Tinh thÇn Ðc-phuèc n¨m 1859241

540 c.m¸c Tinh thÇn Ðc-phuèc n¨m 1859 541

C.M¸c

Tinh thÇn Ðc-phuèc n¨m 1859²⁴¹

Gièng nh­ n¨m 1848, nh÷ng yªu s¸ch th¸ng Ba næi tiÕng do chÝnh ®¶ng lóc bÊy giê mang tªn "®¶ng c¸ch m¹ng" ®­a ra vµ viÖc truyÒn b¸ ®­îc tæ chøc rÊt khÐo²⁴² nªn ®· lan réng kh¾p c¸c tØnh, kh¾p ®¸m quÇn chóng phiÕn lo¹n ån µo, hiÖn nay mét b¶n "Tuyªn bè"²⁴³ nµo ®ã ®ang tiÕn hµnh cuéc ®iÒu hµnh kh¶i hoµn cña nã ë Trung vµ

Nam §øc, b¶n tuyªn bè nµy xem ra lµ mét d' ordre^1* do ngµi nhiÕp chÝnh ®­a ra cho "phong trµo nh©n d©n" phï hîp víi nguyÖn väng cña «ng ta ñng hé ®iÒu ®×nh vò trang. Do nhiÕp chÝnh ngÉu høng s¸ng t¸c, mang tªn gäi rÊt ®Æc tr­ng "b¶n tuyªn bè Na-xau"^2*, v× nã ®­îc c¸c bËc cha cña tæ quèc ë Na-xau ®øng ®Çu lµ ngµi Xai-x¬ quen thuéc cò cña chóng ta thõa nhËn ®Çu tiªn, c­¬ng lÜnh Êy tuyªn bè:

"Kh«ng thÓ bá mÆc kh«ng ñng hé ¸o trong cuéc chiÕn tranh hiÖn nay, v× r»ng cuéc chiÕn tranh nµy cã thÓ ®¸nh vµo lîi Ých cña §øc. Tr¸i l¹i, §øc cã tr¸ch nhiÖm" («ng Ph«n Slai-ni-x¬ nãi cã sø m¹ng) "yªu cÇu ¸o tiÕn hµnh c¶i c¸ch, ®Æc biÖt lµ ®¶m b¶o ë I-ta-li-a mét trËt tù phï hîp víi yªu cÇu hiÖn ®¹i. QuyÒn l·nh ®¹o qu©n sù vµ chÝnh trÞ trong cuéc ®Êu tranh s¾p tíi ph¶i trao cho Phæ. Nh­ng viÖc cho Phæ ®Þa vÞ l·nh ®¹o cßn ch­a(!) tháa m·n nhu cÇu th­êng xuyªn c¶m thÊy cÇn cã mét chÝnh phñ liªn bang m¹nh; kh«ng nªn cù tuyÖt nh©n d©n §øc l©u h¬n n÷a, mét mÆt lµ viÖc c¶i t¹o chÝnh quyÒn trung ­¬ng §øc, vµ mÆt kh¸c lµ ®Þnh ra hiÕn ph¸p, hiÕn ph¸p nµy ph¶i ®¹t ®­îc sù hoµn thiÖn cña nã" («ng Ph«n Ga-ghÐc-n¬ thÝch nãi tét ®Ønh) "trong chÕ ®é ®¹i nghÞ nh©n d©n §øc".

B¶n tuyªn bè Na-xau ®ã còng lµ "Tuyªn ng«n" ®· ®­îc c¸c th©n hµo thuéc ph¸i lËp hiÕn vµ ph¸i d©n chñ ë §¸c-m¬-st¸t, Phran-phuèc, VuyÕc-tem-bÐc chÊp nhËn, ë ®©y nã ®· ®­îc R«i-se-r¬, Sèt-t¬, Phi-s¬, §uy-vÐc-noa, Xi-gl¬ v.v. ký trong mét sù hçn lo¹n hµi hoµ, hiÖn nay nã ®­îc b¸o chÝ tù do T©y - Nam §øc, Phran-c«-ni vµ Thuy-rinh-ghen thõa nhËn vµ ca tông nh­ lµ s¸ch phóc ©m thÇn kú nh»m cøu vít §øc, quÐt s¹ch ®Õ quèc Ph¸p khái mÆt ®Êt, tr¶ l¹i l­¬ng nghÞ sÜ cho «ng Vª-nª-®©y vµ ®em l¹i danh väng chÝnh trÞ cho «ng Xai-x¬.

"§Êy, ai ngåi trong chó chã xï"^3*

§Êy, dïng m­u kÕ nhá nhen nµo ®Çu c¬ sù ngu ®Çn cña bän tÇm th­êng ®Õ quèc ®· r¬i vµo bÖnh Êu trÜ, nh÷ng ng­êi b¶o vÖ "sø mÖnh cña Phæ" ®Þnh lõa lÊy cña nghÞ viÖn HiÖp bang cµnh nguyÖt quÕ
1* - khÈu hiÖu

2* Ch¬i ch÷ trong nguyªn b¶n: tö "nassauisch" nghÜa lµ "ë Na-xau" gÇn ®ång ©m víi tõ "Nassauer" nghÜa lµ "thùc kh¸ch", "kÎ ¨n chÞu".

3* G¬-t¬. Phau-xt¬, phÇn I, mµn 3, th­ phßng cña Phau-xt¬.

Br«n-xen-l¬ giµnh ®­îc mét c¸ch hµo hiÖp ®Õn thÕ vµ ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t ®Õn thÕ! Chóng ta ph¶i thõa nhËn r»ng chóng ta kh«ng c¶m thÊy t«n träng ®Æc biÖt ®èi víi c¸c vÞ anh hïng cña "sø mÖnh" ®¸ng lÏ c«ng khai b¹t tai c¸c ngµi ë phè E-sen-g©y-me ²⁴⁴ - ®iÒu mµ hä muèn lµm nh­ng kh«ng d¸m lµm - th× l¹i ®Þnh lµm hä ®au ®Çu b»ng c¸ch ®øng tõ xa xói bÈy c¸c «ng Sèt-t¬, Xai-x¬ vµ R«i-se-r¬ ®¶ kÝch hä. NÕu c¸c bËc qu©n tö quèc gia ë BÐc-lin kh«ng biÕt c¸ch nµo kh¸c ®Ó "cøu v·n n­íc §øc" ngoµi viÖc mua l¹i cña second hand^1* di s¶n cña Ph«n Ra-®«-vit-x¬ ®· qu¸ cè vµ nh÷ng ®¶ng viªn ®¶ng G«-ta vËn ®en^2* cña «ng ta th× bÊy giê h·y ®Ó cho hä cam chÞu bÊt cø t×nh h×nh nµo vµ ngoan ngo·n phôc tïng chÕ ®é ®éc tµi Ph¸p - Nga, v× r»ng hä kh«ng hiÓu g× vÒ tÝnh chÊt nghiªm tóc cña cuéc ®Êu tranh mµ phong trµo gi¶i phãng I-ta-li-a më ®Çu.

§· thÊy hiÖn vÉn cßn cã nh÷ng c¬ quan ®¹i nghÞ yªu n­íc mµ sù nghÌo nµn biÓu hiÖn ®Çy ®ñ trong b¶n "tuyªn bè Na-xau", c¬ quan ®¹i nghÞ tù an ñi b»ng ¶o t­ëng r»ng b»ng sù b¾t ch­íc qua loa c¸i trß nghÞ viÖn ®Õ quèc n¨m 1848 hä cã thÓ dÊy lªn phong trµo nh©n d©n ®ñ m¹nh ®Ó b­íc vµo ®Êu tranh víi chÕ ®é chuyªn chÕ liªn hiÖp cña Nga vµ Ph¸p; ®iÒu ®ã chØ chøng minh r»ng G. Hai-n¬ ®· ®óng biÕt bao khi «ng nãi r»ng:

"sù ®iªn rå thùc sù còng hiÕm thÊy nh­ sù th«ng minh thùc sù".

CÇn biÕt r»ng sù ®iªn rå cña c¸c t¸c gi¶ Na-xau lµ hoµn toµn vê vÜnh, gi¶ dèi vµ nh¸t gan; ®ã lµ chiÕc mÆt n¹ hÒ mµ c¸c ngµi Êy tù ®eo vµo ®Ó ®­îc ng­êi ta coi lµ nh÷ng kÎ ë nhµ th­¬ng ®iªn kh«ng cã n¨ng lùc chÞu tr¸ch nhiÖm v× trong th©m t©m hä lÊy lµm hæ thÑn vÒ sù do dù vµ sù n»m im th¶m h¹i cña m×nh vµ t­ëng r»ng sÏ tr¸nh ®­îc tr¸ch nhiÖm b»ng c¸ch xin xá sù ®ång t×nh cña x· héi.

"ChÝnh quyÒn trung ­¬ng ®· c¶i c¸ch víi chÕ ®é ®¹i nghÞ nh©n

1* - ng­êi bu«n l¹i.

2* Trong nguyªn b¶n ch¬i ch÷: tõ "selig" nghÜa lµ "qu¸ cè", "unselig" nghÜa lµ "vËn ®en".

d

©n" lµ thø vò khÝ tuyÖt vêi ®Ó chèng l¹i chñ nghÜa B«-na-p¸c-t¬ ®iªn cuång vµ chÕ ®é Nga hoµng l©m vµo c¶nh tuyÖt väng buéc ph¶i ®Êu tranh trªn ®Êt §øc cho sù tån t¹i cña nã ®ang bÞ ®e däa ë trong n­íc! Chóng t«i thÊy r»ng n¨m 1848 vµ 1849 chóng t«i ®· nÕm ®Çy ®ñ c¶ hai c¸i ®Ó hiÓu r»ng mäi phong trµo nh©n d©n hao phÝ lùc l­îng c¸ch m¹ng cña m×nh vµo viÖc bµn luËn vÒ chÕ ®é ®¹i nghÞ nh©n d©n hîp hiÕn ®Òu nhÊt ®Þnh diÖt vong.