Trung tm Hç trî Nghiªn cøu Chu ¸



tải về 0.79 Mb.
trang6/7
Chuyển đổi dữ liệu19.08.2016
Kích0.79 Mb.
#23938
1   2   3   4   5   6   7



Ghi chó: *) Ng­ìng cña Céng Hoµ Liªn Bang §øc

Theo ng­ìng « nhiÔm kim lo¹i nÆng trong ®Êt TCVN 7209-2002 vµ cña Céng Hßa Liªn Bang §øc (Pb 70; Cd 2; As 12; Hg 2 mg/kg) th× ®Êt ë th«n B»ng B ch­a bÞ « nhiÔm c¸c nguyªn tè Pb, Cd vµ Hg. Riªng As cã 4/40 mÉu cã hµm l­îng v­ît qu¸ ng­ìng cho phÐp ®èi víi ®Êt n«ng nghiÖp, trong ®ã cã 3 mÉu trång rau c¹n. Hµm l­îng As trong ®Êt kh«ng kh¸c nhau nhiÒu gi÷a c¸c khu vùc trång rau trong th«n do As n»m ë nh÷ng phÇn tö linh ®éng cña n­íc t­íi; vµo mïa m­a cã thÓ c¶ c¸nh ®ång bÞ ngËp n­íc; chÕ ®é lu©n canh c©y trång trong n¨m... Sè liÖu ®o pH cho thÊy ®Êt ë ®©y cã pH dao ®éng trong kho¶ng tõ 6,5 - 7,5 nªn As tån t¹i chñ yÕu ë d¹ng Ca3(AsO4)2. Kh¶ n¨ng linh ®éng cña asen t¨ng khi ®Êt ë d¹ng khö v× khi ®ã As ho¸ trÞ 5 chuyÓn sang d¹ng As ho¸ trÞ 3 lµ asenÝt cã kh¶ n¨ng hoµ tan gÊp 5 - 10 lÇn asenat.

Ngoµi ra, mét sè mÉu (2.7, 3.6 vµ 3.9 ) cã hµm l­îng As gÇn tíi ng­ìng cho phÐp. Chøng tá ®Êt khu vùc nghiªn cøu ®ang diÔn ra qu¸ tr×nh tÝch luü As.

Nghiªn cøu kh¸c cña Hµ M¹nh Th¾ng, Ph¹m Quang Hµ, 2005 [11] vÒ ¶nh h­ëng cña th©m canh ®Õn hµm l­îng KLN tÝch luü trong ®Êt vµ rau ¨n l¸ ngo¹i thµnh Hµ Néi (Gia L©m, §«ng Anh, Tõ Liªm, Thanh Tr×, Th­êng TÝn – Hµ T©y) cho thÊy ®Êt trång rau ë nh÷ng vïng nµy ®­îc coi lµ s¹ch, ch­a cã biÓu hiÖn « nhiÔm KLN v­ît qu¸ tiªu chuÈn ViÖt Nam (TCVN 7209-2002). Tuy nhiªn ®· cã biÓu hiÖn cña sù tÝch tô c¸c KLN nh­ Cu, Pb, Zn, Cd trong ®Êt râ nÐt nhÊt lµ c¸c vïng cã møc ®Çu t­ th©m canh cao nh­ Tõ Liªm, Gia L©m th× hµm l­îng c¸c KLN nµy ®Òu cao h¬n c¸c vïng cã møc ®Çu t­ thÊp h¬n nh­ §«ng Anh, Th­êng TÝn. MÆt kh¸c, kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt vµ rau còng cho thÊy víi tÊt c¶ c¸c KLN nghiªn cøu ®Òu cho hµm l­îng cao nhÊt ë Thanh Tr× v× ®©y lµ khu vùc tròng nhÊt cña Hµ Néi, chÞu nhiÒu t¸c ®éng cña chÊt th¶i ®« thÞ ®Æc biÖt lµ n­íc th¶i cña c¸c nhµ m¸y.

4.4. ChÊt l­îng n«ng s¶n

Rau trång t¹i B»ng B ®­îc b¸n trùc tiÕp ra chî hoÆc th«ng qua mét sè n«ng d©n b¸n bu«n hoÆc b¸n lÎ t¹i th«n, c¸c chî Tam HiÖp, V¨n §iÓn, chî M¬, chî Tùu, chî §ång Xu©n, Tr­¬ng §Þnh, Linh §µm... trong ®ã chî M¬ lµ n¬i b¸n ®­îc nhiÒu nhÊt.

Do thu nhËn ®­îc th«ng tin tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau vÒ chÊt l­îng rau trång t¹i khu vùc Hoµng Mai, Thanh Tr×, ng­êi tiªu dïng cã nh÷ng nhËn ®Þnh vµ øng xö nh­ sau:

- Ng¹i mua rau trång t¹i Hoµng Mai nãi chung vµ B»ng B nãi riªng

- ThËn träng h¬n khi mua rau ë c¸c chî phÝa Nam Hµ Néi (c¸c khu vùc Ng· T­ Së, Ng· T­ Väng, V¨n §iÓn…). Ng­êi tiªu dïng th­êng hái vÒ nguån gèc cña rau

- NhËn ®Þnh ®¬n gi¶n cña ng­êi tiªu dïng vÒ rau ë Hoµng Mai, Thanh Tr× lµ bÈn do sö dông n­íc th¶i thµnh phè Hµ Néi.

§Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng rau trång t¹i B»ng B, chóng t«i ®· tiÕn hµnh lÊy 37 mÉu rau t¹i 35 vÞ trÝ kh¸c nhau, trong ®ã:

- LÇn 1 lÊy 21 mÉu (riªng vÞ trÝ lÊy mÉu 1.4 vµ 1.18, mçi vÞ trÝ lÊy hai mÉu rau: mét mÉu lÊy phÇn th©n, l¸ vµ mét mÉu lÊy phÇn rÔ )

- LÇn 2 lÊy 6 mÉu vµ lÇn 3 lÊy 10 mÉu.

C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch hµm l­îng kim lo¹i nÆng trong rau trång t¹i B»ng B lÇn 1 ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 13.



B¶ng 13: KÕt qu¶ ph©n tÝch hµm l­îng kim lo¹i nÆng trong c¸c mÉu rau trång t¹i B»ng B (mg/kg rau t­¬i)

TT

KÝ hiÖu mÉu

VÞ lÊy mÉu

M« t¶


As

Cd

Hg

Pb

NO3-

1

R-§1a

§­êng Ngang Trong

Muèng (th©n, l¸), nhËn n­íc trùc tiÕp

<0,002

<0,001

<0,002

<0,01

0,15

2

R-§1b

§­êng Ngang Trong

Muèng (rÔ), nhËn n­íc trùc tiÕp

0,18

<0,001

<0,002

<0,01

5,2

3

R-§2

§­êng Ngang Trong

CÇn, nhËn n­íc gi¸n tiÕp

1.6

<0,001

<0,002

<0,01

0,28

4

R-§3

§­êng Ngang Trong

C¶i xoong, nhËn n­íc gi¸n tiÕp

0,91

<0,001

<0,002

<0,01

0,14

5

R-§4

§­êng Ngang Trong

C¶i xoong, nhËn n­íc trùc tiÕp

<0,002

<0,001

<0,002

<0,01

1,64

6

R-§5

§­êng Ngang Trong

Muèng, nhËn n­íc gi¸n tiÕp

1,5

<0,001

<0,002

<0,01

0,23

7

R-§6

§­êng Ngang Ngoµi

CÇn, nhËn n­íc trùc tiÕp

2,6

<0,001

<0,002

<0,01

0,2

8

R-§7

§­êng Ngang Ngoµi

Rót, nhËn n­íc gi¸n tiÕp

3,09

<0,001

<0,002

<0,01

0,5

9

R-§8

Trung §ång

CÇn, nhËn n­íc trùc tiÕp

0,18

<0,001

<0,002

<0,01

0,19

10

R-§9

Trung §ång

C¶i xoong, nhËn n­íc gi¸n tiÕp

0,42

<0,001

<0,002

<0,01

1,33

11

R-§10

Trung §ång

Muèng, nhËn n­íc trùc tiÕp

<0,002

<0,001

<0,002

<0,01

KPH

12

R-§11a

X· Can

Muèng (th©n, l¸), nhËn n­íc trùc tiÕp

1,01

<0,001

<0,002

<0,01

0,24

13

R-§11b

X· Can

Muèng (rÔ), nhËn n­íc trùc tiÕp

1,15

<0,001

<0,002

<0,01

5,75

14

R-§12

M¶ C¶

CÇn, nhËn n­íc trùc tiÕp

<0,002

<0,001

<0,002

<0,01

0,35

15

R-§13

M¶ C¶

DiÕp c¸, ruéng kh«

0,54

<0,001

<0,002

<0,01

2,71

16

R-§14

Sau §ång

Ng¶i cøu, ruéng kh«

0,54

<0,001

<0,002

<0,01

44,52

17

R-§15

Sau §ång

Mïng t¬i, ruéng c¹n

<0,002

<0,001

<0,002

<0,01

839,85

18

R-§16

M¶ C¶

Muèng c¹n

1,5

<0,001

<0,002

<0,01

0,46

19

R-§17

M¶ MÐt

Muèng, nhËn n­íc trùc tiÕp

<0,002

<0,001

<0,002

<0,01

0,38

20

R-§18

Lßng Roäc

CÇn, dïng n­íc ao lµng

<0,002

<0,001

<0,002

<0,01

0,33

21

R-§19

Thanh Oai

Ng¶i cøu, ®Êt kh«

0,12

<0,001

<0,002

<0,01

KPH
Tiªu chuÈn cña Bé N«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n 4/1998; FAO/WHO, 1993

0,2

0,02

0,005

0,5



Tiªu chuÈn cña Bé Y tÕ (Q§ sè 867/1998/Q§-BYT ngµy 04/4/1998)

1

1

0,05

2




NhËn xÐt:

- C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch vÒ hµm l­îng kim lo¹i nÆng trong rau trång t¹i B»ng B cho thÊy viÖc sö dông n­íc th¶i ®« thÞ ®Ó trång rau ®· g©y ra sù tÝch luü kim lo¹i nÆng trong c¸c s¶n phÈm rau trång ®Æc biÖt lµ As.

- So s¸nh c¸c sè liÖu ph©n tÝch cña c¸c mÉu rau víi ng­ìng hµm l­îng kim lo¹i nÆng cho phÐp trong rau qu¶ t­¬i (QuyÕt ®Þnh sè 867/1998/Q§-BYT ngµy 04/4/1998 cña Bé tr­ëng Bé Y tÕ (trang 66) vµ tiªu chuÈn cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n vµ cña FAO/WHO, 1993 th× hµm l­îng Cd, Pb, Hg trong tÊt c¶ c¸c mÉu rau ®Òu thÊp h¬n tiªu chuÈn cho phÐp.

- Riªng vÒ hµm l­îng As trong c¸c mÉu ph©n tÝch th× cã 7/21 mÉu v­ît tiªu chuÈn cho phÐp cña Bé Y tÕ.

- MÉu R-§7 (rau rót) cã hµm l­îng As cao nhÊt (3,09 mg/kg). Rau rót lµ lo¹i rau ®­îc trång trong ®iÒu kiÖn ngËp n­íc nhiÒu nhÊt (trung b×nh tõ 30 – 50 cm), do ®ã ®©y lµ lo¹i rau ®­îc tiÕp xóc víi n­íc th¶i nhiÒu nhÊt nªn nã cã kh¶ n¨ng hÊp thô cao c¸c ®éc chÊt cã trong n­íc th¶i.

- Hµm l­îng As trong c¸c mÉu rau n­íc cao h¬n so víi c¸c mÉu rau c¹n. So s¸nh mÉu rau ë c¸c ruéng ®­îc lÊy n­íc trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tõ kªnh th× kh«ng nhËn thÊy cã quy luËt cho cïng mét lo¹i rau. MÉu rau ®­îc t­íi gi¸n tiÕp t­íi b»ng n­íc ao lµng cã hµm l­îng As d­íi tiªu chuÈn cho phÐp lµ mÉu R-§18 (n­íc ao lµng còng lµ n­íc tõ s«ng b¬m lªn nh­ng ®­îc ®Ó l¾ng mét thêi gian).

- Khi ph©n tÝch riªng phÇn th©n, l¸ (phÇn ¨n ®­îc) vµ phÇn rÔ cña c©y rau muèng th× cho kÕt qu¶ cao h¬n TCCP vµ phÇn th©n, l¸ cã hµm l­îng As thÊp h¬n so víi phÇn gèc.


  • Hµm l­îng Nitrat trong rau ®Òu thÊp h¬n ng­ìng giíi h¹n cña mét sè lo¹i rau th«ng th­êng (60-100 mg/kg). ChØ cã rau mïng t¬i ë ruéng trång rau c¹n cã hµm l­îng 839,85 mg/kg, cã thÓ do rau míi ®­îc bãn ph©n ®¹m. Nitrat cã xu h­íng tÝch luü cao ë nh÷ng c©y trång c¹n.

KÕt qu¶ nghiªn cøu lÆp l¹i ®èi víi 4 kim lo¹i nÆng (As, Cd, Pb, Hg) ®­îc tr×nh bµy trong b¶ng sau (b¶ng 14)

B¶ng 14. Hµm l­îng kim lo¹i nÆng vµ nit¬rat trong mÉu rau (lÇn 2 vµ 3)



TT

KHM

Lo¹i rau

As

Cd

Hg

Pb

NO3-

LÇn 2

1

R3

Muèng n­íc

0,481

<0,001

<0,002

<0,01

189,0

2

R4

C¶i xoong

0,180

<0,001

<0,002

<0,01

143,8

3

R5

CÇn

0,105

<0,001

<0,002

<0,01

219,7

4

R6

Muèng c¹n

0,052

<0,001

<0,002

<0,01

128,6

5

R7

Ng¶i cøu

0,392

<0,001

<0,002

<0,01

153,3

6

R10

CÇn

0,304

<0,001

<0,002

<0,01

152,1

LÇn 3

1

M1

Rau muèng

0,031

<0,001

<0,002

0,362

-

2

M2

Rau muèng

0,034

<0,001

<0,002

0,307

-

3

M3

C¶i xoong

0,028

<0,001

<0,002

0,315

-

4

M4

C¶i xoong

0,030

<0,001

<0,002

0,311

-

5

M5

Rau muèng

0,035

<0,001

<0,002

0,392

-

6

M6

Rau muèng

0,041

<0,001

<0,002

0,417

-

7

M7

C¶i xoong

0,034

<0,001

<0,002

0,362

-

8

M8

Rau muèng

0,032

<0,001

<0,002

0,286

-

9

M9

C¶i xoong

0,032

<0,001

<0,002

0,321

-

10

M10

C¶i xoong

0,023

<0,001

<0,002

0,231




Tiªu chuÈn cña Bé NN&PTNT1

0,2

0,02

0,005

0,5

-

Tiªu chuÈn cña Bé Y TÕ 2

1

1

0,05

2

-

Theo sè liÖu ë b¶ng nµy th× hµm l­îng As vµ c¸c nguyªn tè kim lo¹i nÆng kh¸c (Cd, Hg, Pb) ®Òu thÊp h¬n ng­ìng giíi h¹n cho phÐp cña Bé Y tÕ. §iÒu nµy còng trïng hîp víi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Côc VÖ sinh an toµn thùc phÈm c«ng bè còng t¹i thêi ®iÓm nµy sau khi cã tin ®ån vÒ rau cña th«n B»ng B bÞ « nhiÔm As.

Hµm l­îng nit¬rat còng ë møc cao h¬n so víi møc 100mg/kg, do ®ã cã thÓ gi¶m bít l­îng ph©n ®¹m bãn cho rau khi ®· ®­îc sö dông nguån n­íc t­íi cã hµm l­îng nguyªn tè nµy cao.

Quan hÖ qi÷a hµm l­îng As trong n­íc vµ trong ®Êt trong c¸c ruéng trång rau muèng (lÇn lÊy mÉu 1) tu©n theo ph­¬ng tr×nh tuyÕn tÝnh sau:



H×nh 3. Quan hÖ tuyÕn tÝnh gi÷a hµm l­îng As trong n­íc ruéng vµ ®Êt

Qua ®å thÞ nµy cã thÓ thÊy hµm l­îng As trong ®Êt vµ trong n­íc cã mèi t­¬ng quan tuyÕn tÝnh. Tuy nhiªn trong c¸c ruéng ngËp n­íc th× tr¹ng th¸i tÜnh hay ®éng cña n­íc còng ¶nh h­ëng ®Õn hµm l­îng As trong n­íc v× As bÞ hÊp phô bëi c¸c chÊt l¬ löng trong n­íc.

Ch­¬ng 5. §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng

§Ó viÖc sö dông n­íc th¶i thµnh phè cho trång rau an toµn c¸c gi¶i ph¸p ®¶m b¶o chÊt l­îng n­íc s«ng T« LÞch trªn toµn tuyÕn s«ng, b¾t ®Çu tõ c¸c nguån g©y « nhiÔm lµ c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, c¸c bÖnh viÖn, c¸c khu d©n c­… cÇn cã sù chØ ®¹o cña thµnh phè cã tÝnh chiÕn l­îc, cïng víi sù hîp t¸c ®ång bé cña rÊt nhiÒu c¸c ®¬n vÞ trªn ®Þa bµn thµnh phè.

HiÖn nay, ë B»ng B n­íc th¶i ®« thÞ lµ nguån n­íc t­íi chÝnh vµ rÊt khã t×m ®­îc nguån n­íc t­íi thay thÕ ®ñ ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu canh t¸c n«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph­¬ng. §Ó c¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc t­íi ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi n«ng d©n, cho c¸c s¶n phÈm rau n«ng nghiÖp nãi chung vµ c©y trång nãi riªng t¹i ®©y, chóng t«i ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p cã tÝnh øng phã sau:

5.1. C¸c biÖn ph¸p vÒ qu¶n lý

5.1.1. §èi víi ng­êi n«ng d©n


- Ng­êi n«ng d©n ph¶i sö dông ñng, g¨ng tay, khÈu trang... khi s¶n xuÊt ®Ó tr¸nh kh«ng ph¶i tiÕp xóc trùc tiÕp víi n­íc th¶i.

- Quan s¸t khi thÊy chÊt l­îng n­íc s«ng qu¸ xÊu (n­íc cã mµu ®en ®Æc, cã bät mµu hång nh¹t) th× h¹n chÕ th¸o n­íc vµo ruéng.

- §Ó tr¸nh rau sau thu ho¹ch còng nh­ b¶n th©n ng­êi d©n tiÕp xóc víi n­íc th¶i, c¸ch ®¬n gi¶n, dÔ sö dông lµ ng­êi d©n sö dông nguån n­íc tõ giÕng ®µo thay thÕ nguån n­íc mÆt hiÖn nay ®Ó röa, tuyÖt ®èi kh«ng sö dông n­íc th¶i.

5.1.2. §èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng


NhiÖm vô cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng lµ qu¶n lý hÖ thèng canh t¸c cña toµn bé th«n ®¶m b¶o cho ng­êi d©n ph¸t huy hiÖu qu¶ canh t¸c cao nhÊt h­íng tíi nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng. Qu¶n lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng thuû lîi, lÞch tr×nh b¬m n­íc cô thÓ hµng th¸ng vµ hµng n¨m cã kÕ ho¹ch bæ sung, b¶o d­ìng c¸c m¸y b¬m còng nh­ tæ chøc c¸c nhãm trùc b¬m, ®¶m b¶o yªu cÇu cÊp n­íc cho ng­êi d©n. Qu¶n lý hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cho ho¹t ®éng n«ng nghiÖp nh­ hÖ thèng ®­êng giao th«ng néi th«n, cã kÕ ho¹ch vµ tæ chøc cïng ng­êi d©n tu bæ, x©y míi hÖ thèng kªnh dÉn còng viÖc x©y dùng c¸c ao chøa n­íc cho toµn bé c¸nh ®ång. Chñ ®éng t×m c¸c nguån gièng rau Ýt nh¹y c¶m víi « nhiÔm n­íc t­íi (rau cÇn, rau rót rÊt nh¹y c¶m), lóa vµ c¸ phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ gãp phÇn ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng.

§Æc biÖt, viÖc b¬m n­íc lµ rÊt quan träng, nhiÖm vô cña ng­êi qu¶n lý tr¹m b¬m lµ tr¸nh tèi ®a b¬m n­íc khi thÊy n­íc s«ng cã chiÒu dßng ch¶y lµ tõ s«ng T« LÞch vÒ v× khi ®ã chÊt l­îng n­íc xÊu h¬n.

Ngoµi ra, khuyÕn c¸o, tuyªn truyÒn ng­êi d©n thËn träng trong viÖc thu ho¹ch vµ sö dông c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, trong khi tiÕp xóc nhiÒu víi n­íc th¶i nh­ viÖc khuyÕn c¸o viÖc sö dông g¨ng tay, ñng; ng©m rau, c¸ trong n­íc s¹ch trong mét thêi gian tr­íc lóc sö dông còng nh­ mét sè bÖnh tËt liªn quan ®Õn viÖc tiÕp xóc víi n­íc th¶i. H×nh thøc tiÕn hµnh cã thÓ th«ng qua tê r¬i ph¸t ®Õn tay ng­êi d©n, qua hÖ thèng loa ®µi cña x· hoÆc më c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n.

5.1.3. C¸c gi¶i ph¸p c¶i thiÖn chÊt l­îng th¶i ®« thÞ


Gi¶i ph¸p vÜ m« ®­îc ®­a ra nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc s«ng T« LÞch trªn toµn tuyÕn s«ng, b¾t ®Çu tõ c¸c nguån g©y « nhiÔm lµ c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, c¸c bÖnh viÖn vµ c¸c khu d©n c­. Dù ¸n “§iÒu tra vµ x©y dùng ph­¬ng ¸n xö lý « nhiÔm m«i tr­êng hÖ thèng s«ng T« LÞch Hµ Néi” do UBND thµnh phè Hµ Néi vµ Së Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr­êng Hµ Néi ®øng ra thùc hiÖn ®· ®­a ra mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy.

TÊt c¶ c¸c nguån n­íc th¶i tr­íc khi x¶ vµo s«ng T« LÞch ph¶i ®­îc xö lý triÖt ®Ó, ®¸p øng víi c¸c tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh. N­íc th¶i cña c¸c nhµ m¸y, bÖnh viÖn ph¶i ®­îc xö lý s¬ bé tr­íc khi x¶ vµo hÖ thèng cèng chung hoÆc ph¶i ®­îc xö lý triÖt ®Ó nÕu lµ x¶ trùc tiÕp vµo c¸c s«ng, m­¬ng, hå.

N­íc th¶i sinh ho¹t vµ n­íc th¶i tõ c¸c c¬ quan, dÞch vô sÏ ®­îc xö lý chung, n­íc th¶i c«ng nghiÖp sÏ ®­îc xö lý riªng hoÆc chung víi c¸c hÖ thèng thÝch hîp dùa trªn nguyªn t¾c ®¬n vÞ g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn.

Trong sè c¸c ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i ®­îc ®­a ra th× ph­¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh ®­îc xem lµ ph­¬ng ph¸p kh¶ thi nhÊt do tÝnh phï hîp vµ hiÖu qu¶ xö lý cña nã. Ph­¬ng ph¸p nµy ®· ®­îc ¸p dông ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ph­¬ng ph¸p xö lý n­íc th¶i tæng hîp vµ phï hîp nhÊt, nã cho phÐp x©y dùng tr¹m xö lý ë chç cã diÖn tÝch nhá nhÊt.

C¸c biÖn ph¸p kh¸c nh­:

- N¹o vÐt, c¶i t¹o s«ng, kÌ bê lµm ®­êng hai bªn s«ng.

- C¸c biÖn ph¸p hç trî nh­: c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i tr­êng cña d©n c­, gi¸o dôc n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, chèng lÊn chiÕm, ®æ r¸c, chÊt th¶i xuèng lßng s«ng vµ hai bªn bê s«ng... , t¨ng c­êng n¨ng lùc thu gom r¸c cña c«ng ty vÖ sinh m«i tr­êng.

- Phôc håi, c¶i t¹o c¸c tr¹m xö lý ®· cã.


5.2. C¸c biÖn ph¸p kü thuËt

Tr­íc m¾t, khi c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng n­íc th¶i ®« thÞ ch­a ®­îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó, chóng t«i ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc t­íi t¹i B»ng B.

§Ó thuËn tiÖn trong viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sö dông hîp lý n­íc th¶i, hÖ thèng ®ång ruéng ph¶i ®­îc quy ho¹ch s¬ bé trªn toµn c¸nh ®ång, cô thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch “dån ®iÒn, ®æi thöa”, c¸c m¶nh ruéng nhá ph¶i ®­îc gép l¹i, ®ång thêi c¸c lo¹i rau cã cïng ®Æc tÝnh sinh th¸i còng ph¶i tËp trung t¹i nh÷ng khu vùc quy ®Þnh.

5.2.1. BiÖn ph¸p hå sinh häc

Hå sinh häc ®­îc gäi lµ hå «xy ho¸ hay hå chøa l¾ng, bao gåm mét chuçi 3-5 hå, trong hå n­íc ®­îc lµm s¹ch b»ng qu¸ tr×nh tù nhiªn th«ng qua c¸c t¸c nh©n lµ t¶o vµ vi khuÈn.

ë B»ng B hå sinh häc lµ hå chøa l¾ng ®· cã s½n, tr­íc ®©y ®­îc sö dông nh­ng nay kªnh ®­îc bª t«ng ho¸ nªn kh«ng dïng ®Õn. Ph­¬ng ph¸p hå sinh häc nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc t­íi t¹i B»ng B cã nh÷ng ­u ®iÓm sau:

- Kh«ng ®ßi hái nhiÒu vèn ®Çu t­.

- Cã thÓ tËn dông nh÷ng ao hå s½n cã mµ kh«ng cÇn x©y dùng thªm. Qua ®iÒu tra thùc tÕ cho thÊy, t¹i B»ng B cã mét m­¬ng tho¸t n­íc m­a dµi kho¶ng 250m, réng 10 m, s©u 4m, n»m song song víi kªnh dÉn n­íc t­íi. Nh­ng m­¬ng nµy hÇu nh­ c¹n n­íc quanh n¨m do n­íc m­a hÇu hÕt ®­îc ®iÒu hoµ bëi hå Linh §µm.

- B¶o tr×, vËn hµnh ®¬n gi¶n, kh«ng ®ßi hái cã ng­êi qu¶n lý th­êng xuyªn.

- Cã thÓ kÕt hîp môc ®Ých xö lý n­íc th¶i phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ®iÒu hoµ n­íc m­a.

Do ®ã cã thÓ tËn dông m­¬ng tho¸t n­íc nãi trªn nh­ mét hå sinh häc tù nhiªn nh»m xö lÝ n­íc th¶i tr­íc khi b¬m vµo c¸nh ®ång. Hå sinh häc ho¹t ®éng chñ yÕu dùa vµo vai trß cña c¸c lo¹i vi khuÈn vµ t¶o. Vi sinh vËt tiªu thô c¸c chÊt h÷u c¬ ®Ó sèng, ho¹t ®éng vµ ®ái hái mét l­îng chÊt dinh d­ìng ®Ó ph¸t triÓn, nh­ c¸c nguyªn tè N, S, K, Mg, Ca, Cl, Fe, Mo, Ni, Zn, Cu… trong ®ã N, P vµ K lµ c¸c nguyªn tè chñ yÕu. Ngoµi ra, trong hå sinh häc, c¸c lo¹i thùc vËt bËc cao còng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc æn ®Þnh chÊt l­îng n­íc. Chóng lÊy c¸c muèi dinh d­ìng (chñ yÕu lµ nit¬ vµ photpho) vµ c¸c kim lo¹i nÆng (nh­ Cd, Cu, Hg vµ Zn) cho sù ®ång ho¸ vµ ph¸t triÓn sinh khèi. C¸c lo¹i thùc vËt bËc cao trong hå chia thµnh hai lo¹i: thùc vËt næi (nh­ bÌo) vµ thùc vËt ngËp n­íc. Tuy nhiªn còng cÇn th­êng xuyªn thu håi c¸c thùc vËt næi vµ thùc vËt ngËp n­íc ra khái hå ®Ó chèng hiÖn t­îng t¸i nhiÔm bÈn, t¸i nhiÔm ®éc n­íc [8].



5.2.2. BiÖn ph¸p ho¸ häc

Ngoµi biÖn ph¸p sinh häc nªu trªn, t¹i B»ng B còng cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p xö lý ho¸ häc mét c¸ch ®¬n gi¶n b»ng viÖc sö dông muèi s¾t (Fe2(SO4)3 hoÆc FeCl3) vµ v«i (®Ó n­íc th¶i cã pH = 7 – 9,5). S¾t (III) sunphat vµ s¾t (III) clorua cã t¸c dông tèt trong viÖc lµm gi¶m l­îng c¸c kim lo¹i nÆng (As, Hg, Pb vµ Cd) trong n­íc th¶i [34,35,39].

ViÖc xö lý c¸c kim lo¹i trong n­íc th¶i b»ng muèi s¾t ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau:

- §­a muèi s¾t víi hµm l­îng 5mg/l vµo n­íc th¶i. ViÖc ®­a muèi s¾t ®­îc thùc hiÖn ë giai ®o¹n b¬m n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn hoµ trén ®Òu muèi s¾t trong n­íc.

- §Ó l¾ng 6 giê sau khi qu¸ tr×nh b¬m hoµn thµnh.

- B¬m n­íc trong vµo c¸c ruéng trång rau.

- §Þnh kú 3 – 6 th¸ng vÐt bïn.

ViÖc xö lý n­íc th¶i b»ng v«i vµ muèi s¾t, ®Ó l¾ng 6 giê vµ läc c¸t cã thÓ t¸ch As(V) tíi 98%; Cd tíi 95%; Hg vµ As (III) tíi 60 – 90% vµ nhiÒu chÊt kh¸c [39].

Víi tû lÖ muèi s¾t cÇn sö dông nh­ trªn th× mçi mét chu tr×nh xö lý n­íc cÇn 37,5 kg muèi s¾t (®Ó xö lý 7.500 m3 n­íc).

BiÖn ph¸p xö lý ho¸ häc trªn cã ­u ®iÓm h¬n so víi biÖn ph¸p hå sinh häc do thêi gian l­u n­íc nhanh h¬n (6 giê), kh«ng phô thuéc vµo nhiÖt ®é m«i tr­êng, vÉn duy tr× ®­îc hµm l­îng c¸c chÊt dinh d­ìng (N, P, K) rÊt cÇn cho sù ph¸t triÓn cña c©y trång, tuy nhiªn l¹i tèn kÐm h¬n do ph¶i sö dông thªm muèi s¾t ®Ó xö lý.



KÕt luËn

  1. N­íc th¶i ®« thÞ lµ nguån cung cÊp n­íc duy nhÊt cho ho¹t ®éng n«ng nghiÖp nãi chung vµ ho¹t ®éng trång rau nãi riªng t¹i tæ B»ng B, ph­êng Hoµng LiÖt, quËn Hoµng Mai, Hµ Néi. Nguån n­íc t­íi ®« thÞ cã hµm l­îng c¸c chÊt dinh d­ìng cao (N, P,K) rÊt tèt cho sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y rau, song chøa ®ùng nguy c¬ « nhiÔm, g©y bÖnh cho céng ®ång.

  2. HÇu hÕt c¸c chØ tiªu kim lo¹i nÆng t¹i c¸c ®iÓm lÊy mÉu trªn s«ng T« LÞch ®Òu d­íi møc tiªu chuÈn cho phÐp víi n­íc mÆt lo¹i B. ChÊt l­îng n­íc t­íi t¹i B»ng B: C¸c kim lo¹i nÆng Pb, Cd, Hg cã hµm l­îng d­íi ng­ìng cho phÐp vµ kh«ng cã sù dao ®éng lín gi÷a c¸c khu ruéng. ChØ riªng As t¹i tr¹m b¬m cã hµm l­îng 0,025 mg/l lµ t­¬ng ®èi cao, do ®ã nÕu sö dông liÒu l­îng t­íi lín th× ®©y cã thÓ sÏ lµ nguån « nhiÔm cho ®Êt vµ c©y rau.

Theo ng­ìng « nhiÔm kim lo¹i nÆng trong ®Êt TCVN 7209-2002 vµ cña Céng Hoµ Liªn Bang §øc th× ®Êt ë B»ng B ch­a bÞ « nhiÔm c¸c nguyªn tè Pb, Cd vµ Hg. Riªng As cã 3/29 mÉu cã hµm l­îng v­ît qu¸ ng­ìng cho phÐp ®èi víi ®Êt n«ng nghiÖp.

So s¸nh c¸c sè liÖu ph©n tÝch cña c¸c mÉu rau víi ng­ìng hµm l­îng kim lo¹i nÆng cho phÐp trong rau qu¶ t­¬i (QuyÕt ®Þnh sè 867/1998/Q§-BYT ngµy 04/4/1998 cña Bé tr­ëng Bé Y tÕ (trang 66)) vµ tiªu chuÈn cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n vµ cña FAO/WHO, 1993 th× hµm l­îng As, Cd, Pb, Hg kh«ng v­ît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp cña Bé Y tÕ.



  1. Mét sè biÖn ph¸p ®Ò xuÊt nh»m h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng do sö dông n­íc th¶i ®« thÞ ®Ó trång rau: xö lý n­íc th¶i ®« thÞ (ph­¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh), c¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc t­íi t¹i B»ng B (ph­¬ng ph¸p hå sinh häc, pha lo·ng n­íc t­íi), kiÕn nghÞ ®èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ ng­êi d©n ph¶i cã biÖn ph¸p b¶o vÖ khi tiÕp xóc víi n­íc th¶i.




tải về 0.79 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   2   3   4   5   6   7




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương