việc giao nhiệm vụ cho các nhóm cũng được tiến hành theo nhiều cách, tùy thuộc vào nội dung bài học, GV có thể lựa chọn cho phù hợp có hiệu quả:
- Một số kĩ thuật thảo luận nhóm.
Khi áp dụng kĩ thuật này, cách chia bàn gồm 4 người là thuận tiện nhất. Cách thực hiện PP này như sau:
+ Kĩ thuật “các ghép mảnh” 
Sơ đồ “kĩ thuật ghép mảnh” Cách thực hiện: Vòng 1: “Nhóm chuyên gia”
Vòng 2: “Nhóm ghép mảnh”
 
Cách thực hiện:
Đây là một kỹ thuật do giáo sư Frank Lyman đại học Maryland giới thiệu năm 1981. Thực hiện kỹ thuật này: GV giới thiệu vấn đề, dành thời gian cho HS suy nghĩ. Sau đó HS thành lập nhóm đôi và chia sẻ ý tưởng, thảo luận, phân loại. Nhóm đôi này lại chia sẻ tiếp với nhóm đôi khác hoặc với cả lớp. Ngoài các kỹ thuật trên GV cũng có thể tổ chức hoạt động thảo luận nhóm cho HS theo kĩ thuật “ổ bi”. GV cũng nên sử dụng kỹ thuật SĐTD, yêu cầu nhóm HS hoàn thành nhiệm vụ học tập bằng SĐTD. Lưu ý, SĐTD không phải là một kỹ thuật để tổ chức nhóm mà chỉ là công việc, nhiệm vụ GV giao cho HS phải hoàn thành để HS các nhóm làm quen và biết sử dụng kỹ thuật này khi học.
Theo Rubinxtenx: “Yếu tố đầu tiên của quá trình tư duy thường là tình huống có vấn đề, con người bắt đầu tư duy khi có nhu cầu hiểu biết một cái gì đó” Khái niệm: Dạy học nêu vấn đề là hệ thống tình huống có vấn đề được đặt ra gắn liền với nhau và trong quá trình đó HS dưới sự giúp đỡ, lãnh đạo của GV nắm được nội dung bộ môn, PP, phương thức học tập và phát triển ở bản thân những phẩm chất cần thiết cho một thái độ sáng tạo với khoa học và đời sống (8) B
Cấu trúc bài học khi dạy học sử dụng PP này thường là như sau:
Каталог: admin -> FileStore -> file -> SKKN%202014 SKKN%202014 -> PHẦn I : LỜi nóI ĐẦu lý do chọn đề tài admin -> CỤC ĐIỀu tiếT ĐIỆn lựC SKKN%202014 -> A. MỞ ĐẦu I. ĐẶt vấN ĐỀ. Thực trạng vấn đề SKKN%202014 -> SỞ giáo dục và ĐÀo tạo hưng yên trưỜng thpt nguyễn siêU SKKN%202014 -> Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác file -> Kinh nghiệm: Ứng dụng cntt vào giảng dạy môn Âm nhạc ở bậc thcs. Phần I: ĐẶt vấN ĐỀ file -> Tæ sinh – c ng nghÖ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm SKKN%202014 -> Trêng SỞ giáo dục và ĐÀo tạo hưng yên trưỜng thpt phù CỪ tải về 0.5 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ột kỹ năng được hình thành theo tác giả cần trải qua nhiều giai đoạn: quan sát mẫu, làm thử và cuối cùng là tiến hành luyện tập. Nói một cách khác, để có được một kỹ năng, phải trải qua 3 giai đoạn: hình thành, phát triển, luyện tập. Rèn luyện là một hoạt động tiến hành đan xen, đồng thời với 3 giai đoạn này. Muốn hình thành một kỹ năng nói chung, kỹ năng tự học nói riêng, HS phải làm thử, làm đi làm lại nhiều lần. Khi kỹ năng bước đầu hình thành, tiến hành rèn luyện nhiều lần trong một thời gian nhất định thì kỹ năng mới ổn định và phát triển. Sau đó, phải tiến hành rèn luyện thường xuyên, đều đặn thì kỹ năng mới phát triển thuần thục, tạo cơ sở phát triển thành kỹ xảo. Việc rèn luyện đạt kết quả cao hay thấp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó sự nỗ lực của người học, gữa vai trò quyết định. 
hương pháp đàm thoại gợi mở.
ỹ thuật chia sẻ nhóm đôi (Think-Pair-Share)
P dạy học giải quyết vấn đề