Thi pháp tiểu thuyết hiện đại. Quan niệm về tiểu thuyết hiện đại
tải về 49.99 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- Với kiểu kết cầu này, c
| 3.1. Kết cấu
3.1.1. Kết cấu dòng ý thức Với kiểu kết cấu dòng ý thức, Bảo Ninh lại lấy dòng ý thức của nhân vật chính (Kiên) với hàng loạt những giấc mơ đứt nối, những hồi tưởng gấp khúc làm cơ sở để tổ chức tác phẩm. Hay nói khác đi, tác phẩm được triển khai trên cơ sở sự vận động của dòng tâm tư nhân vật chính. Ở đây, chúng ta thấy có hiện tượng phân rã cốt truyện - "thay vì duy trì tính thống nhất trong trình tự thời gian và nhân quả của chuỗi sự kiện gắn với hành động của nhân vật chính (protagoniste), tự sự tan vỡ thành một chuỗi lắp ghép các phân đoạn, các "mảnh vỡ" của cuộc đời nhân vật chính...", "thay vì triển khai tự sự bám vào "cuộc phiêu lưu của nhân vật", nhà văn lại biến tự sự trở thành một "cuộc phiêu lưu của cái viết" nghĩa là sự chắp ghép ngẫu nhiên những mảnh vỡ - những sự kiện phân tán và rời rạc". Các sự kiện chính trong tác phẩm được triển khai không theo trật tự thời gian – không gian, không có quan hệ nhân quả mà lộn xộn, rời rạc, phân tán, chắp nối theo dòng hồi ức hỗn độn của nhân vật chính. Mở đầu tác phẩm là mùa khô đầu tiên sau chiến tranh năm 1976 Kiên đi thu nhặt hài cốt tử sĩ. Từ đó theo dòng hồi ức nhân vật trở về cuối mùa khô năm 1969 – mùa khô cực kỳ cùng khốn của toàn cõi B3, năm mà tiểu đoàn 27 bị xóa sổ, Kiên và một vài đồng đội may mắn sống sót. Tiếp đó, thời gian lại đẩy về 1975 – "là năm ngoái đó thôi"... Cứ như vậy quá khứ và hiện tại đan xen, hòa trộn vào nhau, vấn đề nọ tiếp nối vấn đề kia, cái dòng ý thức như không ngừng dừng lại, người đọc cũng vì thế mà bị cuốn theo mãi. Thậm chí, có khi một sự kiện nhưng lại bị cắt ra làm nhiều mảnh và cho các mảnh sự kiện khác chen vào giữa. Chẳng hạn, tác phẩm mở đầu bằng sự kiện hành trình đi tìm hài cốt đồng đội của Kiên, nhưng sau đó nhà văn không triển khai tiếp sự kiện này mà chêm vào các mảnh sự kiện khác (ký ức kinh hoàng về tiểu đoàn 27; cuộc sống của lính trinh sát với bài bạc và hồng ma; tâm trạng của Kiên khi Can đào ngũ; tình yêu vụng trộm của những người lính với ba cô gái trong trại tăng gia 67; cuộc đụng độ với bọn thám báo để trả thù cho ba cô gái) rồi mới quay trở lại sự kiện Kiên đi tìm hài cốt đồng đội. Sự triển khai như vậy khiến người đọc khó có thể đoán biết nội dung, khó có thể ngay lập tức nắm bắt mọi thông tin mà chỉ có thể tri nhận đầy đủ bức tranh hiện thực đời sống khi đọc tới trang cuối cùng của cuốn sách. Cách tổ chức kết cấu theo dòng ý thức của nhân vật, mới thoạt xem thấy hết sức lỏng lẻo, rời rạc, tưởng như là tác giả cứ thoải mái phóng bút tùy tiện, lan man, chuyện nọ xọ chuyện kia, không mạch lạc gì. Nhưng thực ra, nhìn một cách tổng thể, đây chính là kiểu kết cấu lỏng mà chặt, rời rạc mà kết dính, đứt gãy mà liên tục. Với kiểu kết cầu này, cùng một lúc, Bảo Ninh đã cho nhân vật chính của mình sống nhiều cuộc sống, nhiều cảm giác, với những dòng tiềm thức mơ hồ, khó lý giải, khó nắm bắt, gợi tới một hiện thực chiến tranh hỗn loạn và đổ nát. Nó đã thể hiện được tính chất phức tạp, bề bộn của hiện thực cuộc sống con người sau chiến tranh, sự khủng hoảng, bất ổn, mất thăng bằng tâm lí trong đời sống tinh thần của người lính từ chiến trường trở về. Qua những mảnh vỡ sự kiện diễn ra theo dòng hồi ức của nhân vật, hiện thực chiến tranh dần dần được bồi đắp và hiện ra một cách đầy đủ đúng với bản chất đích thực của nó – chiến tranh là cõi không nhà không cửa, đốt cháy nhân tính, huỷ diệt tình yêu, huỷ hoại đời sống con người ngay cả khi họ thoát chết trở về. tải về 49.99 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|