Tæ sinh – c ng nghÖ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm


§èi t­îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu



tải về 1.88 Mb.
trang2/12
Chuyển đổi dữ liệu01.01.2018
Kích1.88 Mb.
#35241
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12

§èi t­îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu.

4.1. §èi t­îng nghiªn cøu.


BiÖn ph¸p rÌn kÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu th«ng qua tæ chøc HS viÕt b¸o c¸o TL cho HS 10 chuyªn Sinh khi d¹y häc, phÇn “C¬ së vËt chÊt vµ c¬ chÕ di truyÒn’’.

4.2. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu.


D¹y häc Sinh häc 10 ë tr­êng THPT Chuyªn.
  1. NhiÖm vô nghiªn cøu.

    1. Nghiªn cøu c¬ së lÝ luËn cña ®Ò tµi.


  • C¸c kh¸i niÖm vÒ kÜ n¨ng tù häc, tù nghiªn cøu tµi liÖu cña HS, vÒ kÜ n¨ng NCKH, TL, ®Æc ®iÓm nhËn thøc cña HS THPT ®Æc biÖt lµ HS THPT Chuyªn,…
    1. Kh¶o s¸t thùc tr¹ng.


  • C¸c biÖn ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng häc tËp cña HS chuyªn Sinh hiÖn nay cña GV .

  • KÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu, kÜ n¨ng viÕt TL vµ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc phÇn CSVC - CCDT ë cÊp ®é ph©n tö vµ cÊp ®é tÕ bµo cña häc sinh líp 10 chuyªn Sinh khi míi b­íc vµo líp 10.

    1. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu ch­¬ng tr×nh chuyªn s©u cña SGK Sinh häc 10 hiÖn hµnh. Tõ ®ã ®Ò xuÊt c¬ së khoa häc cña viÖc lång ghÐp phÇn CSVC – CCDT ë cÊp ®é ph©n tö vµ cÊp ®é tÕ bµo vµo Sinh häc 10 (chuyªn).

    2. X©y dùng quy tr×nh rÌn kÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ kÜ n¨ng viÕt TL cho HS. Ph©n tÝch mèi qua hÖ qua l¹i cña viÖc rÌn kÜ n¨ng viÕt TL víi viÖc h×nh thµnh kÜ n¨ng tù häc vµ tù nghiªn cøu tµi liÖu cho ng­êi häc tõ ®ã ®Ò xuÊt ®­îc quy tr×nh rÌn kÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu th«ng qua tæ chøc HS viÕt TL.

    3. Thùc nghiÖm s­ ph¹m ®Ó kh¼ng ®Þnh gi¶ thuyÕt khoa häc cña ®Ò tµi.
  1. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu.


  • Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt: Thu thËp, nghiªn cøu c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Ó lµm c¬ së lÝ luËn cho ®Ò tµi; X©y dùng mét sè gi¸o ¸n trong ®ã cã sö dông biÖn ph¸p rÌn HS kÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu vµ kÜ n¨ng viÕt TL.

  • Ph­¬ng ph¸p t×m hiÓu thùc tr¹ng: Sö dông phiÕu ®iÒu tra vµ trùc tiÕp cho HS lµm bµi.

  • Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm s­ ph¹m.

+ §èi t­îng: HS líp 10 Sinh cña tr­êng THPT Chuyªn H­ng Yªn.

+ Bè trÝ thÝ nghiÖm: ThÝ nghiÖm ®­îc bè trÝ t¹i 1 líp lµ líp 10 chuyªn Sinh cña THPT Chuyªn H­ng Yªn. HiÖu qu¶ cña biÖn ph¸p ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng sù tiÕn bé vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu, kÜ n¨ng viÕt b¸o c¸o TL cña HS so víi tr­íc thùc nghiÖm.

+ KiÓm tra, ®¸nh gi¸:

So¹n mét sè ®Ò kiÓm tra trong ®ã ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tù häc vµ tù nghiªn cøu tµi liÖu cña HS.

X©y dùng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ kÜ n¨ng viÕt TL cña HS tõ ®ã ®¸nh gi¸ sù tiÕn bé cña HS trong kÜ n¨ng nµy qua tõng giai ®o¹n.

+ Xö lÝ sè liÖu: Sö dông to¸n thèng kª ®Ó xö lÝ kÕt qu¶ thu ®­îc. C¸c sè liÖu ®­îc xö lÝ trªn Exel.


  1. Dù kiÕn ®ãng gãp míi cña ®Ò tµi.


  • §Ò xuÊt thªm ®­îc mét biÖn ph¸p rÌn luyÖn kÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu b»ng c¸ch tæ chøc cho HS líp 10 chuyªn Sinh viÕt b¸o c¸o TL khi d¹y phÇn c¬ së vËt chÊt vµ c¬ chÕ di truyÒn ë cÊp ®é ph©n tö vµ cÊp ®é tÕ bµo.

  • §Ò xuÊt c¶i tiÕn cÊu tróc SGK Sinh häc 10 hiÖn hµnh nh»m ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh chuyªn m«n Sinh häc THPT.
  1. CÊu tróc cña bµi viÕt.


CÊu tróc bµi viÕt gåm c¸c phÇn:

  • PhÇn I: Më ®Çu.

  • PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu.

  • PhÇn III: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ.

  • Tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc.

PhÇn KÕt qu¶ nghiªn cøu bao gåm ba ch­¬ng:

+ Ch­¬ng I: C¬ së lÝ luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi.

+ Ch­¬ng II: RÌn luyÖn kÜ n¨ng tù nghiªn cøu tµi liÖu b»ng c¸ch tæ chøc cho häc sinh viÕt TL khi d¹y phÇn CSVC - CCDT ë líp 10 chuyªn Sinh.

+ Ch­¬ng III: Thùc nghiÖm s­ ph¹m.


PhÇn II: KÕt qu¶ nghiªn cøu

Ch­¬ng I: c¬ së lÝ luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµI

    1. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu

      1. Quèc tÕ


Tù häc vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc lµ mét vÊn ®Ò ®­îc ®Ò cËp nhiÒu trong vµi chôc n¨m gÇn ®©y nh­ lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu cña xu thÕ toµn cÇu hãa, nÒn kinh tÕ tri thøc. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò nµy ®· ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt l©u trong lÞch sö x· héi loµi ng­êi.

ë thêi kú phong kiÕn, sè l­îng HS trong mét líp häc Ýt, l¹i kh«ng cã sù ®ång ®Òu vÒ løa tuæi, t©m lý, tr×nh ®é häc vÊn,…nªn viÖc thÇy gi¸o ph¶i quan t©m tíi n¨ng lùc cña tõng ng­êi häc lµ ®­¬ng nhiªn.

Khæng Tö (551 – 479 TCN), ng­êi lu«n ®­îc coi lµ “v¹n thÕ s­ biÓu” ®· ®Ò xuÊt hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc kh¸ chÆt chÏ víi nh÷ng kiÕn gi¶i s©u s¾c, trong ®ã «ng lu«n ®Ò cao tù häc, ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo kiÓu ®µm tho¹i, phï hîp víi tõng ®èi t­îng ng­êi häc. ¤ng còng rÊt quan t©m vµ coi träng mÆt tÝch cùc vµ suy nghÜ cña ng­êi häc. ¤ng coi träng gi¶ng d¹y b»ng c¸ch trao ®æi gi÷a thÇy vµ trß, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ kh¶ n¨ng t­ duy cña ng­êi häc. ¤ng tõng nãi: “ KÎ nµo ch¼ng phÊn ph¸t lªn ®Ó hiÓu th«ng, th× ta ch¼ng gióp cho hiÓu th«ng ®­îc. KÎ nµo ch¼ng r¸ng lªn ®Ó tá ý kiÕn m×nh, th× ta ch¼ng khai ph¸t cho ®­îc”; “VËt cã bèn gãc, kÎ nµo ®· biÕt râ mét gãc, nh­ng ch¼ng chÞu c¨n cø vµo ®ã ®Ó biÕt lu«n ba gãc kia, th× ta ch¼ng d¹y cho kÎ Êy n÷a” [31,32,33].

Trong thêi kú c«ng nghiÖp hãa, do nhu cÇu cao vÒ lùc l­îng lao ®éng nªn sè l­îng häc sinh trong mét líp häc t¨ng, thÇy kh«ng cßn quan t©m hÕt ®­îc ®Õn n¨ng lùc häc tËp cña tõng c¸ nh©n häc sinh, tõ ®ã xuÊt hiÖn kiÓu truyÒn thô mang tÝnh gi¸o ®iÒu, mét chiÒu, lµm cho ng­êi häc trë nªn thô ®éng.

Nhµ s­ ph¹m J.A. Comensky (1529 - 1670), «ng tæ cña nÒn gi¸o dôc cËn ®¹i, ng­êi ®Æt nÒn mãng cho sù ra ®êi cña nhµ tr­êng hiÖn nay ®· ®Æt vÊn ®Ò: “H·y t×m ra ph­¬ng ph¸p cho GV d¹y Ýt h¬n, HS häc nhiÒu h¬n”. ¤ng còng lµ ng­êi ®Ò x­íng c¸c thuËt ng÷ “ tù gi¸o dôc’’, “ ng­êi tù gi¸o dôc” [16].

Theo Dixtecvec (1790 - 1866): NghÖ thuËt s­ ph¹m cña ng­êi thÇy gi¸o kh«ng ph¶i chØ: “ D¹y cho hä c¸ch t×m ra ch©n lý” mµ ph¶i biÕt “ biÕn qu¸ tr×nh d¹y häc thµnh qu¸ tr×nh tù häc” [15].

N¨m 1938, J. Dewey vµ C, Rogers ®· ®Ò cao nhu cÇu, lîi Ých cña ng­êi häc, ®Ò xuÊt ng­êi häc lùa chän néi dung häc, tù lùc t×m tßi nghiªn cøu, tõ ®ã ®Æt c¬ së cho d¹y häc lÊy HS lµm trung t©m [14].

Theo c¸c nhµ t©m lý häc, “nh©n c¸ch cña trÎ ®­îc h×nh thµnh th«ng qua c¸c ho¹t ®éng chñ ®éng, s¸ng t¹o, th«ng qua c¸c hµnh ®éng cã ý thøc”. A.Binet xem trÝ th«ng minh lµ hµnh ®éng cã chñ ®Þnh ®­îc ®iÒu khiÓn tõ néi t©m, b»ng c¸ch x¸c lËp mèi liªn hÖ gi÷a chñ thÓ víi hµnh ®éng.J.Piaget quan niÖm trÝ th«ng minh cña trÎ ph¸t triÓn vµ më réng tr­êng ho¹t ®éng cña nã nhê ®èi tho¹i gi÷a chñ thÓ ho¹t ®éng víi ®èi t­îng vµ m«i tr­êng. Kant “ C¸ch tèt nhÊt ®Ó hiÓu lµ lµm” [14].

N¨m 1968, Jean Vial ®­a ra ba tiªu chuÈn cña ph­¬ng ph¸p tÝch cùc lµ: Ho¹t ®éng, tù do, tù gi¸o dôc. Trong ®ã, ng­êi häc quan s¸t, thao t¸c trªn ®èi t­îng, ®­îc tù do ph¸t huy s¸ng kiÕn, lùa chän con ®­êng ®i tíi kiÕn thøc. Ph­¬ng ph¸p tÝch cùc h­íng tíi ®¸p øng vµ thóc ®Èy nhu cÇu cña trÎ, ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, t¨ng c­êng tù chñ vµ ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch cña trÎ, GV trë thµnh ng­êi khëi x­íng, ®éng viªn, xóc t¸c, trî gióp, h­íng dÉn, cè vÊn [14].

G.D. Sharmo vµ S.R. Ahmed nhËn ®Þnh: H×nh thøc h­íng dÉn sinh viªn tù häc lµ mét h×nh thøc tæ chøc häc cã hiÖu qu¶. §ång thêi, «ng còng chØ ra r»ng: “Cèt lâi cña h×nh thøc nµy lµ qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn gi¸n tiÕp cña gi¶ng viªn ®èi víi qu¸ tr×nh tù häc cña sinh viªn th«ng qua viÖc giao nhiÖm vô nhËn thøc ®· ®­îc thiÕt kÕ thµnh d¹ng phï hîp, nh»m thùc hiÖn môc ®Ých vµ nhiÖm vô häc tËp ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh [16].

F.P.Abbatt ®· nghiªn cøu vÒ vai trß, vÞ trÝ cña viÖc tù häc trong häc tËp, ph­¬ng ph¸p tæ chøc tù häc vµ nh÷ng nguyªn t¾c, ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh tù häc cã hiÖu qu¶.

ë Mü, trong nh÷ng n¨m 1970, ý t­ëng d¹y häc “c¸ nh©n hãa” ®­îc thö nghiÖm trªn gÇn 200 tr­êng trong ®ã GV x¸c ®Þnh môc tiªu, cung cÊp c¸c phiÕu h­íng dÉn ®Ó HS tiÕn hµnh c«ng viÖc ®éc lËp theo nhÞp ®é phï hîp víi n¨ng lùc. Sau ®ã ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ph¸t triÓn thµnh “ ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc theo môc tiªu” víi ch­¬ng tr×nh phï hîp víi tõng ng­êi häc, chó träng ®µo t¹o ph­¬ng ph¸p. HS ®­îc trang bÞ nh÷ng kh¶ n¨ng vµ nh÷ng c«ng cô trÝ tuÖ cho phÐp gi¶i quyÕt thµnh c«ng nh÷ng vÊn ®Ò vµ hoµn thµnh môc tiªu ®Ò ra [14] .

Nghiªn cøu c¸c nhµ khoa häc tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÝ thuyÕt n¨ng l­îng ë thÕ kØ XIX, ¤txt¬van®¬ thÊy r»ng hä ®Òu vµo tr­êng ®¹i häc ë tuæi 16 – 17, tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh khoa häc cña häc ®Òu ®­îc c«ng bè tr­íc tuæi 28 vµ n¨ng suÊt lao ®éng cao nhÊt ë tuæi 25. Tõ ®ã «ng ®· kÕt luËn “ph¸t triÓn sím lµ mét ®Æc ®iÓm cña tµi n¨ng”. Sau ®ã P. V©ym¸cn¬ vµ L.Infen®¬ tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh “tuæi trÎ lµ tuæi s¸ng t¹o cña c¸c nhµ khoa häc tù nhiªn” [38] . Nh÷ng nghiªn cøu nªu trªn ®· ®Æt chóng ta tr­íc vÊn ®Ò vÒ sù cÇn thiÕt rÌn luyÖn cho ng­êi häc kÜ n¨ng NCKH vµ tËp d­ît NCKH ngay tõ khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ tr­êng phæ th«ng vµ thËm chÝ cã thÓ sím h¬n n÷a.

N¨m 1979, trong cuèn “Gi¸o dôc cña trÎ vÒ mÆt x· héi”, ng­êi ta ®· chØ ra r»ng: “ trong gi¸o dôc, qu¸ tr×nh x· héi hãa ph¶i ®i song song víi qu¸ tr×nh c¸ nh©n hãa”. Sau ®ã ng­êi ta ®Ò xuÊt ph­¬ng ¸n “gi¸o dôc theo dù ¸n” víi nh÷ng t×nh huèng thùc tÕ, dµi ngµy, cÇn sö dông c¸c kiÕn thøc liªn m«n vµ liªn néi m«n [14]. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc nµy sau ®ã ®­îc sö dông kh¸ phæ biÕn trong tr­êng häc ë c¸c n­íc tiªn tiÕn. §Çu thÕ kØ XIX, trong kÕ ho¹ch triÓn khai dù ¸n ®­a c«ng nghÖ th«ng tin vµo tr­êng häc ë c¸c n­íc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam, TËp ®oµn Intel ®· ®­a ra mét sè gîi ý vÒ c¸ch ®Æt c©u hái, c¸ch h­íng dÉn tæ chøc, c¸ch ®¸nh gi¸,…[6].

Ph­¬ng ph¸p d¹y häc cã h­íng dÉn häc sinh lµm b¸o c¸o TL còng ®­îc triÓn khai kh¸ réng r·i trong tr­êng phæ th«ng ë nhiÒu n­íc nh­ lµ mét ph­¬ng ph¸p gióp HS tham gia NCKH còng nh­ ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng t­ duy ph©n tÝch, tæng hîp,… cña ng­êi häc. NÕu chóng ta sö dông tõ khãa “scientific essay” hoÆc “essay” ®Ó t×m kiÕm trªn Google, ta sÏ thu ®­îc rÊt nhiÒu kÕt qu¶ kh¸c nhau vÒ TL tõ ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, c¸ch thøc thùc hiÖn,… Ng­êi ta còng ®­a ra nh÷ng ®Þnh d¹ng kh¸c nhau cho mét bµi TL nh­ ®Þnh d¹ng MLA, APA, Havard, Chicago,… Trong ®ã ®Þnh d¹ng ®­îc sö dông phæ biÕn lµ APA [43]. ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, cßn h×nh thµnh dÞch vô viÕt thuª TL vµ v× vËy trong ngµnh gi¸o dôc cña häc còng cã nh÷ng chÕ tµi rÊt nghiªm kh¾c ®Ó ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c tr­êng hîp häc sinh, sinh viªn ®¹o v¨n khi viÕt TL.

      1. Trong n­íc.


Cha «ng ta tõ xa x­a ®· cã truyÒn thèng tù häc, tù v­¬n lªn kh«ng mÖt mái. Trong c«ng cuéc dùng vµ gi÷ n­íc ®Çy gian khæ, tinh thÇn Êy l¹i cµng ®­îc ph¸t huy m¹nh mÏ. Trong chóng ta, kh«ng ai kh«ng biÕt ®Õn chuyÖn An D­¬ng V­¬ng x©y Loa thµnh, ®Õn chuyÖn Ng« QuyÒn dïng b·i cäc lîi dông thñy triÒu chèng giÆc. §ã lµ nh÷ng thµnh qu¶ cña cha «ng ta trong qu¸ tr×nh tù häc hái, rót kinh nghiÖm tõ thùc tÕ. Trong lÞch sö d©n téc , vÉn cßn ghi tªn nhiÒu nhµ v¨n hãa, nhµ khoa häc thµnh tµi nhê tù häc nh­ M¹c §Ünh Chi, NguyÔn HiÒn, L­¬ng ThÕ Vinh, Lª Quý §«n, Cao B¸ Qu¸t, NguyÔn Siªu,…

Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, còng lµ mét trong nh÷ng tÊm g­¬ng tù häc kh«ng biÕt mÖt mái. Sinh thêi, B¸c Hå cã “ Bót ký ®äc s¸ch”. B¸c ®· chØ ra c¸ch ®äc s¸ch vµ còng tõng nhÊn m¹nh vai trß cña tù häc ®èi víi b¶n th©n ng­êi “ t«i n¨m nay 71 tuæi, ngµy nµo còng ph¶i häc … Kh«ng häc th× kh«ng theo kÞp, c«ng viÖc nã sÏ g¹t m×nh l¹i phÝa sau” [25].

Phong trµo tù häc trong nhµ tr­êng ë n­íc ta ®­îc khëi x­íng n¨m 1960 ë c¸c tr­êng s­ ph¹m víi khÈu hiÖu: “BiÕn qu¸ tr×nh ®µo t¹o thµnh qu¸ tr×nh tù ®µo t¹o”. [14]

N¨m 1977, ë tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m, GS NguyÔn C¶nh Toµn ®Ò xuÊt vµ chñ tr× ®Ò ¸n ®µo t¹o GV t¹i chÝnh c¸c tr­êng THPT, gäi lµ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o võa häc võa lµm GV . Nh÷ng sinh viªn thuéc hÖ ®µo t¹o nµy lµ nh÷ng ng­êi ®· tr­ît ®¹i häc nh­ng vÉn ë møc “ cã thÓ häc ®­îc”, hä ®­îc ®µo t¹o ®Ó lµm GV trùc tiÕp t¹i c¸c tr­êng THPT, trong hoµn c¶nh “xa thÇy” vµ chñ yÕu häc theo h×nh thøc tù häc cã h­íng dÉn nh­ng l¹i tham gia thi chung víi sinh viªn hÖ chÝnh quy (®­îc häc t¹i tr­êng s­ ph¹m), trong ®iÒu kiÖn gÇn thÇy. KÕt qu¶ nghiªn cøu tõ n¨m 1977 ®Õn 1984 cho thÊy kÕt qu¶ häc tËp cña nh÷ng sinh viªn thuéc ch­¬ng tr×nh nµy lu«n cã xÊp xØ (h¬n hoÆc kÐm mét chót tïy n¨m) so víi sinh viªn chÝnh quy. Ch­¬ng tr×nh ®· gãp phÇn ®¸nh gi¸ ®­îc vai trß cao cña tù häc ®èi víi sinh viªn s­ ph¹m [34, 35].

N¨m 2002, c¸c t¸c gi¶ cuèn “Häc vµ d¹y c¸ch häc” ®· chØ ra r»ng : Häc vÒ c¬ b¶n lµ tù häc, ®ã lµ phÇn néi lùc tøc lµ phÇn nç lùc, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña b¶n th©n ng­êi häc. Tù häc “kh«ng ph¶i lµ viÖc riªng cña nh÷ng ng­êi th«ng minh ®Æc biÖt mµ lµ viÖc phæ biÕn cña nh÷ng con ng­êi b×nh th­êng cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó häc c¸i s¾p häc”.

N¨m 2003, GS Phan Cù Nh©n biªn so¹n cuèn “ H­íng dÉn tù ®äc s¸ch Di truyÒn häc” ®· nhÊn m¹nh vai trß cña tù häc ®èi víi sinh viªn nãi chung vµ sinh viªn s­ ph¹m nãi riªng. §ång thêi, GS còng ®· b­íc ®Çu ®­a ra nh÷ng gîi ý ®Ó sinh viªn cã thÓ tù häc phÇn Di truyÒn häc trong ®iÒu kiÖn cã lªn líp hoÆc kh«ng [26].

N¨m 2010, t¸c gi¶ Lª ThÞ Thu HuyÒn, trong luËn v¨n th¹c sÜ cña m×nh ®· x©y dùng quy tr×nh d¹y sinh viªn tù häc häc phÇn Sinh lÝ vËt nu«i t¹i tr­êng Cao ®¼ng S­ ph¹m S¬n La. Trong luËn v¨n nµy, t¸c gi¶ ®· x©y dùng ®­îc quy tr×nh d¹y tù häc cho sinh viªn, trong ®ã cã h­íng dÉn sinh viªn tù häc hoµn b»ng c¸ch ®­a ra c¸c c©u hái, c¸c bµi tËp, c¸c ®Ò tµi [16].

HiÖn nay, rÌn luyÖn ph­¬ng ph¸p häc cho ng­êi häc ®· ®­îc LuËt gi¸o dôc cña chóng ta coi lµ môc tiªu gi¸o dôc vµ ®iÒu ®ã ®· ®­îc cô thÓ hãa trong ch­¬ng tr×nh. Trong SGK hiÖn nay, b­íc ®Çu ®· cã hÖ thèng nh÷ng c©u hái nªu vÊn ®Ò gióp GV thuËn lîi h¬n trong tæ chøc c¸c ho¹t ®éng kh¸m ph¸ cña häc sinh. Tuy nhiªn, tÝnh nªu vÊn ®Ò cña hÖ thèng c©u hái cßn mê nh¹t, ®Æc biÖt lµ ch­a ph¸t huy ®­îc hÕt tÝnh ®éc lËp, tù lùc cña HS.

T¸c gi¶ Lª Kh¸nh B»ng ®· ph©n biÖt hai kh¸i niÖm “ nghiªn cøu khoa häc” vµ “tËp d­ît nghiªn cøu khoa häc”. Theo t¸c gi¶, NCKH víi yªu cÇu cao ë n­íc ta chØ thùc sù ®­îc ®Æt ra víi bËc ®µo t¹o nghiªn cøu sinh. Tuy nhiªn, víi t¸c dông gi¸o dôc cao cña nã mµ cÇn ®­îc ®­a vµo sím h¬n víi nghÜa lµ “tËp d­ît NCKH” vµ v× vËy cÇn gi¶m nhÑ c¸c yªu cÇu cña nã nh­ “kh«ng yªu cÇu kÕt qu¶ ph¶i lµ míi víi nh©n lo¹i” mµ chØ cÇn “míi víi b¶n th©n ng­êi nghiªn cøu”. T¸c gi¶ còng ®· chØ ra c¸c lo¹i bµi tËp NCKH, yªu cÇu cña chóng, ý nghÜa gi¸o dôc còng nh­ c¸ch thøc tiÕn hµnh. Tuy nhiªn, viÖc vËn dông c¸c bµi tËp NCKH nµy ë n­íc ta th­êng míi chØ ¸p dông ë bËc häc ®¹i häc vµ sau ®¹i häc, cßn ë phæ th«ng viÖc vËn dông ®iÒu nµy míi chØ mang tÝnh chÊt tù ph¸t [34].

Trong cuèn “LuËn bµn vµ kinh nghiÖm vÒ tù häc” ®­îc viÕt n¨m 1994, t¸c gi¶ Vò V¨n T¶o ®· “®Ò nghÞ lµm thö ®Ó ®­a dÇn viÖc tËp d­ît NCKH vµo trong häc sinh phæ th«ng”. ¤ng ®· chØ ra nh÷ng tr­êng hîp thö tËp cho häc sinh cÊp 2, cÊp 3 vµ thËm chÝ lµ cÊp 1 NCKH. Tuy nhiªn, theo t¸c gi¶, c¸c ho¹t ®éng trªn míi chØ mang tÝnh chÊt tù ph¸t, ch­a ®­îc thiÕt kÕ thµnh ho¹t ®éng võa søc víi ng­êi häc mµ míi chØ lµ “ ¨n theo” c¸c dù ¸n cña c¸c tr­êng ®¹i häc. [34]

Trong chuyªn ®Ò : “ C©u hái, bµi tËp trong d¹y häc sinh häc”, PGS Lª §×nh Trung ®· xÕp TL, luËn v¨n vµo c©u hái, bµi tËp tr¾c nghiÖm tù luËn. Còng trong chuyªn ®Ò nµy, PGS ®· ®­a ra kh¸i niÖm vµ quy tr×nh sö dông c©u hái tù lùc vµo trong d¹y häc Sinh häc nh­ mét d¹ng cña bµi to¸n nhËn thøc. PGS còng ®· h­íng dÉn nhiÒu luËn v¨n th¹c sÜ vµ luËn ¸n tiÕn sÜ vÒ sö dông c©u hái tù lùc trong nghiªn cøu tµi liÖu míi, trong viÖc chuyÓn t¶i bµi to¸n nhËn thøc, trong viÖc thiÕt kÕ bµi gi¶ng Sinh häc theo h­íng tÝch cùc hãa ho¹t ®éng häc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong d¹y häc kh¸m ph¸ ®¸p øng víi c¸ch chuyÓn h­íng d¹y häc tÝch cùc hiÖn nay [37].

N¨m 2003, trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n ®­a c«ng nghÖ th«ng tin vµo tr­êng häc ë ViÖt Nam, tËp ®oµn Intel ®· ®­a ra nh÷ng h­íng dÉn kh¸ cô thÓ cho ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo dù ¸n mµ c¸c b­íc kh¸ gièng víi viÖc thùc hiÖn mét bµi TL nh­ x¸c ®Þnh tªn ®Ò tµi, triÓn khai néi dung, khi tr×nh bµy cÇn cã danh môc tµi liÖu tham kh¶o,… Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p nµy khi ¸p dông l¹i khã triÓn khai trong ®iÒu kiÖn cña n­íc ta do: Néi dung ®Ò tµi ph¶i cã tÝnh thùc tiÔn vµ mang tÝnh liªn m«n ®ßi hái kinh phÝ, trang thiÕt bÞ lín vµ nhiÒu lùc l­îng cïng tham gia, s¶n phÈm cÇn ®­îc häc sinh b¸o c¸o b»ng Powerpoint, Microsoft Publisher, trang Web b»ng Microsoft Publisher. §iÒu nµy lµ rÊt khã v× tr×nh ®é tin häc vµ ph­¬ng tiÖn cña ®a sè GV vµ häc sinh kh«ng cho phÐp, ®Æc biÖt ®èi víi häc sinh vïng n«ng th«n [6, 33].

Thø tr­ëng Bé gi¸o dôc, TS.NguyÔn Vinh HiÓn khi tr¶ lêi pháng vÊn cña b¸o chÝ vÒ h­íng ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong gi¸o dôc phæ th«ng ®· kh¼ng ®Þnh: “Thø nhÊt lµ n©ng cao n¨ng lùc ®¸nh gi¸ häc sinh trªn líp häc trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ®a d¹ng c¸c h×nh thøc ®¸nh gi¸ häc sinh nh­ cã thÓ giao cho c¸c em c¸c dù ¸n nhá råi cho ®¸nh gi¸ hoÆc ®¸nh gi¸ sù tiÕn bé dÇn dÇn th«ng qua tµi liÖu häc tËp cña c¸c em” .

Theo GS §inh Quang B¸o (Héi th¶o quèc gia vÒ gi¶ng d¹y Sinh häc ë tr­êng phæ th«ng ViÖt Nam th¸ng 4 n¨m 2012) khi bµn vÒ SGK th× SGK nªn cã cÊu tróc gåm hai phÇn lµ phÇn “bµi viÕt” vµ phÇn “c¬ chÕ s­ ph¹m”. Còng theo GS, phÇn “c¬ chÕ s­ ph¹m” gåm “c¸c c©u hái, bµi tËp, c¸c kªnh h×nh, bµi ®äc thªm, tµi liÖu tham kh¶o, c¸c t­ liÖu, sè liÖu, sù kiÖn, minh chøng,…C¸c t×nh huèng s­ ph¹m, c¸c bµi tËp ®­îc diÔn ®¹t d­íi d¹ng c¸c ®Ò ¸n, c¸c chñ ®Ò tiÓu luËn”.




    1. tải về 1.88 Mb.

      Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương