nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh g©y tª

Nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh g©y tª tñy sèng b»ng Bupivacain 0,5% t¨ng tû träng liÒu 0,2mg/kg kÕt hîp víi vÞ trÝ chäc kim, t­ thÕ bÖnh nh©n trong vµ sau g©y mª trong c¸c phÉu thuËt vïng bông d­íi, chi d­íi t¹i BÖnh viÖn H÷u nghÞ ViÖt TiÖp H¶i Phßng.

- Thu thËp, xö lý, hÖ thèng hãa th«ng tin, t­ liÖu cã liªn quan.

- X¸c ®Þnh quy tr×nh g©y tª tñy sèng b»ng Bupivacain 0,5% t¨ng tû träng trong c¸c phÉu thuËt vïng bông d­íi, chi d­íi.

- Hoµn thiÖn quy tr×nh g©y tª tñy sèng b»ng Bupivacain 0,5% t¨ng tû träng kÕt hîp víi vÞ trÝ chäc kim vµ t­ thÕ bÖnh nh©n trong c¸c phÉu thuËt vïng bông d­íi, chi d­íi.

* Nhãm nghiªn cøu tiÕn hµnh nghiªn cøu trªn 480 bÖnh nh©n tõ 16 ®Õn 65 tuæi ®­îc phÉu thuËt bông d­íi, chi d­íi t¹i Khoa G©y mª håi tØnh, BÖnh viÖn H÷u nghÞ ViÖt TiÖp H¶i Phßng tõ th¸ng 7/2006 ®Õn th¸ng 9/2007. Mçi bÖnh nh©n ®­îc xÕp ngÉu nhiªn vµo mét trong 12 nhãm. Nhãm t¸c gi¶ nghiªn cøu trªn:

- Hai t­ thÕ bÖnh nh©n trong g©y tª: ngåi (nhãm I, II), nghiªng 90⁰ vÒ bªn phÉu thuËt trong 10 phót (nhãm III, IV).

- Hai vÞ trÝ chäc kim: L2, L3 (nhãm I, III); L4, L5 (nhãm II, IV)

- Ba t­ thÕ bÖnh nh©n sau g©y tª: §Çu thÊp 10⁰ trong 3 phót (nhãm a), ®Çu ngang (nhãm b), ®Çu cao (nhãm c).

* ViÖc theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dùa trªn c¸c chØ tiªu sau:

- T¸c dông øc chÕ c¶m gi¸c: §¸nh gi¸ c¶m gi¸c ®au theo ph­¬ng ph¸p ch©m kim (Pin prick). Sö dông kim 22G tï ®Çu ch©m vµo da vµ hái bÖnh nh©n vÒ c¶m gi¸c nhËn biÕt ®au. §¸nh gi¸ thêi gian xuÊt hiÖn mÊt c¶m gi¸c ®au, møc øc chÕ ®au cao nhÊt, thêi gian v« c¶m hoµn toµn ë T12, ®¸nh gi¸ møc ®é gi¶m ®au cho phÉu thuËt, kh¶ n¨ng øc chÕ chØ mét bªn (bªn phÉu thuËt) ë nhãm t­ thÕ n»m nghiªng.

- T¸c dông øc chÕ vËn ®éng: Sö dông thang ®iÓm cña Bromage, chia lµm 4 ®é.

- §¸nh gi¸ thêi gian phÉu thuËt: TÝnh tõ lóc phÉu thuËt viªn b¾t ®Çu r¹ch da cho ®Õn khi kh©u da mòi chØ cuèi cïng.

- §¸nh gi¸ ¶nh h­ëng tíi tuÇn hoµn vµ h« hÊp:

+ TuÇn hoµn: Theo dâi liªn tôc ®iÖn tim trªn mµn h×nh cña m¸y PHILIPS vÒ tÇn sè, c¸c sãng cña chuyÓn ®¹o DII. Theo dâi nhÞp tim, huyÕt ¸p ®éng m¹ch ë c¸c thêi ®iÓm sau g©y tª tñy sèng ë c¸c phót 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 25, 30, 40… cho ®Õn khi phÉu thuËt xong.

+ H« hÊp: Theo dâi trªn mµn h×nh Monitoring vÒ tÇn sè thë, SpO₂.

- Theo dâi c¸c t¸c dông kh«ng mong muèn kh¸c trong mæ: buån n«n, n«n, run, rÐt run, ngøa; vµ sau mæ: nhøc ®Çu, ®au l­ng, bÝ ®¸i, nhiÔm trïng vïng chäc kim, rèi lo¹n vËn ®éng vµ c¶m gi¸c…

* Sau khi theo dâi 12 nhãm bÖnh nh©n trªn, nhãm nghiªn cøu nhËn ®Þnh vÒ ¶nh h­ëng cña vÞ trÝ chäc kim vµ t­ thÕ bÖnh nh©n:

- T¸c dông øc chÕ c¶m gi¸c, vËn ®éng:

+ VÞ trÝ chäc kim L2 - L3 cho thêi gian xuÊt hiÖn mÊt c¶m gi¸c ®au, xuÊt hiÖn liÖt vËn ®éng nhanh h¬n, møc øc chÕ c¶m gi¸c ®au cao h¬n nh­ng thêi gian t¸c dông ng¾n h¬n so víi vÞ trÝ chäc kim L4 – L5.

+ T­ thÕ bÖnh nh©n trong g©y tª ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ph©n phèi thuèc c¶ hai bªn hoÆc mét bªn tñy sèng. T­ thÕ ngåi sau ®ã n»m ngöa ngay t¹o ra tª tñy sèng hai bªn. T­ thÕ nghiªng vÒ bªn phÉu thuËt trong 10 phót t¹o ra tª tñy sèng mét bªn. Tª tñy sèng hai bªn cho thêi gian xuÊt hiÖn mÊt c¶m gi¸c ®au, xuÊt hiÖn liÖt vËn ®éng nhanh h¬n, møc øc chÕ c¶m gi¸c ®au cao h¬n, nh­ng thêi gian t¸c dông l¹i ng¾n h¬n so víi tª tñy sèng mét bªn.

+ T­ thÕ bÖnh nh©n sau g©y tª: T­ thÕ ®Çu thÊp 10⁰ trong 3 phót cho thêi gian xuÊt hiÖn øc chÕ c¶m gi¸c vµ vËn ®éng nhanh h¬n, møc øc chÕ c¶m gi¸c ®au cao h¬n, thêi gian øc chÕ c¶m gi¸c vµ vËn ®éng ng¾n h¬n so víi ®Çu ngang vµ t­ thÕ ®Çu cao 15⁰. VÞ trÝ chäc kim ¶nh h­ëng ®Õn møc øc chÕ c¶m gi¸c ®au cao nhÊt, thêi gian xuÊt hiÖn vµ thêi gian ¸p dông cña øc chÕ c¶m gi¸c, vËn ®éng nhiÒu h¬n t­ thÕ bÖnh nh©n sau g©y tª.

- ¶nh h­ëng ®Õn tuÇn hoµn, h« hÊp: Tª tñy sèng hai bªn ¶nh h­ëng ®Õn m¹ch, huyÕt ¸p nhiÒu h¬n tª tñy sèng mét bªn. Trong nhãm tª tñy sèng hai bªn, vÞ trÝ chäc kim L2 – L3 ¶nh h­ëng ®Õn m¹ch, huyÕt ¸p nhiÒu h¬n vÞ trÝ chäc kim L4 – L5. VÒ h« hÊp, c¶ 12 nhãm ®Òu kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn h« hÊp.

G©y tª tñy sèng b»ng thuèc t¨ng tû träng ë t­ thÕ nghiªng vÒ bªn phÉu thuËt trong 10 phót t¹o ra ®­îc tª tñy sèng mét bªn, t¸c dông øc chÕ c¶m gi¸c, vËn ®éng kÐo dµi, h¹n chÕ tèi ®a c¸c t¸c dông phô. Tª tñy sèng mét bªn (víi viÖc gi¶m liÒu thuèc tª) lµ ph­¬ng ph¸p v« c¶m lý t­ëng cho mæ ngo¹i tró vµ nh÷ng bÖnh nh©n cao tuæi, nh÷ng bÖnh nh©n cã nguy c¬ cao vÒ g©y mª håi søc.

- LiÒu l­îng: Nhãm nghiªn cøu sö dông cïng mét liÒu Bupivacain 0,2 mg/kg cho c¶ tª tñy sèng mét bªn vµ hai bªn. LiÒu nµy cho møc ®é co gi·n c¬ tèt, t¹o thuËn lîi cho phÉu thuËt. Nh­ng víi bÖnh nh©n cao tuæi, liÒu l­îng 0,2 mg/kg lµ cao, g©y nhiÒu t¸c dông phô nªn cÇn gi¶m liÒu l­îng. Tª tñy sèng mét bªn cÇn gi¶m liÒu l­îng thuèc, dïng 0,12 mg/kg.

- VÞ trÝ chäc kim, t­ thÕ bÖnh nh©n trong vµ sau g©y tª ¸p dông cho tõng lo¹i phÉu thuËt t­¬ng øng víi møc v« c¶m cÇn thiÕt ®Ó ph¸t huy tèi ®a t¸c dông tèt, h¹n chÕ thÊp nhÊt t¸c dông phô cña tª tñy sèng.

KÕt luËn: Nhãm bÖnh nh©n Ia, Ib, Ic, IIIa, IIIb phï hîp cho phÉu thuËt thËn (møc tª yªu cÇu cÇn ®¹t trªn T7). Nhãm IIa, IIIc, IVa phï hîp víi phÉu thuËt bông d­íi (møc tª yªu cÇu cÇn ®¹t trªn T10. Nhãm IIb, IIc, IVb, IVc phï hîp víi phÉu thuËt chi d­íi (møc tª yªu cÇu cÇn ®¹t trªn L1).

- TiÕp nhËn kü thuËt c¾t tö cung hoµn toµn b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi tõ BÖnh viÖn Phô s¶n Tõ Dò vµ øng dông thµnh c«ng t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng qua ®iÒu trÞ 50 bÖnh nh©n.

- §µo t¹o mét kÝp phÉu thuËt thµnh thôc kü thuËt c¾t tö cung hoµn toµn b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi, cã kh¶ n¨ng chuyÓn giao kü thuËt t¹i chç cho c¸c kÝp phÉu thuËt kh¸c, tiÕn tíi thùc hiÖn th­êng quy kü thuËt nµy t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng.
Néi dung vµ quy m« dù ¸n:

- ChuÈn bÞ c¬ së h¹ tÇng, chuÈn bÞ trang thiÕt bÞ phôc vô dù ¸n.

- §µo t¹o nh©n lùc, tiÕp nhËn chuyÓn giao kü thuËt c¾t tö cung hoµn toµn b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi tõ BÖnh viÖn Phô s¶n Tõ Dò.

- Thùc hiÖn kü thuËt c¾t tö cung hoµn toµn b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng.

- §¸nh gi¸ kÕt qu¶ øng dông kü thuËt.

KÕt qu¶ nghiªn cøu:

1. ChuÈn bÞ c¬ së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ phôc vô dù ¸n:

TiÕn hµnh chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¬ së h¹ tÇng vµ trang thiÕt bÞ kü thuËt ®Ó triÓn khai dù ¸n, bao gåm:

Trang thiÕt bÞ phßng mæ néi soi ®ñ tiªu chuÈn víi hÖ thèng m¸y g©y mª, bµn mæ chuyªn dông, hÖ thèng m¸y phÉu thuËt néi soi bao gåm: mµn h×nh, nguån s¸ng, d©y dÉn s¸ng, m¸y b¬m khÝ CO₂, m¸y b¬m hót röa æ bông, hÖ thèng dao ®iÖn monopolar vµ bibolar, camera, ®Çu ghi h×nh vµ thu ph¸t h×nh ¶nh…

C¸c bé dông cô cho phÉu thuËt néi soi bao gåm: 1 èng kÝnh, 2 kÑp cã r¨ng, 1 kÐo cong, 1 bé kh©u néi soi, èng hót, 1 trocar 10mm, 3 trocar 5mm, dông cô kÑp clip, chØ vicryl sè 0. §Æc biÖt trong c¾t tö cung néi soi ph¶i cã cÇn ®Èy tö cung Hourcabie.

C¸c thiÕt bÞ b¶o qu¶n vµ tiÖt trïng dông cô. ChËu ng©m cidex, dung dÞch cidex, m¸y lµm kh« dông cô b»ng khÝ nÐn, tñ b¶o qu¶n dông cô.

2. §µo t¹o nh©n lùc, tiÕp nhËn chuyÓn giao kü thuËt c¾t tö cung hoµn toµn b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi tõ BÖnh viÖn Phô s¶n Tõ Dò:

- TiÕp nhËn chuyÓn giao kü thuËt c¾t tö cung qua néi soi: Mêi b¸c sÜ NguyÔn ViÖt Thanh – Phã Vô tr­ëng Vô søc khoÎ sinh s¶n (Bé Y tÕ), Gi¸m ®èc BÖnh viÖn Phô s¶n Tõ Dò Thµnh phè Hå ChÝ Minh, b¸c sÜ chuyªn khoa I NguyÔn B¸ Mü mæ thÞ ph¹m c¾t tö cung hoµn toµn qua néi soi t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng, tæ chøc mét cuéc héi th¶o h­íng dÉn vµ trao ®æi kinh nghiÖm phÉu thuËt c¾t tö cung b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi víi toµn thÓ c¸c b¸c sÜ trong bÖnh viÖn.

- Göi 1 kÝp gåm 3 b¸c sÜ häc tËp phÉu thuËt néi soi c¾t tö cung hoµn toµn trong thêi gian mét th¸ng, 1 kÝp gåm 1 b¸c sÜ g©y mª vµ 2 dông cô viªn häc tËp 15 ngµy t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n Tõ Dò. Sau qu¸ tr×nh tËp huÊn, c¶ 2 kÝp c«ng t¸c ®· n¾m v÷ng c¸c kü thuËt phôc vô cho viÖc mæ c¾t tö cung qua néi soi.

- Nh÷ng néi dung khoa häc – c«ng nghÖ ®· ®­îc tiÕp nhËn vµ triÓn khai:

+ Kü thuËt c¾t tö cung hoµn toµn b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi tõ BÖnh viÖn Phô s¶n Tõ Dò.

+ §Þnh møc thu cho mét ca mæ c¾t tö cung b»ng néi soi.

+ C¸c tiªu chuÈn chän bÖnh nh©n cho phÉu thuËt c¾t tö cung qua néi soi.

+ C¸c møc kü thuËt c¾t tö cung qua néi soi.

Tõ th¸ng 8/2006 ®Õn th¸ng 10/2007, BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng tiÕn hµnh phÉu thuËt c¾t tö cung hoµn toµn qua néi soi cho 90 tr­êng hîp u x¬ tö cung, u nang buång trøng ë ng­êi lín tuæi, rong kinh, rong huyÕt ®iÒu trÞ néi khoa kh«ng kÕt qu¶.

KÕt qu¶: C¶ 90 tr­êng hîp ®­îc chØ ®Þnh c¾t tö cung hoµn toµn qua néi soi t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng ®Òu ®¹t kÕt qu¶ tèt, phôc håi nhanh sau mæ, Ýt ph¶i truyÒn dÞch, Ýt ®au ®ín, Ýt sö dông kh¸ng sinh, gi¶m c«ng ch¨m sãc vµ phôc vô y tÕ, xuÊt viÖn sím gi¶m ®¸ng kÓ sù qu¸ t¶i gi­êng bÖnh. §Æc biÖt, kh«ng gÆp ph¶i mét biÕn chøng nµo ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña bÖnh nh©n.

Thêi gian n»m viÖn trung b×nh cña c¸c bÖnh nh©n lµ 3,6 ngµy (ca xuÊt viÖn sím nhÊt lµ 2,5 ngµy; ca xuÊt viÖn muén nhÊt lµ 5 ngµy).

Trong 90 ca, kh«ng cã ca nµo tai biÕn trong mæ, cã 3 ca ph¶i truyÒn m¸u trong mæ lµ do bÖnh nh©n thiÕu m¸u tr­íc khi vµo viÖn.

4. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ øng dông kü thuËt:

- KÕt qu¶ ®iÒu trÞ phÉu thuËt c¾t tö cung hoµn toµn b»ng ph­¬ng ph¸p néi soi lµ rÊt tèt, ®em l¹i nhiÒu lîi Ých vÒ kinh tÕ vµ x· héi. B­íc ®Çu kh«ng nh÷ng ®· thùc hiÖn ®­îc cho ®a sè bÖnh nh©n ë H¶i Phßng mµ cßn thùc hiÖn ®­îc cho mét sè ca tõ H¶i D­¬ng, Th¸i B×nh, Qu¶ng Ninh.

- Qua dù ¸n, ®· ®µo t¹o ®­îc mét kÝp phÉu thuËt thùc hiÖn thµnh th¹o kü thuËt c¾t tö cung hoµn toµn qua néi soi, hÇu hÕt c¸c b¸c sÜ phÉu thuËt ®Òu n¾m ®­îc chØ ®Þnh vµ tiªu chuÈn lùa chän, tiªu chuÈn lo¹i trõ bÖnh nh©n c¾t tö cung qua néi soi. KÝp phÉu thuËt nµy cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm ®Ó tiÕp tôc ®µo t¹o t¹i chç cho c¸c phÉu thuËt viªn kh¸c vÒ phÉu thuËt c¾t tö cung hoµn toµn qua néi soi.

- Kh¶ n¨ng më réng dù ¸n: Sau khi thùc hiÖn thµnh c«ng phÉu thuËt c¾t tö cung hoµn toµn qua néi soi t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng, cã thÓ tiÕn hµnh nh©n réng phÉu thuËt nµy t¹i BÖnh viÖn KiÕn An vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ cho c¸c khoa s¶n, c¸c bÖnh viÖn phô s¶n ë vïng Duyªn h¶i B¾c Bé. Tõ thµnh c«ng nµy cã thÓ më réng kü thuËt c¾t tö cung qua néi soi ngay t¹i bÖnh viÖn, tiÕn tíi mæ néi soi kü thuËt cao h¬n nh­: vÐt h¹ch chËu qua néi soi, mæ sa sinh dôc qua néi soi, nèi èng dÉn trøng qua néi soi t¹i BÖnh viÖn Phô s¶n H¶i Phßng.

- Mét sè tån t¹i: Chi phÝ cßn cao, nhiÒu bÖnh nh©n kh«ng chÞu ®­îc møc gi¸ thu viÖn phÝ cña phÉu thuËt néi soi c¾t tö cung nh­ hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ c¸c bÖnh nh©n ë vïng n«ng th«n vµ c¸c bÖnh nh©n cã thu nhËp thÊp trong x· héi mµ kh«ng cã b¶o hiÓm y tÕ. §©y lµ nh÷ng tr­êng hîp cÇn ®­îc sù hç trî cña bÖnh viÖn vµ cña thµnh phè. Mét sè bÖnh nh©n ch­a hiÓu vµ ch­a chÊp nhËn phÉu thuËt nµy v× sî ®ã lµ ph­¬ng ph¸p míi mæ kh«ng thÓ lÊy hÕt ®­îc ch©n cña khèi u…


THùC TR¹NG NHIÔM KHUÈN TIÕT NIÖU ë TRÎ EM

H¶I PHßNG Tõ 2 TH¸NG §ÕN 6 TUæI Vµ §Ò XUÊT

GI¶I PH¸P LµM GI¶M Tû LÖ M¾C BÖNH

M· Sè: §T.YD.2006.430
C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: BÖnh viÖn TrÎ em H¶i Phßng

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS. NguyÔn Ngäc S¸ng, Phã Chñ nhiÖm Khoa B, BÖnh viÖn TrÎ em H¶i Phßng

Thêi gian thùc hiÖn: Tõ th¸ng 7/2006 ®Õn th¸ng 9/2007

Ngµy ®¸nh gi¸: Ngµy 27 th¸ng 11 n¨m 2008

Kinh phÝ thùc hiÖn: 216.150.000 ®ång (Ng©n s¸ch khoa häc c«ng nghÖ thµnh phè cÊp 106.000.000 ®ång).
Môc tiªu nghiªn cøu:

§¸nh gi¸ thùc tr¹ng nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu ë trÎ em H¶i Phßng tõ 2 th¸ng ®Õn 6 tuæi theo tû lÖ m¾c bÖnh, ®Æc ®iÓm l©m sµng, vi khuÈn g©y bÖnh, kh¸ng sinh nh¹y c¶m víi vi khuÈn g©y bÖnh… vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p lµm gi¶m tû lÖ m¾c bÖnh.

- Thu thËp, xö lý, hÖ thèng hãa c¸c th«ng tin, t­ liÖu cã liªn quan.

- X¸c ®Þnh tû lÖ m¾c bÖnh nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu ë trÎ em H¶i Phßng tõ 2 th¸ng ®Õn 6 tuæi.

- M« t¶ ®Æc ®iÓm l©m sµng, vi khuÈn g©y bÖnh vµ c¸c kh¸ng sinh nh¹y c¶m víi vi khuÈn g©y bÖnh.

- X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè cã ¶nh h­ëng ®Õn tû lÖ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu ë trÎ em H¶i Phßng.

- §Ò xuÊt gi¶i ph¸p lµm gi¶m tû lÖ m¾c bÖnh.

Nhãm nghiªn cøu tiÕn hµnh ®iÒu tra trªn 4631 trÎ trong ®é tuæi nghiªn cøu cña 9 x·/ph­êng thuéc 3 quËn huyÖn ®¹i diÖn cho 3 vïng thµnh thÞ, n«ng th«n vµ ven biÓn, h¶i ®¶o (KiÕn An, KiÕn Thôy, Thñy Nguyªn). ViÖc nghiªn cøu tËp trung vµo viÖc thu gom n­íc tiÓu ®Ó xÐt nghiÖm. NÕu n­íc tiÓu cã tõ 30 b¹ch cÇu/mm³ n­íc tiÓu vµ vi khuÈn niÖu tõ 10⁵ vi khuÈn/ml n­íc tiÓu th× ®­îc coi lµ d­¬ng tÝnh (+). Trong 4631 trÎ tham gia nghiªn cøu th× cã 128 trÎ bÞ m¾c nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu (chiÕm 2,8%). §©y lµ tû lÖ trung b×nh so víi c¸c nghiªn cøu kh¸c trong vµ ngoµi n­íc.

NhiÔm khuÈn tiÕt niÖu ë trÎ g¸i cao h¬n trÎ trai (3,45% so víi 2,2%). NÕu chia theo ®é tuæi, d­íi 2 tuæi, con trai bÞ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu nhiÒu h¬n vµ tõ 2 tuæi trë ®i th× ­u thÕ thuéc vÒ con g¸i. Së dÜ nh­ vËy v× tr­íc 2 tuæi, con trai hay bÞ c¸c dÞ d¹ng tiÕt niÖu sinh dôc nh­ hÑp bao quy ®Çu, trµo ng­îc bµng quang niÖu qu¶n, gi·n niÖu qu¶n… lµ nguyªn nh©n ø n­íc tiÓu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho vi khuÈn ph¸t triÓn trong n­íc tiÓu vµ g©y nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu.

Tû lÖ m¾c nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu ë ®é tuæi d­íi 1 lµ 2,7%, ë ®é tuæi tõ 1 ®Õn d­íi 3 tuæi lµ 3,2% vµ ë ®é tuæi tõ 3 ®Õn 6 tuæi lµ 2,4%. KiÕn Thôy cã tû lÖ trÎ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu cao nhÊt: 3,1% vµ thÊp nhÊt lµ Thñy Nguyªn 2,4%. KiÕn An cã tû lÖ lµ 2,8%.

C¸c triÖu chøng l©m sµng mµ nhãm nghiªn cøu ghi nhËn ®­îc khi tiÕn hµnh ®iÒu tra: toµn th©n cã sèt, cã biÓu hiÖn ®au bông, tiªu ch¶y, rèi lo¹n tiÓu tiÖn, rèi lo¹n n­íc tiÓu. Cã 26,5% trÎ ®¸i r¾t, 16,5% ®¸i buèt, 6,6% ®¸i ®ôc, 1,8% ®¸i mñ vµ 1,8% trÎ bÞ ®¸i m¸u. Cã 11,8% trÎ sèt vµ 0,4% trÎ tiªu ch¶y. MÆc dï cã ®Çy ®ñ c¸c biÓu hiÖn nh­ trªn th× c¸c triÖu chøng ë ®©y nghÌo vµ chiÕm tû lÖ thÊp.

TriÖu chøng toµn th©n vµ tiªu hãa cña nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu trong céng ®ång chiÕm tû lÖ thÊp. Sèt vµ rèi lo¹n tiªu hãa kh¸c rÊt cã thÓ lµ biÓu hiÖn cña c¸c bÖnh kh¸c mµ trÎ ®ang m¾c ph¶i. VÒ biÓu hiÖn rèi lo¹n tiÓu tiÖn vµ rèi lo¹n n­íc tiÓu th× biÓu hiÖn ®¸i r¾t lµ hay gÆp nhÊt.

Nghiªn cøu cßn cho thÊy nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu hay ®i kÌm víi rÊt nhiÒu bÖnh: hÑp bao quy ®Çu, lç ®¸i bÊt th­êng ë trÎ trai; bÖnh r¨ng miÖng, nhiÔm khuÈn h« hÊp, suy dinh d­ìng, tiÕng thæi bÊt th­êng ë tim.

Vi khuÈn g©y bÖnh chñ yÕu lµ c¸c gram ©m cã nguån gèc tõ ®­êng tiªu hãa, trong ®ã E.coli lµ chñ yÕu chiÕm 46,09%, Proteus 21,87%, Klebsiella 17,18%, Enterobacter 10,15% vµ 4,71% lµ Citrobacter.

Sau khi thö møc ®é nh¹y c¶m cña vi khuÈn víi 11 kh¸ng sinh th­êng ®­îc sö dông trong nhi khoa ®Ó ®iÒu trÞ c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn nãi chung vµ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu nãi riªng, nhãm nghiªn cøu nhËn ®Þnh, c¸c kh¸ng sinh kinh ®iÓn ®Òu bÞ kh¸ng ë møc ®é kh¸c nhau.

- YÕu tè nguy c¬ tõ phÝa gia ®×nh trÎ: Tr×nh ®é häc vÊn cña bè mÑ thÊp, Ýt hiÓu biÕt vÒ bÖnh tËt nãi chung vµ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu nãi riªng, kh¶ n¨ng lÜnh héi kiÕn thøc bÖnh tËt thÊp nªn trÎ dÔ cã nguy c¬ bÞ bÖnh h¬n. Gia ®×nh nghÌo, kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c dÞch vô y tÕ, kh«ng ®ñ thêi gian ch¨m sãc con c¸i. Nguån n­íc kh«ng an toµn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó vi khuÈn vèn s½n cã trªn bÒ mÆt ®¸y chËu ph¸t triÓn vµ x©m nhËp vµo ®­êng tiÕt niÖu g©y viªm. Nguån n­íc kh«ng ®¶m b¶o khiÕn trÎ dÔ bÞ tiªu ch¶y, suy dinh d­ìng t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu nÆng h¬n vµ tiÒm tµng khã ph¸t hiÖn. N­íc kh«ng an toµn lµm cho trÎ t¨ng nguy c¬ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu lªn 2,4 lÇn.

- YÕu tè nguy c¬ tõ phÝa trÎ: hÑp bao quy ®Çu ë trÎ trai, t×nh tr¹ng suy dinh d­ìng ë con trai vµ con g¸i, vÖ sinh kh«ng ®óng c¸ch sau khi tiÓu tiÖn, ®¹i tiÖn.

4. §Ò xuÊt gi¶i ph¸p lµm gi¶m tû lÖ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu cho trÎ 2 th¸ng ®Õn 6 tuæi t¹i H¶i Phßng:

- Gi¶i ph¸p truyÒn th«ng, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc céng ®ång, thay ®æi hµnh vi cña hä vÒ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu: Ph¸t néi dung tuyªn truyÒn trªn ®µi ph¸t thanh x· ®Õn tËn gia ®×nh. Tæ chøc c¸c buæi th¶o luËn nhãm ë c¸c th«n x· cho c¸c ®èi t­îng ch¨m sãc trÎ h»ng ngµy.

- Chèng suy dinh d­ìng m·n: Ch¨m sãc trÎ tõ khi cßn trong bông mÑ. Gi¸o dôc nu«i con b»ng s÷a mÑ vµ ¨n bæ sung. Tiªm chñng theo lÞch vµ ®iÒu trÞ nh÷ng bÖnh nhiÔm khuÈn. Theo dâi c©n nÆng cña trÎ. Sinh ®Î cã kÕ ho¹ch.

- N©ng cao chÊt l­îng chuyªn m«n cho c¸n bé y tÕ vÒ nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu.

- Lång ghÐp ch­¬ng tr×nh nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu víi c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c nh­ ch­¬ng tr×nh tiªm chñng më réng, phßng chèng HIV – AIDS, phßng chèng suy dinh d­ìng, ch­¬ng tr×nh IMCI. Tuyªn truyÒn phßng ngõa nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu trong c¸c buæi sinh ho¹t cña c¸c tæ chøc ®oµn thÓ nh­ héi ng­êi cao tuæi, ®oµn thanh niªn, héi phô n÷, héi n«ng d©n…
NGHI£N CøU HIÖU QU¶ §IÒU TRÞ LO¹N §éNG MUéN DO DïNG HALOPERIDOL Vµ CHLOPROPOMAZINE B»NG VITAMIN E T¹I BÖNH VIÖN T¢M THÇN

H¶I PHßNG

M· Sè: §T.YD.2006.438
C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: BÖnh viÖn T©m thÇn H¶i Phßng

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: ThS. §oµn Hång Quang, Phã Gi¸m ®èc BÖnh viÖn T©m thÇn H¶i Phßng

Thêi gian thùc hiÖn: Tõ th¸ng 7/2006 ®Õn th¸ng 7/2007

Ngµy ®¸nh gi¸: Ngµy 11 th¸ng 11 n¨m 2008

Kinh phÝ thùc hiÖn: 105.335.000 ®ång (Ng©n s¸ch khoa häc vµ c«ng nghÖ thµnh phè cÊp).
Môc tiªu nghiªn cøu:

- Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm l©m sµng lo¹n ®éng muén g©y ra do dïng thuèc Haloperidol vµ Chlorpromazine.

- Nghiªn cøu c¸c yÕu tè nguy c¬ ¶nh h­ëng tíi tû lÖ lo¹n ®éng muén (tuæi, giíi, thêi gian ®iÒu trÞ, c¸ch dïng Haloperidol vµ Chlorpromazine.

- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ lo¹n ®éng muén b»ng vitamin E.

- Thu thËp, hÖ thèng hãa th«ng tin, kinh nghiÖm vÒ l©m sµng, chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ lo¹n ®éng muén ë c¸c bÖnh viÖn.

- Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm l©m sµng vµ cËn l©m sµng lo¹n ®éng muén do dïng Haloperidol vµ Chlorpromazine kÐo dµi.

- Nghiªn cøu c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi tû lÖ lo¹n ®éng muén.

- Thùc nghiÖm ®iÒu trÞ lo¹n ®éng muén b»ng vitamine E.


KÕt qu¶ nghiªn cøu:

1. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm l©m sµng vµ cËn l©m sµng lo¹n ®éng muén g©y ra do dïng thuèc Haloperidol vµ Chlorpromazine kÐo dµi:

Nhãm nghiªn cøu chän 71 bÖnh nh©n (31 nam, 40 n÷) tõ 20 ®Õn 78 tuæi, ®­îc chÈn ®o¸n lo¹n ®éng muén do dïng Haloperidol vµ Chlorpromazine kÐo dµi tõ 3 th¸ng trë lªn.

C¸c biÓu hiÖn lo¹n ®éng muén lµ nh÷ng cö ®éng, ®éng t¸c bÊt th­êng, kh«ng tù chñ cã tÇn suÊt xuÊt hiÖn rÊt kh¸c nhau. Tic: mét nhãm c¬ nhá ë mÆt xuÊt hiÖn 8 lÇn chiÕm 11,27%. Nh¨n mÆt: 32 lÇn, chíp chíp m¾t: 42 lÇn. Nhai ®i nhai l¹i: 45 lÇn. MÝm m«i: 41 lÇn. ThÌ thôt l­ìi: 15 lÇn. Móa vên móa giËt: 35 lÇn.

Nh­ vËy, l©m sµng cña lo¹n ®éng muén biÓu hiÖn lµ c¸c rèi lo¹n vËn ®éng phong phó vµ ®a d¹ng, mçi bÖnh nh©n cã mét biÓu hiÖn l©m sµng kh¸c nhau vµ cã tû lÖ kh¸c nhau theo c¸c vïng cña c¬ thÕ. TËp trung nhiÒu nhÊt lµ vïng mÆt, miÖng, l­ìi (100% c¸c tr­êng hîp cã biÓu hiÖn ë vïng nµy). §©y lµ triÖu chøng ®Æc tr­ng nhÊt cña lo¹n ®éng muén. Sau ®ã lµ biÓu hiÖn ë c¸c chi vµ rèi lo¹n ë ®Çu cæ vµ th©n m×nh. C¸c biÓu hiÖn ë ®Çu cæ vµ th©n m×nh chiÕm tû lÖ 36,62%. Lo¹n ®éng muén ë chi trªn 56,34% vµ chi d­íi lµ 54,93%. H×nh thøc rèi lo¹n vËn ®éng muén chñ yÕu lµ c¸c ®éng t¸c nhÞp ®iÖu chiÕm 47,88%. C¸c biÓu hiÖn móa vên gÆp 19,72% vµ móa giËt lµ 32,40%.

- Giíi tÝnh: Tû lÖ nam:n÷ lo¹n ®éng muén trong mÉu nghiªn cøu lµ 1:1,29 cho thÊy tû lÖ n÷ m¾c lo¹n ®éng muén cao h¬n nam.

- T×nh tr¹ng h«n nh©n: So s¸nh gi÷a nhãm bÖnh nh©n lo¹n ®éng muén cã gia ®×nh víi c¸c nhãm kh¸c cho thÊy sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª p < 0,0001.

- Tr×nh ®é v¨n hãa: BÖnh nh©n lo¹n ®éng muén cã tr×nh ®é v¨n hãa thÊp. Kh«ng cã tr­êng hîp nµo häc ®¹i häc, tËp trung chñ yÕu ë cÊp phæ th«ng c¬ së (45,07%), tiÓu häc (18,31%), mï ch÷ (11,27%).

- §é tuæi: løa tuæi tËp trung cao nhÊt lµ tõ 50 tuæi trë lªn (31 tr­êng hîp), løa tuæi 40 – 49 cã 22 tr­êng hîp, løa tuæi 20 – 29 cã 6 tr­êng hîp. Nh­ vËy, ë løa tuæi cao nguy c¬ m¾c lo¹n ®éng muén cao h¬n.

- NghÒ nghiÖp: NghÒ nghiÖp cña bÖnh nh©n lo¹n ®éng muén chñ yÕu lµ lµm ruéng: 40 bÖnh nh©n (56,34%), thÊt nghiÖp: 14 bÖnh nh©n (19,72%), néi trî: 11 bÖnh nh©n (15,5%). §iÒu nµy cho thÊy cã thÓ c¸c bÖnh nh©n trªn ®Òu sinh ra t¹i vïng n«ng th«n nªn nghÒ nghiÖp chÝnh lµ lµm ruéng. MÆt kh¸c, bÖnh nh©n lo¹n ®éng muén nãi riªng, t©m thÇn ph©n liÖt nãi chung ®Òu kh«ng cã kh¶ n¨ng häc tËp vµ lao ®éng ë tr×nh ®é cao.

- Sù phèi hîp thuèc: Khi ®iÒu trÞ b»ng Haloperidol vµ Chlorpromazine kÐo dµi ®¬n ®éc hay phèi hîp ®Òu cã nguy c¬ g©y lo¹n ®éng muén nh­ nhau.

- Thêi gian m¾c bÖnh t©m thÇn: Tû lÖ lo¹n ®éng muén cã xu h­íng gia t¨ng khi ng­êi bÖnh cã tiÒn sö m¾c bÖnh t©m thÇn.

- Sè lÇn t¸i ph¸t bÖnh t©m thÇn: Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n t¸i ph¸t nh­ng th­êng do bá thuèc ®iÒu trÞ, c¾t gi¶m liÒu ®ét ngét vµ chÝnh ®iÒu nµy còng lµ nh÷ng nguy c¬ thóc ®Èy lo¹n ®éng muén ph¸t triÓn.

- Héi chøng ngo¹i th¸p: §©y lµ héi chøng cã liªn quan tíi sù ph¸t sinh lo¹n ®éng muén.

Nhãm nghiªn cøu tiÕn hµnh ®iÒu trÞ thùc nghiÖm 71 bÖnh nh©n chia thµnh 3 nhãm theo ph­¬ng ph¸p lùa chän ngÉu nhiªn. Nhãm I gèm 26 bÖnh nh©n (nhãm gi¶ d­îc), nhãm II (dïng vitamine E 2 viªn/ngµy) gåm 23 bÖnh nh©n, nhãm III (dïng vitamine E 3 viªn/ngµy) gåm 22 bÖnh nh©n. Theo dâi ®¸nh gi¸ sù thuyªn gi¶m cña lo¹n ®éng muén trªn l©m sµng b»ng thang Disus theo tõng th¸ng (th¸ng 1, th¸ng 2, th¸ng 3).

Sau mét th¸ng ®iÒu trÞ hai nhãm dïng thuèc ®Òu cã sù thuyªn gi¶m ®¸ng kÓ so víi nhãm gi¶ d­îc víi p < 0,05. Tõ th¸ng thø 2, ®Æc biÖt lµ th¸ng thø 3, sù thuyªn gi¶m cña thang ®iÓm Disus râ rÖt trong 2 nhãm ®iÒu trÞ b»ng vitamine E víi p < 0,001. So s¸nh gi÷a hai nhãm sö dông Vitamine E víi nhãm gi¶ d­îc cho thÊy sù thuyªn gi¶m cña triÖu chøng cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,001. §iÒu nµy cã thÓ kh¾ng ®Þnh, vitamine E cã t¸c dông rÊt tèt trong ®iÒu trÞ lo¹n ®éng muén.

Dù B¸O NGUY C¥ BÖNH §éNG M¹CH VµNH TRONG CéNG §åNG THµNH PHè H¶I PHßNG

M· Sè: §T.YD.2006.440
C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: Tr­êng §¹i häc Y H¶i Phßng

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS. NguyÔn ThÞ Dung, Phã tr­ëng Khoa Tim m¹ch, BÖnh viÖn ViÖt TiÖp H¶i Phßng

Thêi gian nghiªn cøu: Tõ th¸ng 7/2006 ®Õn th¸ng 6/2007

Ngµy ®¸nh gi¸: 16/10/2008

Kinh phÝ thùc hiÖn: 184.970.000 ®ång (Ng©n s¸ch khoa häc c«ng nghÖ thµnh phè cÊp 124.940.000 ®ång).

Môc tiªu nghiªn cøu:

- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng yÕu tè nguy c¬ cña bÖnh m¹ch vµnh t¹i H¶i Phßng n¨m 2006.

- Dù b¸o nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh t¹i H¶i Phßng theo hÖ thèng ®iÓm cña nghiªn cøu Framingham.
Néi dung nghiªn cøu :

- Thu thËp, xö lý, hÖ thèng ho¸ c¸c th«ng tin, t­ liÖu cã liªn quan.

- §¸nh gi¸ c¸c yÕu tè nguy c¬ liªn quan ®Õn bÖnh m¹ch vµnh t¹i H¶i Phßng.

- Dù b¸o nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh t¹i H¶i Phßng trong 10 n¨m tíi.

- §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p dù phßng, ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ bÖnh m¹ch vµnh theo tõng nhãm nguy c¬ trong céng ®ång H¶i Phßng.

KÕt qu¶ nghiªn cøu :

1. §¸nh gi¸ c¸c yÕu tè nguy c¬ liªn quan ®Õn bÖnh m¹ch vµnh t¹i H¶i Phßng

Nhãm t¸c gi¶ bèc th¨m ngÉu nhiªn chän 3 ®¬n vÞ nghiªn cøu lµ ph­êng L­¬ng Kh¸nh ThiÖn (quËn Ng« QuyÒn), x· Cao Minh (huyÖn VÜnh B¶o) vµ x· Phï Long (huyÖn ®¶o C¸t H¶i). Mçi ®¬n vÞ gåm 220 ®èi t­îng. Sau khi ph©n tÝch ®èi t­îng nghiªn cøu theo giíi, løa tuæi, nghÒ nghiÖp, tû lÖ ng­êi hót thuèc l¸, tû lÖ t¨ng huyÕt ¸p, m¹ch, ®Æc ®iÓm vÒ thÓ lùc, xÐt nghiÖm m¸u, khèi l­îng c¬ thÓ, sè ®o vßng bông..., nhãm nghiªn cøu nhËn ®Þnh:

Cã 140 ng­êi nghiÖn hót thuèc l¸, chiÕm 22,02%, t¹i C¸t H¶i tû lÖ sè ng­êi ®iÒu tra cã hót thèc l¸ cao h¬n Ng« QuyÒn vµ VÜnh B¶o. Tû lÖ sè ng­êi ®iÒu tra bÞ t¨ng huyÕt ¸p ë quËn Ng« QuyÒn cao h¬n C¸t H¶i vµ VÜnh B¶o. Tû lÖ ®èi t­îng nghiªn cøu bÞ ®¸i ®­êng type 2 ë quËn Ng« QuyÒn cao h¬n VÜnh B¶o vµ C¸t H¶i. Tû lÖ c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu bÞ héi chøng chuyÓn hãa cao nhÊt ë Ng« QuyÒn, råi ®Õn C¸t H¶i vµ thÊp nhÊt ë VÜnh B¶o (p <0,01). §iÒu nµy cïng phï hîp víi nhËn xÐt cña nhiÒu t¸c gi¶: tèc ®é ph¸t triÓn m¹nh cña nÒn kinh tÕ vµ ®« thÞ hãa ®· lµm gia t¨ng c¸c yÕu tè nguy c¬ tim m¹ch, trong ®ã cã héi chøng chuyÓn hãa.

2. Dù b¸o nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh t¹i H¶i Phßng trong 10 n¨m tíi

Trong 10 n¨m tíi, nh÷ng ng­­êi cã nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh thÊp (d­íi 10%) chiÕm 41,92%, nh÷ng ng­­êi cã nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh trung b×nh chiÕm 58,07%. §©y chÝnh lµ ®èi t­­îng mµ chóng ta ph¶i quan t©m theo dâi vµ ®iÒu trÞ. Nh÷ng ng­êi cã nguy c¬ cao > 20% chØ chiÕm 1,21%.

ë møc nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh thÊp (d­íi 10%) th× c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu ë VÜnh B¶o cã tû lÖ cao nhÊt råi ®Õn C¸t H¶i, vµ Ng« QuyÒn (p < 0,01). Tr¸i l¹i ë møc nguy c¬ trung b×nh (10 - 20%) th× Ng« QuyÒn chiÕm tû lÖ cao nhÊt, sau ®ã lµ C¸t H¶i vµ VÜnh B¶o (p < 0,01). Nh­ng ë møc nguy c¬ cao (trªn 20%) th× møc nguy c¬ m¹ch vµnh ë c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu cña 3 ®¬n vÞ nghiªn cøu lµ t­¬ng tù nhau (p > 0,05).

Nguy c¬ bÞ bÖnh m¹ch vµnh trong 10 n¨m tíi t¨ng dÇn theo nhãm tuæi ë c¶ nam vµ n÷ (p > 0,05); ®Æc biÖt nguy c¬ bÞ bÖnh m¹ch vµnh ë nam cao gÊp 11 lÇn so víi n÷ (p < 0,01). Tû lÖ bÖnh m¹ch vµnh ë nam giíi trong nghiªn cøu cña chóng t«i còng cao h¬n kÕt qu¶ trong nghiªn cøu Framingham (Nghiªn cøu trªn 5251 ng­êi da tr¾ng sèng ë Framingham, theo dâi trong 10 n¨m thÊy c¸c biÕn cè m¹ch vµnh lµ 8,0% ë nam vµ 2,8% ë n÷), nh­ng ë n÷ kÕt qu¶ cña chóng t«i l¹i thÊp h¬n 1,0% < 2,8% (p < 0,05).

ë løa tuæi 20 – 29, ®iÓm nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh ë nam vµ n÷ lµ nh­ nhau (p > 0,05), nh­ng tõ 30 - 70 tuæi sè ®iÓm nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh ë nam ®· t¨ng cao h¬n so víi n÷ (p < 0,01), vµ tuæi cµng cao th× nguy c¬ m¹ch vµnh cµng t¨ng (p <0,01), ®Æc biÖt ng­êi trÎ < 20 tuæi còng cã sè ®iÓm nguy c¬ ®¸ng chó ý, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do hä hót thuèc l¸.

Dù b¸o trong vßng 10 n¨m tíi (2006 – 2016), t¹i H¶i Phßng cã kho¶ng 53.536 ng­êi sÏ cã nguy c¬ bÞ bÖnh m¹ch vµnh theo hÖ thèng cho ®iÓm cña Framingham.

- Gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m tû lÖ ng­êi hót thuèc l¸ t¹i H¶i Phßng: T¨ng c­êng tuyªn truyÒn vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸, phßng chèng t¸c h¹i cña thuèc l¸, h¹n chÕ viÖc s¶n xuÊt thuèc l¸...

- Gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m tû lÖ ng­êi bÞ t¨ng huyÕt ¸p:

+ LËp danh s¸ch qu¶n lÝ c¸c bÖnh nh©n ®­îc ph¸t hiÖn lµ THA t¹i tr¹m y tÕ cña c¸c ph­êng

+ Gi¶m tû lÖ ng­êi bÞ t¨ng huyÕt ¸p trong céng ®ång: ¡n gi¶m muèi 30% so víi khÈu phÇn ¨n b×nh th­êng; chÕ ®é ¨n uèng hîp lý; duy tr× c©n nÆng lý t­ëng; bá thuèc l¸, h¹n chÕ uèng r­îu; sinh ho¹t ®iÒu ®é...

- Gi¶i ph¸p ®èi víi nh÷ng ng­êi ®· ®­îc ph¸t hiÖn lµ ®¸i th¸o ®­êng vµ rèi lo¹n ®­êng m¸u lóc ®ãi: Thay ®æi lèi sèng ®Ó phßng diÔn biÕn vµ tiÕn triÓn cña bÖnh ®¸i th¸o ®­êng. Th«ng b¸o cho Y tÕ ph­êng danh s¸ch c¸c bÖnh nh©n bÞ ®¸i th¸o ®­êng vµ lËp sæ qu¶n lý, theo dâi. Kh¸m ®Þnh k× cho c¸c bÖnh nh©n nµy 1 th¸ng/ 1 lÇn. C¸c tr­êng hîp nÆng, cã nhiÒu biÕn chøng v­ît kh¶ n¨ng cña tr¹m y tÕ th× ®­îc göi lªn tuyÕn trªn kh¸m vµ ®iÒu trÞ…

- Gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m tû lÖ ng­êi qu¸ c©n vµ bÐo ph×, ng­êi bÞ héi chøng chuyÓn ho¸: §iÒu trÞ bÐo ph× chñ yÕu lµ thùc hiÖn chÕ ®é ¨n, chÕ ®é luyÖn tËp.

- Gi¶i ph¸p phßng vµ ®iÒu trÞ bÖnh m¹ch vµnh cho c¸c ®èi t­îng nguy c¬ bÞ bÖnh m¹ch vµnh thÊp, trung b×nh vµ cao: Sau nghiªn cøu c¸c ®èi t­îng ®­îc th«ng b¸o vÒ chØ sè nguy c¬ BMV t¹i Tr¹m y tÕ ph­êng hoÆc x·, c¸c c¸n bé y tÕ c¬ së thµnh lËp hå s¬ qu¶n lÝ søc kháe toµn d©n cho c¸c ®èi t­îng trªn, vµ ph©n lo¹i møc nguy c¬ BMV cho tõng nhãm ®èi t­îng: Nhãm ®èi t­îng cã nguy c¬ thÊp, nhãm ®èi t­îng cã nguy c¬ trung b×nh vµ nhãm ®èi t­îng cã nguy c¬ cao.

LÜNH VùC M¤I TR¦êNG
NGHI£N CøU §¸NH GI¸ TæNG HîP

NGUåN N¦íC NGäT, §Ò XUÊT BIÖN PH¸P

KHAI TH¸C Sö DôNG, B¶O VÖ PH¸T TRIÓN

KINH TÕ - X· HéI §¶O C¸T Bµ

M· Sè: §T.MT.2003.289
C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: ViÖn §Þa chÊt.

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TSKH. Vò Cao Minh.

Thêi gian thùc hiÖn: Tõ th¸ng 3/2003 ®Õn th¸ng 5/2004.

Ngµy ®¸nh gi¸: Ngµy 03 th¸ng 12 n¨m 2008

Kinh phÝ thùc hiÖn: 323.911.672 ®ång (Ng©n s¸ch khoa häc c«ng nghÖ thµnh phè cÊp).
Môc tiªu nghiªn cøu:

Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm quy luËt vËn ®éng, ph©n bè cña c¸c lo¹i h×nh n­íc ngät trªn ®¶o, ®ång thêi ®Þnh h­íng vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ sö dông tæng hîp phôc vô cÊp n­íc, c¶i thiÖn h¹ tÇng c¶nh quan du lÞch vµ m«i tr­êng sinh th¸i.

- Mét sè ®Æc ®iÓm tù nhiªn, d©n c­ kinh tÕ vµ nhu cÇu vÒ n­íc.

- C¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn ¶nh h­íng tíi nguån n­íc ngät.

- §iÒu kiÖn h×nh thµnh vµ ®Æc ®iÓm vËn ®éng cña c¸c nguån n­íc ngät trªn ®¶o.

- T×nh tr¹ng sö dông vµ b¶o vÖ nguån n­íc.

- §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p khai th¸c sö dông, b¶o vÖ.

- VÞ trÝ ®Þa lý hµnh chÝnh: C¸t Bµ lµ ®¶o lín cña ViÖt Nam víi diÖn tÝch gÇn 300 km², thuéc vïng biÓn quÇn ®¶o ®«ng b¾c ViÖt Nam, n»m phÝa t©y vÞnh H¹ Long.

- Mét sè ®Æc ®iÓm tù nhiªn: C¸t Bµ chñ yÕu lµ ®¶o ®¸ v«i. §Þa h×nh toµn ®¶o cã d¹ng khum mai rïa. §¶o ®­îc bao bäc 4 phÝa bëi n­íc biÓn. L­îng m­a trªn ®¶o kh«ng lín. Trªn ®¶o ph¸t triÓn rÊt ®a d¹ng hÖ sinh th¸i nói ®¸ v«i cã biÓn bao quanh. PhÇn ®«ng vµ ®«ng b¾c ®¶o lµ v­ên rõng quèc gia víi nhiÒu loµi ®éng thùc vËt quý hiÕm.

- D©n c­, kinh tÕ: C¸t Bµ cã 6 x·, thÞ trÊn. ThÞ trÊn C¸t Bµ lµ trung t©m hµnh chÝnh cña huyÖn C¸t H¶i. PhÇn lín d©n c­ trªn ®¶o tËp trung ë d¶i phÝa t©y nam ®¶o víi sè l­îng kho¶ng 1,3 v¹n d©n vµo cuèi n¨m 2004. §Õn nay, c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ trªn ®¶o t­¬ng ®èi ph¸t triÓn, nhÊt lµ nghÒ c¸ vµ c¸c ho¹t ®éng du lÞch.

- Nhu cÇu sö dông n­íc ®¶o C¸t Bµ ®Õn n¨m 2010: D©n sè ngµy cµng t¨ng cïng víi sù ph¸t triÓn du lÞch, nhu cÇu dïng n­íc cña ®¶o ngµy cµng lín. L­îng n­íc cÊp cho dÞch vô du lÞch n¨m 2010 lµ 66.500 m³/n¨m, n¨m 2020 lµ 440.000 m³/n¨m. Tæng nhu cÇu sö dông n­íc s¹ch cho d©n sinh vµ c«ng nghiÖp ­íc tÝnh n¨m 2010 lµ 1.410 – 2.015 m³/ngµy vµ n¨m 2020 lµ 3.463 – 4.075 m³/ngµy. Nh­ vËy, trong 1 n¨m, trªn ®¶o C¸t Bµ l­îng n­íc s¹ch cÇn sö dông lµ gÇn 0,9 triÖu m³, n¨m 2020 lµ gÇn 1,9 triÖu m³.

2. C¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn ¶nh h­íng tíi nguån n­íc ngät:

2.1. §iÒu kiÖn khÝ hËu vµ thñy h¶i v¨n:

- §iÒu kiÖn khÝ hËu: NhiÖt ®é trung b×nh nhiÒu n¨m cña C¸t Bµ lÊy theo sè liÖu 3 tr¹m Phï LiÔn, Hßn DÊu, Hång Gai vµ n»m trong kho¶ng 22,9⁰C– 23,6⁰C. Chªnh lÖch nhiÖt ®é trung b×nh gi÷a th¸ng nãng nhÊt vµ th¸ng l¹nh nhÊt lµ kho¶ng 11⁰9 - 12⁰7. TrÞ sè nµy nhá h¬n c¸c vïng s©u trong ®Êt liÒn. §é Èm trung b×nh n¨m trong kho¶ng 82 – 83%. §é Èm trung b×nh th¸ng thÊp th­êng r¬i vµo c¸c th¸ng 10, 11, 12 vµ dao ®éng trong kho¶ng 75 – 77%. C¸c th¸ng cã ®é Èm cao lµ th¸ng 3, 4, kho¶ng 85 – 90%. Sè giê n¾ng trung b×nh n¨m khu vùc C¸t Bµ kho¶ng 1650 – 1700 giê. §©y lµ gi¸ trÞ ®Æc tr­ng cho vïng ven biÓn ®ång b»ng B¾c Bé.

- §iÒu kiÖn h¶i v¨n: §¶o C¸t Bµ n»m trong vïng biÓn cã chÕ ®é nhËt triÒu thuÇn nhÊt. mùc n­íc biÓn trung b×nh xung quanh ®¶o còng cã nh÷ng kh¸c biÖt tuy kh«ng lín. ë ven biÓn C¸t Bµ cã sù kh¸c nhau vÒ c¸c ®Æc tr­ng sãng gi÷a vïng biÓn hë vµ vïng vòng vÞnh. §é mÆn n­íc biÓn C¸t Bµ ph©n dÞ m¹nh theo khu vùc, theo mïa vµ theo kho¶ng c¸ch xa bê.

2.2. §Þa chÊt kiÕn t¹o:

- §Þa tÇng: §¶o C¸t Bµ lµ mét cÊu t¹o nhá n»m trong ®íi kiÕn tróc Duyªn H¶i thuéc vïng ®Þa chÊt §«ng b¾c.

- KiÕn t¹o: §øt g·y kiÕn t¹o trªn ®¶o C¸t Bµ cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi sù h×nh thµnh vµ tån t¹i cña nguån n­íc ngät trªn ®¶o. Kh¶o s¸t ghi nhËn c¸c hÖ thèng ®øt g·y trªn ®¶o C¸t Bµ: hÖ thèng c¸c ®øt g·y cã ph­¬ng t©y b¾c – ®«ng nam; hÖ thèng c¸c ®øt g·y cã ph­¬ng ®«ng b¾c – t©y nam; hÖ thèng c¸c ®øt g·y cã ph­¬ng cã ph­¬ng kinh tuyÕn; hÖ thèng c¸c ®øt g·y cã ph­¬ng vÜ tuyÕn.

2.3. §Þa h×nh – ®Þa m¹o:

- CÊu tróc ®Þa h×nh chñ ®¹o theo ph­¬ng t©y b¾c – ®«ng nam.

- §Þa h×nh h¹ thÊp dÇn tõ khu vùc trung t©m ra vïng ven ®¶o.

- C¸c d¹ng ®Þa h×nh karst phæ biÕn trªn toµn ®¶o: ®iÓm bãc mßn, s­ên x©m thùc, v¸ch hay s­ên karst, tÝch tô s­ên tÝch, karst bÞ tÝch tô trÇm tÝch, ph¸ hñy kiÕn t¹o, d¹ng dßng ch¶y, do sãng biÓn, nh©n sinh.

Trªn ®¶o C¸t Bµ ph©n bè phæ biÕn nhãm ®¸ cøng víi thµnh phÇn chñ yÕu lµ ®¸ v«i, ®«i chç xen ®¸ sÐt bét kÕt. C¸c ®Êt mÒm rêi vµ mÒm dÝnh cã nguån gèc rÊt kh¸c nhau vµ th­êng thµnh t¹o ë vïng ven biÓn vµ c¸c tròng thÊp gi÷a nói.

- N­íc m­a: L­îng m­a trªn ®¶o nhá h¬n trªn ®Êt liÒn cña H¶i Phßng. L­îng m­a trªn toµn ®¶o kho¶ng 1650 mm/n¨m. Sè ngµy m­a trªn ®¶o kho¶ng 120. L­îng bèc h¬i hµng n¨m trªn ®¶o kh«ng cao, dao ®éng trong kho¶ng 800 – 900mm.

- N­íc mÆt trªn ®¶o tån t¹i chñ yÕu trong c¸c trËn m­a ë d¹ng c¸c dßng ch¶y trµn trªn s­ên ®åi nói vµ sau c¸c trËn m­a kÐo dµi ë d¹ng c¸c suèi t¹m thêi. Trªn ®¶o cã 3 suèi t¹m thêi cã l­u l­îng rÊt ®¸ng kÓ: nguån n­íc suèi H¶i S¬n, nguån n­íc suèi Xu©n §¸m, nguån n­íc suèi HiÒn Hµo. C¸c nguån n­íc mÆt n»m cao lµ l­u l­îng kh¸ lín, dÔ nhiÔm bÈn, th«ng víi n­íc ngÇm, nhanh chãng c¹n kiÖt.

- N­íc ngÇm: Trªn ®¶o C¸t Bµ tån t¹i 3 d¹ng n­íc ngÇm:

+ N­íc trong c¸c lo¹i ®Êt c¸t, c¸t pha, cuéi sái;

+ N­íc trong c¸c khe nøt nÎ ë s­ên v¸ch nói ®¸ v«i;

+ N­íc trong c¸c ®íi nøt nÎ hang ®éng.

3.2. §Æc ®iÓm ph©n bè vµ vËn ®éng:

- N­íc ngÇm khe nøt – karst th­êng ph©n bè theo d¹ng tuyÕn (s«ng, suèi ngÇm). HÖ thèng s«ng, suèi ngÇm kh¸ trïng hîp víi hÖ thèng dËp vì kiÕn t¹o trªn ®¶o. Trong nhiÒu tr­êng hîp, hÖ thèng nµy liªn th«ng víi c¸c tròng karst. §iÓn h×nh cho d¶i chøa n­íc d¹ng tuyÕn thÝch hîp víi s«ng, suèi ngÇm lµ tuyÕn n­íc ngÇm Gia LuËn – H¶i S¬n, c¸c tuyÕn chøa n­íc ngÇm HiÒn Hµo, c¸c s«ng, suèi ngÇm khu vùc Phï Long, Gia LuËn, thÞ trÊn.

- Sù liªn th«ng gi÷a n­íc mÆt vµ n­íc ngÇm: Cïng víi bÒ mÆt ®¸ v«i, hang hèc nøt nÎ lµ n¬i trùc tiÕp thu n­íc m­a, tËp trung n­íc mÆt vµ ch¶y trùc tiÕp xuèng c¸c hang hèc, hang ®éng ngÇm.

- Sù liªn th«ng tù do gi÷a n­íc ngät trªn ®¶o vµ n­íc biÓn xung quanh: Cöa tho¸t cña hÖ thèng s«ng suèi ngÇm kh¸ lín nªn khi triÒu lªn, n­íc biÓn cã thÓ ch¶y tù do vµo s©u trong c¸c s«ng suèi ngÇm trªn ®¶o.

- HiÖn tr¹ng sö dông: H×nh thøc khai th¸c phæ th«ng cña d©n c­ lµ giÕng ®µo, giÕng khoan, b¬m hót tõ c¸c hang ®éng.

- T×nh tr¹ng nhiÔm bÈn: ViÖc h×nh thµnh b·i r¸c thÞ trÊn t¹i khu vùc ®Ìo tõ thÞ trÊn sang x· H¶i S¬n ®ang trë thµnh nguy c¬ g©y nhiÔm bÈn c¸c côm giÕng khoan vµ c¸c nguån n­íc xung quanh.

- T×nh tr¹ng nhiÔm mÆn ®ang x¶y ra réng vµ nhanh trªn ®¶o C¸t Bµ. HÇu hÕt n­íc giÕng khoan khu vùc thÞ trÊn C¸t Bµ ®Òu bÞ nhiÔm mÆn. Xu thÕ nhiÔm mÆn sÏ ngµy cµng t¨ng do n­íc biÓn d©ng vµ nhu cÇu b¬m hót n­íc ngÇm ngµy cµng cao.

- §Þnh h­íng c«ng t¸c khai th¸c: B¬m hót n­íc tõ c¸c ®iÓm xuÊt lé vµ khoan khai th¸c trong c¸c ®íi dËp vì chøa n­íc.

- C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ:

+ Phßng chèng x©m nhËp mÆn: trång vµ b¶o vÖ rõng; chñ ®éng ®iÒu tho¸t n­íc ngÇm b»ng c¸c hÖ thèng cèng.

+ Phßng chèng nhiÕm bÈn: BiÖn ph¸p c«ng tr×nh bÒn v÷ng lµ hÖ thèng thu gom vµ xö lý n­íc th¶i triÖt ®Ó.

- C¸c biÖn ph¸p kÕt hîp khai th¸c víi b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nguån n­íc:

+ X©y hå chøa n­íc vµ tuyÕn ®ª bao ¸ng Cèi – c¶ng Gia LuËn.

+ X©y dùng c¸c hå næi ven ®¶o.

+ X©y dùng c¸c hå treo.
X¢Y DùNG C¥ Së D÷ LIÖU KHÝ T¦îNG THUû V¡N BIÓN PHôC Vô PH¸T TRIÓN KINH TÕ BIÓN H¶I PHßNG

M· Sè: C§.MT.2005.408
C¬ quan chñ tr× chuyªn ®Ò: ViÖn Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng BiÓn.

Chñ nhiÖm chuyªn ®Ò: §ç §×nh ChiÕn.

Thêi gian thùc hiÖn: Tõ th¸ng 10/2005 ®Õn th¸ng 5/2006.

Ngµy ®¸nh gi¸: Ngµy 17 th¸ng 12 n¨m 2008.

Kinh phÝ thùc hiÖn: 87.600.000 ®ång (Ng©n s¸ch khoa häc c«ng nghÖ thµnh phè cÊp: 47.600.000 ®ång).

Môc tiªu nghiªn cøu:

- X©y dùng C¬ së d÷ liÖu (CSDL) khÝ t­îng thñy v¨n biÓn hç trî c«ng t¸c qu¶n lý, tra cøu, t×m kiÕm th«ng tin vÒ c¸c yÕu tè khÝ t­îng – thñy v¨n biÓn H¶i Phßng phôc vô nghiªn cøu biÓn vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, phßng chèng thiªn tai vµ b¶o vÖ m«i tr­êng biÓn.

- Trªn c¬ së c¸c d÷ liÖu ®­îc qu¶n lý trong CSDL, c¸c chuçi d÷ liÖu vÒ sãng, giã, dßng ch¶y ®­îc tÝnh to¸n, thèng kª vµ chuyÓn ®æi sang ®Þnh d¹ng GIS (hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý – Geographical Information System).
Néi dung nghiªn cøu:

- X©y dùng CSDL khÝ t­îng - thñy v¨n biÓn.

- X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n thèng kª vµ vÏ hoa tÇn suÊt.

- Thu thËp, ph©n tÝch, xö lý, ®¸nh gi¸ d÷ liÖu vµ nhËp d÷ liÖu vµo CSDL.

M« h×nh CSDL khÝ t­îng - thñy v¨n biÓn ®­îc thiÕt kÕ dùa trªn m« h×nh kiÕn tróc Client/Server (kh¸ch/chñ). C¸c thµnh phÇn xö lý øng dông trªn hÖ thèng Client ®­a ra yªu cÇu, phÇn mÒm CSDL trªn Server sÏ truy cËp vµo CSDL vµ göi tr¶ kÕt qu¶ cho m¸y Client.

HÖ thèng qu¶n lý CSDL khÝ t­îng – thuû v¨n biÓn gåm 3 thµnh phÇn c¬ b¶n: CSDL khÝ t­îng – thuû v¨n biÓn, C¸c module xö lý th«ng tin, Giao diÖn ng­êi sö dông. Ch­¬ng tr×nh CSDL khÝ t­îng – thuû v¨n biÓn ®­îc ph¸t triÓn dùa trªn c¸c c«ng cô cña Microsoft. HÖ qu¶n trÞ CSDL SQL 2005. Ng«n ng÷: VB.NET, Active X.NET, User Control.NET.

Ch­¬ng tr×nh CSDL qu¶n lý c¸c th«ng sè vÒ khÝ t­îng, thuû v¨n biÓn, chÊt l­îng n­íc vµ m«i tr­êng biÓn bao gåm:

- Th«ng sè khÝ t­îng: vËn tèc giã, h­íng giã, nhiÖt ®é kh«ng khÝ, ®é Èm, l­îng m­a, khÝ ¸p, bøc x¹ nhiÖt, ®é phñ m©y, tÇm nh×n.

- Th«ng sè thuû v¨n: h­íng sãng, ®é cao sãng, chu kú sãng, b­íc sãng, tèc ®é dßng ch¶y, h­íng dßng ch¶y, mùc n­íc.

- Th«ng sè m«i tr­êng chÊt l­îng n­íc: nhiÖt ®é, ®é muèi, nång ®é pH, ®é ®ôc, tæng l­îng vËt chÊt l¬ löng, mµu n­íc, ®é trong suèt cña n­íc, «xy hoµ tan (DO), nhu cÇu « xy ho¸ häc (BOD), nhu cÇu « xy sinh häc (COD), hµm l­îng dÇu, muèi phèt ph¸t (PO₄), phèt pho tæng (TP), nitrat (NO₃), nitrit (NO₂), amoniac.Amoni (NH₃), ni t¬ tæng (TN), silicat (SiO₃), s¾t (Fe), kÏm (Zn), ®ång (Cu), ch× (Pb), asen (As), cadimi (Cd), thñy ng©n (Hg), mangan (Mn), niken (Ni), cr«m (Cr).

C¸c chøc n¨ng chÝnh hÖ thèng hç trî ng­êi sö dông qu¶n lý th«ng tin khÝ t­îng - thñy v¨n biÓn vµ c¸c th«ng sè m«i tr­êng chÊt l­îng n­íc:

- Qu¶n lý cËp nhËt th«ng tin vµ bæ sung th«ng tin.

- HiÖu chØnh th«ng tin; söa ch÷a, huû bá th«ng tin.

- Thèng kª vµ tra cøu, t×m kiÕm th«ng tin.

- In Ên vµ xuÊt b¸o c¸o th«ng tin theo biÓu mÉu.

- Ph©n tÝch, tÝnh to¸n thèng kª chuçi sè liÖu khÝ t­îng thñy v¨n: Sè liÖu khÝ t­îng thñy v¨n ®­îc ph©n tÝch, tÝnh to¸n bao gåm c¸c chuçi sè liÖu cã h­íng: dßng ch¶y (tèc ®é vµ h­íng), giã (tèc ®é vµ h­íng), sãng (®é cao vµ h­íng).

- X©y dùng c¸c b¶ng vµ vÏ hoa tÇn suÊt: C¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch thèng kª sÏ ®­îc ®­a ra d­íi d¹ng b¶ng - b¶ng tÇn suÊt, ®©y lµ nh÷ng b¶ng ®­îc vÏ trªn phÇn mÒm MapInfo th«ng qua viÖc ®äc d÷ liÖu tõ file MIF. Trong file MIF chøa c¸c d÷ liÖu ®Ó vÏ lªn c¸c ®­êng th¼ng t¹o thµnh b¶ng (dßng - cét), c¸c ký tù - ký hiÖu, c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch, thèng kª. Dùa vµo b¶ng tÇn suÊt, vÏ hoa sãng, hoa giã, hoa dßng ch¶y.

- X©y dùng ®­êng tÇn suÊt tÝch luü: §­êng tÇn suÊt tÝch luü cña c¸c yÕu tè khÝ t­îng thñy v¨n (sãng, giã, dßng ch¶y) ®­îc x©y dùng theo 2 th«ng sè chÝnh: tÇn suÊt tÝch luü vµ kho¶ng gi¸ trÞ t­¬ng øng cña mçi yÕu tè. C¸c th«ng sè nµy lµ phÇn kÕt qu¶ ph©n tÝch thèng kª chuçi sè liÖu quan tr¾c. §­êng tÇn suÊt tÝch luü n»m trªn mét trôc to¹ ®é vu«ng gãc, trôc hoµnh biÓu diÔn tÇn suÊt tÝch luü (cã gi¸ trÞ tõ 0 – 100%), trôc tung thÓ hiÖn ®é lín (vËn tèc dßng ch¶y, vËn tèc giã hoÆc ®é cao sãng).

- ChuyÓn ®æi kÕt qu¶ sang ®Þnh d¹ng GIS (MapInfo): MapInfo lµ phÇn mÒm GIS cã kh¶ n¨ng qu¶n lý CSDL kh«ng gian vµ thuéc tÝnh rÊt phæ biÕn. C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch vµ tÝnh to¸n xö lý c¸c sè liÖu khÝ t­îng thñy v¨n (b¶ng tÇn suÊt, hoa) ®­îc chuyÓn ®æi vµ qu¶n lý trong CSDL cña MapInfo d­íi d¹ng c¸c líp th«ng tin.

- X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n thèng kª, x©y dùng ®­êng cong tÝch luü, vÏ b¶ng vµ hoa tÇn suÊt: Dùa theo c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, xö lý trªn, c¸c ch­¬ng tr×nh tÝnh toµn xö lý thèng kª, x©y dùng ®­êng cong tÝch luü vµ chuyÓn ®æi sang ®Þnh d¹ng GIS ®Ó vÏ c¸c b¶ng vµ hoa tÇn suÊt ®· ®­îc x©y dùng b»ng ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal kÕt hîp víi MapBasic.

+ Ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n thèng kª vµ x©y dùng b¶ng tÇn suÊt: Ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n vµ vÏ b¶ng tÇn suÊt ®èi víi mçi th«ng sè ®­îc viÕt b»ng ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal. VÒ c¬ b¶n, c¸c ch­¬ng tr×nh nµy gièng nhau, chØ cã sù kh¸c biÖt trong viÖc chia kho¶ng vËn tèc giã, kho¶ng ®é cao sãng vµ kho¶ng vËn tèc dßng ch¶y.

+ C¸c ch­¬ng tr×nh vÏ hoa tÇn suÊt: Sö dông kÕt qu¶ ®­îc ®­a ra tõ ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n vµ vÏ b¶ng tÇn suÊt khi ch¹y c¸c ch­¬ng tr×nh vÏ hoa sÏ t¹o ra nh÷ng file sè liÖu ®Çu vµo cho phÐp hiÓn thÞ nh÷ng kÕt qu¶ ®ã d­íi d¹ng ¶nh trªn phÇn mÒm MapInfo.

+ Ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n vµ vÏ ®­êng tÇn suÊt tÝch luü: Sö dông kÕt qu¶ ®­îc ®­a ra tõ ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n vµ vÏ b¶ng tÇn suÊt khi ch¹y c¸c ch­¬ng tr×nh vÏ ®­êng tÇn suÊt tÝch luü sÏ t¹o ra nh÷ng file sè liÖu ®Çu vµo cho phÐp hiÓn thÞ nh÷ng kÕt qu¶ ®ã d­íi d¹ng ¶nh trªn phÇn mÒm MapInfo.

3. Thu thËp, ph©n tÝch, xö lý, ®¸nh gi¸ d÷ liÖu vµ nhËp d÷ liÖu vµo CSDL:

- C«ng t¸c thu thËp, xö lý c¸c d÷ liÖu KTTV biÓn khu vùc H¶i Phßng ®· ®­îc tiÕn hµnh tõ c¸c nguån tµi liÖu kh¸c nhau tõ c¸c ®Ò tµi, dù ¸n vµ ®· ®­îc ®¸nh gi¸, hÖ thèng vµ ph©n lo¹i theo c¸c nhãm chÝnh:

+ KhÝ t­îng: giã, nhiÖt ®é kh«ng khÝ, ®é Èm, ¸p suÊt khÝ quyÓn, bøc x¹ mÆt trêi, m­a, l­îng m©y.

+ Thuû v¨n: dßng ch¶y, sãng, mùc n­íc

+ TÝnh chÊt lý – ho¸ cña n­íc: nhiÖt ®é, ®é mÆn, pH, mµu n­íc, ®é trong suèt.

+ ChÊt l­îng n­íc: «xy hoµ tan, BOD, COD, hµm l­îng chÊt l¬ löng…

- §Ó ®¶m b¶o sè liÖu ®­îc nhËp vµo CSDL chÝnh x¸c, tin cËy, c¸c b­íc nhËp liÖu ®­îc thùc hiÖn theo quy tr×nh sau:

+ LËp b¶ng d÷ liÖu vÒ c¸c ®Ò tµi dù ¸n, c¸c tr¹m vÞ kh¶o s¸t, c¸c bé sè liÖu cña tõng th«ng sè vµ cña tõng lo¹i tr¹m kh¸c nhau

+ Chän läc c¸c bé d÷ liÖu quan träng vµ cã gi¸ trÞ sö dông cao ®­a vµo b¶ng d÷ liÖu ®· lËp

+ KiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a b¶ng d÷ liÖu víi tµi liÖu gèc lµ c¸c tËp b¸o c¸o khoa häc, tËp sè liÖu kh¶o s¸t, ph©n tÝch

+ NhËp d÷ liÖu ®· ®­îc chän läc vµo CSDL

+ KiÓm tra l¹i th«ng tin ®· cËp nhËt tr­íc khi cËp nhËt chÝnh thøc vµo CSDL.

- Dù b¸o diÔn biÕn, nguy c¬ « nhiÔm khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng, huyÖn Thñy Nguyªn.

- §Ò xuÊt gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Néi dung nghiªn cøu:

- Tæng quan vÒ khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng.

- §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ diÔn biÕn m«i tr­êng khu vùc BÕn Rõng.

- Dù b¸o nguy c¬ « nhiÔm m«i tr­êng khu vùc BÕn Rõng.

- §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
KÕt qu¶ nghiªn cøu:

1. Tæng quan vÒ khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng:

- Khu vùc nghiªn cøu n»m trong vïng ®åi ph©n c¾t m¹nh vµ ®ång b»ng thÊp ven biÓn cña H¶i Phßng, chÞu sù chi phèi cña chÕ ®é giã mïa §«ng Nam ¸. Thuû v¨n chÞu sù khèng chÕ chñ yÕu cña s«ng B¹ch §»ng.

- Khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng ®­îc nghiªn cøu bao gåm 3 khu vùc chÝnh lµ Minh §øc, BÕn Rõng, Tam H­ng thuéc huyÖn Thñy Nguyªn, H¶i Phßng vµ liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c x· Tam H­ng, Phôc LÔ, Mü S¬n, Ngò L·o, thÞ trÊn Minh §øc. Sè lao ®éng trÎ tËp trung kho¶ng 60%. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lao ®éng ë khu vùc ®¹t tèt nghiÖp cÊp 3 kh«ng cao nªn c¸c c«ng viÖc tËp trung vµo lao ®éng phæ th«ng.

2. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ diÔn biÕn m«i tr­êng khu vùc BÕn Rõng

- M«i tr­êng trÇm tÝch cã hµm l­îng Nts, Pts, TOC kh¸ cao ®Æc tr­ng cho c¸c khu vùc chÞu t¸c ®éng m¹nh cña c¸c ho¹t ®éng nh©n sinh. C¸c th«ng sè COD, BOC₅, chØ sè COD/BOD₅ vµ dÇu mì trong trÇm tÝch kh¸ cao, ®Æc biÖt lµ khu vùc ®Ëp Minh §øc. Th«ng sè TOC vµ thµnh phÇn trÇm tÝch h¹t mÞn t­¬ng ®èi lín. HÇu hÕt c¸c th«ng sè « nhiÔm ®Òu tËp trung cao ë khu vùc ®iÓm ®Ëp Minh §øc vµ cao h¬n nhiÒu lÇn so víi c¸c khu vùc kh¸c trong vïng nghiªn cøu.

- N­íc s«ng B¹ch §»ng trong khu vùc nghiªn cøu cã ®é ®ôc cao, nång ®é TSS, NO₂^-, NH₄^- lín h¬n giíi h¹n cho phÐp cña ViÖt Nam. Vµo mïa m­a, n­íc s«ng B¹ch §»ng cã biÓu hiÖn thiÕu hôt « xy hoµ tan vµ cã biÓu hiÖn bÞ nhiÔm khuÈn Coliform. N­íc bÞ « nhiÔm bëi v¸ng dÇu mì, c¸c kim lo¹i nÆng ®ång, kÏm. Nång ®é c¸c ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt nh­ Lindan, Aldrin, Endrin vµ tæng DDT. ChÊt l­îng m«i tr­êng n­íc mÆt cã sù gi¶m sót nghiªm träng do sù gia t¨ng cña mét lo¹t c¸c chÊt « nhiÔm h÷u c¬, kim lo¹i nÆng, amoni.

- Hµm l­îng bôi ë mét sè tr¹m quan tr¾c ®· v­ît qu¸ TCVN 5947-1995 (0,3mg/m³). C¸c th«ng sè CO, SO₂, bôi ch× ®Òu trong tiªu chuÈn cho phÐp. Cã dÊu hiÖu « nhiÔm NO₂. HÇu hÕt c¸c th«ng sè vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng kh«ng khÝ ë khu vùc Minh §øc ®Òu cho thÊy diÔn biÕn xÊu ®i cña m«i tr­êng nµy.

- HiÖn tr¹ng sö dông vµ biÕn ®éng tµi nguyªn phi sinh vËt liªn quan nhãm vËt liÖu x©y dùng nh­ sÐt, ®¸ v«i…: C¸c tµi nguyªn nµy ®ang bÞ khai th¸c ngµy cµng nhiÒu vµ thuéc lo¹i tµi nguyªn kh«ng t¸i t¹o nªn sÏ c¹n kiÖt dÇn. Nhãm tµi nguyªn tiÒm n¨ng, gåm giao th«ng - c¶ng còng ®­îc khai th¸c trong nhiÒu n¨m nay vµ sÏ hÕt quü ®Êt còng nh­ mÆt n­íc trong t­¬ng lai gÇn theo nh­ quy ho¹ch ph¸t triÓn cña khu c«ng nghiÖp. DiÔn biÕn chung cho thÊy sù suy gi¶m nhanh chãng cña c¸c hÖ sinh th¸i tù nhiªn nh­ rõng ngËp mÆn, b·i triÒu, ®åi nói vµ thay vµo ®ã lµ sù më réng cña hÖ sinh th¸i ®« thÞ - khu c«ng nghiÖp.

3. Dù b¸o nguy c¬ « nhiÔm m«i tr­êng khu vùc BÕn Rõng:

3. 1. Dù b¸o nguy c¬ « nhiÔm m«i tr­êng ®Êt - trÇm tÝch:

M«i tr­êng ®Êt vµ trÇm tÝch chÞu ¶nh h­ëng cña bôi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp gåm bôi silicat (SiO₂) chiÕm l­îng lín. C¸c ho¹t ®éng n¹o vÐt luång l¹ch sÏ lµm t¸i ph©n bè l¾ng ®äng trÇm tÝch cã chøa c¸c chÊt « nhiÔm g©y t¸i « nhiÔm m«i tr­êng ®Êt vµ trÇm tÝch. Khu vùc sÏ bÞ ¶nh h­ëng lµ c¸c b·i triÒu vµ vïng triÒu däc theo s«ng B¹ch §»ng, s«ng Gi¸ thuéc khu vùc Minh §øc, tËp trung chñ yÕu lµ khu vùc san lÊp mÆt b»ng cho nhµ m¸y xim¨ng Chinfon më réng vµ khu vùc x· Tam H­ng, khu vùc më réng nhµ m¸y ®ãng tµu Nam TriÖu vµ khu vùc nhµ m¸y NhiÖt ®iÖn H¶i Phßng.

Qu¸ tr×nh vËn chuyÓn tõ c¸c tµu vÒ c¸c khu vùc tËp kÕt th«ng qua ho¹t ®éng cña b¨ng chuyÒn s¶n xuÊt, hÖ thèng cÈu sÏ lµm r¬i v·i mét l­îng ®¸ng kÓ l­îng than lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng trÇm tÝch, lµm gia t¨ng l­îng than ë khu vùc bÕn tµu. Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng cña c¸c tµu thuyÒn sÏ th¶i mét l­îng nhÊt ®Þnh dÇu mì xuèng m«i tr­êng n­íc, trÇm tÝch lµm gia t¨ng hµm l­îng dÇu mì ë khu vùc nµy.

Tæng l­îng th¶i ®Õn giai ®o¹n 2010 – 2020 ®­îc dù b¸o cã kho¶ng 5 triÖu m³ n­íc th¶i mçi n¨m, trong ®ã nguån c«ng nghiÖp chiÕm 85,2%. Khèi l­îng chÊt th¶i r¾n trong khu vùc sÏ h¬n 600 ngh×n tÊn mçi n¨m, trong ®ã nguån c«ng nghiÖp chiÕm 95,7%. L­îng khÝ th¶i ®­îc dù b¸o trong giai ®o¹n 2010 – 2020 lµ kho¶ng 64 ngh×n tÊn chÊt « nhiÔm. Dù b¸o mét sè chÊt th¶i nguy h¹i trong khu vùc nghiªn cøu gåm cã 23,6 tÊn dÇu mì, 2 tÊn ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt, 7 tÊn r¸c y tÕ, gÇn 439.000 tÊn tro xØ do ®èt than cã chøa nhiÒu kim lo¹i nÆng ®éc h¹i.

Nguy c¬ lín nhÊt ®èi víi m«i tr­êng n­íc mÆt lµ « nhiÔm dÇu do trµn dÇu hoÆc rß rØ dÇu. Trong 3 thµnh phÇn dÇu næi, nhò t­¬ng, b¸m th× hµm l­îng nhò t­¬ng dù b¸o sÏ v­ît giíi h¹n cho phÐp ®èi víi c¸c khu nu«i thuû s¶n vµ cã thÓ « nhiÔm ®èi víi c¸c b·i t¾m. Víi th¶i l­îng dÇu nh­ ­íc tÝnh trong giai ®o¹n 2010 – 2020 ë khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng, s«ng §¸ B¹c vµ phÇn h¹ l­u s«ng B¹ch §»ng ®· ®èi mÆt víi nguy c¬ « nhiÔm dÇu cao. H¬n n÷a, trong t­¬ng lai, nguy c¬ « nhiÔm dÇu sÏ t¨ng cao h¬n. Nguy c¬ « nhiÔm trÇm tÝch l¬ löng còng kh¸ cao.

Dù b¸o nguy c¬ « nhiÔm m«i tr­êng kh«ng khÝ b»ng m« h×nh to¸n thÓ hiÖn nguy c¬ « nhiÔm CO cao ë c¸c khu vùc Minh §øc vµ phÝa nam Tam H­ng, LËp LÔ, theo trôc däc cña côm c«ng nghiÖp, tøc lµ theo h­íng b¾c – nam. Nguy c¬ « nhiÔm CO gi¶m dÇn khi xa côm c«ng nghiÖp. Nguy c¬ « nhiÔm bôi cao thÓ hiÖn rÊt tËp trung ë khu vùc Minh §øc. Nguy c¬ « nhiÔm «z«n còng tËp trung cao ë khu vùc Minh §øc vµ c¸c x· phÝa t©y gi¸p khu vùc nghiªn cøu. Nh­ vËy, xÐt vÒ tæng thÕ tÊt c¶ c¸c chÊt « nhiÔm ®­îc tÝnh to¸n dù b¸o, khu vùc Minh §øc sÏ lµ khu vùc chÞu nguy c¬ « nhiÔm kh«ng khÝ cao nhÊt. TiÕp ®Õn lµ khu vùc LËp LÔ - Ph¶ LÔ.

- ë cÊp quèc gia: bæ sung néi dung quy ®Þnh hoÆc khuyÕn khÝch thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c¸c khu c«ng nghiÖp vµo LuËt B¶o vÖ m«i tr­êng hoÆc c¸c v¨n b¶n d­íi luËt.

- ë cÊp thµnh phè: x©y dùng vµ ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c khu c«ng nghiÖp, kh«ng thµnh lËp c¸c côm c«ng nghiÖp hoÆc khu c«ng nghiÖp tËp trung trong quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp ®Õn n¨m 2020. KhuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ lµm dÞch vô m«i tr­êng trong ®Çu t­ hÖ thèng thu gom chÊt th¶i vµ c¸c c«ng tr×nh xö lý tËp trung chÊt th¶i c«ng nghiÖp t¹i Khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng. Sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ trªn nguyªn t¾c ng­êi g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn.

4.2. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc qu¶n lý vµ quy ho¹ch:

- T¨ng c­êng n¨ng lùc cho c¸c ®¬n vÞ liªn quan ®Õn qu¶n lý m«i tr­êng.

- Khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng cÇn nhanh chãng chuyÓn thµnh khu c«ng nghiÖp theo NghÞ ®Þnh 29/2008/N§-CP ngày 14/3/2008 cña ChÝnh phñ quy định về khu c«ng nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế ®Ó ®¶m b¶o c¬ së h¹ tÇng cho khu c«ng nghiÖp.

- Thùc hiÖn nghiªm tóc quan tr¾c m«i tr­êng.

- B¸o c¸o hµng n¨m vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng c¸c khu c«ng nghiÖp lµ b¾t buéc.

- §iÒu chØnh quy ho¹ch theo mét chu kú ®ång thêi lång ghÐp c¸c môc tiªu cô thÓ vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cho c¸c khu c«ng nghiÖp nh­ tû lÖ c©y xanh, vïng ®Öm, hÖ thèng xö lý chÊt th¶i chung…

- Thu phÝ (thuÕ) b¶o vÖ m«i tr­êng, lËp c¸c quü b¶o vÖ m«i tr­êng.

4.3. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ:

- X©y dùng nhiÖm vô nghiªn cøu vÒ quy ho¹ch tæng thÓ vµ chi tiÕt khu c«ng nghiÖp BÕn Rõng ®Ó chuyÓn ®æi khu c«ng nghiÖp nµy thµnh khu c«ng nghiÖp theo NghÞ ®Þnh 29/2009/N§-CP cña ChÝnh phñ.

- X©y dùng vµ triÓn khai nhiÖm vô nghiªn cøu vÒ c¸c c«ng cô trong ®¸nh gi¸, dù b¸o nguy c¬ « nhiÔm m«i tr­êng do t¸c ®éng céng h­ëng cña c¸c dù ¸n trong khu c«ng nghiÖp còng nh­ c¸c t¸c ®éng tÝch dån theo thêi gian.

- X©y dùng hÖ thèng thu gom, xö lý chÊt th¶i cho toµn khu c«ng nghiÖp.

- ThiÕt lËp hÖ thèng quan tr¾c m«i tr­êng.

- Xö lý vµ gi¶i quyÕt c¸c sù cè m«i tr­êng.

- §æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, sö dông c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¹ch h¬n.

4.4. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao nhËn thøc céng ®ång:

Phæ biÕn tíi ng­êi d©n trong khu vùc vÒ chñ tr­¬ng ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh c«ng nghiÖp t¹i khu c«ng nghiÖp nµy, nªu râ nh÷ng ¶nh h­ëng cã thÓ tíi søc khoÎ cña con ng­êi. Tæ chøc cung cÊp th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng khu c«ng nghiÖp lµ kÕt qu¶ quan tr¾c ®Þnh kú cho ng­êi d©n ë khu vùc. X©y dùng m¹ng l­íi th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ m«i tr­êng trong c¸c côm d©n c­, trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp. Tuyªn truyÒn, tËp huÊn, n©ng cao nhËn thøc tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp.

Tæng biªn tËp: TS. Bïi Thanh Tïng

Phã tæng biªn tËp: ThS. §Æng TrÇn Kiªn

Thùc hiÖn:

Trung t©m Th«ng tin

Khoa häc vµ C«ng nghÖ H¶i Phßng

§Þa chØ: Sè 1 Ph¹m Ngò L·o - H¶i Phßng

In xong vµ nép l­u chiÓu th¸ng 12/2009