PHAÀN II
NHÖÕNG NGHEÄ SÓ THÖ PHAÙP
NOÙI GÌ?
LÔØI TAÙC GIAÛ
Noåi baät trong vaên ñaøn thö phaùp vaø caû thöïc haønh thö phaùp Vieät Nam, ñaõ coù nhöõng baäc thaày khaû kính. Xin traân troïng giôùi thieäu ôû ñaây nhöõng lôøi vaøng yù ngoïc cuûa caùc ngheä só thö phaùp xung quanh lónh vöïc naøy (ñaây laø nhöõng baøi caùc ngheä só vieát cho “chöõ Taâm trong thö phaùp” - khoâng phaûi nhöõng taøi lieäu ñaõ ñöôïc coâng boá).
Xin ñöôïc pheùp saép xeáp theo trình töï A, B, C... cuûa caùc vò buùt danh (Tính theo vaàn cuoái).
M INH ÑÖÙC -
TRIEÀU TAÂM AÛNH
NEÙT CHÖÕ VAØ HÖ VOÂ
Toâi khoâng bieát noùi gì veà thö phaùp. Caû nhöõng khu röøng thö vieän kieán thöùc! Caû nhöõng daõy nuùi truøng ñieäp trí giaû, hoïc giaû coå kim! Toâi chæ xin keå moät caâu chuyeän:
“Beân vaùch ñaù hoa cöông cuûa moät baõi bieån hoang vu, coù moät vò sö ñaët troïn taâm huyeát ñôøi mình ñeå ñieâu khaéc moät töôïng Phaät vó ñaïi. Hoâm kia, chôït thaáy löng mình ñaõ coøng, tay ñaõ run, maùi ñaàu tuyeát söông traéng xoùa maø coâng trình vaãn ñang coøn dang dôû. Caùm caûnh, xuùc ñoäng, vò sö phoùng buùt leân vaùch ñaù hai caâu thô, veát saéc maïnh nhö veät ñao, khí buùt nhö xuyeân thuûng caû sôn haø ñaïi ñòa! Haõy taïm vieát laïi:
Taùc giaû laø hö voâ maø taùc phaåm cuõng laø hö voâ! Töôûng theá laø thoâi! Ai ngôø, moät traêm naêm sau, beân caïnh böùc tranh chöõ aáy - chaäp chuøng khoùi söông yù nieäm, coù moät thö phaùp gia ñaõ löu buùt:
- Thôøi gian baøo moøn neùt chöõ. Neùt chöõ ngaïo ngheã thaùch thöùc thôøi gian. Tuy nhieân maø ngaãu nhó oâi! Thôøi gian laø hö voâ maø neùt chöõ cuõng hö voâ. Toàn theå vaø voâ theå oâm nhau nhaûy muùa beân vöïc thaúm ñieâu linh cuûa söï soáng vaø söï cheát. Chuùng khoâng bieát raèng, caû voâ theå vaø toàn theå ñeàu laø nhö theå!
Töôûng theá laø ñuû. Caéc côù laøm sao, coù ai ñoù coøn “noái ñieâu” vôùi gioïng thieàn sö:
- Ai kieán giaûi sai thì phaït ba möôi heøo!
- Ai kieán giaûi ñuùng thì thöôûng ba möôi gaäy!”.
(lôøi baøn cuûa “lau laùch ñìu hiu”)
Toâi nghe nhö vaäy vaø toâi keå laïi nhö vaäy. Naøo gaäy, naøo heøo, haõy tha cho toâi!
Nuùi Hoøn Vöôïn,
Muøa Söông Traéng 2002
MINH ÑÖÙC - TRIEÀU TAÂM AÛNH
NGUYEÃN THIEÂN CHÖÔNG
T ieáng trong baùt ñóa, gioïng ngoaøi coû hoa...
LTG: Nguyeãn Thieân Chöông laø moät hoïa só vöøa laø moät ngheä só thö phaùp taøi hoa, nhieàu saùng taïo. Nhöng chuùng toâi khoâng phaûi môøi anh coäng taùc trong “Chöõ taâm trong thö phaùp” vôùi chæ coù theá, maø laø: Thieân Chöông laø ngöôøi coù caùi “taâm” vôùi ngheä thuaät. Nhöõng taùc phaåm anh vieát ra laø keát quaû cuûa söï taâm ñaéc, chaét loïc vaø caån troïng; laø nôi “bieåu hieän caùi ñeïp cuûa thö phaùp Vieät” coâ ñoïng trong laêng kính taâm hoàn ngöôøi ngheä só.
Vöøa qua, Nguyeãn Thieân Chöông ñaõ gôûi ñeán “chöõ Taâm trong thö phaùp” boán taùc phaåm vaø moät laù thö thay cho baøi vieát. Nhöõng taùc phaåm cuûa anh toâi ñaõ traân troïng söû duïng minh hoïa cho taäp saùch, coøn noäi dung thö laø nhöõng lôøi taâm huyeát. Thö gôûi cho taùc giaû taäp saùch, nhöng thöïc ra laø gôûi ñeán baïn ñoïc yeâu thö phaùp. Xin maïn pheùp ñaêng laïi nguyeân vaên döôùi ñaây cuõng laø caùch ñeå ñeán tay baïn ñoïc. Caûm nhaän laù thö theá naøo coøn tuøy vaøo caùi nhìn cuûa moãi ngöôøi, nhöng coù leõ neáu ñoïc sô qua, baïn seõ nghó noù khoâng maáy dính daùng ñeán ñeà taøi thö phaùp maø chuùng ta ñang baøn; nhöng neáu daønh thôøi gian ñeå ngaãm laïi, baïn seõ thaáy, ñoù laø “aån ngöõ” cuûa moät ngoøi buùt nhieàu traûi nghieäm, noù gôûi gaém ñeán chuùng ta raát nhieàu ñieàu töø suy nghó cuûa ngöôøi ngheä só thö phaùp; nhö caâu noùi cuûa Poân Eluya: “Töø chaân trôøi cuûa moät ngöôøi ñeán chaân trôøi cuûa taát caû...”.
* *
*
Thö gôûi chò Ñaêng Lan
Thöa chò!
Neáu ñöôïc pheùp thay theá baøi vieát veà “Thö phaùp” gì ñoù baèng caùch ghi laïi moät baøi thô thì hay cho toâi quaù chöøng. Vì thaät söï toâi coøn raát mô hoà veà caùi vaán ñeà maø chò ñaõ ñaët ra cho toâi, maëc duø toâi ñaõ chôi caùi troø chôi naøy töø raát laâu, töø khi troø chôi chöa coù ngöôøi ñaët teân.
Keå cho chò chuyeän naày. Toâi coù bieát moät con ngöôøi - OÂng Sôn Nuùi aån só cuoái cuøng treân ñoài thoâng Phöông Boái (chöõ cuûa nhaø baùo Quoác Vieät) - hoâm ngoài uoáng traø cuøng nhöõng ngöôøi baïn khaùc, caâu chuyeän laïi daãn tôùi caùi goïi laø “Thö phaùp Vieät”, OÂng Sôn Nuùi nhìn nhöõng böùc tranh chöõ cuûa toâi treo ñaâu ñoù treân vaùch nhaø vaø noùi baèng chaát gioïng laïnh baêng söông tuyeát: “Ñoù laø Thö Ngaùp”. Vaäy chöù “Thö Ngaùp” laø gì? Ai muoán töôøng taän yù nghóa cuûa noù thì haõy hoûi tröïc tieáp OÂng hoaëc tra töï ñieån. Coøn toâi thaät chaúng heà quan taâm tôùi teân goïi noù laø gì, nhöõng gì toâi ñaõ theå hieän cuõng chæ laø vui thoâi maø. Bieát ñaâu caùi nieàm vui ban sô cuûa troø chôi cuõng seõ maát vì nhöõng aùp ñaët cuûa töø ngöõ, heä thoáng... Rieâng toâi, luoân laéng nghe nhöõng nhaän xeùt nhö treân.
Thöa chò!
Baây giôø toâi xin nhaéc laïi baøi thô, baøi thô nhö moät mong muoán thay theá cho baøi vieát chò gôïi yù ñaõ noùi ôû treân, baøi thô roát cuøng toâi chæ muoán ghi laïi hai caâu:
“Than oâi röûa cheùn laø lôøi
Tieáng trong baùt ñóa, gioïng ngoaøi coû hoa”...
Ai ñaõ vieát caâu thô naøy? Thaät laø laï luøng.
Tôùi ñaây, coù leõ vaán ñeà ñaët ra laø laøm caùch naøo töø caùi vieäc röûa cheùn quaù ö thô moäng kia chuùng ta coù ñöôïc moät töông öùng. Nghe vaø thaáy TIEÁNG-LÔØI, vaø nöõa, ñaâu laø GIOÏNG? Caùi gioïng raát rieâng cuûa chính ta! Cuoái cuøng, xin chaøo chò vaø chuùc baèng an, neáu toâi coù laøm chò thaát voïng thì cuõng xin hoan hyû cho.
Thuû Ñöùc, thaùng 9/2002
Kính thö
NGUYEÃN THIEÂN CHÖÔNG
N guyeät ñình
TAÂM BAÁT TAÏI AN...
Ñoïc baûn thaûo “chöõ Taâm trong thö phaùp” cuûa Ñaêng Lan, toâi ñaõ thaáy ñöôïc caùi coâng phu tìm toøi, nghieân cöùu cuûa taùc giaû vaø toâi laáy laøm taâm ñaéc nhaát laø hai baøi “chöõ Taâm trong thö phaùp” vaø “Coù hay khoâng ngheä thuaät thö phaùp chöõ Vieät”.
- Chöõ “Taâm” thì haún roài, bôûi vì “Taâm baát taïi an, thò nhi baát kieán...”
- Ngheä thuaät “thö phaùp chöõ Vieät...” cuõng nhö caùc thöù chöõ khaùc “thö phaùp” ngheä thuaät, pheùp taéc cuûa caùch vieát ñaáy thoâi, vaãn raèng chöõ Haùn coù öu theá cuûa noù veà ñöôøng neùt, caáu truùc, nhöng moãi chöõ daãu vieát khoâng ñeïp cuõng coù duyeân roài.
Toâi lôùn leân sau thôøi kyø chöõ Haùn “möôøi ngöôøi ñi hoïc chín ngöôøi thoâi” laïi ñöôïc sinh ra trong moät nhaø maø taát caû caùc coät nhaø ñeàu treo caâu lieãn chöõ Haùn, hoûi caùc cuï veõ cho daêm ba chöõ ñoïc loûm boûm cho vui. Caøng veà sau chöõ Haùn caøng taøn luïi, hoaønh phi, lieãn ñoái trong caùc ñình chuøa, mieáu maïo, nhaø tö .v.v... xem nhö laø trang trí, ít ngöôøi ñoïc ñöôïc! Töø ñoù toâi coù moái öu tö, laøm sao maø chuyeån taûi nhöõng chöõ hay lôøi ñeïp cho nhieàu ngöôøi ñöôïc thöôûng ngoaïn cuõng baèng hình thöùc nhö xöa. Nhöng toâi chöa laøm ñöôïc. May thay vaøo nhöõng naêm giöõa thaäp kyû 70, toâi ñöôïc xem quyù sö “Huyeàn Khoâng” ñeà thô “chöõ Vieät” baèng möïc xaï, buùt loâng bay böôùm huyeàn aûo:
“Moät vaøi caâu thô treo gaùc gioù, bôûi khoùi yeân haø muø Taây hieân
Khaùch ñoïc coù bao giôø ra chöõ - Möïc lan maây nhaït maáy neùt huyeàn”.
“Chôït phong vaân gheù maùi chuøa, coû hoa yù Ñaïo, duyeân xöa taám loøng”.
“AÙo vaøng traêng hay söông pha, möøng huynh goùt moäng ta baø veà chôi”
Toâi beøn nghó thaàm: AØ, ñaây roài mình hoïc caùch naøy ñeå vieát ñoái, lieãn, hoaønh phi, thô baèng chöõ Vieät (maãu töï Latinh)* ñeå cho moïi ngöôøi ñeàu ñoïc ñöôïc ñeàu thöôûng thöùc ñöôïc vaø chuùng toâi vieát, vieát say söa. Hôn chuïc naêm laïi ñaây ôû Hueá “thuø taïc, vaõng lai” “thö phaùp chöõ Vieät” cuõng khaù phoå bieán.
Toâi tin raèng “thö phaùp chöõ Vieät coù caùi öu theá cuûa noù laø “ñaïi chuùng”. Nhöng cuõng phaûi nhôù raèng “thö phaùp chöõ Vieät” caàn chaét loïc vaø chuyeån taûi nhöõng gì coù ích cho Ñaïo cho Ñôøi.
Vôùi tinh thaàn ñoù, toâi tin töôûng taäp saùch “chöõ Taâm trong thö phaùp” khi xuaát baûn seõ thaønh coâng vaø goùp ích khoâng nhoû cho vaên hoùa ñöông ñaïi.
Hueá ngaøy 11-08-2002
NGUYEÄT ÑÌNH
* Cuï Traàn Quyù Caùp tröôùc ñaây coù caâu thô, xem nhö tuyeân ngoân cuûa chöõ Vieät.
“Chöõ Quoác ngöõ laø hoàn cuûa nöôùc
Phaûi ñem ra trình tröôùc daân ta
Saùch AÂu Myõ, saùch Chi na
Chöõ kia nghóa noï dòch ra toû töôøng”
Theá thì haø côù chi laïi khoâng duøng chöõ Vieät ñeå chôi “thö phaùp”?
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
