Sè liÖu b¶ng trªn cho thÊy, níc th¶i s«ng T« LÞch dïng ®Ó tíi (lÊy t¹i tr¹m b¬m) cã hµm lîng N, K cao, ®©y lµ nguån cung cÊp dinh dìng quan träng cho c©y rau ë ®©y. C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc ë Hå Linh §µm cho thÊy hiÖn tîng phó dìng cßn cao h¬n, Hå Yªn Së chØ cã hµm lîng K cao h¬n TCVN cho níc th¶i lo¹i B. Hµm lîng N-NH4 lÊy ë mÉu níc lÊy t¹i tr¹m cao h¬n TCVN ®èi víi níc tíi n«ng nghiÖp cã thÓ dÉn ®Õn sù « nhiÔm NO3 trong rau. Hµm lîng N-NH4, N-NO2 trong c¸c ruéng cã sù kh¸c biÖt nhiÒu do sö dông ph©n kho¸ng (ngêi d©n thêng dïng urª) bãn cho rau.
So víi TCVN 5942-1995, TCVN 6773-2000 th× c¸c KLN Pb, Cd, Hg cã hµm lîng díi ngìng giíi h¹n. Hµm lîng As t¹i tr¹m b¬m cã hµm lîng 0,025 mg/l n»m trong ngìng 0,05-0,1 mg/l, nhng nÕu sö dông liÒu lîng tíi lín th× ®©y lµ nguån « nhiÔm As chñ yÕu cho ®Êt vµ c©y rau. Ngoµi ra cßn mét nguån g©y « nhiÔm As quan träng lµ ph©n bãn: trong ph©n chuång chøa As tõ 3-25 mg/kg; ph©n l©n 2-1200 mg/kg; ph©n ®¹m chøa 2,2-120 mg/kg [2].
Cµng gÇn tr¹m b¬m hµm lîng As trong níc cµng cao, cµng xa tr¹m b¬m (M¶ MÐt) hµm lîng cña nã gi¶m dÇn. C¸c mÉu níc lÊy trong ruéng cã hµm lîng KLN thÊp h¬n TCVN v× níc ®îc lÊy trong tr¹ng th¸i tÜnh, níc ®· l¾ng trong nªn chøa Ýt KLN hoµ tan.
MÉu níc lÇn 2 vµ 3 ®îc lÊy trong tr¹ng th¸i khuÊy ®ôc.
B¶ng 8. Hµm lîng tæng sè c¸c chÊt dinh dìng trong níc
STT
|
KHM
|
VÞ trÝ lÊy mÉu
|
Lo¹i rau trång
|
Nts (mg/l)
|
P2O5 ts (mg/l)
|
K2Ots (mg/l)
|
LÇn 2
|
11
|
2.1
|
Níc giÕng khoan
|
|
0,56
|
0,87
|
8,28
|
12
|
2.2
|
S«ng T« LÞch
|
|
23,52
|
3,23
|
65,76
|
13
|
2.3
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
15,12
|
1,85
|
57,84
|
14
|
2.4
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
25,76
|
1,58
|
50,76
|
15
|
2.5
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
7,84
|
1,97
|
40,08
|
16
|
2.8
|
Níc m¬ng x©y
|
|
7,84
|
2,75
|
41,52
|
17
|
2.9
|
Níc hå
|
|
5,60
|
1,29
|
92,28
|
LÇn 3
|
18
|
3.1
|
Níc ma
|
|
8,4
|
0,62
|
-
|
19
|
3.2
|
Níc giÕng khoan
|
|
16,8
|
1,49
|
-
|
20
|
3.3
|
S«ng T« LÞch
|
|
19,6
|
1,86
|
-
|
21
|
3.4
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
11,2
|
1,48
|
-
|
22
|
3.5
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
8,4
|
1,24
|
-
|
23
|
3.6
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Muèng
|
5,6
|
1,24
|
-
|
24
|
3.7
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
2,8
|
1,23
|
-
|
25
|
3.8
|
Trung §ång
|
CÇn
|
5,6
|
1,36
|
-
|
TCVN 6773-2000
|
-
|
2,0
|
2,0
|
So s¸nh kÕt qu¶ lÇn 2 vµ 3 víi cïng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ lÊy mÉu trong tr¹ng th¸i khuÊy ®ôc nhng ë hai thêi ®iÓm kh¸c nhau trong n¨m cho thÊy:
- Vµo mïa ®«ng (lÇn 2) níc s«ng T« LÞch (t¹i tr¹m b¬m) cã nång ®é c¸c chÊt cao h¬n mïa ma (lÇn 3). Cô thÓ lÇn 2 níc s«ng T« LÞch lÊy t¹i tr¹m b¬m cã hµm lîng N: 23,52 mg/l; P: 3,23 mg/l; K: 65,76 mg/l; trong khi ®ã ë lÇn 3 cho kÕt qu¶ N: 19,6 mg/l; P: 1,86 mg/l. Chøng tá hµm lîng c¸c chÊt cã trong níc s«ng T« lÞch thay ®æi theo c¸c mïa trong n¨m do sù thay ®æi cña nguån th¶i vµ lîng ma.
- Hµm lîng trung b×nh mét sè chÊt dinh dìng trong c¸c mÉu níc lÊy trong ruéng trång rau còng cã xu híng tu©n theo quy luËt trªn. Vµo mïa ®«ng hµm lîng trung b×nh cña N: 16,24 mg/l; P: 1,80 mg/l; K: 49,56 mg/l cßn vµo ®Çu mïa ma th× hµm lîng trung b×nh N: 6,7 mg/l; P: 2,31 mg/l.
Khi lÊy mÉu níc ë tr¹ng th¸i khuÊy ®ôc ta thÊy hµm lîng c¸c chÊt dinh dìng (N, P, K) cao h¬n lÊy mÉu ë tr¹ng th¸i l¾ng trong.
Hµm lîng mét sè chÊt dinh dìng (N, P, K) t¹i c¸c ruéng ®Òu nhá h¬n níc ë tr¹m b¬m, ®iÒu nµy chøng tá c©y trång ®· hót thu c¸c chÊt cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh sinh trëng vµ ph¸t triÓn. ChØ cã 1 mÉu t¹i ruéng trång c¶i xoong 2.4 cã nång ®é N cao h¬n trong níc s«ng cã thÓ do míi ®îc bãn ph©n ®¹m.
B¶ng 9. Hµm lîng kim lo¹i nÆng trong mÉu níc ë c¸c lÇn lÊy mÉu kh¸c nhau
STT
|
KHM
|
VÞ trÝ lÊy mÉu
|
Lo¹i rau trång
|
Pb
|
Cd
|
As
|
Hg
|
(mg/l)
|
LÇn 2
|
11
|
2.1
|
Níc giÕng khoan
|
|
-
|
-
|
0,00794
|
-
|
12
|
2.2
|
S«ng T« LÞch
|
|
-
|
-
|
0,00254
|
-
|
13
|
2.3
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng níc
|
-
|
-
|
0,00411
|
-
|
14
|
2.4
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
-
|
-
|
0,00531
|
-
|
15
|
2.5
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
-
|
-
|
0,00232
|
-
|
16
|
2.8
|
Níc m¬ng x©y
|
|
-
|
-
|
0,00222
|
-
|
17
|
2.9
|
Níc hå
|
|
-
|
-
|
0,00130
|
|
LÇn 3
|
18
|
3.1
|
Níc ma
|
|
0,00059
|
0,021
|
0,00122
|
0,00031
|
19
|
3.2
|
Níc giÕng khoan
|
|
0,00016
|
0,017
|
0,00186
|
0,00012
|
20
|
3.3
|
S«ng T« LÞch
|
|
0,00023
|
0,002
|
0,00093
|
0,00043
|
21
|
3.4
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
0,00041
|
0,003
|
0,00123
|
0,00040
|
22
|
3.5
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
0.00068
|
0,007
|
0,00217
|
0.00015
|
23
|
3.6
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Muèng
|
0,00145
|
0,003
|
0,00102
|
0,00045
|
24
|
3.7
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
0,00111
|
0,003
|
0,00153
|
0,00016
|
25
|
3.8
|
Trung §ång
|
CÇn
|
0,00270
|
0,018
|
0,00204
|
0,00012
|
LÇn 4
|
26
|
4.1
|
Níc m¸y
|
|
-
|
-
|
0,015
|
<0,0002
|
27
|
4.2
|
S«ng T« LÞch
|
|
-
|
-
|
0,04
|
<0,0002
|
28
|
4.3
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
-
|
-
|
0,07
|
<0,0002
|
29
|
4.4
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Muèng
|
-
|
-
|
0,08
|
<0,0002
|
30
|
4.5
|
M¶ C¶
|
Muèng
|
-
|
-
|
0,04
|
<0,0002
|
TCVN 5942-1995 (Lo¹i B)
|
0,1
|
0,02
|
0,1
|
0,002
|
So víi TCVN 5942-1995 (lo¹i B) cho thÊy hµm lîng c¸c KLN nh Pb, Cd, Hg trong níc tíi ë khu vùc nghiªn cøu díi ngìng cho phÐp.
Hµm lîng As trong níc s«ng T« LÞch t¹i tr¹m b¬m dao ®éng 0,00093 – 0,04 mg/l cha vît qu¸ ngìng TCVN 5942-1995 (0,05 - 0,1 mg/l), nhng nÕu sö dông liÒu lîng tíi lín th× ®©y lµ nguån « nhiÔm As chñ yÕu cho ®Êt vµ c©y rau. Ngoµi ra cßn mét nguån g©y « nhiÔm As quan träng lµ ph©n bãn: trong ph©n chuång chøa As tõ 3 - 25 mg/kg; ph©n l©n 2 - 1200 mg/kg; ph©n ®¹m chøa 2,2 - 120 mg/kg [16].
Hµm lîng mét sè KLN cã xu híng thay ®æi theo c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau trªn c¸nh ®ång vµ theo tr¹ng th¸i níc lÊy mÉu :
- MÉu níc lÊy ë tr¹ng th¸i l¾ng trong (lÇn 1) cµng gÇn tr¹m b¬m hµm lîng As trong níc cµng cao, cµng xa tr¹m b¬m hµm lîng cña nã gi¶m dÇn. MÉu níc cã hµm lîng As thÊp nhÊt lµ 0,001 mg/l, cao nhÊt lµ mÉu 3 (b¶ng 7) t¹i tr¹m b¬m ®¹t 0,025 mg/l. C¸c mÉu níc lÊy trong ruéng cã hµm lîng KLN thÊp v× níc ®îc lÊy trong tr¹ng th¸i tÜnh nªn chøa Ýt KLN h¬n.
- C¸c lÇn lÊy mÉu sau níc trong ruéng vµ trªn kªnh xi m¨ng ®îc lÊy ë tr¹ng th¸i khuÊy ®ôc cã hµm lîng cao h¬n t¹i tr¹m b¬m. VÝ dô Pb mÉu 3.3 t¹i tr¹m b¬m 0,00023 mg/l cßn hµm lîng trong níc t¹i c¸c ruéng ®Òu ®¹t 0,00041 – 0,00270 mg/l. Hµm lîng As trong mÉu 4.2 t¹i tr¹m b¬m lµ 0,04 mg/l trong khi hµm lîng trong níc t¹i c¸c ruéng dao ®éng 0,04 – 0,08 mg/l.
Hµm lîng Cd trong níc ma 3.1 cã hµm lîng 0.021 mg/l vît ngìng 0,02 mg/l, ®iÒu nµy cã thÓ do c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt xung quanh víi c¸c c«ng nghÖ l¹c hËu cña nh÷ng n¨m 50 thÕ kØ 20, khi ho¹t ®éng ®· x¶ vµo m«i trêng mét lîng lín khãi bôi chøa Cd g©y nªn sù « nhiÔm kh«ng khÝ nguyªn tè nµy.
Nghiªn cøu sù « nhiÔm hµm lîng KLN trong níc th¶i vµ cÆn bïn cña mét sè nhµ m¸y vµ s«ng tho¸t níc ë Hµ Néi cña Lª ThÞ Thuû, NguyÔn ThÞ HiÒn, Hµ M¹nh Th¾ng, 2003 [24] còng cho kÕt luËn t¬ng tù víi c¸c nguyªn tè Cu, Pb, Zn, Cd. KÕt qu¶ chØ ra r»ng:
- Hµm lîng KLN (Cu, Pb, Zn, Cd) ë c¸c mÉu níc vµ mÉu cÆn bïn cña mét sè nhµ m¸y vµ s«ng tho¸t níc cña Hµ Néi cha biÓu hiÖn møc ®é « nhiÔm. Tuy nhiªn vÉn cã mét ®iÓm t¹i cèng th¶i cña nhµ m¸y Pin V¨n §iÓn hµm lîng Zn vît møc tiªu chuÈn so víi TCVN 5942 – 1995 (2mg/l) cã thÓ do quy tr×nh s¶n xuÊt cña nhµ m¸y Pin sö dông nhiÒu nguyªn vËt liÖu chøa Zn.
- Nång ®é KLN trong níc th¶i vµo mïa ®«ng cao h¬n vµo mïa ma gÊp nhiÒu lÇn do qu¸ tr×nh pha lo·ng cña níc ma.
- C¸c mÉu cÆn bïn cßn l¹i hµm lîng c¶ 4 KLN ®Òu vît hoÆc vît rÊt xa so víi møc c¶nh b¸o cña Cana®a vµ lín h¬n gÊp hµng tr¨m ®Õn hµng ngh×n lÇn so víi níc th¶i.
Nh vËy, hµm lîng c¸c KLN nh As, Pb, Cd vµ Hg trong níc tíi ë khu vùc nghiªn cøu n»m díi ngìng cña TCVN 5942-1995 (lo¹i B). Riªng As cã hµm lîng trong níc t¬ng ®èi cao, nÕu tíi víi liÒu lîng lín cã thÓ g©y « nhiÔm cho ®Êt vµ c©y rau.
4.3. ChÊt lîng m«i trêng ®Êt
Nguån níc s«ng T« LÞch ®· ®îc sö dông lµ nguån níc tíi chÝnh cho ®Þa ph¬ng tõ rÊt l©u, chÝnh v× vËy ®· g©y ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn chÊt lîng ®Êt n«ng nghiÖp cña vïng. §Ó x¸c ®Þnh chÊt lîng ®Êt trång t¹i B»ng B, chóng t«i ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c mÉu ®Êt ë c¸c ruéng kh¸c vµ theo thêi gian kh¸c nhau. Cô thÓ: LÇn 1 - 19 mÉu; lÇn 2 - 6 mÉu; lÇn 3 - 10 mÉu; lÇn 4 - 5 mÉu. C¸c ruéng ®îc lùa chän lÊy mÉu ®Êt bao gåm c¶ c¸c ruéng trång rau c¹n vµ rau níc víi ®Æc tÝnh níc tíi kh¸c nhau (nhËn níc trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp). Hµm lîng c¸c chÊt dinh dìng vµ KLN trong ®Êt phô thuéc nhiÒu vµo tÝnh chÊt níc tíi. Hµm lîng c¸c chÊt dinh dìng trong ®Êt trång rau t¹i B»ng B ®îc tr×nh bµy ë b¶ng sau:
B¶ng 10. Mét sè tÝnh chÊt ho¸ häc trong c¸c mÉu ®Êt t¹i khu vùc nghiªn cøu
TT
|
KHM
|
VÞ trÝ
|
§Êt trång rau
|
pHH2O
|
pHKCl
|
OM
|
N
|
P2O5
|
K2O
|
N
|
P2O5
|
K2O
|
Tæng sè (%)
|
DÔ tiªu (mg/100g ®Êt)
|
LÇn 1
|
1
|
1.4
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
-
|
-
|
-
|
0,20
|
0,31
|
1,64
|
9,24
|
15,5
|
13,2
|
2
|
1.5
|
§êng Ngang Trong
|
CÇn
|
-
|
|
-
|
0,17
|
0,41
|
1,61
|
5,32
|
32,4
|
8,2
|
3
|
1.10
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
-
|
-
|
-
|
0,14
|
0,33
|
1,48
|
4,48
|
16,5
|
10,8
|
4
|
1.12
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Rót
|
-
|
-
|
-
|
0,18
|
0,26
|
1,65
|
6,44
|
35,2
|
6,1
|
5
|
1.13
|
Trung §ång
|
CÇn
|
-
|
-
|
-
|
0,12
|
0,32
|
1,45
|
4,48
|
16,7
|
5,8
|
6
|
1.15
|
Trung §ång
|
C¶i xoong
|
-
|
-
|
-
|
0,18
|
0,29
|
1,66
|
9,8
|
18,2
|
16,9
|
7
|
1.18
|
X· Can
|
Muèng
|
-
|
-
|
-
|
0,16
|
0,30
|
1,37
|
6,16
|
23,7
|
6,8
|
8
|
1.19
|
M¶ C¶
|
CÇn
|
-
|
-
|
-
|
0,18
|
0,27
|
1,46
|
5,04
|
32,2
|
11,7
|
9
|
1.21
|
Sau §ång
|
Ng¶i cøu
|
-
|
-
|
-
|
0,12
|
0,26
|
1,13
|
3,36
|
18,8
|
4,6
|
10
|
1.24
|
M¶ MÐt
|
Muèng
|
-
|
-
|
-
|
0,15
|
0,31
|
1,42
|
3,92
|
18
|
11,8
|
11
|
1.25
|
Lßng Roäc
|
CÇn
|
-
|
-
|
-
|
0,25
|
0,37
|
1,89
|
10,92
|
18,6
|
34,7
|
12
|
1.26
|
Thanh Oai
|
Ng¶i cøu
|
-
|
-
|
-
|
0,11
|
0,25
|
1,41
|
4,2
|
23,5
|
7,0
|
LÇn 2
|
1
|
2.1
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
6,78
|
6,06
|
2,40
|
0,18
|
0,39
|
1,38
|
4,76
|
24,8
|
15,4
|
2
|
2.4
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
6,96
|
6,47
|
1,93
|
0,15
|
0,26
|
1,33
|
6,44
|
18,2
|
15,6
|
3
|
2.5
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
7,24
|
6,94
|
2,64
|
0,20
|
0,25
|
1,39
|
3,92
|
22,8
|
10,3
|
4
|
2.6
|
Thanh Oai
|
Muèng c¹n
|
7,03
|
6,12
|
1,99
|
0,16
|
0,22
|
1,18
|
4,20
|
13,5
|
17,2
|
5
|
2.7
|
Loßng Roäc
|
Ng¶i cøu
|
6,74
|
5,61
|
1,70
|
0,13
|
0,32
|
0,94
|
2,52
|
21,2
|
7,1
|
6
|
2.10
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
7,26
|
7,04
|
2,58
|
0,19
|
0,29
|
1,48
|
3,64
|
16,6
|
12,8
|
KÕt qu¶ ph©n tÝch ë b¶ng trªn so víi thang ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®Êt cho thÊy:
- §é chua (pH) ®Êt: pH lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ ®é ph× cña ®Êt. pH g©y ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng cña hÖ sinh vËt ®Êt vµ ®Æc biÖt lµ cã ¶nh hëng m¹nh ®Õn c¸c qu¸ tr×nh lý, ho¸, sinh häc cña ®Êt t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh hót thu chÊt dinh dìng cña c©y trång. §é chua ®Êt kh«ng chØ lµm gi¶m hiÖu lùc cña ph©n bãn mµ cßn g©y ¶nh hëng lín ®Õn c¸c d¹ng tån t¹i cña c¸c nguyªn tè KLN. Th«ng thêng c¸c KLN sÏ tån t¹i ë d¹ng kÕt tña hydr«xyt khi m«i trêng cã pH cao (pH > 5). VÝ dô: Cu sÏ bÞ kÕt tña hydr«xyt khi pH > 4,7.
Theo kÕt qu¶ ph©n tÝch pHKCl cña c¸c mÉu ®Êt trång trong khu vùc nghiªn cøu dao ®éng trong kho¶ng 5,61 - 7,04 ®Òu kh«ng chua. Nhãm ®Êt c©y trång c¹n dao ®éng trong kho¶ng 5,61 - 6,12 trung b×nh lµ 5,86. §èi víi ®Êt trång rau cã níc th× pHKCl cao so víi ®Êt c©y trång c¹n dao ®éng trong kho¶ng 6,06 - 7,04 cã pHKCl trung b×nh lµ 6,51.
pHH2O cao h¬n pHKCl vµ pHH2O cña ®Êt trång rau c¹n thÊp h¬n pHH2O cña ®Êt trång rau níc (do pH cña níc s«ng cao h¬n pH cña ®Êt).
- Hµm lîng mïn:
Mïn lµ s¶n phÈm h÷u c¬ cao ph©n tö, phøc t¹p ®îc t¹o ra do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh mïn ho¸ x¸c ®éng vËt, thùc vËt vµ c¸c vi sinh vËt nhê ho¹t ®éng cña vi sinh vËt vµ thùc vËt. Hµm lîng mïn trong ®Êt lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ ®é ph× cña ®Êt. Mïn ¶nh hëng tèt ®Õn c¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Êt vµ ®é ph× nhiªu. Hµm lîng mïn trong ®Êt bÞ chi phèi bëi nhiÒu yÕu tè nh: th¶m thùc vËt, ®Þa h×nh, khÝ hËu, chÕ ®é canh t¸c… Mïn trong ®Êt lµ nguån dinh dìng quan träng, hµm lîng vµ thµnh phÇn mïn quyÕt ®Þnh h×nh th¸i vµ c¸c tÝnh chÊt lý ho¸ cña ®Êt vµ n¨ng suÊt c©y trång.
KÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy hµm lîng mïn trong ®Êt nghiªn cøu dao ®éng trong kho¶ng 1,70 – 2,64%. Theo ®¸nh gi¸ th× hµm lîng mïn ë møc nghÌo ®Õn trung b×nh. C¸c mÉu ph©n tÝch (b¶ng 10) 2.1, 2.5, 2.10 cã hµm lîng mïn trung b×nh cßn c¸c mÉu 2.4, 2.6, 27 lµ ®Êt cã hµm lîng mïn thuéc lo¹i nghÌo.
§èi víi ®Êt n«ng nghiÖp sö dông ®Ó trång rau ng¾n ngµy ë B»ng B, sau khi thu ho¹ch s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c©y trång ®· lÊy ®i mét lîng lín c¸c chÊt dinh dìng nh N, K, P cïng víi n¨ng suÊt. Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o ®Êt cã thÓ cung cÊp ®Çy ®ñ chÊt dinh dìng cho c©y trång vô sau, ngoµi viÖc bæ sung b»ng ph©n kho¸ng cÇn tr¶ l¹i cho ®Êt phô phÈm n«ng nghiÖp hay bãn ph©n h÷u c¬. ë th«n B»ng B, ngêi d©n bæ sung cho ®Êt chñ yÕu lµ tro bÕp trong khi ph©n h÷u c¬ bãn rÊt Ýt.
Trong 18 mÉu ®Êt nghiªn cøu hµm lîng N tæng sè cã sù thay ®æi lín gi÷a c¸c mÉu dao ®éng tõ 0,11 - 0,25 % ®¹t møc tõ trung b×nh ®Õn giµu. MÉu 1.26 vµ mÉu 1.21 trång rau c¹n (ng¶i cøu) cã hµm lîng Nts nhá nhÊt (møc trung b×nh) cßn mÉu 1.25 trång rau níc (cÇn) cã hµm lîng Nts cao nhÊt (møc giµu). P tæng sè ë tÊt c¶ c¸c mÉu ®Êt ph©n tÝch dao ®éng tõ 0,22 – 0,41% ®Òu ë møc giµu Hµm lîng Pts trong ®Êt trång rau t¹i B»ng B còng ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt ë ruéng trång rau cÇn (mÉu 1.5) vµ ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt ë ruéng trång rau muèng c¹n (2.6). K tæng sè (1,11 – 1,89 %) ®¹t møc trung b×nh. §Æc biÖt ta thÊy ruéng trång ng¶i cøu (mÉu 1.26) cã hµm lîng Nts vµ Kts nhá nhÊt nhng 2 chØ tiªu nµy ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt ë ruéng trång rau cÇn (mÉu 1.25). §iÒu nµy chøng tá níc tíi ®· gãp phÇn cung cÊp chÊt dinh dìng cho ®Êt lµm t¨ng hµm lîng tæng sè trong ®Êt.
N dÔ tiªu dao ®éng tõ 2,52 – 10,92 mg/100g ®Êt còng cã sù thay ®æi lín tõ møc trung b×nh ®Õn møc giµu dï lµ nhËn níc trùc tiÕp, gi¸n tiÕp hay níc b¬m lªn m¬ng ®Ó l¾ng mét thêi gian råi míi tíi. Pdt (13,5 – 35,2 mg/100g ®Êt) ®Òu ®¹t møc giµu (>15 mg P2O5/100g ®Êt) trõ mÉu 2.6 cã hµm lîng thÊp nhÊt vµ ë møc trung b×nh , Kdt (4,6 – 34,7mg/100g ®Êt) dao ®éng tõ møc nghÌo ®Õn giµu. Ndt thÊp nhÊt ë mÉu 2.7 trång ng¶i cøu (2,52 mg/100g ®Êt) vµ cao nhÊt lµ 10,92 mg/100g ®Êt ë ruéng trång rau cÇn (mÉu 1.25). Pdt ë mÉu 2.6 trång rau muèng c¹n thÊp nhÊt vµ cao nhÊt ë mÉu trång rau rót sè 1.12. Kdt ®¹t 4,6 mg/100g ®Êt ë ruéng trång rau ng¶i cøu (mÉu 1.21) vµ 34,7 mg/100g ®Êt cao nhÊt ë ruéng trång rau cÇn (mÉu 1.25).
Nh vËy, ta thÊy hµm lîng c¸c chÊt dinh dìng (N, P, K) c¶ ë d¹ng tæng sè vµ dÔ tiªu trong ®Êt ®Òu ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt t¹i c¸c ruéng trång rau níc vµ ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt t¹i c¸c ruéng trång rau c¹n. Cho nªn, cã thÓ kh¼ng ®Þnh t¸c dông cña níc tíi trong viÖc cung cÊp mét lîng ®¸ng kÓ c¸c chÊt dinh dìng cho ®Êt bï ®¾p l¹i phÇn trong n«ng s¶n.
C¸c mÉu ®Êt nghiªn cøu trªn ®îc ®em ®i ph©n tÝch mét sè KLN (As, Hg, Cd, Pb). KÕt qu¶ tr×nh bµy ë b¶ng 11 vµ b¶ng 12.
B¶ng 11. Hµm lîng KLN trong c¸c mÉu ®Êt lÇn 1 vµ lÇn 3 t¹i B»ng B
TT
|
KHM
|
VÞ trÝ mÉu
|
§Êt trång rau
|
Pb
|
Cd
|
As
|
Hg
|
mg/kg
|
LÇn 1
|
1
|
1.4
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
14,64
|
0,115
|
5,76
|
0,049
|
2
|
1.5
|
§êng Ngang Trong
|
CÇn
|
18,25
|
0,089
|
7,14
|
0,043
|
3
|
1.6
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
20,31
|
0,135
|
8,4
|
0,047
|
4
|
1.7
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
17,27
|
0,113
|
7,06
|
0,039
|
5
|
1.9
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
15,84
|
0,094
|
9,42
|
0,045
|
6
|
1.10
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
14,83
|
0,063
|
6,24
|
0,051
|
7
|
1.12
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Rót
|
22,27
|
0,071
|
8,7
|
0,039
|
8
|
1.13
|
Trung §ång
|
CÇn
|
15,1
|
0,068
|
6,16
|
0,042
|
9
|
1.15
|
Trung §ång
|
C¶i xoong
|
19,4
|
0,062
|
7,26
|
0,041
|
10
|
1.17
|
Trung §ång
|
Muèng
|
25,44
|
0,067
|
14,78
|
0,038
|
11
|
1.18
|
X· Can
|
Muèng
|
20,6
|
0,06
|
7,1
|
0,043
|
12
|
1.19
|
M¶ C¶
|
CÇn
|
23,99
|
0,067
|
9,03
|
0,041
|
13
|
1.20
|
M¶ C¶
|
DiÕp c¸
|
20,63
|
0,064
|
10,31
|
0,037
|
14
|
1.21
|
Sau §ång
|
Ng¶i cøu
|
22,83
|
0,113
|
9,65
|
0,037
|
15
|
1.22
|
Sau §ång
|
Mïng t¬i
|
20,82
|
0,117
|
12,77
|
0,039
|
16
|
1.23
|
M¶ C¶
|
Muèng c¹n
|
20,23
|
0,089
|
9,7
|
0,043
|
17
|
1.24
|
M¶ MÐt
|
Muèng
|
21,32
|
0,081
|
9,85
|
0,045
|
18
|
1.25
|
Lång Roäc
|
CÇn
|
15,69
|
0,06
|
7,37
|
0,049
|
19
|
1.26
|
Thanh Oai
|
Ng¶i cøu
|
23,25
|
0,111
|
14,49
|
0,039
|
LÇn 3
|
20
|
3.4
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
11,72
|
0,906
|
4,877
|
0,352
|
21
|
3.5
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng
|
17,54
|
1,025
|
5,728
|
0,351
|
22
|
3.6
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Muèng
|
14,42
|
0,900
|
10,821
|
0,150
|
23
|
3.7
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Rau cÇn
|
9,36
|
1,184
|
5,897
|
0,147
|
24
|
3.8
|
Trung §ång
|
Rau cÇn
|
9,08
|
1,049
|
6,370
|
0,135
|
25
|
3.9
|
M¶ C¶
|
Ng¶i cøu
|
3,90
|
0,983
|
11,497
|
0,239
|
26
|
3.10
|
X· Can
|
Muèng
|
8,26
|
0,951
|
6,526
|
0,265
|
27
|
3.11
|
M¶ MÐt
|
DiÕp c¸
|
10,80
|
1,171
|
5,687
|
0,171
|
28
|
3.12
|
Thanh Oai
|
Muèng c¹n
|
16,50
|
0,955
|
5,827
|
0,833
|
29
|
3.13
|
Sau §ång
|
C¶i cóc
|
8,82
|
1,090
|
6,135
|
0,206
|
TCVN 7209-2002
|
70
|
2,0
|
12,0
|
2,0*
|
B¶ng 12. Hµm lîng KLN trong c¸c mÉu ®Êt lÇn 2 vµ lÇn 4 t¹i B»ng B
TT
|
KHM
|
VÞ trÝ mÉu
|
§Êt trång rau
|
As
|
Hg
|
mg/kg
|
LÇn 2
|
1
|
2.3
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng níc
|
8,08
|
-
|
2
|
2.4
|
§êng Ngang Trong
|
C¶i xoong
|
4,02
|
-
|
3
|
2.5
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
7,96
|
-
|
4
|
2.6
|
Thanh Oai
|
Muèng c¹n
|
14,04
|
-
|
5
|
2.7
|
Cång Réc
|
Ng¶i cøu
|
11,57
|
-
|
6
|
2.10
|
§êng Ngang Ngoµi
|
CÇn
|
9,26
|
-
|
LÇn 4
|
7
|
4.3
|
§êng Ngang Trong
|
Muèng níc
|
0,4
|
1,5
|
8
|
4.4
|
§êng Ngang Ngoµi
|
Muèng níc
|
0,8
|
0,8
|
9
|
4.5
|
M¶ C¶
|
Muèng níc
|
1,6
|
1,0
|
10
|
4.6
|
Sau §ång
|
Ng¶i cøu
|
0,4
|
1,2
|
11
|
4.7
|
M¶ C¶
|
DiÕp c¸
|
0,4
|
2,0
|
TCVN 7209-2002
|
12,0
|
2,0*
|
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |