§Æt vÊn ®Ò I. TÝnh cÊp thiÕt

2.1.5. §Çu t­ ph¸t triÓn

- Vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc: 14.570 tû ®ång, t¨ng b×nh qu©n 35,6%/n¨m;

- Vèn tÝn dông ®Çu t­ ph¸t triÓn nhµ n­íc: 180 tû ®ång, t¨ng b×nh qu©n 12,8%/n¨m;

- Vèn ®Çu t­ cña DNNN: 170 tû ®ång, gi¶m b×nh qu©n 6,4%/n¨m;

- Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: 13.992 tû ®ång, t¨ng b×nh qu©n 34,9%/n¨m;

- Vèn ®Çu t­ cña TW trªn ®Þa bµn: 13.056 tû ®ång; t¨ng b×nh qu©n 24,6%/n¨m;

- Vèn d©n c­ vµ doanh nghiÖp d©n doanh: 16.375 tû ®ång; t¨ng b×nh qu©n 33,2%/n¨m.

2.1.6. XuÊt nhËp khÈu

Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña VÜnh Phóc giai ®o¹n 2001 – 2010 ®¹t trªn 2 tû USD, trong ®ã riªng ba n¨m 2006 – 2008 ®¹t 805,2 triÖu USD. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®· t¨ng gÇn 21,6 lÇn tõ 22,9 USD/ng­êi n¨m 2000 lªn kho¶ng 494 USD/ng­êi n¨m 2010, nh­ng vÉn cßn thÊp h¬n so víi møc b×nh qu©n chung c¶ n­íc (gi¸ trÞ xuÊt khÈu/ng­êi cña VÜnh Phóc n¨m 2007 chØ b»ng 47,8% so víi møc chung c¶ n­íc).

§ãng gãp chÝnh cho xuÊt khÈu cña tØnh trong thêi kú nµy lµ c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong ba n¨m 2006 – 2008, xuÊt khÈu cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm trªn 89,5% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn tØnh. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng nhanh lµm cho tû träng ®ãng gãp cña khu vùc trong n­íc cã xu h­íng gi¶m, n¨m 2002 tû träng khu vùc kinh tÕ trong n­íc b»ng 22% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu nh­ng ®Õn n¨m 2008 chØ cßn 9,2%.

C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh lµ hµng dÖt may, xe m¸y, giµy dÐp, s¶n phÈm gç, chÌ… Trong ®ã c¸c s¶n phÈm cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng nhanh vµ chiÕm tû träng lín lµ dÖt may 226 triÖu USD (chiÕm tû träng 45,2%), xe m¸y vµ linh kiÖn 34 triÖu USD(chiÕm tû träng 6,8%). C¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ Trung Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n, Hµn Quèc, §«ng ¢u, EU…

+ VÒ nhËp khÈu

Tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu trªn ®Þa bµn n¨m 2010 dù kiÕn ®¹t 1.500 triÖu USD, t¨ng b×nh qu©n 25%/n¨m trong giai ®o¹n 2001-2010 khi nhu cÇu nhËp khÈu c¸c linh kiÖn vµ nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp FDI gia t¨ng.

NhËp khÈu cña tØnh trong thêi gian qua chñ yÕu phôc vô cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp FDI. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu phôc vô cho s¶n xuÊt trong n­íc chiÕm tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ. PhÇn nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®Þa ph­¬ng chØ chiÕm 8-10% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu.

C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña tØnh lµ thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu dµnh cho s¶n xuÊt nh­: linh kiÖn « t«, xe m¸y, v¶i may mÆc, phô liÖu giµy dÐp/m¸y mãc, thøc ¨n gia sóc... Trong ®ã, c¸c mÆt hµng linh kiÖn « t«, xe m¸y cña c¸c doanh nghiÖp FDI chiÕm tû lÖ 75-80% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu;

Nh×n chung, kÕt qu¶ xuÊt nhËp khÈu trªn ®Þa bµn ®· thùc hiÖn phï hîp víi ®Þnh h­íng quy ho¹ch ®Ò ra vµ cã phÇn cao h¬n. Tuy vËy, møc chªnh lÖch gi÷a xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay rÊt lín, ®ßi hái tØnh ph¶i cã biÖn ph¸p t¨ng m¹nh xuÊt khÈu. HiÖn nay, trõ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp FDI, trªn ®Þa bµn VÜnh Phóc ch­a cã mÆt hµng xuÊt khÈu mang tÝnh c¹nh tranh cao, ®Æc tr­ng cho tØnh. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu khiªm tèn hiÖn nay ch­a t­¬ng xøng víi quy m« nÒn kinh tÕ vµ tiÒm n¨ng cña tØnh.

2.2. T¸c ®éng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ ®Õn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n

• 
  Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc:
  

- C«ng nghiÖp, dÞch vô ph¸t triÓn ®· t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm, gãp phÇn gi¶m bít søc Ðp vÒ viÖc lµm cña lao ®éng trong n«ng th«n. Tõng b­íc thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng trong n«ng th«n.

- Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi toµn tØnh t¨ng, ®êi sèng n«ng d©n ®­îc c¶i thiÖn, cã tÝch luü, t¹o ®iÒu kiÖn më réng t¸i ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ x©y dùng n«ng th«n míi.

• 
  Nh÷ng h¹n chÕ, th¸ch thøc:
  

- ChÊt l­îng ®Êt ngµy cµng suy gi¶m do canh t¸c nhiÒu vô trong n¨m, sö dông nhiÒu ph©n hãa häc vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt, Ýt sö dông ph©n h÷u c¬. Do c«ng nghiÖp hãa, ®« thÞ hãa, ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng nªn diÖn tÝch ®Êt canh t¸c bÞ chia c¾t ¶nh h­ëng ®Õn viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong n«ng nghiÖp.

- Lao ®éng vµ viÖc lµm n«ng th«n: Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸ diÔn ra tuy ®· thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cña tØnh, lao ®éng khu vùc c«ng nghiÖp - dÞch vô t¨ng, nh­ng vÉn cßn chËm, lao ®éng khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n gi¶m ch­a nhiÒu, d©n sè n«ng th«n vÉn chiÕm tíi 75%, cao h¬n so víi b×nh qu©n c¶ n­íc (72%). ¸p lùc vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c¶ khu vùc ®« thÞ vµ n«ng th«n hiÖn nay cßn rÊt lín.

- Lµ tØnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao, c«ng nghiÖp, dÞch vô ®· trë thµnh nh÷ng ngµnh kinh tÕ chñ ®¹o, thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn ®­îc xÕp vµo mét trong nh÷ng tØnh hµng ®Çu cña c¶ n­íc; Tuy nhiªn, viÖc ®Çu t­ trë l¹i cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n cßn ch­a t­¬ng xøng, ch­a t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó n«ng nghiÖp, n«ng th«n cña tØnh ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸.

- Gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm cho d©n c­ trªn ®Þa bµn: ®¶m b¶o an ninh l­¬ng thùc, ®¸p øng ®­îc 100% nhu cÇu rau ®Ëu c¸c lo¹i tiªu dïng trªn ®Þa bµn, c¸c s¶n phÈm kh¸c nh­ thÞt c¸c lo¹i, trøng cung cÊp ®ñ trªn ®Þa bµn ngoµi ra cßn xuÊt ra ngoµi tØnh

- N«ng nghiÖp nãi chung vµ l©m nghiÖp nãi riªng cßn cã vai trß quan träng t¹o kh«ng gian xanh mang l¹i tÝnh ®a d¹ng vµ sinh ®éng trong c¶nh quan chung cña toµn TØnh. §Æc biÖt th¶m rõng vµ c©y xanh cïng víi hÖ thèng mÆt n­íc (ao, hå, s«ng…) cã t¸c dông lín trong c¶i thiÖn hÖ m«i tr­êng sinh th¸i, nhÊt lµ trong bèi c¶nh qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa, c«ng nghiÖp hãa ®ang diÔn ra nhanh chãng trªn ®Þa bµn tØnh. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp theo h­íng sinh th¸i cßn mang l¹i hiÖu qu¶ c¶ cho ph¸t triÓn mÉu c¸c s¶n phÈm du dÞch (du lÞch sinh th¸i, nghØ d­ìng, ®ång quª…).

- Sö dông lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao thu nhËp cho kinh tÕ hé n«ng d©n.

- T¹o ®Þa bµn vµ m«i tr­êng ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c khu ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp vµ c¸c c¬ së th­¬ng m¹i, dÞch vô, v¨n hãa, TDTT vµ du lÞch trªn ®Þa bµn.

- Cung cÊp nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa xuÊt khÈu lµ n«ng s¶n (l¹c, thÞt lîn, chÌ, ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp...).

- Tû träng GTSX cña ngµnh n«ng, l©m, thñy s¶n trong c¬ cÊu GDP toµn tØnh chiÕm 13,74% n¨m 2010.

2. Vai trß, vÞ trÝ cña n«ng nghiÖp VÜnh Phóc so víi n«ng nghiÖp vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé vµ c¶ n­íc

2.1. VÒ xuÊt ph¸t ®iÓm

- Ph¸t triÓn ®« thÞ cña tØnh cßn chËm, ®Õn n¨m 2010 tû lÖ d©n sè ®ang sèng ë vïng n«ng th«n lµ 75%, trong khi b×nh qu©n toµn quèc lµ 72,1%.

- Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ n¨m 2008 ®¹t 17,77%, c¶ n­íc ®¹t 6,18%, B¾c Ninh 16,23%, H¶i Phßng 13,02%.

2.2. VÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp

B¶ng 10. N¨ng suÊt mét sè c©y trång chñ lùc cña VÜnh Phóc vµ mét sè tØnh vïng §BSH

- N¨m 2009 s¶n l­îng l­¬ng thùc cã h¹t tØnh VÜnh Phóc ®¹t 350 ngµn tÊn, chiÕm 0,86% so víi c¶ n­íc vµ 5,3% so víi vïng §BSH. B×nh qu©n ®Çu ng­êi ®¹t 348 kg/ng­êi, thÊp h¬n b×nh qu©n l­¬ng thùc/®Çu ng­êi c¶ n­íc (501,8 kg/ng­êi)

- VÒ s¶n xuÊt ch¨n nu«i: S¶n l­îng thÞt h¬i xuÊt chuång tØnh VÜnh Phóc n¨m 2008 ®¹t 85,99 ngµn tÊn, chiÕm 2,17% so víi c¶ n­íc vµ chiÕm 7,2% so víi vïng §BSH

- N¨ng suÊt lóa b×nh qu©n n¨m n¨m 2009 ®¹t 53,45 t¹/ha, cao h¬n so víi møc b×nh qu©n c¶ n­íc 52,2 t¹/ha vµ thÊp h¬n so víi b×nh qu©n toµn vïng §BSH 59,4 t¹/ha.

- Gi¸ trÞ s¶n xuÊt trªn 1ha ®Êt n«ng nghiÖp ®¹t 33,93 triÖu ®ång, b»ng 102% so víi vïng §BSH vµ 197% so víi b×nh qu©n c¶ n­íc.

2.3. ThÞ tr­êng tiªu thô c¸c lo¹i n«ng s¶n chñ yÕu cña tØnh

• 
  Rau qu¶ c¸c lo¹i
  

Kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam những năm gần ®©y đã cã sự tăng trưởng nhưng vẫn chiếm tỉ trọng rất nhỏ so với kim ngạch xuất khẩu ngành n«ng sản (chiếm khoảng 2,5%) và xuất khẩu chỉ chiếm 7% tổng sản lượng. Kim ngạch XK rau quả tăng chủ yếu là do gi¸ sản phẩm tăng, cßn số lượng xuất khẩu tăng kh«ng nhiều, trong đã, lượng rau quả XK tươi rất Ýt (chiếm tỷ trọng 2,5%). Hiện nay, thị trường xuất khẩu rau quả chưa được mở rộng, chủ yếu là Trung Quốc và ch©u Á nªn sản lượng xuất khẩu kh«ng lớn. Bªn cạnh ®ã vẫn cßn những hạn chế về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm (ruồi đục quả, dư lượng thuốc s©u, hàm lượng kim loại nặng, chất lượng bao b×) nªn kh¸ch hàng nước ngoài còng e ngại với rau quả Việt Nam, nªn thường phải xuất qua khÈu trung gian, hiệu quả kinh tế thấp và chưa x©y dựng được thương hiệu.

Hiện nay, rau quả của Việt Nam vẫn chủ yếu phục vụ thị trường trong nước và thường là mặt hàng rau quả tươi. Việc sản xuất và tiªu thụ tr¸i c©y của nước ta còng cßn khiªm tốn so với tiềm năng và so với một số quốc gia trong khu vực cã điều kiện tự nhiªn tương tự (Th¸i Lan, Philippin, In®«nªxia). Một số tr¸i c©y cã thị trường tiªu thụ nhưng chất lượng và gi¸ cả chưa ®¸p ứng yªu cầu thị trường. Hiện nay, XK rau quả VN chủ yếu tập trung vào những thị trường truyền thống như Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc... trong thời gian tới cần hướng tới c¸c thị trường kh¸c như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Liªn Bang Nga, EU... để đa dạng hãa, tr¸nh lệ thuộc trong xuất khẩu.

Bộ Thương mại dự b¸o, EU vẫn là khu vực nhập khẩu quả nhiệt đới lớn nhất thế giới với Ph¸p là thị trường tiªu thụ lớn nhất. Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Canada và Trung Quốc vẫn là những thị trường nhập khẩu chÝnh đối với quả nhiệt đới tươi. Giao dịch c¸c loại quả nhiệt đới kh¸c dự b¸o cũng sẽ tăng nhanh trong những năm tới với tốc độ tăng trưởng còng cao hơn 4 loại quả nhiệt đới chủ yếu.

VÜnh Phóc cã kho¶ng 8 ngàn ha c©y ăn quả c¸c loại, gồm c¸c loại quả như cam quýt, dứa, chuối, v¶i, nh·n,.. thị trường quả c¸c loại chñ yÕu phục vụ trong tỉnh, Hµ Néi, c¸c tØnh phÝa B¾c vµ Trung Quèc.

• 
  S¶n phÈm ch¨n nu«i (thÞt c¸c lo¹i, trøng)
  

S¶n l­îng trøng gia cÇm s¶n xuÊt kho¶ng 170 – 174 triÖu qu¶, tiªu thô trong tØnh kho¶ng 50 – 60 triÖu qu¶, cßn l¹i xuÊt ra ngoµi tØnh.