Trung tm Hç trî Nghiªn cøu Chu ¸

Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®· thóc ®Èy c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, gãp phÇn c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ë c¸c khu vùc ven ®« còng diÔn ra nhanh vµ m¹nh, ®êi sèng cña ng­êi d©n d­îc n©ng cao ®ång thêi còng lµm t¨ng ®¸ng kÓ khèi l­îng n­íc th¶i ®« thÞ. Trong thµnh phè hiÖn nay cã mét sè l­îng kh«ng nhá c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp ®­îc x©y dùng tõ nh÷ng n¨m 60 víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu, kh«ng cã hÖ thèng xö lý n­íc th¶i ®· g©y ra sù « nhiÔm m«i tr­êng ®Æc biÖt lµ m«i tr­êng n­íc. N­íc th¶i ®« thÞ qua hÖ thèng tho¸t n­íc cña thµnh phè x¶ vµo hÖ thèng s«ng trong vµ ven ®« thÞ, phÇn lín chóng ®­îc sö dông ®Ó t­íi ruéng vµ nu«i thuû s¶n, phÇn cßn l¹i x¶ vµo hÖ thèng ao, hå vµ ngÊm xuèng ®Êt. N­íc th¶i ®« thÞ chøa nhiÒu ®éc tè vµ kim lo¹i nÆng ch¶y vµo hÖ thèng s«ng tho¸t n­íc cña thµnh phè lµ nguyªn nh©n g©y « nhiÔm nguån n­íc t­íi. §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng cña vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi, ®Æc biÖt t¹i nh÷ng vïng sö dông n­íc th¶i ®Ó trång rau cung cÊp cho Thµnh phè Hµ Néi.

ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam, n­íc th¶i ®« thÞ ®· vµ ®ang ®­îc sö dông vµo môc ®Ých n«ng nghiÖp. ë thµnh phè Uppsala (Thôy §iÓn), n­íc th¶i sau khi xö lý b»ng hå sinh häc ®­îc t­íi cho c©y “N¨ng l­îng-Energy”, cßn ë Anh vµ CHLB §øc ngay tõ ®Çu thÕ kû 19 ®· x©y dùng nh÷ng c¸nh ®ång chuyªn t­íi n­íc th¶i ®· ®­îc xö lý c¬ häc. Sang ®Çu thÕ kû 20, chØ tÝnh riªng Ch©u ¢u ®· cã 80.000 - 90.000 ha ®Êt n«ng nghiÖp ®­îc t­íi b»ng n­íc th¶i ®« thÞ. ë Mü, hå sinh häc ®ang ®­îc sö dông ®Ó xö lý n­íc th¶i c«ng nghiÖp thùc phÈm, giÊy, hãa chÊt, s¶n xuÊt dÇu löa. Mét phÇn n­íc th¶i sau khi xö lý ë hå sinh häc ®­îc ®æ vµo s«ng hå tù nhiªn, mét phÇn lín cßn l¹i ®­îc sö dông vµo môc ®Ých t­íi tiªu. ë óc, toµn bé n­íc th¶i cña thµnh phè Melbourne ®­îc xö lý b»ng hå sinh häc, sau ®ã chóng ®­îc sö dông ®Ó t­íi c©y t¹i c¸c khu ®« thÞ vµ trång c©y c¶nh [27].

Th«n B»ng B, quËn Hoµng Mai, Hµ néi cã thÓ ®­îc coi lµ mét vïng sinh th¸i ®Æc tr­ng ven ®« thÞ ë ®ång b»ng chÞu ¶nh h­ëng cña n­íc th¶i ®« thÞ. N­íc th¶i ®« thÞ ®· vµ ®ang ®­îc sö dông ®Ó t­íi cho lóa, rau mµu vµ nu«i c¸. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña TrÞnh ThÞ Thanh, NguyÔn Xu©n Thµnh, hoÆc cña Vò QuyÕt Th¾ng, hay cña ViÖn M«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Òu cho thÊy n­íc th¶i ®« thÞ lµ nguån n­íc chÝnh cung cÊp cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña nhiÒu x· däc theo c¸c con s«ng T« LÞch, Kim Ng­u vµ ven hå Yªn Së. ViÖc sö dông n­íc th¶i trong n«ng nghiÖp ®· cã nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng rau, c¸ vµ søc kháe céng ®ång.

Sö dông n­íc th¶i ®Ó trång rau lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thùc tÕ ®Æt ra cÇn gi¶i quyÕt nh»m b¶o vÖ m«i tr­êng vµ søc khoÎ con ng­êi. NhiÒu nghiªn cøu ®· cho thÊy, tÝnh chÊt n­íc th¶i ®« thÞ ®ang diÔn biÕn theo chiÒu h­íng kh«ng cßn phï hîp víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ viÖc canh t¸c rau nãi riªng. Bªn c¹nh nh÷ng hËu qu¶ ®éc h¹i do thùc phÈm nhiÔm ®éc g©y ¶nh h­ëng cÊp tÝnh ®Õn søc khoÎ con ng­êi cßn cã nh÷ng ¶nh h­ëng m·n tÝnh. Nh×n chung, nh÷ng ¶nh h­ëng nµy rÊt nguy hiÓm, do tÝnh chÊt nguy h¹i mang tÝnh tiÒm Èn vµ th­êng chØ biÓu hiÖn khi søc khoÎ con ng­êi suy yÕu, khi hµm l­îng chÊt ®éc tÝch ®äng trong c¬ thÓ tíi møc ®é nhÊt ®Þnh nµo ®ã.

HiÖn nay, nhu cÇu rau nãi chung vµ nhu cÇu vÒ rau s¹ch nãi riªng ngµy cµng t¨ng. ë Hµ Néi b×nh qu©n mçi ngµy tiªu thô kho¶ng 200 tÊn rau qu¶ c¸c lo¹i. PhÇn lín rau ®­îc s¶n xuÊt ë nh÷ng vïng l©n cËn vµ ®­îc tiªu thô trong thµnh phè ch­a qua gi¸m ®Þnh chÊt l­îng. Cïng víi nh÷ng nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ vai trß cña vÖ sinh an toµn thùc phÈm, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÊt l­îng cña c¸c lo¹i thùc phÈm trong ®ã cã rau xanh ngµy cµng ®­îc x· héi ®Æc biÖt quan t©m. Do vËy ®Ò tµi nghiªn cøu « nhiÔm m«i tr­êng lµng nghÒ trång rau ngo¹i thµnh Hµ Néi ®­îc ®Æt ra nh»m lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn.

Th«n B»ng B thuéc ph­êng Hoµng LiÖt cã kho¶ng 7,1 ha ®Êt trång rau n­íc (rau rót, rau muèng, rau cÇn, rau c¶i xoong), 40ha ®Êt trång rau c¹n (hµnh, c¶i xanh, mïng t¬i, ng¶i cøu, rau diÕp, xµ l¸ch, c¸c lo¹i rau th¬m), 28ha ®Êt trång lóa vµ 2,0ha mÆt n­íc ®Ó nu«i c¸. Nguån cÊp n­íc chÝnh ®Ó trång rau, lóa vµ nu«i c¸ cña th«n B»ng B lµ s«ng T« LÞch.

- §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng vïng trång rau cã sö dông n­íc th¶i s«ng T« LÞch ®Ó t­íi.

- T×m hiÓu c¸c nguån g©y « nhiÔm

- §­a ra c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÔm

1. 
   X¸c ®Þnh møc ®é « nhiÔm ®èi víi m«i tr­êng ®Êt, m«i tr­êng n­íc, m«i tr­êng kh«ng khÝ vµ trong rau t¹i th«n B»ng B, ph­êng Hoµng LiÖt, quËn Hoµng Mai, Hµ Néi
   
2. 
   X¸c ®Þnh râ nguån g©y « nhiÔm kim lo¹i nÆng
   
3. 
   §Ò xuÊt, kiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p c¶i thiÖn t×nh h×nh « nhiÔm.
   

1.1. Nh÷ng kh¸i niÖm liªn quan ®Õn m«i tr­êng n«ng th«n vïng trång rau ngo¹i thµnh Hµ Néi

- M«i tr­êng n«ng th«n: M«i tr­êng n«ng th«n bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hÖ thèng sinh th¸i n«ng nghiÖp, ®Õn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ sö dông c¸c lo¹i tµi nguyªn, ®Êt n­íc, rõng, ®a d¹ng sinh häc, tµi nguyªn con ng­êi c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i, nguån gen n«ng nghiÖp. ViÖc sö dông ph©n bãn, ho¸ chÊt BVTV vµ diÖt cá, nh÷ng ®iÒu kiÖn canh t¸c vµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng sèng nh­ kh¶ n¨ng cÊp n­íc s¹ch, vÖ sinh m«i tr­êng, d©n trÝ vµ gi¸o dôc, hiÖn t­îng mï ch÷ vµ c¸c ho¹t ®éng ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång, c¸c bÖnh dÞch, c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n vµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ, x· héi kh¸c.

- Làng nghÒ trång rau ngo¹i thµnh Hµ néi:

Lµng nghÒ lµ côm tõ chØ nh÷ng th«n lµng cã nghÒ s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã, vÝ dô nh­ lµng nghÒ t¸i chÕ ch×, lµng nghÒ ®óc ®ång, lµng nghÒ chuyªn trång rau n»m ë ven ®« thÞ nh­ vïng Thanh Tr×, lµng trång hoa T©y Tùu… Trong giíi h¹n cña ®Ò tµi nµy chØ tiÕn hµnh nghiªn cøu ®èi víi th«n B»ng B quËn Hoµng Mai, Hµ Néi, níi cã nghÒ trång rau xanh cung cÊp cho thÞ tr­êng Hµ Néi

- ¤ nhiÔm lµng nghÒ trång rau: Do ho¹t ®éng s¶n xuÊt rau cã sö dông ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt, ph©n bãn, n­íc t­íi mµ rau cã thÓ bÞ nhiÔm bÈn c¸c lo¹i vi sinh vËt g©y h¹i, c¸c ho¸ chÊt cã ®éc tÝnh, kim lo¹i nÆng...

- Rau an toµn vïng ngo¹i thµnh Hµ néi: Do nhu cÇu sö dïng rau an toµn cña céng ®ång nãi chung vµ cña thñ ®« Hµ Néi nãi riªng, diÖn tÝch ®Êt trång rau an toµn cña vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi ngµy cµng ®­îc më réng. Nh÷ng vïng nµy ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l­îng ®Êt, n­íc t­íi vµ tu©n thñ nghiªm ngÆt qui tr×nh trång rau an toµn do Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ®­a ra. S¶n phÈm tr­íc khi ®­a ra thÞ tr­êng ®­îc kiÓm ®Þnh chÊt l­îng vµ tiÕn tíi ®­îc d¸n nh·n sinh th¸i.

HiÖn nay, víi chñ tr­¬ng lín cña §¶ng vµ nhµ n­íc trong n«ng nghiÖp lµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt, ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ vµ xóc tiÕn thÞ tr­êng, trong ®ã thÞ tr­êng lµ vÊn ®Ò xuyªn suèt, lµ c¬ së ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu, lµ c¨n cø ®Ó ®Þnh h­íng cho khoa häc c«ng nghÖ nh»m t¹o cho n«ng nghiÖp n­íc ta trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ h­íng ra xuÊt khÈu cã b­íc ph¸t triÓn vÒ chÊt, t¨ng tr­ëng cao, hiÖu qu¶ vµ c¹nh tranh bÒn v÷ng.

Tuy vËy, b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, n«ng nghiÖp n«ng th«n n­íc ta ®ang ®øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch lín. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ã lµ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn liªn quan ®Õn n«ng nghiÖp ®ang cã nguy c¬ bÞ suy tho¸i. M«i tr­êng n«ng th«n ®ang ®øng tr­íc nguy c¬ bÞ « nhiÔm do ®iÒu kiÖn vÖ sinh vµ c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, céng thªm viÖc sö dông kh«ng hîp lý c¸c lo¹i ho¸ chÊt vµ ph©n bãn trong n«ng nghiÖp.

Mét sè vïng cã nghÒ tiÓu thñ c«ng, lµng nghÒ truyÒn thèng vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn ph¸t triÓn còng lµm m«i tr­êng bÞ « nhiÔm nÆng do viÖc thu gom vµ xö lý chÊt th¶i hÇu nh­ kh«ng ®­îc kiÓm so¸t. Do ®ã, ®¹i héi VIII cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ ®Æc biÖt coi träng CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n. §ã còng lµ nh÷ng ®Þnh h­íng c¬ b¶n cña ®­êng lèi ph¸t triÓn ®Êt n­íc trong nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI mµ §¹i héi IX cña §¶ng ®· chØ ra.

§Ó thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng nµy, cÇn ®Æc biÖt quan t©m vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng n«ng th«n, ®Æc biÖt viÖc sö dông kh«ng hîp lý c¸c nguån tµi nguyªn, c¸c chÊt th¶i sinh ho¹t do con ng­êi t¹o ra tõ lµng nghÒ t¸c ®éng ®Õn hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp vµ chÊt l­îng m«i tr­êng sèng

Ven ®« lµ kiÓu sinh th¸i ®Æc thï cña nh÷ng vïng n«ng th«n gÇn c¸c ®« thÞ lín, chÞu t¸c ®éng vÒ nhiÒu mÆt tõ tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi v¨n ho¸, lµm thay ®æi nÕp sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt thuÇn n«ng còng nh­ thay ®æi c¶nh quan m«i tr­êng do nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng, hÖ thèng giao th«ng, hÖ thèng n­íc th¶i s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t g©y nªn.

§Þa h×nh, ®Þa m¹o cña kiÓu m«i tr­êng sinh th¸i ven ®« tuú thuéc nhiÒu vµo vÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c ®« thÞ - ë phÝa B¾c hay Nam, miÒn nói, cao nguyªn, trung du hay ®ång b»ng...

§iÒu kiÖn khÝ hËu thuû v¨n nãi chung tuú thuéc vµo vÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c ®« thÞ mµ nã phô thuéc. Nh­ng ®Æc ®iÓm chung vÒ khÝ hËu vïng ven ®« chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c ho¹t ®éng vïng ®« thÞ, ®iÒu chung nhÊt lµ nhiÖt ®é kh«ng khÝ ven ®« th­êng cao h¬n c¸c vïng xa thµnh phè, chÞu ¶nh h­ëng m­a th­êng x¶y ra lôt ngËp côc bé.

Nguån n­íc vïng ven ®« chÞu ¶nh h­ëng « nhiÔm n­íc th¶i c«ng nghiÖp vµ sinh ho¹t cña thµnh phè, ngoµi ra cßn bÞ « nhiÔm do chÝnh viÖc s¶n xuÊt ë n«ng th«n trong ®ã cã tiÓu thñ c«ng nghiÖp, ch¨n nu«i vµ trång trät.

NghÒ ch¨n nu«i vµ thñ c«ng nghiÖp vïng ven ®« th­êng ph¸t triÓn rÊt m¹nh, do ®ã nhu cÇu sö dông n­íc còng rÊt lín vµ viÖc khoan giÕng lÊy n­íc ngÇm lµ phæ biÕn, sau khi sö dông, n­íc th¶i th­êng ®­îc x¶ trµn lan ra hÖ thèng cèng tho¸t n­íc (th­êng lµ lé thiªn) vµ ch¶y ra hÖ thèng m­¬ng m¸ng t­íi tiªu, ra c¸c hå ao, nhiÒu n¬i lµ ao tï, n­íc ®äng g©y « nhiÔm nÆng nÒ vÒ nguån n­íc vµ kh«ng khÝ. Sù « nhiÔm n­íc th¶i tõ s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t lµ vÊn ®Ò nghiªm träng nhÊt cña tÊt c¶ c¸c vïng ven ®«, nhÊt lµ c¸c ®« thÞ lín, v× n­íc mÆt bÞ « nhiÔm, nªn ng­êi d©n ngo¹i thµnh ®· khoan giÕng kh¾p n¬i ®Ó lÊy n­íc ngÇm, do ®ã nguån n­íc ngÇm còng bÞ « nhiÔm l©y vµ ngµy cµng c¹n kiÖt, ®Æc biÖt khi cã óng lôt côc bé, nhiÒu khi n­íc th¶i « nhiÔm trµn th¼ng vµo trong giÕng.

V× vËy ®Ó b¶o ®¶m m«i tr­êng vïng ven ®« trong s¹ch tr­íc hÕt ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nguån n­íc s¹ch vµ xö lý n­íc th¶i. Nh÷ng c«ng viÖc nµy liªn quan nhiÒu ®Õn quy ho¹ch sö dông ®Êt, ®Æc biÖt lµ quy ho¹ch x©y dùng.

§Æc ®iÓm c¸c lo¹i ®Êt ven ®« phô thuéc vµo vÞ trÝ ®Þa lý cña ®« thÞ, ®Æc biÖt chÞu ¶nh h­ëng cña chÊt th¶i sinh ho¹t vµ c«ng nghiÖp, trong ®ã cã chÊt th¶i r¾n vµ n­íc th¶i.

NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, chÊt th¶i cµng nhiÒu vµ rÊt ®a d¹ng, trong ®ã cã nh÷ng chÊt ho¸ häc ®éc h¹i ®· x©m nhËp vµo ®Êt, vµo n­íc vµ kh«ng khÝ.

HiÖn nay chÊt th¶i cã chøa nhùa PE, PVC ®ang lµ nguy c¬ trùc tiÕp cho mäi vïng ®Êt ngo¹i thµnh, nh÷ng chÊt « nhiÔm tõ chÊt th¶i x©m nhËp vµo ®Êt ®· tiªu diÖt nhiÒu lo¹i vi sinh vËt cã Ých trong ®Êt lµm cho ®Êt chai cøng, mÊt kÕt cÊu vµ tho¸i ho¸ nhanh.

Ngoµi ra tÝnh chÊt ®Êt ven ®« cßn chÞu ¶nh h­ëng kiÕn tróc ®« thÞ thu hÑp ®Êt n«ng nghiÖp vµ bÞ bao v©y lµm thay ®æi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nh÷ng khu ®Êt bÞ “thung lòng ho¸” ®Êt th­êng bÞ gl©y nhiÒu h¬n, tÝch luü chÊt h÷u c¬ vµ c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i cao h¬n.

C¬ cÊu c©y trång ë vïng n«ng th«n ven ®« th­êng thay ®æi theo nhu cÇu cña thµnh phè, v× vËy diÖn tÝch lóa gi¶m, diÖn tÝch rau mµu, hoa, c©y ¨n tr¸i t¨ng lªn, viÖc sö dông ho¸ chÊt lµm ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, thuèc kÝch thÝch sinh tr­ëng t¨ng cao, d­ l­îng ho¸ chÊt ®éc h¹i ®ã ®· x©m nhËp vµo ®Êt lµm thay ®æi hoµn toµn tÝnh chÊt ®Êt vïng ven ®« so víi c¸c ®Êt cïng lo¹i ë nh÷ng n¬i kh¸c.

Nh÷ng vïng ven ®« thÞ lµ nh÷ng n¬i rÊt nh¹y c¶m vÒ m«i tr­êng, v× bÞ ¶nh h­ëng cña viÖc ph¸t triÓn ®« thÞ t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn t­ nhiªn, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, vµ ë ®©y sù thay ®æi m«i tr­êng sinh th¸i x¶y ra rÊt nhanh. V× vËy, nh÷ng vïng n«ng th«n ven ®« ph¶i høng chÞu sù « nhiÔm m«i tr­êng ë nh÷ng møc ®é vµ tÝnh chÊt kh¸c nhau, ch¼ng h¹n, huyÖn Nghi Léc - ngo¹i vi thµnh phè Vinh bÞ n¹n « nhiÔm chÝnh tõ chÊt th¶i r¾n, huyÖn Thanh Tr× - ngo¹i thµnh Hµ Néi bÞ « nhiÔm chñ yÕu tõ n­íc th¶i.

C¬ cÊu vµ tæ chøc s¶n xuÊt ë c¸c vïng ven ®« thay ®æi ®· lµm m«i tr­êng thay ®æi, thay v× trång lóa, n«ng d©n ®· h­íng tíi nh÷ng ngµnh nghÒ cã thu nhËp cao h¬n do nhu cÇu cña thµnh phè nh­ rau mµu, hoa vµ c©y ¨n tr¸i, c¸c nghÒ thñ c«ng, ®å gç, c¬ khÝ nhá, ph¸t triÓn ch¨n nu«i c¸, bß s÷a...

Nh÷ng thay ®æi ®ã ®· biÕn ®Êt lóa n­íc thµnh ®Êt c©y trång c¹n, thµnh nÒn nhµ x­ëng, thµnh ao hå nu«i c¸, thµnh chuång tr¹i bß gµ...lµm cho tÝnh chÊt ®Êt bÞ x¸o trén, chÕ ®é n­íc trong ®Êt thay ®æi vµ kÌm theo lµ th¶m thùc vËt thay ®æi.

HÖ thèng ®­êng giao th«ng lín, nhµ cao tÇng vµ nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng lín nh­ c¸c khu c«ng nghiÖp... ®· lµm thay ®æi tiÓu khÝ hËu vïng n«ng th«n ngo¹i thµnh.

§Ó b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i cho c¸c vïng ngo¹i vi thµnh phè - nhÊt lµ c¸c thµnh phè lín cÇn ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng ¸n quy ho¹ch ®« thÞ vµ quy ho¹ch s¶n xu©t dµi h¹n vµ hîp lý.

1.2. §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi cña ®Þa ph­¬ng

1.2.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn

• VÞ trÝ ®Þa lý, ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh

VÒ vÞ trÝ ®Þa lý, quËn Hoµng Mai lµ quËn míi cña thµnh phè Hµ Néi, ®­îc t¸ch ra tõ huyÖn Thanh Tr× vµo n¨m 2003, cã diÖn tÝch 9.800 ha, bao gåm 24 ph­êng, trong ®ã cã ph­êng Hoµng LiÖt (H×nh 1). Ph­êng Hoµng LiÖt cã 5 th«n lµ B»ng A, B»ng B, Tø Kú, Ph¸p V©n vµ Linh §µm. Th«n B»ng B c¸ch trung t©m thñ ®« Hµ Néi 10 km vÒ phÝa Nam, víi to¹ ®é 20⁰ 95’37’’ ®Õn 20⁰ 96’08’’ vÜ ®é B¾c, 105⁰ 82’15’’ ®Õn 105⁰ 83’60’’ kinh ®é §«ng. PhÝa B¾c th«n B»ng B gi¸p hå Linh §µm; phÝa Nam gi¸p ph­êng Tam HiÖp; phÝa §«ng gi¸p ph­êng Tùu LiÖt; phÝa T©y gi¸p th«n B»ng A [27].

Hå Linh §µm lµ mét vïng ®Êt ngËp n­íc kh¸ lín víi diÖn tÝch kho¶ng 74 ha, thuéc sù qu¶n lý cña x·. §©y lµ n¬i nu«i trång thuû s¶n (th¶ c¸), t¹o c¶nh quan m«i tr­êng, ®iÒu hoµ khÝ hËu vµ ®iÒu hoµ n­íc m­a cho khu vùc. Víi d¹ng ®Þa h×nh lµ ®ång b»ng tÝch tô s«ng - hå - ®Çm lÇy, t­¬ng ®èi tròng h¬n so víi c¸c th«n kh¸c, B»ng B rÊt thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ trång rau n­íc.

• §Æc ®iÓm khÝ hËu

Lµ mét vïng thuéc ®ång b»ng s«ng Hång, Thanh Tr× nãi chung vµ B»ng B nãi riªng lµ khu vùc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, bÞ chi phèi bëi hai h­íng giã chÝnh lµ §«ng B¾c vµ §«ng Nam. Giã §«ng B¾c thæi tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau, cßn giã §«ng Nam thæi tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10. Hµng n¨m cã hai mïa râ rÖt lµ mïa hÌ vµ mïa ®«ng. Mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3, mïa m­a tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 11 [23].

H×nh 1. B¶n ®å khu vùc nghiªn cøu (QuËn Hoµng Mai, Hµ Néi)

- L­îng m­a: L­îng m­a trung b×nh trong n¨m tõ 1600 - 1800 mm, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c th¸ng mïa m­a 6, 7, 8 vµ 9 ( chiÕm 80% - 90%). N¨m cao nhÊt ®¹t tíi 2000 - 2200 mm. Do ®Þa h×nh Hµ Néi dèc tõ B¾c xuèng Nam nªn ngoµi l­îng m­a t¹i chç, cßn cã l­îng n­íc tõ néi thµnh dån vÒ lµm t¨ng kh¶ n¨ng óng ngËp trong vïng [23].

- L­îng bèc h¬i: l­îng bèc h¬i hµng n¨m thay ®æi tõ 970,3 mm ®Õn 1126,7 mm, trung b×nh nhiÒu n¨m lµ 1025,5 mm. Th­êng tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3 lµ thêi kú l­îng bèc h¬i cao h¬n, lµ thêi kú hôt n­íc [23].

- NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh n¨m tõ 23⁰C - 28⁰C. Thêi gian nãng nhÊt lµ c¸c th¸ng 6, 7, 8 vµ l¹nh nhÊt vµo c¸c th¸ng 12 vµ th¸ng 1[23].

- §é Èm kh«ng khÝ kh¸ cao vµ t­¬ng ®èi b×nh æn, tõ 80% - 88%. Trong mïa m­a, ®é Èm rÊt lín, cã khi trªn 90%. Mïa ®«ng l¹nh do ¶nh h­ëng cña giã mïa §«ng B¾c, ®é Èm kh«ng khÝ gi¶m, gi¸ trÞ nhá nhÊt vµo th¸ng 12. §é Èm trung b×nh n¨m lµ 81% rÊt thÝch hîp cho trång c¸c lo¹i rau xanh.

• Thæ nh­ìng

§Æc ®iÓm c¸c lo¹i ®Êt chÝnh ë huyÖn Thanh Tr×:

- §Êt c¸t: h×nh thµnh do sù båi tô cña s«ng Hång, t¹o thµnh cån c¸t däc bê s«ng. Lo¹i ®Êt nµy hµng n¨m bÞ ngËp tõ hai ®Õn ba th¸ng, l¹i nghÌo dinh d­ìng, nghÌo mïn, nªn ®­îc sö dông chÝnh vµo viÖc khai th¸c cho x©y dùng.

- §Êt phï sa ®­îc båi hµng n¨m do l¾ng ®äng phï sa cña hÖ thèng s«ng Hång, mçi n¨m ®­îc båi thªm líp dµy 2 - 5 cm. §Êt mµu n©u t­¬i, thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ, th­êng lµ c¸t pha thÞt nhÑ, t¬i xèp, hµm l­îng dinh d­ìng tèt nh­ng l¹i nghÌo mïn vµ ®¹m (mïn tõ 0,5 – 1,5 %).

- §Êt phï sa kh«ng ®­îc båi hµng n¨m lµ ®Êt phï sa s«ng Hång hiÖn nay ®· tho¸t ly sù båi tô do hÖ thèng ®ª ng¨n c¸ch. Lo¹i ®Êt nµy chØ cã mét diÖn tÝch nhá ë Thanh Tr×.

- §Êt phï sa gley: ®Êt phï sa gley ®­îc h×nh thµnh t¹i ch©n ®Êt tròng, khã tiªu n­íc. Trong hÖ thèng ®Êt lu«n x¶y ra t×nh tr¹ng yÕm khÝ do ®ã tån t¹i hydroxit cña c¸c nguyªn tè Fe, Al, Mn, Ti, Ni ... ë ho¸ trÞ thÊp. C¸c t¹p chÊt nµy cïng víi chÊt h÷u c¬ t¹o mét tÇng ®Êt dÎo, dÝnh chÆt, bÝ, mµu xanh x¸m.

- §Êt phï sa óng n­íc: lµ lo¹i ®Êt phï sa óng n­íc quanh n¨m yÕm khÝ nªn ®Êt bÞ gley m¹nh trªn toµn phÉu diÖn. §Êt cã mµu ®en, thµnh phÇn c¬ giíi nÆng, chua Ýt, hµm l­îng chÊt h÷u c¬ cao, ®¹m cao. Hµm l­îng l©n, kali trung b×nh [24].

• Thuû v¨n

Thanh Tr× cã s¸u dßng ch¶y chÝnh lµ: s«ng Hång, s«ng NhuÖ vµ bèn con s«ng tho¸t n­íc cña Hµ Néi. S«ng Hång ë phÝa §«ng cã chiÒu dµi qua huyÖn lµ 15 km, s«ng NhuÖ ë phÝa T©y Nam víi chiÒu dµi qua huyÖn lµ 4 km. C¸c s«ng T« LÞch, Lõ, Kim Ng­u vµ SÐt t¹o thµnh mét m¹ng l­íi tho¸t n­íc th¶i vµ n­íc m­a cho néi thµnh Hµ néi [23].

Th«n B»ng B lµ mét trong n¨m th«n cña x· Hoµng LiÖt, cã dßng s«ng T« LÞch ch¶y qua vµ ®©y còng lµ nguån cung cÊp n­íc t­íi chÝnh cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña c¶ th«n.

Каталог: jspui -> bitstream -> 123456789
123456789 -> Nguyễn Ngọc Lý Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về Môi trường và Cộng đồng
123456789 -> Vò Quúnh Thu Cao häc K18
123456789 -> Khoa Báo chí Đhkhxh&NV
123456789 -> Acknowledgements
123456789 -> Danh mục chữ viết tắT
123456789 -> Chương TỔng quan vật liệu mao quản trung bình (mqtb) trật tự 1 Giới thiệu chung
123456789 -> Khoa hóa họC (141 142 báo cáo)

tải về 0.79 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: