XÉT NGHIỆM PEPTIDE TRONG NƯỚC TIỂU TÌM CASEIN VÀ GLUTEN

Đây là xét nghiệm ghi sắc (chromatographic) về peptide exorphin, bao hàm lượng peptide lớn được sản sinh từ bột mì (gluten) và sữa (casein). Phương pháp đo đếm định lượng chính xác những peptide này vẫn chưa có trong lĩnh vực xét nghiệm y học hàng ngày, và sử dụng kết quả này trong điều trị y học đã có nhiều nhầm lẫn trong những năm qua. Những trẻ có chỉ số cao có thể không có triệu chứng của bệnh đường ruột hoặc không có lợi ích gì qua điều trị loại bỏ casein và gluten ra khỏi thực phẩm hàng ngày của chúng; trong khi đó nhiều trẻ có chỉ số bình thường lại có thể phản ứng tốt đến kinh ngạc đối với chế độ ăn kiêng CF/GF. Tôi không còn sử dụng loại xét nghiệm này cho các bệnh nhân của mình nữa, còn nếu phụ huynh thực sự mong muốn xét nghiệm nó với hy vọng có thể không cần áp dụng chế độ ăn kiêng GF/CF cho con mình, tôi sẽ cho làm xét nghiệm. Tuy nhiên, bất kể kết quả xét nghiệm như thế nào, đặc biệt nếu trẻ có chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt và các vấn đề về ruột, tôi khuyên rằng tất cả nên thử áp dụng ăn kiêng nếu trẻ vẫn chưa dùng nó, bởi phần lớn trẻ tự kỷ đều có lợi từ biện pháp này.

Phụ huynh thường ngạc nhiên và vui vẻ khi thấy được những tiến bộ điều trị nhất định trong phần lớn các trường hợp kể cả khi chưa áp dụng điều trị chelation. Tôi cũng nhận thấy rằng sự sẵn sàng của phụ huynh tham gia các thách thức duy trì chế độ ăn kiêng của con cái mình thường cho thấy họ sẵn sàng đi tới cùng trên con đường dài và gian khổ chữa trị cho con mình. Điều đó bao hàm cung cấp dinh dưỡng cho trẻ, giám sát chặt chẽ chế độ điều trị chelation, và làm các xét nghiệm cần thiết trong định hướng điều trị.

XÉT NGHIỆM AXÍT HỮU CƠ TRONG NƯỚC TIỂU – (OAT – URINE)

Xét nghiệm axít hữu cơ – Organic Acid Test – là một trong những loại xét nghiệm hàng ngày mà tôi yêu cầu do tính chất tồn tại mọi nơi của vấn đề nấm men và mất cân bằng trao đổi chất. Xét nghiệm OAT đo các thành phần cốt yếu của bộ máy sinh hóa của trẻ. Xét nghiệm chức năng trao đổi chất qua phân tích axít hữu cơ có thể cho biết quá trình trao đổi chất hoạt động hiệu quả như thế nào, quá trình chuyển đổi thức ăn sang các dạng dinh dưỡng tiêu hóa được cho sức khỏe tốt đến đâu, và các vấn đề phát sinh bệnh có thể xảy ra tại chỗ nào. Điều đó đặc biệt quan trọng cho việc khám phá những sự bất cân bằng vi khuẩn có thể gây tích tụ các chất độc chuyển hóa mà nó có thể được phát hiện bằng xét nghiệm mẫu nước tiểu qua đêm. Như đã đề cập trước đó, phần lớn các trường hợp nhiễm nấm men sẽ gây ra các triệu chứng ỉa chảy kinh niên, táo bón hoặc cả hai, cũng như ợ hơi, chướng bụng, bụng khó chịu, và phân có mùi hôi. Mặc dù vậy, tôi ít khi bắt gặp các trường hợp trẻ em có sự gia tăng nấm men theo kết quả xét nghiệm cho thấy mà không hề có bất kỳ triệu chứng bệnh đường ruột rõ ràng nào. Về phương diện điều trị y học, nếu trẻ vẫn ở trạng thái kén ăn, tôi nghi ngờ trẻ bị viêm đường ruột mãn tính và bị lệ thuộc nấm men bất kể trẻ không có triệu chứng viêm.

Tính nhạy cảm thực phẩm trễ hoặc ẩn là thường không phát hiện được sau vài giờ hay vài ngày sau khi tiêu hóa một loại thực phẩm nhất định. Thường xuyên những phản ứng này phản ánh sự đối mặt kinh niên đối với việc tiêu hóa các chất dẫn xuất thông thường của ngô, lúa mạch, sữa và trứng. Bản danh sách toàn diện này là công cụ hữu ích trong quản lý điều trị các bệnh nhân dị ứng thực phẩm. Đối với những trẻ em không được lợi lộc gì từ chế độ ăn kiêng GF/CF hoặc có lợi ban đầu nhưng sau đó thì dậm chân tại chỗ hay bị thoái lui, tôi yêu cầu xét nghiệm này để đảm bảo một số thực phẩm thông thường mà trẻ thường ăn không ảnh hưởng tới chúng. IgG chỉ thị tính nhạy cảm trễ (không phải IgE, hay phản ứng dị ứng tức thời mà phần lớn những bệnh nhân dị ứng mắc phải), nó làm trẻ tự kỷ thường xuyên đau đớn. Trong bối cảnh đó, dùng xét nghiệm nhạy cảm thức ăn chính xác hơn là dùng xét nghiệm dị ứng thực sự, nó cho thấy kể cả khi không có các biểu hiện dị ứng rõ rệt, những thực phẩm này làm cho căng thẳng đường ruột và góp phần gia tăng tình trạng viêm nhiễm. Khi những thức ăn không có lợi như vậy được loại bỏ, trẻ em thường có những bước tiến nhảy vọt trong quá trình chữa trị bệnh tật của mình.

Các axít amin là những khối được tạo thành từ protein và là những thành phần cốt yếu của các quá trình phát triển cơ thể sống. Ruột non của hệ tiêu hóa phân hủy protein từ thức ăn tạo thành các axít amin đơn lẻ mà sau đó chúng được thấm vào máu. Những axít amin đó là:

• 
  Xây dựng cấu trúc protein của mô cơ và mô liên kết;
  
• 
  Sản sinh enzyme để kiểm soát mọi phản ứng hóa học trong cơ thể;
  
• 
  Sản sinh các loại tế bào truyền dẫn thần kinh và hóoc-môn khác nhau;
  
• 
  Sinh năng lượng;
  
• 
  Ổn định lượng đường trong máu;
  
• 
  Trợ giúp quá trình giải độc và bảo vệ chống ô-xy hóa (chống lão hóa).
  

Đối với trẻ vẫn còn các bệnh đường ruột mặc dù rằng chúng đang được áp dụng chế độ ăn kiêng và sử dụng probiotic, thì đây là loại xét nghiệm rất có giá trị kiểm tra lại chức năng tiêu hóa của ruột non giúp định phương cho các chiến thuật mới trong điều trị tiếp theo. Phân tích này đánh giá khả năng tiêu hóa, hấp thụ, flora đường ruột, tình trạng miễn dịch, và môi trường ruột kết, và nó cũng đánh giá tình trạng nhiễm kí sinh trùng sử dụng kính hiển vi để kiểm tra. Một số phòng thí nghiệm có thể sẽ cung cấp một bảng phân bố tính nhạy cảm cho điều trị mầm bệnh flora, nhưng phải có yêu cầu đặc biệt và tất nhiên là phải trả thêm chi phí. Mặc dù vậy, bảng phân bố đó không có giá trị mấy trong điều trị các bệnh viêm nhiễm tái phát để biết chắc là các hoạt chất chống nấm và kháng sinh có được dùng chính xác hay không.

Trẻ em bị ASD thường có chế độ ăn uống rất kém và đặc biệt là các loại thức ăn có chứa “nhiều chất béo” có trong rau, đậu phộng (lạc), whole grains, và cá (những loại mà bây giờ tôi khuyên không được cho trẻ ăn khi điều trị với tôi do hàm lượng thủy ngân có nhiều trong hầu hết các loại cá bày bán ngoài thị trường). Quá trình hydrô hóa sử dụng trong công nghệ chế biến thực phẩm hiện đại phá hủy các axít béo quan trọng và tạo ra các cấu trúc axít béo thay thế được gọi là axít béo biên dịch (trans fatty acids) mà nó có thể gây tổn hại cho cơ thể. Xin hãy tham khảo kỹ hơn về axít béo trong phần dinh dưỡng tại Chương Sáu.

Xét nghiệm huyết thanh (plasma) axít béo có thể đo được trên 30 loại axít béo khác nhau dự trữ trong cơ thể. Xét nghiệm này thường được song hành với chuỗi các xét nghiệm của tôi trừ khi có biểu hiện của sự thiếu hụt dinh dưỡng trong kết quả xét nghiệm mà tôi đánh giá; tôi luôn yêu cầu xét nghiệm này cho trẻ em bị ADD – ADHD hoặc lưỡng cực, như nhiều nghiên cứu đã đưa ra kết luận về tính hiệu quả điều trị của những trẻ em đó (và cả người lớn) bằng axít béo. Xét nghiệm này giúp tôi định hướng các thay đổi cần thiết cho các chế độ ăn kiêng và bổ sung dinh dưỡng mà nó có thể sẽ giúp trẻ tiến gần hơn tới ngưỡng cân bằng của axít béo trong cơ thể.

XÉT NGHIỆM RỐI LOẠN CHỨC NĂNG METALLOTHIONEIN

Các nghiên cứu của TS. William Walsh thuộc Trung tâm điều trị Pfeiffer ở Naperville, IL đã chỉ ra rằng các xét nghiệm rối loạn chức năng metallothionein giúp định hướng trị liệu y – sinh học nhắm vào sự cân bằng hoá học trong cơ thể. Sự khác biệt là rất lớn và cần được đặc thù hoá để thu được các kết quả tốt nhất. Một số xét nghiệm cơ bản có ích cho việc thể hiện các khác biệt đó là:

• 
  Kẽm huyết thanh (Plasma zincs)
  
• 
  Đồng huyết thanh (Serum copper)
  
• 
  Amôniắc huyết thanh (Plasma ammonia)
  
• 
  Ceruloplasmin
  
• 
  Pyrrole nước tiểu (Urinary pyrrole)
  

Cũng như tất cả những ai đang điều trị cho trẻ tự kỷ, TS. Walsh đã nhận thấy thách thức điều trị to lớn nhất là tỉ lệ cao mắc bệnh đường ruột nghiêm trọng. Báo cáo của ông chỉ rõ rằng kết quả điều trị cân bằng hoá học dưỡng chất cho trẻ tự kỷ rất tiến bộ bằng phương pháp áp dụng chế độ ăn kiêng đặc biệt thường xuyên, trợ giúp tiêu hoá, bổ sung probiotic, và loại bỏ đường.⁽³⁾

Các xét nghiệm chính chuẩn bị cho áp dụng phương pháp chelation (xem Chương Bảy) bao gồm:

• 
  Các xét nghiệm sơ bộ tiêu chuẩn như đã nói qua ở trên để kiểm tra sức khoẻ thông thường.
  
• 
  Xét nghiệm phân và / hoặc nước tiểu để đảm bảo đường ruột khoẻ mạnh, ví dụ OAT và CDSA.
  
• 
  Phân tích mẫu tóc (xem ở trên)
  
• 
  Phân tích khoáng chất của hồng cầu giúp lên kế hoạch cung cấp khoáng chất / chất dinh dưỡng.
  
• 
  Các xét nghiệm nước tiểu kích thích (pre / post-challenge test) đối với các thành phần kim loại độc hại trước và trong khi điều trị.
  

Do tính chất phức tạp và mang tính kỹ thuật cao, những thảo luận về xét nghiệm hệ miễn dịch sẽ được mô tả chi tiết trong Chương Tám.

Câu hỏi nên sử dụng phòng thí nghiệm nào cho xét nghiệm là rất quan trọng. Những xét nghiệm sơ bộ thường là tiêu chuẩn nên có thể xét nghiệm ở bất cứ đâu.

Nếu những nhà vật lý trị liệu có thiết bị tiêm tĩnh mạch của riêng mình trong văn phòng thì đó là điều tuyệt vời. Nếu không, một điều rất quan trọng là giúp bệnh nhân tìm được một phòng thí nghiệm gần nhất mà có thể sẵn sàng lấy máu dành cho các xét nghiệm đặc biệt và cho các công việc khác đối với những trẻ em đang cần sự quan tâm đặc biệt. Những phòng thí nghiệm như vậy thường chuyên môn hoá về tự kỷ, và thực hiện các xét nghiệm mà nó thường không thể có ở những phòng thí nghiệm khu vực. Trong trường hợp đó, bộ lấy mẫu như vậy nhà điều trị y – sinh học thường giao cho bệnh nhân hoặc gửi chúng cho phòng thí nghiệm theo yêu cầu của bác sĩ. Các phòng thí nghiệm chính mà cá nhân tôi thường hay sử dụng cho các xét nghiệm đặc biệt là:

CALIFORNIA

Immunosciences Lab (ISL) 310-657-1077

Children's Laboratory 818-728-4930

Children's Hospital Laboratory 323-669-2125

GEORGIA

Meta-Metix Lab (MML) 800-221-4640

ILLINOIS

Doctors' Data Lab (DDL) 800-323-2784

KANSAS

Great Plains Lab (GPL) 888-347-2781

NORTH CAROLINA

Great Smokies Lab (GSL) 800-522-4762

Tất cả các phòng thí nghiệm trên đều sẵn sàng gửi bộ lấy mẫu và kết quả cho bệnh nhân theo yêu cầu của bác sĩ điều trị. Phần lớn đều gửi hai bản kết quả xét nghiệm cho nhà trị liệu, như vậy cả bệnh nhân cũng có thể có một bản để biết và lưu lại cho mình.

Tôi tin rằng còn có nhiều phòng thí nghiệm khác cũng tốt không kém ở đâu đó; mỗi nhà trị liệu cần phải thử nghiệm và tìm ra được một phòng thí nghiệm mà họ tin dùng. Sử dụng cùng một phòng thí nghiệm cho một xét nghiệm nhất định đối với tất cả các bệnh nhân của mình giúp tôi liên kết các kết quả xét nghiệm lại so sánh với các triệu chứng bệnh mà tôi thường gặp trong bệnh viện. Phương pháp này cũng giúp tôi trở nên quen thuộc với các nhân viên phòng thí nghiệm và như vậy tôi có thể có được các câu trả lời cho những thắc mắc của mình. Thoải mái xem xét kết quả xét nghiệm, nhận được kết quả xét nghiệm đúng lúc, và tiếp cận dễ dàng tới các giám đốc các phòng thí nghiệm để thảo luận các kết quả xét nghiệm với tôi thường rất quan trọng trong việc chọn lựa giữa những phòng thí nghiệm tốt và chất lượng.
NĂM

CHỮA TRỊ HỆ THỐNG ĐƯỜNG RUỘT

Điều trị đường ruột là vấn đề then chốt

Thông điệp “gối đầu giường” trong chương này là phần lớn trẻ tự kỷ đang phải gánh chịu sự suy yếu của sức khỏe hệ tiêu hóa. Nhiều trẻ em của chúng ta không có khả năng diễn tả được nỗi đau hay sự khó chịu mà chúng có thể cảm nhận được, kể cả vấn đề đường ruột có thể có các biểu hiện rõ ràng của tiêu chảy, táo bón, trương bụng gây đau hay biểu hiện xấu của phân. Tình trạng bệnh đường ruột trong một số trẻ có thể không thể hiện rõ và chỉ có thể phát hiện được thông qua các xét nghiệm thích hợp (ví dụ viêm nhẹ do không chẩn đoán đúng các thức ăn nhạy cảm). Cha mẹ trẻ em và các nhà vật lý trị liệu thường tập trung vào các triệu chứng suy yếu rõ rệt và có thể không nhận ra rằng điều chỉnh sự cân bằng hệ tiêu hóa của trẻ có thể thu được hiệu quả tổng thể đáng kể.

Trong trẻ tự kỷ, sự tự giới hạn đối với một số loại thức ăn của chúng thường không có nhiều dinh dưỡng là chuyện thường tình. Thậm chí ngay cả khi một đứa trẻ thỉnh thoảng có ăn rau quả và một số loại chất dinh dưỡng khác cũng có thể không có khả năng hấp thụ những chất dinh dưỡng đó nhằm giúp cho não phát triển bình thường chỉ vì khả năng tiêu hóa, hấp thụ và tận dụng dinh dưỡng của hệ tiêu hóa quá yếu. Trong một số trường hợp, các chất dinh dưỡng còn bị ngăn chặn để cung cấp cho tế bào não do sự phá hoại của vi-rút hay các chất độc có trong não. Các nghiên cứu dựa trên PCR (phản ứng chuỗi các hợp chất cao phân tử) đã chỉ ra rằng một số loại vi-rút nhất định có thể thâm nhập vào các vùng nhỏ trong não, tồn tại trạng thái không hoạt động trong một thời gian dài, và phá hoại não mà không tạo ra chứng viêm não rõ ràng nào. Hiện tượng tiêu chảy kéo dài có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi-rút xâm nhập mô tế bào của đường ruột ở một số trẻ, từ đó chúng có thể di trú tới hệ thần kinh. ⁽¹⁾

Sự tăng giảm đáng kể trong nhận thức của nhiều trẻ khi điều trị loại bỏ kim loại nặng đích thực ám chỉ rằng các kim loại độc hại đã ngăn cản khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết của não để giúp não hoạt động bình thường. Đối với trẻ em được chuẩn bị dinh dưỡng đúng cho điều trị chelation khi các xét nghiệm phát hiện nhiễm độc thủy ngân, kết quả thu được thường là những tiến triển rõ rệt trong nhận thức và ngôn ngữ chỉ cần áp dụng chương trình dinh dưỡng đúng. Mức độ của trạng thái suy yếu dinh dưỡng trong máu, hệ tiêu hóa, gan, thận có thể tạo điều kiện cho kim loại độc tích tụ gây tổn thương cho mô tế bào và, nếu mức kim loại đủ cao, khi đó một số kim loại có thể xâm nhập hệ thần kinh trung ương và gây rối loạn chức năng thần kinh.

Xin nhắc lại lần nữa, thiếu khả năng được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ, những cơn đau dai dẳng khi còn thơ ấu, thường xuyên sử dụng thuốc kháng sinh, một số chủng ngừa nhất định, và khả năng giải độc các kim loại nặng hay độc tố khác từ môi trường – tất cả chúng đều đã được biết đến đã góp phần làm giảm chức năng của đường ruột. Dị ứng thức ăn, không chấp nhận các sản phẩm từ lúa mì và sữa, các bằng chứng về suy giảm hệ miễn dịch như thường xuyên bị viêm tai khi sơ sinh, và viêm nhiễm men hay vi-rút mãn tính – tất cả đều định hướng tới việc cần phải đánh giá đúng mức hoạt động của hệ tiêu hóa trong trẻ tự kỷ. Lịch sử gia đình có thể hàm ý về các tác nhân chia sẻ của gien hay môi trường sống, trong khi sự rối loạn đường ruột thường có trong cha mẹ và một vài anh chị em của trẻ tự kỷ. Các rối loạn chức năng như hội chứng “rò rỉ ruột” (tăng nhanh độ thẩm thấu), sự gia tăng quá mức của nấm, vi khuẩn và các ký sinh trùng, sự hấp thụ dinh dưỡng kém (không hấp thụ đủ các dinh dưỡng đã cung cấp cho cơ thể), tiêu hóa kém, viêm nhiễm (viêm ruột non kết), và suy yếu chức năng giải độc của gan – tất cả chúng đã được các nhà trị liệu cho trẻ tự kỷ ghi nhận thường xuyên. Các nghiên cứu mô học tiến hành trên 36 trẻ tự kỷ đã đưa ra các bằng chứng về sự trào ngược của esophagitis chiếm 69.4%, viêm dạ dày mãn tính chiếm 41.7%, viêm tá tràng mãn tính chiếm 66.7%, và các enzyme tiêu hóa các chất hydrat-carbon đường ruột hoạt động kém linh hoạt chiếm 58.3%. ⁽²⁾

________________________________________________________________

Một số cha mẹ đã kể lại với tôi rằng khi họ tham khảo ý kiến của các bác sĩ nhi về phương pháp điều trị bệnh đường ruột cho con họ, họ được trả lời rằng “điều đó rất bình thường; đó chỉ là một trong những giai đoạn mà trẻ cần phải đi qua”. Một số trẻ có thể từ từ khỏe lại mà không cần điều trị, nhưng rất nhiều trong số chúng vẫn bị các bệnh rối loan nặng chức năng tiêu hóa khi đã lớn. Mặt khác, khi các bệnh đường ruột của chúng được điều trị thành công, phần lớn trẻ tự kỷ có các phản ứng tích cực, không những chức năng và sức khỏe của hệ tiêu hóa được cải thiện, mà còn có các thể hiện tốt rõ rệt về phát triển các phản ứng hành vi và giao tiếp. Tiêu chảy kinh niên, táo bón, trướng hơi đầy bụng, và bụng khó chịu là các biểu hiện rõ ràng cho các nhà chăm sóc trẻ. Mặc dù vậy, chúng tôi cũng tìm được rằng nhiều trẻ thậm chí không có các biểu hiện trên rõ ràng cũng có các vấn đề về đường ruột, điều này bắt buộc phải được chú ý như bước đầu tiên trong quá trình điều trị cho trẻ. Một phần của thử thách đó trong điều trị rối loạn đường ruột cho trẻ là nhiều trẻ không có khả năng diễn đạt cho ta biết chúng đang có cảm giác như thế nào trong khi đang bị các triệu chứng đau nặng.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng 60-70% của hệ miễn dịch con người được tập trung ở hệ thống đường ruột và các cơ quan tiêu hóa của nó, dễ dàng biến hệ tiêu hóa trở thành một cơ quan miễn dịch lớn nhất của cơ thể. Do hệ miễn dịch có liên quan mật thiết tới hệ thống đường ruột, mầm bệnh tiêu hóa có thể góp phần tới sự rối loạn miễn dịch, và ngược lại. Bất kể sự suy yếu miễn dịch là do gien di truyền hay bị nhiễm, rất nhiều trẻ em rất nhạy cảm với các loại viêm nhiễm, đặc biệt là viêm tai, và thường xuyên được điều trị bằng thuốc kháng sinh – mà không chú ý tới khả năng viêm tai do vi-rút, mà khi đó thuốc kháng sinh không còn tác dụng. Thuốc kháng sinh không những làm tấy thành đường ruột và gây viêm ruột, mà nó còn tiêu diệt các vi khuẩn đường ruột có lợi cho tiêu hóa, tạo điều kiện cho nấm men Candida, Clostridia (một loại vi khuẩn kỵ khí) và các loại mầm bệnh khác thường ở trạng thái cân bằng dễ dàng phát triển quá mức và gây ra các hủy hoại sau này. Các nhà nghiên cứu khoa học tiên phong trong đó có TS. William Shaw đã chỉ ra rằng nhiều bệnh nhân tự kỷ thường có xu hướng tăng nhanh mức độ men trong đường ruột. <sup>(3)

________________________________________________________________________________________________</sup>

3. 
   Shaw, William PhD Biological Treatments for Autism and PDD, New revised 2002
   

Như chúng tôi đã hướng dẫn trong chương Hai, các nhà nghiên cứu tên tuổi đã dẫn chứng trong các báo cáo khoa học rằng casein, tìm thấy trong sữa, phân hủy trong dạ dày tạo ra pe-tít (peptide) được biết đến như casomorphine (chất gây nghiện). Morphine là thuốc giảm đau rất mạnh. Peptide casomorphine có các tính chất gây nghiện như morphine hay opioid. Các chất opioid tương tự được gọi là gluteomorphin được tạo ra trong dạ dày khi trẻ em thử hấp thụ gluten có trong lúa mì và các loại thức ăn từ lúa mạch đen và yến mạch. Mặc dù các nhà nghiên cứu khác không tìm được các kết quả tương tự trong các nghiên cứu của họ, và như vậy nghi ngờ về “lý thuyết opioid”, không còn nghi ngờ gì khi cha mẹ trẻ tự kỷ thường nói rằng chúng có biểu hiện “trống rỗng” và rằng chúng dường như không có cảm giác đau cũng tương tự như ai đó đang bị ảnh hưởng của thuốc giảm đau. Các nghiên cứu khoa học xác định được sự viêm nhiễm trong đường ruột đang bị đường gluten, casein, đậu tương và các thức ăn khác gây ra. Đó không phải là hiện tượng dị ứng như các loại dị ứng thông thường, mà là do cái gọi là tế bào T phản ứng với các thức ăn đó. Trong một nghiên cứu của TS. H. Jyonouchi thuộc trường ĐH Tổng hợp Minnesota, đã chỉ ra rằng 75% trẻ tự kỷ có phản ứng của tế bào T với thức ăn. ⁽⁴⁾

Bất kể các lý thuyết đó, kinh nghiệm điều trị của các nhà trị liệu DAN! đã xác định rằng ăn kiêng GF/CF là cách điều trị hiệu quả nhất mà bạn có thể tự mình giúp cho con bạn khỏe mạnh. Từ kinh nghiệm thực tế, tôi nhận thấy rằng hầu như bất cứ trẻ tự kỷ nào cũng có được các kết quả có lợi từ các loại thức ăn kiêng này. Rất nhiều các cha mẹ của các bệnh nhân trẻ tuổi của tôi đã thông báo lại rằng bệnh tiêu chảy kinh niên ở chúng đã dừng hẳn và hiện trạng phân bắt đầu có tiến triển sau khi áp dụng thành công phương pháp ăn kiêng GF/CF, đặc biệt khi các triệu chứng nhiễm nấm men cũng được điều trị đồng thời. Nhiều cha mẹ trẻ khác thông báo rằng potty training (toilet training) cuối cùng cũng đã đạt được trong vòng vài tuần áp dụng chế độ ăn kiêng GF/CF.

Nhiều cha mẹ trẻ em cũng thông báo rằng con họ về tinh thần đã có khả năng tập trung tốt hơn và có các biểu hiện tốt trong khả năng học hành như là kết quả của chế độ ăn kiêng. Ví dụ, Janie, mẹ của trẻ tự kỷ tên là Kelly, đã nói với tôi: “Chúng tôi đang có những kết quả tuyệt vời khi sử dụng chế độ ăn kiêng này. Kelly bây giờ đã biết ý thức hơn, lanh lợi hơn, và muốn tìm hiểu về môi trường xung quanh. Nó cũng có sự giao tiếp bằng mắt tốt hơn và biết biểu lộ tình cảm nhiều hơn kể từ khi áp dụng ăn kiêng”. Những tiến bộ như vậy có thể là do các bệnh lý đường ruột có ảnh hưởng tới chức năng hoạt động của não; mối tương quan tiêu hóa – não bộ đã được các nhà nghiên cứu mô tả rất nhiều.

Khi tôi lần đầu tiên khuyên các cha mẹ trẻ dùng chế độ ăn kiêng GF/CF (và gần đây là đậu tương – SF Soy Free), phần lớn các bà mẹ (và một số người cha) phản đối, “Con tôi sẽ chết đói, nó không có ăn bất cứ thứ gì khác cả”. Phần đông trẻ tự kỷ tự giới hạn các loại thức ăn. Chúng từ chối phần lớn các loại thức ăn và chỉ ăn một vài thứ chúng thích, thường là các loại thức ăn như pizza, thịt gà tẩm bột chiên vàng, bánh cake, bánh ngọt, và kem, thức ăn giàu gluten hay casein. Chúng dường như nghiện ăn chỉ đúng những thứ chúng cần và không chịu ăn các thứ khác.

________________________________________________________________

Tôi hiểu rằng thay đổi thói quen ăn uống hiện tại của trẻ là rất khó khăn, và tôi cũng không phủ nhận là nó ảnh hưởng tới toàn bộ gia đình. Nhưng, nhiều gia đình đã nhận thấy được rằng con mình không phải là người duy nhất nhạy cảm với gluten, casein và đậu tương. Một số gia đình cuối cùng cũng tìm ra được vấn đề là tất cả họ đều cảm thấy tốt hơn sau khi loại bỏ bột mì, sữa và các sản phẩm từ đậu nành ra khỏi thức ăn của mình. Điều đó đặc biệt không hề dễ dàng chút nào khi quanh họ là những người thân đã tạo cho mình những thói quen ăn uống và chống lại sự thay đổi. Nó đã ngốn của tôi mất 9 tháng để cuối cùng mới thuyết phục được con gái tôi Elizabeth – mẹ của cháu Chelsey – bắt đầu chế độ ăn kiêng GF/CF vào năm 1998. Mặc dù vậy, con gái tôi bây giờ tỏ ra rất tín nhiệm cách làm này. Tôi khuyến khích các cha mẹ bằng cách thuyết phục họ rằng lợi ích cho trẻ sẽ có giá trị hơn nhiều so với những khó khăn trở ngại, và hy vọng khi trẻ được khỏi bệnh, họ sẽ có thể không phản đối một số gluten và casein. Xin nhắc lại, phần đông các cha mẹ các bệnh nhân trẻ đã thông báo các kết quả khả quan trong giấc ngủ, hành vi, ngôn ngữ, giao tiếp bằng mắt, gia tăng sự chú ý và khả năng tập trung, và giảm "stimming" trong trẻ sau khi bắt đầu áp dụng chế độ này.

Nhiều cha mẹ thông báo đã nhìn thấy được các tiến bộ khả quan trong sức khỏe, tinh thần, hay thậm chí cả nhận thức chỉ sau vài ngày loại bỏ sữa ra khỏi thức ăn của con mình. Một số cha mẹ có kết quả tương tự khi loại bỏ gluten. Thế nhưng, việc loại bỏ gluten mất nhiều thời gian để có thể triệt tiêu hoàn toàn ra khỏi hệ tiêu hóa hơn là đối với casein. Các xét nghiệm nước tiểu thể hiện rằng casein có thể biến mất trong vòng vài ngày, trong khi phải mất nhiều tháng mới loại bỏ được gluten ra khỏi cơ thể trẻ. Thực vậy, các xét nghiệm nước tiểu thể hiện gluten vẫn còn trong nước tiểu ở một số trẻ sau 8 tháng áp dụng chế độ ăn kiêng không gluten. Song, nếu gluten vẫn có trong nước tiểu sau thời gian đó, thì có thể không phải tất cả các nguồn ẩn khác đều đã được phát hiện. Một số cha mẹ thấy con họ không có tiến bộ cho tới khi các nguồn cung cấp gluten (hay casein) ẩn khác được tìm thấy và được loại bỏ. Khi tôi từng yêu cầu cha mẹ loại bỏ chỉ gluten và casein, nhiều trẻ có tiến bộ tới một mức độ nào đó và dừng lại. Khi xét nghiệm IgG trong thức ăn sau đó cho thấy có các nhạy cảm thái quá khác, loại bỏ các hoạt chất này có thể dẫn tới tiến bộ đột phá sau đó. Khi ngày càng nhiều xét nghiệm nhạy cảm thái quá với thức ăn đã chỉ ra rằng đậu tương cũng là chất gây dị ứng thường xuyên, tôi đề nghị cũng cần loại bỏ đậu tương ra khỏi thức ăn, điều đó thường dẫn tới các kết quả thậm chí còn tốt hơn.

Một vài lời cảnh báo: Thật phi lý, Cơ quan quản lý dược liệu và thức ăn Hoa kỳ vẫn giữ quan điểm rằng casein không phải là sản phẩm của sữa. Chính vì vậy nhiều loại thức ăn có dán nhãn “không chứa sữa” có chứa casein. Nó có thể được liệt kê trong nhãn hiệu như sodium caseinate. Bất kể loại thức ăn nào có chứa thành phần trên cần phải bị loại bỏ ra khỏi chế độ ăn uống của trẻ. Giám sát chặt thức ăn kiêng của trẻ ít nhất 6 tháng. Hầu như tất cả các cha mẹ bệnh nhân của tôi đều cho biết con họ tiến bộ nhiều khi ăn kiêng. Như tôi đã nói, tôi đã đi đến kết luận là đối với hầu hết các trẻ em tự kỷ, cho tới khi bệnh viêm đường ruột được chữa khỏi, sự tăng trưởng mầm bệnh được hiệu chỉnh, và tình trạng hấp thụ dinh dưỡng được cải thiện, các phương pháp điều trị khác hầu như có rất ít tác dụng.

Tôi khuyên cha mẹ trẻ nên bắt đầu quá trình loại bỏ casein / gluten ra khỏi thức ăn của trẻ một cách từ từ. Thỉnh thoảng việc loại bỏ các thức ăn có hại mỗi bữa ăn một lần trong khi dần dần giới thiệu các thức ăn mới có thể là cách tốt nhất cho một số gia đình. Thường thường, cha mẹ trẻ tìm được cách loại bỏ các sản phẩm sữa dễ hơn so với bột mì. Trước tiên hãy bỏ sữa đi, sau đó trong vòng vài tuần loại bỏ các sản phẩm bơ sữa khác. Dùng các chất thay thế khác như gạo, khoai tây, quả hạnh, hoặc sữa dừa nếu xét nghiệm về tính nhạy cảm của trẻ đối với chúng cho thấy con bạn không bị dị ứng đối với các loại thức ăn đó. Sau đó bắt đầu bỏ bớt các sản phẩm của lúa mì. Hãy dùng gạo hay bánh khoai tây thay thế, và từ từ giúp trẻ có được cảm giác thức ăn trong giai đoạn loại bỏ casein. Nhiều bà mẹ (và cả một số ông bố) học được cách làm bánh từ các loại bột không có hại. Tôi gần đây bắt đầu khuyên cha mẹ trẻ không nên cho trẻ dùng các sản phẩm từ đậu tương nếu như xét nghiệm cho thấy con mình không bị dị ứng với chúng. Sữa đậu nành trước kia thường được tôi sử dụng sẵn sàng thay thế sữa chỉ tới khi tôi học được từ kinh nghiệm thực tế (thiếu thành công trong ăn kiêng dùng sữa đậu nành như là chất thay thế sữa chính) rằng đậu tương đứng thứ hạng cao trong danh sách thức ăn có khả năng gây các phản ứng bất lợi, chỉ sau bột mì và sữa động vật.

Hãy nghiêm khắc về thức ăn kiêng. Hãy thông báo với bạn bè và các thành viên khác trong gia đình không được mềm lòng và cho trẻ ăn bánh ngọt hay kẹo. Chỉ cần một lượng nhỏ gluten hay casein cũng có thể gây thụt lùi cho trẻ và bị tiêu chảy nhiều ngày. Tôi nghiệm được rằng “Chỉ thêm một chút không hề hấn gì” có thể dẫn đến hậu quả thụt lùi cho tới khi gluten được loại bỏ hoàn toàn ra khỏi hệ thống một lần nữa. Không ít trẻ hiểu được rằng những thức ăn này sẽ làm chúng mắc bệnh, và như vậy sẽ từ chối chúng nếu được bạn hay người thân mời ăn mà họ là những người không tin rằng pizza hay bánh ngọt lại có hại cho bất kỳ ai.

Thật không may, chúng ta hiểu được rằng gluten có ẩn trong nhiều loại sản phẩm khác nhau. Chính vì vậy mà khi bạn mua thức ăn tại các cửa hàng, bạn phải thật thận trọng. Hãy trở thành thám tử chuyên tìm bới các nguồn ẩn chứa gluten và casein. Xin cảnh báo: Các nguồn ẩn chứa gluten sẽ không thể phát hiện được ngay khi chỉ đọc qua nhãn mác của thực phẩm. Ví dụ, nhiều nhãn mác có thể tuyên bố “hương liệu tự nhiên và nhân tạo, thức ăn có tinh bột, mạch nha, và giấm”. Những thứ đó chỉ chiếm số lượng ít có thể được bắt nguồn từ lúa mì.

Và như vậy bạn sẽ làm gì? Đừng nản chí. Các nhà sản xuất rất ý thức được mong muốn của khách hàng và nhu cầu dùng thực phẩm không gluten và casein ngày càng tăng cao khi mà càng ngày cha mẹ trẻ em càng hiểu được rằng cắt bớt các loại thực phẩm có hại này giúp con họ khỏe mạnh hơn. Nếu bạn có nghi ngờ gì, hãy gọi điện cho nhà sản xuất (phần lớn họ có các đường điện thoại nóng miễn phí) và yêu cầu nhân viên phục vụ khách hàng kiểm tra xem loại thực phẩm bạn nghi ngờ có chứa gluten và casein hay không. Nếu họ bình thản khẳng định rằng sản phẩm của họ là GF/CF, giải thích rằng gluten và casein có thể dùng được cho các thực phẩm dán nhãn đó, thì đặc biệt phải hỏi cho rõ ràng xem họ có biết nguồn gốc của các thành phần đó có quan hệ với lúa mì hay sữa hay không. Nếu nhân viên quan hệ khách hàng không chắc chắn, hãy yêu cầu được nói chuyện với người quản lý và yêu cầu họ kiểm tra lại với nhân viên hóa nghiệm nhà máy. Càng nhận nhiều các cuộc điện thoại kiểu như vậy, các nhà sản xuất càng nhận thức hơn về nhu cầu khách hàng. Mặc dù rằng thu được những kiến thức như trên và kiểm tra các thành phần thực phẩm có vẻ như lấn át, nhưng khi bạn đầu tư tâm lực ngay từ đầu bạn sẽ nhanh chóng tìm được loại thực phẩm nào là “sạch”, loại nào không.

Bạn cũng có thể tìm được cách mua thực phẩm GF/CF ở đâu? Ví dụ, các loại thực phẩm GF/CF như Heinz Ketchup, đậu nướng Bush, món rán Ore-Ida Golden, và cá ngừ Starkist Chunk Light (thế nhưng chúng tôi khuyến cáo không cho trẻ tự kỷ ăn cá ngừ do hàm lượng thủy ngân trong cá) thường luôn có sẵn ngoài chợ. Các loại thực phẩm GF/CF khác như món ngũ cốc Erewhon và sữa chua GF/CF có thể được tìm thấy trong các cửa hiệu bán thực phẩm. Các cửa hàng bán sản phẩm được đánh dấu “Pareve” là GF/CF. Nhiều đơn hàng qua Internet và thư điện tử nguồn cung cấp các sản phẩm GF/CF. McDonald chấp nhận chế biến món chiên Pháp của họ tách rời khỏi món gà chiên McNuggest và giữ chúng như thức ăn ưa chuộng cho trẻ dùng bữa tối.

Có hai quyển sách tuyệt vời mà tôi muốn khuyên các bạn dùng để lên kế hoạch giúp trẻ thực hiện chế độ ăn kiêng GF/CF. Quyển thứ nhất, được viết bởi Karyn Seroussi, mẹ của một con trai trước kia bị chẩn đoán tự kỷ mà bây giờ đã khỏi, có tên là “Unraveling the Mystery of Autism and Pervasive Developmental Disorder: A Mother's Story of Re­search and Recover” (Làm sáng tỏ những điều huyền bí của tự kỷ và sự rối loạn phát triển tràn lan: câu chuyện của một bà mẹ về nghiên cứu và khắc phục), xuất bản bởi NXB Simon % Schuster, 2000. Một bà mẹ của trẻ tự kỷ khác là Lisa Lewis, tác giả của “Special Diets for Special Kids” (thức ăn đặc biệt dành cho trẻ đặc biệt), được xuất bản bởi Future Horizons, Inc.,1998. Lisa Lewis và Karyn Seroussi cũng sáng lập hội ANDI – the Autism Network for Dietary Intervention, một tổ chức đã tận tình giúp đỡ các gia đình mới bắt đầu và duy trì ăn kiêng GF/CF. Họ cho xuất bản tờ tin tức hàng quý tên The ANDI News với các bài viết của các cha mẹ và các nhà chuyên nghiệp về thực phẩm ăn kiêng. Liên hệ với ANDI theo địa chỉ P.O. Box 1771, Rochester, NY 14617-0711, hay email: AutismNDI@aol.com. Hãy ghé thăm trang web http://www.AutismNDI.com để tìm hiểu thêm các thông tin tương tự.

Một nguồn trợ giúp khác trong việc thực hiện chế độ ăn kiêng GF/CF là tờ tin tức The Gluten-Free Baker Newsletter số ra hàng quý và cung cấp các thực đơn các thức ăn từ bột làm bánh mì. Hãy đăng ký thông tin tại 361 Cherrywood Drive, Fairborn, Ohio, 45324-4012. Còn một nguồn trợ giúp khác nữa là Trung tâm Dịch vụ Nuôi dạy trẻ tự kỷ (Autism Educational Services – AES) ở bang New Jersey. Hãy gọi điện cho Nadine Gilder theo số 732-473-9482 hoặc gửi thư điện tử cho cô ấy theo địa chỉ ngilder@worldnet.att.net.(6 ) AES đã cho xuất bản một quyển sách nấu ăn của các loại thức ăn không có gluten và casein từ bánh ngọt pancake và bánh quế waffle cho tới kẹo giòn Graham Crackers, và họ cũng thu băng cassette “làm thế nào để tồn tại khi ăn kiêng gluten và casein – How to Survive a Gluten-and Casein-Free Diet" trong đó giải thích kỹ hơn về việc tại sao bạn phải bắt buộc con mình ăn kiêng những loại thức ăn như vậy. Cuốn băng chứa nhiều bí quyết hay giúp bạn nhanh chóng học được cách duy trì chế độ ăn kiêng như vậy.

Một cuốn sách nấu ăn xuất sắc với các thực đơn GF/CF ngon là quyển The Cheerful No Casein, No Gluten, Sugar Optional Cookbook do Sally Ramsey, một chuyên gia hóa học và cũng là một đầu bếp sành sõi thực hiện. Quyển sách đó được xuất bản tại Viện nghiên cứu tự kỷ, San Diego, CA.

Rất nhiều cha mẹ đã xin ý kiến tôi về việc có nên cho con họ đi làm một số xét nghiệm nhất định trước khi áp dụng chế độ ăn kiêng GF/CF với mục đích muốn biết chắc chắn chúng có thực sự cần thiết phải được điều trị bằng những phương pháp đặc biệt đó hay không. Xét nghiệm peptide trong nước tiểu thỉnh thoảng cũng có ích, song cũng đã có nhiều rất nhiều báo cáo về kết quả xét nghiệm sai. Mẫu nước tiểu được lấy vào sáng sớm có thể dùng xét nghiệm được và thường sẽ xác địng được hàm lượng peptide trong nước tiểu của trẻ nếu chúng được xét nghiệm trước khi bắt đầu áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt. Những xét nghiệm này không bao giờ cho kết quả hoàn hảo, và thường được xem như có tính chất “điều tra tham khảo”. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ít nhất 50% các bệnh nhân tự kỷ được xét nghiệm thường có hàm lượng peptide gây nghiện opioid tăng cao, đó là các kết quả tìm được của các nhà nghiên cứu danh tiếng như Paul Shattock ở Anh quốc và Karl Reichelt ở Na-uy, họ đều tìm được các kết quả về trạng thái kích thích gây nghiện không bình thường của các cơ quan cảm giác trong não.

Những ảnh hưởng của trạng thái kích thích này có thể là sự suy giảm giới hạn cảm giác đau song song với các phản ứng gây nghiện khác như nhận thức, tiếp thu và động cơ thúc đẩy. Tôi tin rằng danh sách các thực phẩm nhạy cảm cao sẽ rất có ích cho hầu hết trẻ, mặc dù rằng nó không hề được kiểm tra peptide.

________________________________________________________________

⁶ Nadine Gilder, pamphlet, "The Importance of a Gluten-and Casein-Free Diet," Autism Education Services, published by Autism Educational Services, 1218 Steeplechase, Nj.

Theo kinh nghiệm điều trị thực tế của mình, một số trẻ em dù có kết quả âm tính trong các xét nghiệm, nhưng đánh giá của tôi về những đứa trẻ đó thường chính xác hơn như khi chúng có các tiến bộ đáng kể sau khi được áp dụng chế độ ăn kiêng GF/CF. Tôi tin rằng kể cả khi bệnh đường ruột của trẻ vẫn chưa tới mức độ bị rò rỉ ruột, song vẫn có rất nhiều bằng chứng cho thấy nhiều loại thực phẩm gây khó chịu cho đường ruột và gây ra các vấn đề khác cho hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch. Hàm lượng lớn peptide có chứa trong lúa mì và sữa cũng tương tự. Nhiều trẻ em phát triển tiến bộ nhất khi cả hai loại gluten và casein được loại bỏ. Tuy nhiên đối với một nhóm trẻ này thì gluten là thủ phạm chính; còn đối với những trẻ một nhóm trẻ khác thì casein phải bị loại bỏ, và đối với những trẻ khác nữa thì đậu tương là thủ phạm. Mỗi trẻ tự kỷ là một cá thể độc nhất vô nhị, kể cả khi có mức độ nhạy cảm thức ăn cao.

Chế độ ăn kiêng GF/CF là phương pháp điều trị rất quan trọng mà cha mẹ có thể ứng dụng cho trẻ không cần phải làm bất kỳ loại xét nghiệm trước nào. Đầu tiên trong thực tế điều trị của mình, tôi chấp nhận tất cả những gia đình đã tìm tới sự giúp đỡ của tôi. Chỉ tốn một chút ít thời gian là tôi nhận thấy rằng những trẻ đang có ăn kiêng thường có các phản ứng tích cực và hiệu quả hơn đối với phương pháp điều trị so với những đứa trẻ mà chúng không được ăn kiêng gluten và casein. Sau đó tôi và các đồng nghiệp khác bắt đầu hiểu ra rằng trẻ em có lượng men phát triển quá mức không hề có tiến bộ như chúng tôi hy vọng khi sử dụng phương pháp vật lý trị liệu loại bỏ kim loại nặng; thực tế, nấm men, Clostridia, và các mầm bệnh khác dường như đã phát triển mạnh trong các hoạt chất chelation (sử dụng trong loại bỏ kim loại nặng) và làm cho sự quản lý của chúng tôi đối với chúng không còn tác dụng cho mục đích giải độc. Những bài học này đã làm sáng tỏ một nguyên tắc chung: bệnh đường ruột phải được điều trị trước hết, và điều trị bệnh đường ruột sẽ không thể có hiệu quả nếu như những thức ăn không được hấp thụ đúng mức vẫn đang gây viêm loét đường ruột. Khi quyển sách này đang xuất bản, tôi có một danh sách dài các cha mẹ muốn con họ được chẩn đoán cho điều trị. Một trong những điều kiện mà tôi chấp nhận điều trị cho bệnh nhân mới là cha mẹ chúng phải sẵn sàng thực hiện chế độ ăn kiêng GF/CF cho trẻ; đó chính là việc tôi cảm nhận về điều trị hệ tiêu hóa trước hết. Tôi không có cách nào chứng minh tất cả trẻ tự kỷ đều bị viêm đường ruột và cần phải ăn kiêng, nhưng các bằng chứng nghiên cứu khoa học ngày càng nhiều khẳng định những trẻ được nghiên cứu phần lớn là bị viêm đường ruột và dạ dày. Rõ ràng hơn, loại bỏ các chất gây khó tiêu và các độc tố từ thức ăn và môi trường càng nhiều càng tốt là bước đi đầu tiên trong việc điều trị hệ tiêu hóa.

Một trong những cách mà cha mẹ trẻ có thể tự đánh giá mà không cần phải xét nghiệm trong phòng thí nghiệm là thử nghiệm cái mà chúng tôi gọi là xoay vòng chế độ ăn kiêng. Thức ăn hay các loại thực phẩm được thay thế một cách có hệ thống trong thời gian ít nhất 4 ngày và sau đó xoay vòng trở lại cùng với sự quan sát chặt chẽ mọi thay đổi trong hành vi, đại tiện, hay các biểu hiện khác như cách trẻ ngủ, khả năng tiếp thu, và giao tiếp bằng mắt. Thông qua các kinh nghiệm đầy khó khăn gian khổ trong điều trị, các bác sĩ DAN! đã tìm thấy đối với từng trẻ sẽ tương ứng với từng thách thức trong phương pháp điều trị khác nhau dựa trên trạng thái sinh hóa, nhu cầu của hệ miễn dịch và tính nhạy cảm đối với thức ăn và hóa chất của trẻ. Tôi yêu cầu cha mẹ trẻ phải duy trì chặt chẽ (thậm chí lạm dụng) phương pháp ăn kiêng trong thời gian ít nhất 6 tháng trước khi từ bỏ nó.