Thi pháp tiểu thuyết hiện đại. Quan niệm về tiểu thuyết hiện đại
tải về 49.99 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- Quá trình Kiên viết nên cuốn tiểu thuyết của mình trong tác phẩm cũng chính là quá trình hình thành nên tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh
- 3.2. Thời gian phi tuyến tính trong tiểu thuyết
- Tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh không đi theo mạch vận động thông thường đó, các lớp thời gian quá khứ – hiện tại chất chồng, lồng ghép, đan xen
- Sự đồng hiện thời gian
| 3.2.2. Kết cấu truyện lồng truyện
- “Nỗi buồn chiến tranh” (Bảo Ninh) là một trong những tiểu thuyết sớm sử dụng kiểu kết cấu “tiểu thuyết trong tiểu thuyết”. Nhân vật Kiên – nhân vật chính trong tác phẩm là một nhà văn, anh đang cuốn tiểu thuyết đầu tay kể lại cuộc chiến mà anh đã trải qua: “Từng đêm lần hồi, cần mẫn và do dự, bản thảo tiểu thuyết của Kiên đầy dần lên và dần đến đoạn kết, song đồng thời cũng như thể mỗi ngày một thêm dang dở. Những chương sau là những điệp khúc của các chương trước. Những khung cảnh và những tình tiết đã có tự phần đầu rốt cuộc lại đang chờ Kiên ở phần chót. Tuy nhiên ấy là bởi dòng trôi của tiểu thuyết này nó như thế, tự nó chứ không phải tự Kiên. Tác phẩm tự nó cấu trúc nên thời gian của nó, tự định hướng, chọn luồng và tự chọn lấy một bến bờ. Còn Kiên anh chỉ là người viết, bền bỉ và lặng lẽ hòa nhập thân phận mình vào cộng đồng số phận các nhân vật. Nói chung anh hết sức thụ động, hầu như trở thành bất khả tri trước các trang viết của chính mình. Mạch truyện nó thế nào thì buông theo như thế, anh như hoàn toàn cam chịu cái lô gíc bí ẩn của trí nhớ và trí tưởng tượng.” - Quá trình Kiên viết nên cuốn tiểu thuyết của mình trong tác phẩm cũng chính là quá trình hình thành nên tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh. Nhà văn – tác giả có lúc trùng khít với nhà văn – nhân vật. => Kết cấu “truyện lồng truyện” hay “tiểu thuyết lồng tiểu thuyết” là một kết cấu phức tạp, không dễ dàng để làm nên thành công. Tuy nhiên, “Nỗi buồn chiến tranh” đã vô cùng thành công trong việc sử dụng kết cấu này để vừa thể hiện được dụng ý của “tác giả hàm ẩn”, vừa phát huy được hết vai trò tiếp nhận của độc giả. 3.2. Thời gian phi tuyến tính trong tiểu thuyết - Nỗi buồn chiến tranh được viết lên bằng sự đan xen, hòa trộn giữa lịch sử và đời thường. Đằng sau những sự kiện lịch sử cụ thể, cuộc sống đời thường của nhân vật được hiện lên rõ nét. - Tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh không đi theo mạch vận động thông thường đó, các lớp thời gian quá khứ – hiện tại chất chồng, lồng ghép, đan xen; những mảng quá khứ hiện về không theo trật tự tuyến tính, không vận động theo trình tự từ quá khứ xa đến quá khứ gần mà lồng ghép trập trùng tạo nên nhiều lớp hiện thực chồng chéo trong dòng suy tưởng nặng trĩu buồn đau của nhân vật. Sự đồng hiện thời gian được thể hiện rất rõ trong “Nỗi buồn chiến tranh”. - Sự phá vỡ trật tự thời gian tuyến tính trong tác phẩm là hệ quả của việc tạo ra thời gian trần thuật dựa theo tâm trạng, dòng suy tư của nhân vật Kiên. Thời gian quá khứ đồng hiện với thời gian hiện tại nhưng thời gian ở quá khứ có phần chiếm ưu thế hơn. Các phần đều mở đầu bằng thời gian ở hiện tại nhưng ngay sau đó, người đọc lại ngược về quá khứ qua dòng hồi ức của Kiên. Hiện tại dường như hóa thành quá khứ và ngược lại, quá khứ như đang sống lại tất cả những gì đã diễn ra + Ví dụ: Lẽ ra, theo tiến trình thời gian lịch sử thì cuộc đời Kiên phải bắt đầu từ sự kiện năm 1961 (Kiên 13 tuổi), nhưng theo dòng hồi ức thì sự kiện đầu tiên lại là mùa khô đầu tiên sau chiến tranh - 1975: Kiên trong đội thu nhặt hài cốt tử sĩ ở truông Gọi Hồn (Kiên đã 28 tuổi). Từ đó, câu chuyện đột ngột đưa người đọc trở lại những thời điểm trước đó: Hồi ức về sự xóa sổ của tiểu đoàn 27 cuối mùa khô năm - 1969; Hồi ức về những ngày cuối tháng 4/1975 và trận “bài bạc” của mấy người trong tiểu đội trinh sát – Hồi ức về mùa mưa 1974, bệnh nghiện hồng ma, Can đào ngũ, chuyện tình của đám trinh sát với ba cô gái bị bỏ quên giữa rừng và việc Kiên xử mấy tên thám báo. => Đọc tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh là đọc lên những dòng suy nghĩ đầy ám ảnh của con người. Thời gian luôn đồng hiện hòa trộn giữa thời gian lịch sử và đời thường, giữa quá khứ và hiện tại, giữa bản năng và vô thức, vì những dòng tâm tư của con người không bao giờ liền mạch. tải về 49.99 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|