xã hội hài hòa trên cơ sở những kết quả không mong đợi của các cá nhân, vốn luôn theo đuổi
“The notion of the Invisible Hand must be seen as a metaphor that illuminates a continuing process of
not be seen as a picture of an endstate of perfect equilibrium in which all plans have already meshed, since that
implies the cessation of human action. The Invisible Hand image refers to an unending process of change and
adjustment and not to a perfectly harmonious endstate in which incentives to change have been removed”.
Chương 1. Thuyết bàn tay vô hình
39
4. ÁP DỤNG PHÂN TÍCH KINH DOANH TRONG THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI NGÀY NAY
4.1. Sản xuất và kinh doanh
Thuyết bàn tay vô hình giải thích động lực đầu tư vốn nhằm thu lợi nhuận tối đa (lợi ích
cá nhân) thông qua một “xã hội áp bức” (oppress society). Theo đó, lợi ích mà các thương gia
thu được đều từ “áp bức” dựa trên sự độc quyền về hàng hóa, khả năng kiểm soát giá và khả
năng ràng buộc các tổ chức lao động của họ (Smith, 1976).
Phần chính (quyển IV) trong tác phẩm “Tìm hiểu về bản chất và nguồn gốc của cải của
các quốc gia”, Smith (1976) đề cập đến những hạn chế trong thương mại quốc tế, cụ thể về
thuế nhập khẩu cùng các lệnh cấm, tiền thưởng, tiền hoàn thuế và những giới hạn của thương
mại thuộc địa. Các thương gia được hưởng lợi từ những hạn chế này phản đối tự do thương
mại, vì ảnh hưởng đến quyền lợi của họ, mặc dù chính sách này sẽ mang lại lợi ích cho xã hội
nói chung: “Không chỉ gây ra những hậu quả không tốt cho cộng đồng mà còn hơn thế, hành
động tư lợi của các cá nhân chống lại tự do thương mại”
14
(Smith, 1976). Ông thẳng thắn phê
bình các thương gia và nhà sản xuất theo đuổi tư lợi dựa trên chi phí xã hội trong nỗ lực tìm
kiếm và ủng hộ độc quyền (monopolies). Điển hình như tại một số đoạn văn trong quyển IV
của tác phẩm “Tìm hiểu về bản chất và nguồn gốc của cải của các quốc gia”, ông nói đến
“tinh thần khốn khó trong độc quyền wretched spirit of monopoly”, và kể về “sự ngây thơ
của các thương gia và nhà sản xuất, những người luôn đòi hỏi độc quyền chống lại đồng bào
của họ”
15
(Smith, 1976).
Thực tế, thuyết bàn tay vô hình chỉ thể hiện hết giá trị của nó trong một thị trường tự do.
Các thương gia và nhà sản xuất làm lợi cho xã hội khi họ đầu tư vốn để thu lại lợi nhuận tối
đa, và họ cũng có thể gây tổn hại cho xã hội khi họ hợp tác hay thông đồng tạo ra các hình
thức độc quyền, hoặc lừa dối các nhà lập pháp để cấp độc quyền cho họ.
Một sự hạn chế khác trên thị trường được Smith (1976) đề cập đến là cách thức phối
hợp của các tập đoàn kinh doanh, các nhà sản xuất trong hạn chế tiền lương, đồng thời phản
ánh ảnh hưởng của luật pháp về vấn đề quyền thay đổi (nơi) lao động của dân nghèo. Smith
(1976) nhận định rằng, các thương nhân và nhà sản xuất có thói quen phối hợp với nhau tạo ra
các hình thức độc quyền, giảm lương hoặc tăng giá, nhằm theo đuổi tư lợi của họ. Cụ thể,
“các ông chủ luôn luôn giữ im lặng ở mọi nơi, nhưng đều có hợp tác bất biến và đồng nhất là
Chia sẻ với bạn bè của bạn: