CHƯƠNG 1  NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KHỞI TỐ VỤ ÁN

24 
thời điểm cơ quan có thẩm quyền ra quyết định khởi tố vụ án hình sự khi xác 
định có dấu hiệu tội phạm, hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự khi 
xác định không có dấu hiệu tội phạm. Nhiệm vụ của giai đoạn khởi tố vụ án 
hình sự được giao cho cơ quan có thẩm quyền bao gồm cơ quan tiến hành tố 
tụng và các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều 
tra, các cơ quan này có trách nhiệm xác minh nguồn tin nhận được có dấu hiệu 
tội phạm hay không, để làm cơ sở ra quyết định khởi tố vụ án hình sự hoặc 
quyết định không khởi tố vụ án hình sự. 
Quyết định khởi tố vụ án hình sự là văn bản pháp lý kết thúc giai đoạn 
khởi tố vụ án, mở ra giai đoạn điều tra. Hay nói cách khác quyết định khởi tố 
vụ án hình sự là cơ sở pháp lý để tiến hành điều tra. Sau khi có quyết định 
khởi tố vụ án hình sự, các cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan khác được 
giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra mới được phép áp dụng các 
biện pháp tố tụng hình sự để tiến hành điều tra vụ án. Trừ các trường hợp đặc 
biệt mang tính cấp bách nhằm ngăn chặn ngay tội phạm hoặc đảm bảo cho 
việc điều tra sau này thì một số hoạt động điều tra có thể thực hiện trước khi 
khởi tố vụ án như bắt người trong trường hợp khẩn cấp hoặc phạm tội quả 
tang, khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi…
Như vậy thuật ngữ “khởi tố vụ án hình sự” có thể được hiểu dưới góc 
độ là một giai đoạn của quá trình tiến hành tố tụng hình sự; đồng thời cũng có 
thể hiểu là một quyết định tố tụng, đó là quyết định khởi tố vụ án hình sự. 
Nhưng thông thường thuật ngữ “khởi tố vụ án hình sự” dùng để chỉ một giai 
đoạn của quá trình tiến hành tố tụng hình sự.
Giáo trình Luật Tố tụng hình sự Việt Nam của Trường Đại học Luật Hà 
nội và một số cơ sở đào tạo luật ở Việt Nam đưa ra khái niệm: “Khởi tố vụ án 

25 
hình sự là giai đoạn mở đầu của trình tự tố tụng, trong đó cơ quan có thẩm 
quyền xác định sự việc xảy ra có dấu hiệu của tội phạm hay không để quyết 
định khởi tố hay quyết định không khởi tố vụ án hình sự” [64, tr. 235]
GS.TS Võ Khánh Vinh đưa ra khái niệm: “Quyết định khởi tố vụ án 
hình sự là hành vi tố tụng hình sự của một pháp nhân (chủ thể tiến hành tố 
tụng) có thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự biểu hiện bằng một văn bản tố tụng 
hình sự xác định một sự kiện pháp lý xảy ra trong thực tế có dấu hiệu của tội 
phạm cụ thể được quy định trong BLHS nhằm khởi phát những quan hệ tố 
tụng, mở đầu cho việc thực hiện những hành vi tố tụng cần thiết để làm rõ sự 
thật khách quan về sự kiện đó. Giai đoạn khởi tố vụ án hình sự được bắt đầu 
từ khi cơ quan có thẩm quyền nhận được tin báo về tội phạm, kết thúc khi cơ 
quan có thẩm quyền ra được một trong hai quyết định là quyết định khởi tố vụ 
án hình sự và quyết định không khởi tố vụ án hình sự” [74, tr. 268, 269]
GS.TSKH Lê Cảm đưa ra khái niệm: “Khởi tố vụ án hình sự là giai 
đoạn tố tụng hình sự đầu tiên mà trong đó cơ quan tư pháp hình sự có thẩm 
quyền căn cứ vào các quy định của pháp luật tố tụng hình sự tiến hành việc 
xác định có (hay không) các dấu hiệu của tội phạm trong hành vi nguy hiểm 
cho xã hội đã được thực hiện, đồng thời ban hành quyết định về việc khởi tố 
(hoặc không khởi tố) vụ án hình sự liên quan đến hành vi đó. [20]
Tuy sử dụng câu chữ sử dụng khác nhau nhưng các khái niệm trên đều 
có chung nội hàm: Thứ nhất, đây là giai đoạn tố tụng hình sự đầu tiên; Thứ 

tải về 1.95 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: