Nghiên cứU, ĐIỀu tra, XÁC ĐỊnh các loại sâU, BỆnh hại chủ YẾu trên cây cao su tại quảng bình và ĐỀ xuất biện pháp phòng trừ TỔng hợP

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Bình tính đến năm 2012 diện tích cao su toàn tỉnh là 17.330,5ha. Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây tình hình sâu, bệnh gây hại trên cây cao su đang ngày càng gia tăng về diện tích và mức độ gây hại. Trong năm 2010 và 2011 đã có hơn 5.000ha cao su bị nhiễm bệnh phấn trắng, trong đó có trên 50% diện tích cao su khai thác bị rụng toàn bộ lá. Bệnh đã làm giảm thời gian khai thác từ 2-3 tháng, ảnh hưỡng rất lớn đến năng suất, sản lượng mủ, gây thiệt hại hàng tỷ đồng cho người trồng cao su. Ngoài ra các bệnh như héo đen đầu lá, nứt thân xì mủ, loét sọc miệng cạo trên cao su khai thác, đặc biệt một số vườn cao su tiểu điền bị chết không rõ nguyên nhân cũng gây thiệt hại khá nghiêm trọng.

Nguyên nhân sâu, bệnh hại cây cao su tăng ngoài yếu tố thời tiết bất lợi, sử dụng giống không thích hợp, trình độ trồng và chăm sóc của người sản xuất còn thấp... thì nguyên nhân chủ yếu đó là các cơ quan chuyên môn chưa xác định được thành phần sâu, bệnh và đặc điểm phát sinh gây hại, từ đó việc hướng dẫn phòng trừ chưa kịp thời và hiệu quả chưa cao.

Vì vậy, muốn phòng trừ sâu, bệnh hại trên cây cao su cần thiết phải có sự nghiên cứu, xác định rõ thành phần sâu, bệnh hại và đặc điểm phát sinh gây hại từ đó đưa ra các biện pháp phòng trừ môt cách có hiệu quả

- Xác định được thành phần sâu, bệnh hại chủ yếu và đặc điểm phát sinh gây hại trên cây cao su tại Quảng Bình.

- Nghiên cứu, đề xuất biện pháp phòng trừ tổng hợp các đối tượng sâu, bệnh hại chủ yếu trên cây cao su tại Quảng Bình.

6. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài

- Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu trên 2 loại hình cao su là cao su kiến thiết cơ bản và khai thác.

- Phạm vi nghiên cứu: Thực hiện điều tra thực trạng, xác định thành phần sâu bệnh hại trên 4 vùng sinh thái gồm: huyện Minh Hóa, huyện Bố Trạch, địa bàn Công ty TNHH MTV Việt Trung, địa bàn Công ty TNHH MTV Lệ Ninh.

7. Phương pháp nghiên cứu của đề tài

• 
  Phương pháp điều tra thực trạng sản xuất cây cao su:
  

+ Thu thập số liệu chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh hại cao su từ các năm trước tại các đơn vị, công ty có diện tích cao su lớn.

+ Tổng hợp, phân tích số liệu điều tra, sau đó đánh giá thực trạng sản xuất cây cao su tại Quảng Bình.

• 
  Phương pháp nghiên cứu, xác định thành phần sâu, bệnh hại chủ yếu và đặc điểm phát sinh gây hại trên cây cao su.
  

Kết quả đề tài là cơ sở để ứng dụng vào thực tiễn trong việc phòng chống sâu, bệnh hại cây cao su.

Ngoài phần mở đầu, kết luận, đề tài được chia làm 3 chương:

- Chương 1: Tổng quan các vấn đề nghiên cứu.

- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.

- Chương 3: Kết quả nghiên cứu và thảo luận.

B. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI

Chương 1

TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Thực trạng phát triển cây cao su ở Việt Nam

1.1. Tình hình phát triển cao su ở Việt Nam

Cây cao su được đưa vào Việt Nam năm 1897 do dược sĩ hải quân Pháp Edouard Raoul đưa đến bằng hạt cao su từ Java Indonesia.

Đến năm 1914, tại Suối Dầu - Nha Trang đã có khoảng hơn 300ha cao su.

Năm 1923, cây cao su bắt đầu được trồng thử nghiệm ở Tây Nguyên và mãi đến năm 1960 mới phát triển mạnh. Năm 1975, Việt Nam có khoảng 65.000ha, phân bố Đông Nam Bộ khoảng 58.000ha, Tây Nguyên khoảng 3.482ha, các tỉnh miền Trung và Khu IV cũ khoảng 3.636ha .

Sau ngày hoà bình thống nhất đất nước (30/4/1975), diện tích cao su được trồng mới tăng mạnh nhưng chủ yếu tập trung ở các tỉnh Đông Nam Bộ (Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa). Từ năm 1977, cao su ở Tây Nguyên phát triển trở lại do các Nông trường của Quân đội trồng. Đến năm 1985, cao su được trồng phổ biến ở Tây Nguyên do các doanh nghiệp nhà nước thuộc Cục Cao su (nay là Tập đoàn công nghiệp Cao su Việt Nam) đầu tư trồng.

Theo chiến lược phát triển cao su của Chính phủ Việt Nam, diện tích cao su định hình năm 2010 là 700.000a và tới năm 2020 là 1 triệu ha, trong đó cao su tiểu điền sẽ là 50%. Trong giai đoạn 2005-2015, diện tích cao su tiểu điền cần phát triển khoảng 180.000ha, còn cao su quốc doanh chỉ mở rộng thêm khoảng 70.000ha.

Trước năm 2006 các dòng vô tính được sử dụng là những giống được Tổng công ty Cao su Việt Nam khuyến cáo theo đề xuất của Viện nghiên cứu Cao su Việt Nam. Những giống được sử dụng nhiều là ở Đông Nam Bộ là RRIV 2, PB260, PB255 với năng suất từ 1,6-1,8 tấn/ha/năm. Ở Tây Nguyên và miền Trung, giống được sử dụng nhiều nhất là GT1, PB260, PB235, RRIV4. Giai đoạn 2006-2010 các giống được khuyến cáo trồng với diện tích lớn là giống RR600, PB260, GT1, RRIV 3.

Để kịp thời giải quyết những bất cập và những thay đổi liên quan trong giai đoạn mới Tập đoàn CNCS Việt Nam đã quyết định khuyến cáo cơ cấu giống cho giai đoạn 2011-2015 như sau (Bảng 1.3).

Sâu, bệnh hại cây trồng là một vấn đề nan giải đối với sản xuất nông nghiệp. Hàng năm thiệt hại do sâu, bệnh gây ra ước tính khoảng 24,8 tỷ USD. Đối với các nước đang phát triển với 56,8% dân số sản xuất nông nghiệp, các biện pháp phòng trừ sâu, bệnh hại áp dụng chưa được triệt để, thiệt hại do bệnh hại gây ra lớn hơn gấp nhiều lần.

Bệnh hại cao su chủ yếu do nấm, chưa có kết luận bệnh do vi khuẩn, siêu vi khuẩn hay tuyến trùng làm thiệt hại đến kinh tế [Điều tra J.R, Weir (1976) ghi nhận: 353 nấm, 2 vi khuẩn, 4 tảo, 10 tầm gửi].

Theo Chee (1976) cây cao su bị trên 540 loài vi sinh vật tấn công, trong đó có 24 loài có tầm quan trọng về kinh tế, tuy sự hiện diện và tầm quan trọng về phương diện tác hại của từng loại bệnh có khác nhau. Hầu hết các bệnh của cao su đều do nấm gây ra, để tiện lợi trong việc phân loại, bệnh thường được chia ra gồm: bệnh lá, thân cành, mặt cạo và rễ.

Ở Việt Nam bệnh hại lá gây thiệt hại lớn hầu hết các vùng trồng cao su, trong đó bệnh nấm hồng, bệnh phấn trắng gây thiệt hại hàng ngàn tấn mủ. Bệnh thân và loét sọc mặt cạo gây thiệt hại trực tiếp hàng ngày.

Bệnh rụng lá Corynespora xuất hiện tại Việt Nam vào tháng 8 năm 1999. Đầu năm 2000, bệnh rụng lá Corynespora gây hại nặng trên diện tích gần 200ha tại Công ty Lộc Ninh - tỉnh Bình Phước, gây hại ở mọi độ tuổi của cây cao su và gây hại trên lá non, lá già, chồi.

Năm 2000, Viện nghiên cứu Cao su Việt Nam phối hợp với Chi cục Kiểm dịch vùng 2 và Tổng Công ty Cao su xác định nguyên nhân gây bệnh rụng lá Corynespora và loại bỏ tất cả các dòng vô tính (DVT) cao su mẫn cảm gồm RRIC103, RRIC 104 VAG LH88/372 nhằm dập tắt dịch bệnh và hạn chế nguồn lây lan ban đầu.

Bệnh rụng lá mùa mưa (Phytophthora sp.) xuất hiện vào những tháng mưa dầm ở miền đất đỏ Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và các tỉnh miền Trung, chỉ gây hại cho vườn cây cao su khai thác. Bệnh do nấm Phytophthora sp., có 11 loài ký sinh trên cây cao su. Tại Việt Nam, P. botryosa Chee và P. palmivora (Bult) là phổ biến nhất. Nấm thuộc họ Pythiaceae, bộ Peronosporales phân lớp Omycetes.

Bệnh héo đen đầu lá (Collectotrichum gloeosprioides Benz.) xuất hiện vào mùa mưa và gây hại cho vườn nhân, vườn ươm và cao su KTCB nhất là các vùng trồng cao su ở Tây Nguyên, miền Trung. Bệnh gây hại chồi, lá non làm rụng lá và chết chồi dẫn đến cây chậm sinh trưởng hoặc gây chết cây cao su non.

Bệnh nấm hồng (Corticium Salmonicolor) xuất hiện trên cây cao su tại Việt Nam năm 1920 do Vincent phát hiện và được gọi là C.salmonicolo Berk.et. Ngoài cây cao su loại nấm này còn có khả năng gây bệnh cho mít, xoài, sầu riêng, cà phê và điều. Năm 1937, Bugnicourt đã khẳng định nấm hồng đặc biệt nghiêm trọng trong điều kiện canh tác cao su tại Việt Nam.

Trước năm 1975, bệnh rễ nâu có xuất hiện tại một số vùng trồng cao su ở miền Bắc nhưng chỉ xem là loại bệnh phụ không gây thiệt hại trên cao su. Đến năm 2002, dịch bệnh bất nhờ bùng phát tại Kon Tum trên diện tích lớn đã gây thiệt hại đáng kể.

Đến năm 1931, Barat cho biết nấm gây hại trên cổ rễ stump trong vườn ươm. Năm 1998, dịch bệnh bùng phát tại Đông Nam Bộ, nhiều nhất tại Công ty cao su Dầu Tiếng, gây hại trên phạm vi rộng cho cả vườn cây kiến thiết cơ bản và khai thác.

Theo báo cáo tổng kết của Cục Bảo vệ thực vật vào tháng 10/2007, mức độ gây hại của các loại bệnh trên cây cao su tại Việt Nam như sau:

Như vậy có 9 đối tượng bệnh hại cao su ở Việt Nam, trong đó có 6 đối tượng có mức độ phổ biến đến rất phổ biến, các đối tượng này đang gây thiệt hại rất lớn cho cao su Việt Nam.