Nội dung số này

Cha mất đi là nỗi thống khổ của bà khi con còn quá nhỏ. Cái chết bất ngờ khiến bà đau đớn không nguôi. Ngoài giờ đi dạy bà lại tìm quên trong bộ bài tứ sắc. Tôi thì cứ lớn lên trong sự đòi hỏi vô tư. Chỉ biết cái gì vừa lòng, cái gì không vừa lòng mà không hề để ý đến nỗi đau khổ và lo lắng của mẹ. Mãi sau này tôi mới hiểu ít nhiều khi bà khóc với tôi “Những ngày bố còn sống, mẹ cứ nói với ngoại con, khi nào ảnh chết rồi chắc con mới hết khổ. Giờ bố con chết rồi, mẹ còn khổ gấp bội.” Không dừng được khổ thì hoàn cảnh nào cũng thấy khổ. Trước thì khổ vì ghen, giờ thì khổ vì thấy tình đời đen bạc. Tôi thấy thương mẹ rất nhiều, nhưng vẫn cho rằng bà khổ là tại bà chẳng phải tại ai. Cái đức nhẫn nhục của bà khiến người ta căm phẫn.

Ngày cha còn sống, nhà chỉ có hai người lớn và sáu đứa nhóc, cộng thêm chị bếp là chín. Lâu lâu ai đó tới chơi vài ngày rồi về, tuyệt đối không được lập sổ thường trú. Đó là lệnh của cha. Ông mất, nhà chật như nêm và ồn như cái chợ. Mẹ tôi không chỉ gánh sáu đứa con mà còn thêm mấy gia đình nữa. Cũng vô tư như tôi, chơi nhiều hơn ăn, tiền bạc đổ hết vào những trò vô bổ. Không ai huỡn để nghĩ đến chuyện làm ăn hay kiếm sống. Mẹ thì cứ cắm đầu chịu đựng. Chịu một cách vô lý.

Thế là, những đứa trẻ thơ ngây lễ phép như tôi bỗng nhiên trở thành sân hận. Bà càng nhịn thì mọi người càng lấn. Tụi tôi càng tức. Cậu em trai tặng ông cậu thân ruột một bạt tai. Tôi trở thành nhọn mồm lúc nào không biết. Cứ thế mà loạn xị cả lên. Tình thâm càng xa lìa. Máu đào chẳng bằng nước lã.

Phải chi cứ cương cường và dứt khoát như cha thì có hơn không? Nhẫn nhục chịu đựng như mẹ thì có ích gì? Nhẫn mãi chịu không nổi, có ngày phải xì ra. Em dâu xách dao rượt chị chồng. Bà con chung quanh xúm lại chưởi. Vừa khổ cái tâm vừa chiêu cái oán. Thêm tội vạ cho con cái. Dù thương bà, tôi không khỏi căm phẫn. Với tôi, nhẫn nhục là một sự ngu xuẩn.

Đến với đạo và “như thật biết thế nào là khổ đế” với những nghịch duyên của mình. Tôi mới hiểu hết ngọn ngành và thương mẹ nhiều vô kể. Tôi hiểu vì sao bà cứ phải nhẫn nhục một cách buồn cười như thế. Nợ nần! Bà nợ nhiều quá. Nợ cha thành dù được cha thương yêu và lo lắng tất cả, bà vẫn thấy đau khổ vì cái tật đào hoa của ông. Ông chết rồi bà vẫn không hết khổ. Bà tiếc những gì ông đã làm cho bà. Không có ông, không ai bảo vệ và chăm chút cho bà. Nợ em, thành họ phá tán bao nhiêu, bà vẫn cứ chịu đựng. Cha không nợ ai thành không ai đến quấy rầy cha. Tự nhiên cha sáng suốt và dứt khoát. Mẹ nợ nhiều nên nó cứ xui bà chịu đựng để mà trả nợ.

Mình không thấy được vòng nhân duyên nhân quả đó, mình chỉ thấy được những nghịch lý trong hiện tại. Chỉ thấy sao mẹ chịu nhiều bất công và nhẫn nhục quá đáng rồi sinh bực bội và trách cứ người khác. Nhân xấu là ở mẹ mình. Vì nhân xấu nên mới nảy sinh hoàn cảnh như vậy. Mẹ khổ đúng là tại bà, nhưng không phải vì cái đức nhẫn nhục của bà, mà vì nghiệp nhân bà đã gây tạo trước đây. Không phải nhẫn nhục là ngu xuẩn. Ngu xuẩn là bởi mình không nhận ra được mối liên hệ nhân quả trả vay từ kiếp trước cho đến kiếp này và kéo dài mãi đến những kiếp sau. Không nhận ra nên mình trả mà mình không chấp nhận. Không chấp nhận nên cái nhẫn của mình trở thành dồn nén. Không như các vị thiền sư, nhẫn mà bất động buông bỏ. Dồn nén rồi, lại không biết suy nghĩ thế nào cho khuây khỏa tiêu tan, mọi chuyện mới xì ra. Ân bỗng thành oán. Luân hồi theo đó mà kéo hoài.

Con cái vượt biên. Khổ lại chồng khổ. Đứa ngang ngạnh thì đi không lọt, lại lọt đi cái đứa mình thương. Bà lấy cờ bạc và số đề làm vui. Đó là lý do để tôi không đưa tiền cho bà như ý mình muốn. Tôi không muốn bà đốt tiền vào bài bạc và nuôi mấy con số đề khi tôi phải vật lộn với sợ hãi và cố dành dụm để làm bảo lãnh cho bà. Không phải tôi không thương mẹ. Những tháng lương đầu tiên tôi đưa hết cho bà, chỉ cốt để bà vui. Nhưng cờ bạc số đề thì không được. Tôi không muốn bà thâu đêm suốt sáng và nhịn ăn chỉ vì cờ bạc và số đề. Đó là qui tắc sống của tôi. Tôi làm vậy là muốn tốt cho bà mà không hiểu rằng mình đang bị chôn sống bởi chính những quan niệm của mình. Mình chỉ biết cái gì tốt, cái gì xấu mà ít quan tâm rằng cái tốt đó trong trường hợp đó có còn tốt hay không. Mình sống trong vòng nhân duyên nhưng khi làm việc, mình lại quên mất sự ràng buộc của nhân duyên mà chỉ biết đến quan niệm của chính mình. Mình trở thành tàn nhẫn cũng vì không thấy được nhân duyên. Mình sống với những qui tắc thánh thiện của mình mà quên đi tâm trạng của người khác. Mình không biết rằng con người chỉ là những sinh vật bị chi phối bởi những thói quen. Quen sống như vậy, quen nghĩ như vậy và để cho thói quen dẫn dắt mà không hề ý thức được điều đó. Ai cũng bị trói buộc trong những thói quen của mình. Không có nó, người ta thấy trống trải và buồn bã. Không phải nói bỏ, là có thể bỏ được trong ngày một ngày hai.

Trong cái vòng nhân quả xoay vần ấy, không hiểu rồi bà có trở lại đòi nợ không nữa. Với cha thì chắc không. Những ngày tháng đau khổ vì ông, bà đã mơ thấy bà làm khổ ông thế nào trong những kiếp trước. Chưa kể cha ra đi để lại cho bà nhiều nuối tiếc hơn là trách cứ. Nhân duyên nếu còn, cũng chỉ là thuận duyên. Nhưng với người khác thì sao? Cũng chẳng biết nữa. Còn tôi, tôi ao ước đền bù cho bà những gì tôi không làm được trong kiếp này. Tôi mong mình đời đời kiếp kiếp có đủ trí tuệ, tình thương và sức nhẫn nại để có thể không làm bà buồn mà vẫn không để bà đi trong con đường tối tăm vì đuổi theo tham dục cũng như những nợ nần của chính mình.

Nếu tôi nói với bạn, thầy hiền từ, dễ chịu ... chắc có người phản đối. Vì với họ và ngay với tôi, thầy cực kỳ nghiêm khắc khó ưa. Người ta than với tôi về thầy. Tôi gật đầu thông cảm. Bởi đó không phải là chuyện trên trời rơi xuống. Chỉ là chuyện thường tình tôi từng nếm trải qua. Nếm để trưởng thành. Nếm để hun đúc con người của mình ngày được cứng cáp. Nếm để bất động dần với mọi cảnh vật chung quanh. Gisho ngày xưa, đọa đày gấp trăm lần Gisho bây giờ. “Kể từ Majaka, không ai bằng Gisho. Song vẫn còn nhiều cửa để Gisho vượt qua. Còn phải nhận nhiều cú đấm sắt của ta.” Thiền sư Inzan đã nói như thế về Gisho thân yêu. Tát và mắng để đánh thức bổn tánh của chính cô. Tát và mắng để cô nguội dần cái ta đã huân tập trong bao đời kiếp. Thời nay, mình học đạo khó thành, vì mình không huân được sức chịu đựng như Gisho. Mình không bị mắng như Inzan đã mắng Gisho. Mình không bị tát như Inzan đã tát Gisho. Vì căn cơ của mình không được như căn cơ của Gisho...

Nếu tôi mô tả thầy như một hung thần khó chịu, cũng không xong. Sẽ có người không đồng tình, khi với họ và ngay với tôi, thầy rạng rỡ hiền hòa như đức Di Lặc. Không có những lúc nhẹ nhàng, tha thứ... mình khó đứng vững khi tinh thần xuống dốc quá độ, khi đường đời lắm chông gai, khi đường đạo khó tuyệt vời. Tuyệt vời! Tuyệt vời! Nhưng đi sao mà vất vả. Bởi thói quen huân tập trong bao đời quá nặng. Cao Đài nói một câu nghe rất thấm thía “Tu thì cũng muốn mau thành Phật, theo Phật thì con lại tiếc đời.” Cái tiếc đó là đầu mối của mọi oan khiên và khó khăn. Không có thầy bạn bên cạnh giúp mình buông bỏ, một kiếp tơ tằm lại hoàn một kiếp tằm tơ.

Mỗi duyên, thầy có một tướng khác nhau. Không biết tướng nào mới là tướng thực của thầy.

Phật nói “Thực tướng vô tướng.” Nói về thực tướng, thì không tướng có thể nói. Ừ! Thực tướng của thầy, không tướng có thể nói. Thầy tôi, không lão cũng không không tăng ... Thực tướng của thầy là như thế. Thứ gì có tướng, đều là hình thức hư vọng tùy duyên. Thân tròn bụng bự, nụ cười hả hê. Trẻ thơ, một nửa trẻ thơ. Còn kia một nửa, ngây ngô quê mùa. Ừ! Hình thức đó chỉ là thứ hư vọng tùy duyên qua lăng kính nghiệp thức của chính mình. Tướng thực của Phật, không tướng có thể thấy. Nhưng ứng với tâm chúng sinh ở cõi nhân gian mà Phật có nhiều thân tướng khác nhau. Hàng Bồ tát thấy Phật không thân, với báo thân tròn sáng thanh tịnh trùm khắp. Người hữu duyên ở nhân gian, thấy Phật với 32 tướng tốt, 80 vẻ đẹp. Các cõi địa ngục, ngạ quỉ thấy Phật như chân voi đen dài ba thước. Một mảnh trăng trong mà bóng hiện ngàn sông khác nhau, chỉ vì nó liên quan trực tiếp đến duyên nghiệp của từng loài. Nước trong trăng tỏ. Nước đục trăng mờ. Nước chao trăng vỡ. Nước lặng trăng nguyên. Vì thế, hiện tướng của Quán Thế Âm, khi thanh thoát nhẹ nhàng, lúc lưỡi dài mắt đỏ. Mọi tướng tuy khác, nhưng đều là suối từ bao la khơi dậy từ cội không trùm khắp.

Đ

Photo by Thu Hằng

QUỲNH NỞ GIỮA ĐÊM DÀI

Cùng những ai một lần hữu duyên trong đời...