Mục đích nghiên cứu của đề tài

1.1.1.2. Khái niệm về thư viện số

Philip Barker cũng phân biệt thư viện điện tử và thư viện số theo một kiểu khác. Ông cho rằng thư viện điện tử lưu trữ và phục vụ cả ấn phẩm lẫn tư liệu điện tử (tư liệu số hóa), trong khi đó thư viện số chỉ lưu trữ các tư liệu điện tử mà thôi.

Thư viện số là hình thức kết hợp giữa thiết bị tính toán, lưu trữ và truyền thông số với nội dung và phần mềm cần thiết để tái tạo, thúc đẩy và mở rộng các dịch vụ của các thư viện truyền thống vốn dựa trên các biện pháp thu thập, biên mục và phổ biến thông tin trên giấy và các tư liệu khác.

Theo Bùi Loan Thùy và Lê Văn Viết (2001): “Thư viện số là thư viện chứa đựng các thông tin và tri thức được lưu trữ dưới dạng điện tử số trên các phương tiện khác nhau: bộ nhớ điện tử, đĩa quang, đĩa từ”.

Theo Ian H. Witten (2006): “Thư viện số là tập hợp những bộ sưu tập thông tin của các đối tượng số hoặc đã được số hóa có tổ chức và tập trung. Tập trung theo đề tài hay chủ đề và có tổ chức để thông tin dễ truy cập và lưu trữ theo những tiêu chuẩn chuyên biệt.

“Thư viện số (TVS) là một Thư viện điện tử cao cấp trong đó toàn bộ các tài liệu của thư viện đã được số hóa và được quản lý bằng một phần mềm chuyên nghiệp có tổ chức giúp người dùng dễ dàng truy cập, tìm kiếm và xem được nội dung toàn văn của chúng từ xa thông qua hệ thống mạng thông tin và các phương tiện truyền thông” [4].

Nghiên cứu về thư viện số bao gồm các vấn đề về kỹ thuật, xã hội và chính trị đan xen vào nhau. Khái niệm thư viện số không chỉ tương đương với một sưu tập số hóa và công cụ quản trị thông tin. Là một môi trường tập hợp các sưu tập, dịch vụ và con người để hỗ trợ cho một chu trình hoàn chỉnh của việc sáng lập, phổ biến sử dụng và bảo quản dữ liệu, thông tin, tri thức (Hội thảo Santa Fe về môi trường làm việc phổ biến tri thức) và có hàm ý về một môi trường mạng cung cấp nội dung.

Hiện nay quá trình nghiên cứu thế hệ tiếp theo của các thư viện số nhằm thúc đẩy việc sử dụng và nâng cao tính khả dụng của các nguồn tin được nối mạng và phổ biến trên phạm vi toàn cầu, đồng thời cũng động viên khuyến khích các dự án phát triển các công cụ phát hiện, quản trị tìm và phân tích thông tin hướng về các lĩnh vực ứng dụng và cải tiến đổi mới.

Trong tương lai không xa, thư viện số cần phải liên kết cả ấn phẩm và tư liệu số và vấn đề chủ yếu là cho phép bao quát được cả kho tin cực lớn. Với mục tiêu hiện tại là phát triển được các kho tư liệu được số hóa ngày một nhiều và khai thác được đầy đủ các cơ hội do các tư liệu dưới dạng số tạo ra. Như vậy, tính chất đầy đủ và giá trị của vốn tư liệu có thể gia tăng do khả năng tích hợp tư liệu dưới dạng số và phương pháp truy cập dễ dàng.

Khái niệm “thư viện số” và “thư viện điện tử” tương đối giống nhau, song hành cùng nhau, tuy nhiên vẫn có những điểm khác biệt và đặc trưng riêng không thể trộn lẫn.

Bộ phận cốt yếu khi xây dựng thư viện số chính là nguồn tài liệu số. Xây dựng nguồn tài nguyên số là một xu thế tất yếu vì mục đích sao lưu, bảo quản tài liệu, mở rộng đối tượng phục vụ và chia sẻ tài nguyên, tận dụng tối đa và có hiệu quả hệ thống cơ sở vật chất và trang thiết bị thông tin như hiện nay, việc xây dựng và bảo quản nguồn tài nguyên số của các thư viện đã góp phần đáp ứng một số lượng lớn nhu cầu của người dùng tin.

“Tài liệu số” là những tài liệu được lưu trữ bằng máy tính. Tài liệu số có thể được tạo lập bằng máy tính như việc xử lý các file văn bản, các bảng biểu hoặc chúng có thể được chuyển đổi sang dạng số từ những tài liệu khác. Tài liệu số cũng được đề cập đến như tài liệu điện tử.

Tài liệu số được sử dụng thông qua các hình thức:

- Tạo lập tài liệu gốc bằng máy tính thông qua việc xử lý các file văn bản, hình ảnh bảng biểu…

- Tạo lập tài liệu số thông qua hình thức chuyển đổi định dạng các tài liệu được tạo lập ở các dạng khác.

Chung quy, có thể hiểu tài liệu số là thông tin được tổ chức dưới dạng số, được lưu trữ, xử lý và được truyền đi thông qua thiết bị số và mạng