2. Các phương pháp cụ thể
Khoa học lịch sử và chuyên ngành khoa học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam đều
sử dụng hai phƣơng pháp cơ bản: phƣơng pháp lịch sử và phƣơng pháp logic, đồng thời
chú trọng vận dụng các phƣơng pháp nghiên cứu, học tập các môn khoa học xã hội khác.
Phương pháp lịch sử
“Phương pháp lịch sử là các con đƣờng, cách thức tìm hiểu và trình bày quá trình
phát triển của các sự vật và hiện tƣợng nói chung, của lịch sử loài ngƣời nói riêng với đầy
đủ tính cụ thể, sống động, quanh co của chúng”.
8
“Phƣơng pháp lịch sử là nhằm diễn lại tiến trình phát triển của lịch sử với muôn màu
muôn vẻ, nhằm thể hiện cái lịch sử với tính cụ thể hiện thực, tính sinh động của nó. Nó
giúp chúng ta nắm vững đƣợc cái lịch sử để có cơ sở nắm cái logic đƣợc sâu sắc”.
Phƣơng pháp lịch sử đi sâu vào tính muôn vẻ của lịch sử để tìm ra cái đặc thù, cái cá
biệt trong cái phổ biến. Các hiện tƣợng lịch sử thƣờng hay tái diễn, nhƣng không bao giờ
hoàn toàn nhƣ cũ; phƣơng pháp lịch sử chú ý tìm ra cái khác trƣớc, cái không lặp để thấy
những nét đặc thù lịch sử. Phƣơng pháp lịch sử để thấy bƣớc quanh co, có khi thụt lùi tạm
thời của quá trình lịch sử. Phƣơng pháp lịch sử đòi hỏi nghiên cứu thấu đáo mọi chi tiết
lịch sử để hiểu vai trò, tâm lý, tình cảm của quần chúng, hiểu điểm và diện, tổng thể đến
cụ thể, Chú trọng về không gian, thời gian, tên đất, tên ngƣời để tái hiện lịch sử đúng nhƣ
nó đã diễn ra. Phƣơng pháp lịch sử không có nghĩa là học thuộc lòng sự kiện, diễn biến
lịch sử mà phải hiểu tính chất, bản chất của sự kiện, hiện tƣợng, do đó không tách rời
phƣơng pháp logic.
Phương pháp logic
“Phƣơng pháp logic là phƣơng pháp nghiên cứu các hiện tƣợng lịch sử trong hình
thức tổng quát, nhằm mục đích vạch ra bản chất, quy luật, khuynh hƣớng chung trong sự
vận động của chúng”.
Phƣơng pháp logic đi sâu tìm hiểu cái bản chất, cái phổ biến, cái lặp lại của các hiện
tƣợng, các sự kiện, phân tích, so sánh, tổng hợp với tƣ duy khái quát để tìm ra bản chất
các sự kiện, hiện tƣợng. Xác định rõ các bƣớc phát triển tất yếu của quá trình lịch sử để
tìm ra quy luật vận động khách quan của lịch sử phƣơng pháp logic chú trọng những sự
kiện, nhân vật, giai đoạn mang tính điển hình. Cần thiết phải nắm vững logic học và rèn
luyện tƣ duy logic, phƣơng pháp logic có ý nghĩa quyết định đến sự nhận thức đúng đắn
thế giới khách quan, hiện thực lịch sử, thấy rõ đƣợc hƣớng phát triển của lịch sử. Từ nắm
vững quy luật khách quan mà vận dụng vào thực tiễn cách mạng, góp phần chủ động cải
tạo, cải biến thế giới và lịch sử.
Chỉ có nắm vững phƣơng pháp lịch sử và phƣơng pháp logic với có thể hiểu rõ bản
chất, nhận thức đúng đắn, giảng dạy và học tập Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam một
cách có hiệu quả, với tƣ cách một môn khoa học. Phƣơng pháp lịch sử và phƣơng pháp
logic có quan hệ mật thiết với nhau và đó là sự thống nhất của phƣơng pháp biện chứng
mác xít trong nghiên cứu và nhận thức lịch sử. Các phƣơng pháp đó không tách rời mà
luôn luôn gắn với nguyên tắc tính khoa học và tính đảng trong khoa học lịch sử và trong
chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam.
Cùng với hai phƣơng pháp cơ bản là phƣơng pháp lịch sử, phƣơng pháp logic,
nghiên cứu, học tập lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam cần coi trọng phương pháp tổng kết
9
thực tiễn lịch sử gắn với nghiên cứu lý luận để làm rõ kinh nghiệm, bài học, quy luật phát
triển và những vấn đề về nhận thức lý luận của cách mạng Việt Nam do Đảng lãnh đạo.
Chú trọng phương pháp so sánh, so sánh giữa các giai đoạn, thời kỳ lịch sử, so sánh các
sự kiện, hiện tƣợng lịch sử, làm rõ các mối quan hệ, so sánh trong nƣớc và thế giới.v.v.
Phƣơng pháp học tập của sinh viên, hết sức coi trọng nghe giảng trên lớp để nắm
vững những nội dung cơ bản của từng bài giảng của giảng viên, và nội dung tổng thể của
môn học. Thực hiện phương pháp làm việc nhóm, tiến hành thảo luận, trao đổi các vấn đề
do giảng viên đặt ra để hiểu rõ hơn nội dung chủ yếu của môn học. Sử dụng công nghệ
thông tin trong giảng dạy và học tập. Tổ chức các cuộc làm việc tại bảo tàng lịch sử quốc
gia, bảo tàng địa phƣơng và các di tích lịch sử đặc biệt gắn với sự lãnh đạo của Đảng.
Thực hiện kiểm tra, thi cử theo đúng quy chế đào tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo và của
các trƣờng đại học.
Nghiên cứu, giảng dạy, học tập lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam cần chú trọng
phƣơng pháp vận dụng lý luận vào thực tiễn. Điều đó đòi hỏi nắm vững lý luận cơ bản
của chủ nghĩa Mác - Lênin, bao gồm triết học, kinh tế chính trị học, chủ nghĩa xã hội khoa
học, nắm vững tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, luôn luôn liên hệ lý luận với thực tiễn Việt Nam để
nhận thức đúng đắn bản chất của mỗi hiện tƣợng, sự kiện của lịch sử lãnh đạo, đấu tranh
của Đảng.
Tính khoa học là sự phản ánh kết quả nghiên cứu sự vật, hiện tƣợng, sự kiện lịch sử
phải đạt đến chân lý khách quan. Tính khoa học đòi hỏi phản ánh lịch sử khách quan,
trung thực với những đánh giá, kết hợp dựa trên luận cứ khoa học, tôn trọng hiện thực lịch
sử. Tính khoa học yêu cầu phƣơng pháp nghiên cứu sáng tạo, nghiêm túc và có trách
nhiệm. Tính đảng cộng sản trong nghiên cứu lịch sử và lịch sử Đảng là đứng trên lập
trƣờng chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh để nhận thức lịch sử một cách khoa
học, đúng đắn; là sự phản ánh đúng đắn quan điểm, đƣờng lối của Đảng vì lợi ích của giai
cấp vô sản, của nhân dân lao động và của dân tộc; là thể hiện tính chiến đấu, biểu dƣơng
cái đúng đắn, tốt đẹp, phê phán cái xấu, cái lạc hậu, hƣ hỏng và những nhận thức lệch lạc,
sai trái, phản động của các thế lực thù địch; luôn luôn kế thừa và phát triển sáng tạo. Tính
khoa học và tính đảng là thống nhất và đều hƣớng tới phục vụ nhiệm vụ chính trị của
Đảng, của cách mạng vì lý tƣởng, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Đối với hệ đại học không chuyên về lý luận chính trị, với phân bổ 2 tín chỉ (30 tiết
giảng lý thuyết), tập trung nghiên cứu các chƣơng tƣơng ứng với 3 thời kỳ nổi bật của lịch
sử Đảng: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và lãnh đạo đấu tranh giải phóng dân tộc
(1930-1945); Đảng lãnh đạo hai cuộc kháng chiến giành độc lập hoàn toàn, thống nhất đất
nƣớc và xây dựng chủ nghĩa xã hội trên miền Bắc (1945-1975); Đảng lãnh đạo cả nƣớc
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc và thực hiện công cuộc đổi mới (1975-2018).
10
Với hệ đại học chuyên lý luận chính trị (3 tín chỉ), giảng viên giảng sâu hơn các thời kỳ
lịch sử đồng thời có chƣơng về tổng thể các bài học về sự lãnh đạo của Đảng và có thể
giới thiệu có hệ thống, sâu sắc các Cƣơng lĩnh của Đảng. Sinh viên chú trọng hơn tự
nghiên cứu.
Với hệ đại học không chuyên về lý luận chính trị, sinh viên cần nắm vững có hệ
thống những vấn đề cơ bản của lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam. Hiểu rõ đặc điểm, mâu
thuẫn chủ yếu của xã hội thuộc địa, phong kiến ở Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ
XX. Sự phát triển tất yếu của đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc để giải phóng dân tộc,
giải phóng xã hội và giải phóng con ngƣời. Các phong trào yêu nƣớc chống thực dân
Pháp xâm lƣợc từ lập trường Cần Vương đến lập trường tư sản, tiểu tư sản, qua khảo
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |