THỰC TRẠNG VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT VÀ THẺ THANH TOÁN TRONG NỀN KINH TẾ VIỆT NAM .1.5.Tổng quan về sự phát triển thẻ thanh toán tại Việt Nam: .1.5.1.Giai đoạn hình thành và phát triển:
Năm 1996, Vietcombank Việt nam phát hành thí điểm thẻ ngân hàng đầu tiên, cũng vào năm này, hội các ngân hàng thanh toán thẻ Việt Nam được thành lập với bốn thành viên sáng lập gồm Vietcombank, NHTM Cổ phần Á Châu (ACB), NHTM Cổ phần xuất nhập khẩu (Eximbank) và First Vinabank.
Hành lang pháp lý cho hoạt động thẻ tại thời điểm đó là Quyết định số 74 do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ký ban hành ngày 10/04/1993 đã quy định “Thể lệ tạm thời về phát hành và sử dụng thẻ thanh toán”. Việc ứng dụng thẻ ở Việt Nam vào thời điểm đó còn giới hạn rất nhiều về cơ sở pháp lý, điều kiện kinh tế, hạ tầng kỹ thuật… Trên cơ sở thỏa thuận của Ngân hàng Nhà nước, các Ngân hàng thương mại thí điểm phát hành thẻ tự xây dựng quy chế, hợp đồng phát hành thẻ và sử dụng thẻ. Tính pháp lý chỉ dừng ở mức độ điều chỉnh “nội bộ” giữa ngân hàng phát hành và chủ thẻ.
Năm 2001, Incombank giới thiệu dịch vụ thẻ ATM ra thị trường đi kèm với chiến lược đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ thẻ. Năm 2003, Agribank cũng nổi lên trên thị trường dịch vụ ngân hàng với tổng số trên 150.000 chủ thẻ đã được phát hành.
Trong cuộc đua khai thác thị trường thẻ, các ngân hàng đã có những chiến lược tiến ra thị trường năng động và đảm bảo định vị thương hiệu cho dòng thẻ của mình. Mũi nhọn tập trung của hệ thống thẻ là thị trường cá nhân với thẻ tín dụng quốc tế… Đi cùng với lượng thẻ phát hành ngày một tăng cao, các Ngân hàng đang tích cực triển khai lắp đặt mạng lưới máy giao dịch tự động ATM trên địa bàn cả nước. Các ngân hàng đang ra sức mở rộng dịch vụ và khẳng định thương hiệu của mình. Cũng trong giai đoạn này, hàng loạt sản phẩm thẻ ra đời, mở ra một thời kỳ mới cho cuộc cạnh tranh phát hành thẻ giữa các ngân hàng trong nước. Đầu tiên là Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), ngân hàng này đã tung ra hàng loạt thẻ thanh toán, nổi trội là Fastaccess thẻ. Tiếp đó, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương tín (Sacombank) đã kết hợp cùng tổ chức Visa ra mắt thẻ thanh toán Quốc tế Sacom Visa Debit. Đây là phương tiện thanh toán năng động nhằm vào giới doanh nhân bởi phạm vi hoạt động của thẻ không những trong quốc gia mà còn được sử dụng rộng rãi trên các quốc gia khác trên thế giới. Năm 2006 Sacombank phát hành khoảng 20.000 thẻ Visa Debit. Với đà phát triển ngày càng manh, các ngân hàng tiếp tục đầu tư hơn vào lĩnh vực thẻ và có các nhóm ngân hàng thỏa thuận việc sử dụng chung hệ thống, thị trường thẻ bắu đầu chuyển sang một giai đoạn mới.
.1.5.2.Giai đoạn liên kết và thanh toán thẻ:
Giai đoạn năm 2006 – 2009, Việt Nam bắt đầu tham gia WTO, do đó thị trường thẻ trong giai đoạn này ngày cảng trở nên sôi động và có tính cạnh tranh quyết liệt. Nhiều ngân hàng đã phát hành các loại thẻ có tính bảo mật cao và cung cấp nhiều tiện ích đi kèm cho khách hàng. Thêm nhiều ngân hàng nước ngoài đầu tư vào dịch vụ thẻ thanh toán. Thẻ ATM trở thành công cụ mới để các ngân hàng tham gia và công cuộc cạnh tranh ngày càng sôi nổi, và để thêm vững mạnh hơn nữa, các ngân hàng đã tiến hành liên kết tiện ích và liên kết trong thanh toán thẻ.
Thẻ ngân hàng không những được dùng để rút tiền một cách đơn thuần mà còn được các ngân hàng đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp cho ra đời các loại thẻ liên kết với nhiều tiện ích kèm theo như chuyển khoản, thanh toán hóa đơn dịch vụ, mua hàng hóa trực tuyến, thấu chi tài khoản, hưởng các ưu đãi về dịch vụ giảm giá mua hàng tại các điểm liên kết, trả tiền bảo hiểm…
Ngân hàng quốc tế (VIB Bank) đưa ra thị trường loại thẻ liên kết tập trung vào các lĩnh vực giáo dục đào tạo và phân phối bán lẻ. Thẻ học viên hiện nay không chỉ đơn thuần là thẻ sinh viên mà còn thêm những tính năng thanh toán hàng hóa, dịch vụ, chuyển tiền, chuyển khoản, rút tiền mặt, nộp tiền học phí… Tập đoàn sản xuất đồ gia dụng Goldsun kết hợp các tính năng của thẻ thanh toán chung vào thẻ nhân viên. Thẻ được sử dụng như thẻ ra vào chấm công, tính lương, bảo hiểm xã hội, đồng thời chủ thẻ được rút tiền mặt, truy vấn số dư tài khoản. Các siêu thị thì lại tích hợp các tính năng thanh toán với thẻ hội viên dành cho khác hành thân thiết. Chẳng hạn như thẻ liên kết giữa BigC và Techcombank đã cho phép khách hàng sử dụng thẻ của Techcombank, BIDV, Vietinbank để mua hàng hóa. Cũng có thể thấy Smartlink, Hãng hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) và NHTM Cổ Phần Quốc tế (VIBank) cũng công bố hoàn tất kết nối cổng thanh toán cho thẻ nội địa và cung cấp chính thức dịch vụ thanh toán trực tuyến cho khách hàng VIBank vào thời gian gần đây. Như vậy, tiếp theo Vietcombank và Techcombank, VIBank trở thành ngân hàng thứ 3 kết nối với Smartlink để có thể cung cấp tiện ích thanh toán trực tuyến trên internet cho thẻ ghi nợ nội địa của ngân hàng. Với kết nối này, khách hàng sử dụng thẻ debit VIBank có thể thực hiện giao dịch mua vé máy bay trên trang web của Vietnam Airlines thuận tiện, nhanh chóng tương đương với các loại thẻ tín dụng quốc tế. Như vậy trong tương lai, sản phẩm thẻ sẽ trở thành công cụ hữu hiệu cho cá nhân và doanh nghiệp.
Sau khi bốn liên minh thẻ được thành lập, trong đó liên minh lớn nhất là Smartlink do Vietcombank chủ trì với 17 ngân hàng khác đã hạn chế đi rất nhiều sự rời rạc và cắt khúc của thị trường thẻ Việt Nam. Ba liên minh còn lại là Công ty Cổ phần Chuyển mạch tài chính quốc gia (gọi tắt là Banknetvn do Ngân hàng Nhà nước chỉ định Agribank làm trung tâm kết nối), liên minh VNBC giữa Ngân hàng Đông Á (DongAbank), Sài Gòn công thương Ngân hàng (Vietinbank), Ngân hàng Phát triển nhà Đồng bằng sông Cửu Long (MHB) và Ngân hàng nhà Hà Nội (HBB) và liên minh giữa Sacombank và ANZ.
Ngày 23/05/2008, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Công ty chuyển mạch tài chính quốc gia Banknetvn và Công ty cổ phần dịch vụ thẻ Smartlink đã chính thức đưa hệ thống thanh toán thẻ Banknetvn-Smartlink vào hoạt động. Điều đó đã tạo ra một tiền đề hình thành một hệ thống thanh toán thẻ mạnh có khả năng kết nối toàn quốc giữa các ngân hàng phát hành thẻ sau này. Hệ thống thanh toán này gồm có 5 Ngân hàng: Vietcombank, Agribank, BIDV, Vietinbank và Techcombank. Đến ngày 08/03/2010, công ty Cổ phần Dịch vụ thẻ Smartlink và BanknetVN liên thông kết nối thành công cho 4 ngân hàng thành viên: NHTMCP Phương Nam, NHTMCP Tiên Phong, NHTMCP Việt Á và NHTMCP Dầu khí toàn cầu, nâng tổng số ngân hàng thuộc hệ thống liên minh Smartlink liên thông kết nối với BanknetVN lên 8 ngân hàng.
Từ năm 2009 trở đi, các hệ thống thẻ lớn đã quy tụ lại và trở thành một bước tiến quan trọng của thị trường thanh toán không dùng tiền mặt. Thị trường thẻ Việt Nam trên con đường tiến tới mục tiêu cuối cùng là tạo lập một mạng lưới thanh toán thẻ chung cho toàn bộ các ngân hàng, cho phép khách hàng sử dụng thẻ mọi lúc, mọi nơi. Và trong những năm vừa qua, các tổ chức phát hành thẻ tại Việt Nam đã triển khai nhiều hoạt động với mục đích hướng đến một mô hình trung tâm chuyển mạch thẻ thống nhất, ưu việt ở Việt Nam, nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người tiêu dùng. Các ngân hàng đã hình thành các hệ thống thẻ như Smartlink, Sacombank/AZN. VNBC, Banknetvn và tiến tới hình thành Trung tâm chuyển mạch quốc gia kết nối liên thông toàn bộ thị trường thanh toán thẻ của cả nước do Ngân hàng Nhà nước chủ trì.
Tóm lại, việc liên kết tiện ích và liên kết thanh toán thẻ trong và ngoài nước của các ngân hàng đã và đang trên đà phát triển mạnh mẽ, đây là một đóng góp hết sức tích cực cho vấn đề thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế Việt Nam.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
