SẮc tu bách trưỢng thanh quy ht. Phước Sơn và Lý Việt Dũng Việt Dịch

MA CHỦ

chúng, cực hữu quan hệ. Tu trạch hữu đạo tâm nhân

am hiểu thung ma đẳng sự giả sung chi.

NGƯỜI COI NHÀ XAY LÚA

[1133a24] Ma chủ quản lý nhà xay lúa cũng quản lý

luôn nhà giã gạo. Công việc thành liên quan đến

chuyện cung ứng gạo mì mỗi ngày cho tăng chúng cả

chùa ăn, cho nên phải chọn người thuần thành đạo

tâm, lại rành rẽ chuyện xay lúa giã gạo sung chức này.

*

* *

[1133a26] 五更燒湯。供大眾[((暴-(日/共))/廾)*頁]

盥。手巾面盆燈燭牙藥。母令缺少。冬月烘焙手

巾須早起鋪排。勿致臨時動眾念。

THỦY ĐẦU

[1133a26] Ngũ canh thiêu thang, cung đại chúng hối

quán. Thủ cân diện bồn, đăng chúc nha dược, vô linh

khuyết thiếu. Đông nguyệt hồng bồi thủ cân, tu tảo

khởi phô bài, vật trí lâm thời động chúng niệm.

NGƯỜI PHỤ TRÁCH NƯỚC NÔI TRONG CHÙA

[1133a26] Người này canh năm đã phải thức dậy

đun nước sôi để đại chúng rửa mặt, rửa tay. Phải cụ

bị khăn tay, bồn rửa mặt, đèn đuốc, thuốc đánh

răng đầy đủ chẳng thiếu sót. Tháng Đông phải hấp

sấy khăn tay, cho nên phải thức dậy sớm để bày

biện sẵn sàng, chứ không đợi đến lúc cần dùng mới

hốt hoảng bày biện cẩu thả, khiến tâm lý tăng

chúng bất mãn.

*
炭頭

[1133a29] 預備柴炭以禦寒事。或化施主。或出公

界。須令足用。

THÁN ĐẦU

thí chủ, hoặc xuất công giới, tu linh túc dụng.

NGƯỜI LO CUNG CẤP THAN CỦI

[1133a29] Thán đầu phải cụ bị than củi để đốt giúp đại

chúng chống lạnh, phần nào nhờ cậy thí chủ bố thí,

phần nào nương vào tiền của thường trụ bỏ ra mua sắm,

nhưng nói chung là phải luôn cụ bị đầy đủ để dùng.

*

* *

[1133b02] 視田界至修理莊舍。提督農務撫安莊佃。些

少事故隨時消弭。事關大體申寺定奪近時叢林凋弊百

出。而莊中尤甚。略舉其三。諸方通害初爭莊職。安

能遍及。搆怨住持上下不睦一也。一充其職離寺相

遠。靡所不為。致爭起訟。供眾錢糧盡皆耗費。復積

逋負以累于後。因而紀綱不振。莊佃生侮租課不還。

其弊二也。縱使老成能事充之。而州縣應酬。吏胥管

幹。鄉都職役。隣里富豪。皆合追陪。既啟其端。稍

有不及。便生釁隙。雖不明支。而巧立除破公私無

益。故莊中之費或半於寺。其弊三也。只如大家業產

巨富不聞分遣子弟。遍居莊所。蓋耕種有佃。提督則

有甲幹。收租之時自有監收僧行。此外縱有輸納修圩

依糧等項。只臨時分委勤舊知事。限期使辦。事畢旋

歸。非唯省費。有補常住而消禍未萌。公私攸濟。今

諸方之廢如逃亡家。住持勤舊能恤念寺門。欲撙費救

弊汰除濫冗。請自此始。其初例有當重難。而應充莊

職者別議酬補之。

[1133b02] Thị điền giới chí tu lí trang xá. Đề đốc

nông vụ, phủ an trang điền. Ta thiếu sự cố tùy thời

tiêu nhị sự quan đại thể, thân tự định đoạt. Cận thời

tùng lâm điêu tệ bách xuất, nhi trang trung vưu

thậm.Lược cử kỳ tam:

Chư phương thông hại, sơ tranh trang chức. An năng

biến cập, cấu oán trụ trì, thượng hạ bất mục, nhất

dã. Nhất sung kỳ chức, ly tự tương viễn, phỉ sở bất

vi, trí tranh khởi tụng. Cúng chúng tiền lương, tận

giai hao phí. Phục tích bô phụ, dĩ lụy vu hậu. Nhân

nhi kỷ cương bất chấn. Trang điền sanh vũ, tô khoá

bất hoàn, kỳ tệ nhị dã. Túng sử lão thành năng sự

sung chi, nhi châu huyện ứng thù, lại tư quản càn.

Hương đô chức dịch. Lân lí phú hào, giai hợp truy

bồi. Ký khải kỳ đoan, sảo hữu bất cập, tiện sanh

hấn khích. Tuy bất minh chi, nhi xảo lập trừ phá công tư vô ích. Cố trang trung chi phí, hoặc bán ư tự,

kỳ tệ tam dã.

Chỉ như đại gia nghiệp sản cự phú, bất văn phân

khiển tử đệ biến cư trang sở. Cái canh chủng hữu

điền, đề đốc tắc hữu giáp càn. Thâu tô chi thời, tự

hữu giam thâu tăng hành. Thử ngoại túng hữu thâu

nạp, tu vu y lương đẳng hạng, chỉ lâm thời phân ủy

cần cựu, tri sự, hạn kỳ sử biện, sự tất toàn quy. Phi

duy hung phí, hữu bổ thường trụ, nhi tiêu họa vị

manh, công tư du tế. Kim chư phương chi phế, như

đào vong gia. Trụ trì, cần cựu năng tuất niệm tự

môn, dục tổn phí cứu tệ, thải trừ lạm nhũng, thỉnh tự

thử thỉ. Kỳ sơ lệ hữu đương trọng nan nhi ứng sung

trang chức giả, biệt nghị thù bổ chi.

TRANG CHỦ

[1133b02] Nhiệm vụ là trông nom ranh giới (bốn bên

Đông, Tây, Nam, Bắc) ruộng vườn của chùa (không

cho ai lấn chiếm), sửa sang lại trại ruộng, láng vườn,

sắp xếp đốc thúc vụ mùa cho kịp thời, quản lý tốt và

chăm lo đời sống của người canh tác trồng trọt ruộng

vườn (tá điền). Trong ruộng vườn có xảy ra xích mích

nhỏ thì kịp thời xử lý, ngăn chặn thủ tiêu mâu thuẫn

không cho lan rộng, còn nếu có chuyện trọng đại liên

quan đến đại thể xảy ra thì phải báo cáo lại với nhà

chùa để chùa đích thân định đoạt. Gần đây trong chốn Tùng lâm tệ lậu xảy ra trăm thứ,

mà riêng chỗ ruộng vườn thì tệ đoan lại càng nghiêm

trọng hơn cả. Xin nêu ra sơ lược ba vụ việc điển hình:

a- Cái tai hại phổ thông nhất ở các chùa là trước

tiên mọi người tranh nhau sung vào các chức vụ

trong ban ruộng vườn (nhưng mà người tranh giành

thì đông mà chức vụ lại ít) nên làm sao có thể thỏa

mãn hết ý muốn mọi người. Thế là kẻ không thỏa

nguyện oán trách trụ trì, “quậy tưng lên” làm trên

dưới không hòa thuận, đây là vụ việc thứ nhất.

b- Một khi đã nắm được chức vụ gì đó trong ban

ruộng vườn, nhìn thấy ruộng vườn tọa lạc khá xa

chùa, thế là chẳng chuyện bậy nào mà không dám

làm, đưa đến tranh chấp kiện tụng lung tung khiến

tiền bạc lương thực đáng lẽ được dùng để cung cấp

cho đại chúng lại bị hoang phí sạch trơn vào thưa

kiện, riêng bản thân những người tranh tụng lại phải

mang công mắc nợ nhà nước, làm cho người tiếp

nhận sau đó phải nhọc công bồi thường, nhân đó mà

uy tín và kỷ cương không phấn chấn (pháp độ chẳng

nghiêm) riêng tranh điền phu đâm ra khinh lờn lại

thiếu thuế không trả nổi, đó là vụ việc thứ hai.

c- Dẫu cho có bậc lão thành trang trọng đủ sức giữ

được chức này thì cũng đối phó không kham, ứng thù

tới lui vô tận với các quan viên châu huyện, lại dịch

địa phương cùng chức dịch trong làng và phú hào

quanh vùng. Những kẻ này vòi vĩnh đòi tiện nghi phải

luôn đáp ứng mà nếu đối với họ có chỗ nào hơi thù

ứng chẳng chu đáo, liền bị chúng rình chờ kẽ hở sanh

sự (cho nên tuyệt đối không được lôi thôi lơ là). Các

khoản phí dụng ứng thù này do không được công khai

chi ra nên phải khéo lập ra các danh mục giả đủ kiểu

để bù lấp các khoản chi dụng đó, cho nên đối với

việc công – việc tư đều không có ích lợi tốt đẹp gì.

Do đó mà phí dụng to lớn của ban ruộng vườn nhiều

khi thậm chí chiếm hết phân nửa khoản chi tiêu của

toàn chùa! Đây là vụ việc thứ ba.

(Trong ban ruộng vườn có ba loại tệ đoan lớn như

vừa nêu ra, nếu không sửa đổi là không được). Như

một đại gia đình, sản nghiệp dồi dào phong phú

giàu sang, hầu hết đều chưa từng nghe nói có nhà

nào phái con em mình phân chia nhiệm vụ trực tiếp,

ở khắp ruộng vườn. (Ruộng vườn nhà chùa cũng

thế), bởi cày cấy gieo trồng đã có phu dịch ruộng

vườn (tá điền), chỉ huy đốc thúc đã có giáp cán (cặp

rằng), lúc thu tô đã có tăng hành giả giám thu phụ

trách. Ngoài ra, nếu có việc giao nạp tô thuế cho

quan phủ, hay phải đắp vá bờ bao xung quanh

ruộng vườn đề phòng nước tràn vào hoặc các phần

việc như phân phối lương thực thì chỉ nên vào ngay

lúc đó, tạm giao phó các công việc ấy cho cần cựu,

tri sự lo liệu trong một thời hạn nhất định nào đó,

công việc xong rồi thì quay trở về chùa giữ nhiệm

vụ cũ là hay hơn. Điều này chẳng những giảm bớt

phí dụng, bù lỗ cho việc chi tiêu của thường trụ

(nhà chùa được phần tốt đẹp) mà còn tiêu diệt mâu

thuẫn trên dưới khi chúng còn chưa chớm phát sinh,

khiến cả công lẫn tư đều nhận được lợi ích. Như nay

đây nhiều chùa chiền suy sụp chẳng khác nào những

gia đình đào vong (vì nghèo đói phải trốn bỏ nơi

quê mình đi kiếm ăn nơi khác). Nếu trụ trì và cần

cựu có thể đoái hoài thương xót đến tiền đồ của nhà

chùa, tưởng nên giảm bớt các phí dụng, cứu đỡ dẹp

bỏ những chỗ tích tụ tệ đoan, trừ bỏ các cơ cấu thiết

lập dư thừa bừa bãi vô ích, loại bỏ các nhân viên

nhũng lạm thì xin mở đầu việc sửa đổi chế độ quản

lý ruộng vườn từ đây.

Đối chiếu qui củ thuở ban sơ xưa kia, thì nếu trong

tình trạng nặng nề khó khăn (dầu sôi lửa bỏng cực

kỳ nguy khốn như vừa nêu trên), nếu ai dám đứng ra

đảm nhận chức vụ chủ quản ruộng vườn thì nên

cùng nhau thương lượng để có thêm khoản thù lao

bù lỗ cho người ta!

*

* *

[1133b22] 古規初無莊主監收。近代方立此名。此

名一立其弊百出。為住持私任匪人者有之。因利

曲徇者有之。為勤舊執事人連年佔充者有之。托

勢求充者有之。樹黨分充者有之。角力爭充者有

之。蠧公害私不可枚舉。雖欲匡救末如之何。倘

得廉正勤舊輔佐住持。公選區用。或對眾鬮拈之

充。充此職者當克己為念奉眾為心。毋苛取佃

戶。母虧損常住。則自他俱利矣。

CHƯ TRANG GIÁM THU

[1133b22] Cổ qui sơ vô trang chủ, giám thâu, cận

đại phương lập thử danh. Thử danh nhất lập kỳ tệ

bách xuất. Vi trụ trì tư nhậm phỉ nhân giả hữu chi,

nhân lợi khúc tuẫn giả hữu chi, vi cần cựu chấp sự

nhân liên niên chiêm sung giả hữu chi, thác thế cầu

sung giả hữu chi, thụ đảng phân sung giả hữu chi,

giác lực tranh sung giả hữu chi. Đố công hại tư, bất

khả mai cử. Tuy dục khuông cứu, mạt như chi hà.

Thảng đắc liêm chính cần cựu, phụ tá trụ trì, công

tuyển khu dụng. Hoặc đối chúng cưu chiêm chi sung.

Sung thử chức giả, đương khắc kỷ vi niệm phụng

chúng vi tâm. Vô hà thủ điền hộ, vô khuy tổn

thường trụ, tắc tự tha câu lợi hĩ.

CHƯ TRANG GIÁM THU

[1133b22] Cứ theo Cổ thanh qui thì trước kia không

có hai chức trang chủ và giám thu, đời gần đây mới

thiết lập hai danh vị này. Danh vị vừa lập ra là điều

tệ lậu xảy ra đầy dẫy, cũng có phần do trụ trì riêng

dùng kẻ không ra gì, cũng có phần do chạy theo lợi

quyền riêng tư mà dùng người bừa bãi, cũng có

chuyện chức này nhiều năm liền bị cần cựu và Tây

chấp sự bá chiếm nắm giữ, cũng có trường hợp do

người nương cậy kẻ quyền thế bao che mà âm mưu

nắm giữ chức này, cũng có trường hợp do bọn người

lập bè, kết cánh chia nhau để chiếm giữ chức này,

cũng có trường hợp đấu đá ngầm hay công khai

bằng vũ lực để chiếm đoạt chức này. Chuyện đục

khoét của công (thường trụ) và xâm hại của tư

không sao kể xiết, tuy cũng có nhiều người nghĩ đến

chuyện dùng cách thức cứu đỡ, cải biến tệ đoan

nhưng rồi cũng chẳng đi đến đâu.

Thảng hoặc có được cần cựu liêm chính phò giúp trụ

trì, công khai việc đề bạt, lượng tài cán mà bổ dụng,

hoặc giả phải dùng đến biện pháp trước đại chúng

giở sách ra bói quẻ chọn người sung chức này!

Người được chọn giữ chức giám thu các ruộng vườn

phải nên trọn lòng nghĩ đến việc khắc kỹ phụng sự

việc công, chẳng những không được hà khắc đối với

người cày cấy trồng trọt ruộng vườn (tá điền) mà còn không để cho tài sản thường trụ của chùa bị tổn

thất, thế là trọn vẹn lợi ích cả ta lẫn người.

*

* *

Tiết này miêu thuật các chức sự tạp nhạp cần khổ,

đều là các chấp sự hạ tầng cơ bản của Thiền lâm.

Trong đó, các chức liêu chủ, phó liêu, diên thọ

đường chủ, tịnh đầu, hóa chủ, viên chủ, ma chủ,

thủy đầu, thán đầu, cùng với chức tri dục của Tây

tự tương tợ nhau, đều mang tính chất khổ sai phục

vụ, hoặc giả là một loại nghĩa vụ do các tăng chúng

có quan hệ luân lưu suy chức, hoặc giả do tăng

chúng tự mình đối với Phật giáo có tinh thần kiền

thành hiến thân mà tự nhận chức, lấy chuyện đảm

nhiệm và làm tốt công tác coi như hình thức tích

thiện, bòn công đức.

Tuy nhiên cũng trong các chức vụ lao khổ này,

nhưng chức trang chủ và chức chư liêu giám thu thì

không phải vậy. Nhìn qua khía cạnh tính chất, bọn

họ với tịnh đầu, viên chủ thì chức vụ cũng giống

nhau, tức cũng là các chức vụ tạp dịch trong chốn

tùng lâm, chẳng qua vì cái mà họ quản lý lại là tiền

nong, lương thực, địa điểm lại tọa lạc cách chùa khá

xa nên có quyền lực chi phối, cho nên từ các chức

vụ này nêu ra lắm cơ hội lẫn chuyện riêng tư, tệ lậu,

do đó các chức này trở thành mục tiêu tranh bá

chiếm đoạt của Thiền lâm.

Tác giả rất rành rõ chuyện trang chủ và chư trang

giám thu dễ dàng bày ra các hành vi xấu xa tệ lậu,

nêu ra biện pháp cải cách quản lý ruộng vườn. Tuy

nhiên biện pháp mà tác giả đưa ra là bãi bỏ chức vụ

trang chủ và chư trang giám thu. Theo tác giả trong

trang viện ruộng nương chỉ cần lâm thời phái người

đến công tác xử lý theo mỗi thời vụ, loại biện pháp

này chưa chắc đã thích đáng, vì thực ra tình trạng tệ

lậu của quản lý ruộng vườn có liên quan mật thiết

đến tình trạng tệ lậu quản lý cả tùng lâm. Giá như

trong chế độ quản lý nhà chùa mà có thể duy trì

phát huy dân chủ, công khai ngay thẳng tuyển chọn

trụ trì, đối với quyền lực của chức vụ trụ trì mà có

được một số thực thi giám sát và ước thúc hữu hiệu,

đồng thời giảm thiểu hẳn việc các cựu chấp sự can

dự việc quản lý tự viện, thì chắc hẳn chế độ quản lý

ruộng vườn đầy tệ lậu được trừ bỏ không có khó

khăn gì!

*

* *
請立僧首座

座。行解素為眾所推服者。委曲陳情。如有允

意。特為上堂言。此間多眾。宜得當人相與建立

法幢開大爐韛。山中幸有某人。知見高明慧命所

寄。少刻下座。同兩序大眾拜請。為眾開室。伏

望慈悲特垂開允。下座方丈行者以柈袱盛入室普

說二牌。即於座下同大眾拜請。詞云(大眾傾心久

思示誨。伏望慈悲特賜開允)受請人隨詣方丈炷香

觸禮拜謝。詞云(某甲幸獲依棲貴圖藏拙。既蒙見

舉不敢有違)答云(佛法寄重仰乞垂情)謝已。堂司

行者鳴僧堂鍾。大眾同送歸寮。住持對觸禮一拜

送出。次與大眾問訊。維那詣寮。議請侍者一

人。掛普說牌。預鋪設照堂禪椅拂子主丈爐燭。

鳴鼓一通。眾集立定。立僧歸位。維那出班燒

香。同大眾再下拜伸請。立僧趺座兩序問訊。住

持問訊。立僧普說竟。維那同大眾再下拜伸謝。

立僧即懷香詣方丈致謝。兩展三禮。詞云(既蒙使

令勉顏承當。慈悲包荒不勝愧悚)仍往庫司諸寮舍

問訊。方丈備草飯。請特為湯藥石。至晚湯果兩

序光伴。立僧侍者預席。次日住持請僧堂特為

茶。請客侍者具茶榜(式見後)詣寮插香拜請禮與

特為新首座同。立僧當特為首座大眾茶。與前堂

特為後堂大眾禮同。別日方丈管待請兩序光伴。
THỈNH LẬP TĂNG THỦ TỌA

[1133c03] Kỳ sự nghiêm trọng bất khả khinh cử.

Như đại phương Tây đường, danh đức thủ tọa hành

giải tố vi chúng sở suy phục giả, ủy khúc trần tình.

Như hữu duẫn ý, đặc vi thượng đường ngôn: “Thử

gian đa chúng, nghi đắc đương nhân, tương dữ kiến

lập pháp tràng khai đại lô bị. Sơn trung hạnh hữu

mỗ nhân, tri kiến cao minh, huệ mạng sở ký. Thiếu

khắc hạ tòa, đồng lưỡng tự, đại chúng bái thỉnh vi

chúng khai thất. Phục vọng từ bi, đặc thùy khai

duẫn”. Hạ tòa, phương trượng hành giả dĩ bàn phục

thạnh nhập thất, phổ thuyết nhị bài, tức ư tòa hạ

đồng đại chúng bái thỉnh, từ vân: “Đại chúng

khuynh tâm cửu tư thị hối. Phục vọng từ bi, đặc tứ

khai duẫn”. Thụ thỉnh nhân tùy nghệ phương trượng

chú hương xúc lễ bái tạ, từ vân: “Mỗ giáp hạnh

hoạch y thê, quý đồ tàng chuyết. Ký mông kiến cử,

bất cảm hữu vi”. Đáp vân: “Phật pháp ký trọng,

ngưỡng khất thùy tình”. Tạ dĩ, đường ty hành giả

minh tăng đường chung, đại chúng đồng tống quy

liêu. Trụ trì đối xúc lễ nhất bái tống xuất, thứ dữ

đại chúng vấn tấn.

Duy-na nghệ liêu nghị thỉnh thị giả nhất nhân. Quải

Phổ thuyết bài, dự phô thiết chiếu đường thiền ỷ,

phất tử, chủ trượng, lô chúc. Minh cổ nhất thông,

chúng tập lập định, lập tăng quy vị. Duy-na xuất ban thiêu hương, đồng đại chúng tái hạ bái thân

thỉnh. Lập tăng phu tọa, lưỡng tự vấn tấn, trụ trì vấn

tấn. Lập tăng phổ thuyết cánh, duy-na đồng đại

chúng tái hạ bái thân tạ. Lập tăng tức hoài hương

nghệ phương trượng trí tạ, lưỡng triển tam lễ, từ vân:

“Ký mông sử lệnh, miễn nhan thừa đương. Từ bi

bao hoang bất thắng quý lật”. Nhưng vãng khố ty,

chư liêu xá vấn tấn. Phương trượng bị thảo phạn

thỉnh đặc vi thang, dược thạch, chí vãn thang quả.

Lưỡng tự quang bạn. Lập tăng thị giả dự tịch.

Thứ nhật, trụ trì thỉnh tăng đường đặc vi trà. Thỉnh

khách thị giả cụ trà bảng (thức kiến hậu) nghệ liêu

sáp hương bái thỉnh lễ dữ đặc vi tân thủ tọa đồng. Lập

tăng đương đặc vi thủ tọa, đại chúng trà, dữ tiền

đường đặc vi hậu đường, đại chúng lễ đồng. Biệt nhật

phương trượng quản đãi thỉnh lưỡng tự quang bạn.

NGHI THỨC SUY CỬ LẬP TĂNG THỦ TỌA

[1133c03] Chuyện này thật là nghiêm trọng, không

thể suy cử hời hợt bừa bãi được. Nếu như trong chùa

hiện có bậc trụ trì các chùa lớn danh tiếng nay đã

thoái vị (Tây đường) hay danh đức thủ tọa trước kia

đang cư ngụ tại bổn tự mà đức hạnh và học vấn của

họ vốn được đại chúng kính trọng suy tôn, thì nhà

chùa phải uyển chuyển trần tình hỏi ý kiến của họ.

Nếu như các vị ấy biểu thị đồng ý thì phải đặc biệt

cử hành nghi thức thượng đường bẩm bạch: “Chùa

này đại chúng quá đông, cần phải có người xứng

đáng đủ sức đảm đương trọng nhiệm cùng nhau

cộng đồng kiến lập đại pháp, tăng cường việc rèn

luyện tăng chúng. Trong chùa hân hạnh có được

mẫu người như thế, kiến thức cao minh, là hóa thân

của trí huệ (huệ mạng ký thác)”. Sau khi xuống tòa

một lúc, (trụ trì) cùng với hai tự và đại chúng bái

thỉnh vị ấy: “Vì chúng khai tòa thuyết pháp để mọi

người được học hỏi, hy vọng phát tâm từ bi chấp

nhận”. Sau khi vị ấy xuống tòa, hành giả của thất

phương trượng dùng mâm cây có phủ vải trình hai

tấm bài có chữ nhập thất và phổ thỉnh, đồng đại

chúng nơi dưới tòa bái thỉnh, trí tứ rằng: “Đại

chúng dốc lòng ái mộ sư từ lâu, sớm mong được sư

dạy dỗ. Hy vọng sư rủ lòng từ bi nhận lời thỉnh cầu”.

Người nhận lời mời thỉnh ngay đó đến thất phương

trượng đốt hương cùng giập tọa cụ xuống nền trí ý

tạ ơn, bẩm bạch: “Mỗ giáp đây hân hạnh được chấp

nhận cho cư ngụ tại quí tự, lý ra không nên xuất đầu

lộ diện, chỉ nương náu chút thân tàn, nhưng nay đã

mong được tiến cử thì nào dám chối từ, cô phụ trái

ý mọi người”. Trụ trì đáp từ: “Phật pháp hoằng

dương đều trông cậy ở thanh đức của sư, ngưỡng

mong sư thương xót mà nể tình!”. Trụ trì đáp tạ

xong, hành giả của đường ty gióng chuông ở tăng

đường, đại chúng cùng đưa lập tăng thủ tọa trở về liêu. Bấy giờ, tân lập tăng thủ tọa và trụ trì cùng

giập tọa cụ xuống nền một lần trí ý lễ bái, đoạn đưa

tiễn tân lập tăng thủ tọa ra khỏi thất phương trượng.

Lập tăng thủ tọa tiếp đó vái chào vấn an đại chúng.

Sau đó, duy-na đến liêu của tân lập tăng thủ tọa

thương nghị bố trí cho ngài một thị giả, tiếp đó treo

bài phổ thỉnh, đồng thời bố trí chiếu đường nơi tân

lập tăng thủ tọa sẽ vì đại chúng thuyết pháp với các

pháp cụ như ghế Thiền, cây xơ quất, chủ trượng, lư

hương, đèn cầy. Gióng một hồi trống, đại chúng tề

tựu tại chiếu đường, yên đâu đó rồi thì lập tăng thủ

tọa đến chỗ ngồi của mình. Duy-na bước ra khỏi

ban đốt hương rồi cùng đại chúng lần nữa hạ bái

biểu thị tình ý khẩn thiết thỉnh mời, lập tăng thủ tọa

ngồi kiết-già, lưỡng tự vái chào vấn an. Kế đó, trụ

trì vái chào vấn an. Lập tăng thủ tọa vì đại chúng

thuyết pháp xong, duy-na lại cùng đại chúng hạ bái

thân tạ. Lập tăng thủ tọa tức ôm hương đến thất

phương trượng trí tạ trụ trì, trải tọa cụ lễ bái ba lạy

hai lần, bẩm bạch: “Những mong được Hòa thượng

đường đầu ủy phái làm việc, con chỉ còn biết dạn

mặt dạn mày thừa đương chức vụ nặng nề. Nếu có

chỗ nào không tròn nhiệm vụ thì mong được Hòa

thượng phát tâm từ bi, rộng lượng bao dung, thật

không khỏi hổ thẹn, kinh sợ!”. Nói đoạn, lập tăng

thủ tọa đến khố ty và các liêu xá vái chào vấn an.

Phương trượng chuẩn bị bữa cơm rau giản đơn

chiêu đãi lập tăng thủ tọa, lại đặc biệt chuẩn bị

thang thủy và cơm tối, ban đêm lại chiêu đãi thang

thủy và trái cây. Các buổi chiêu đãi này đều mời

chấp sự tăng lưỡng tự quang lâm bầu bạn, thị giả

của lập tăng thủ tọa cũng được dự tiệc mời.

Qua ngày hôm sau, trụ trì đặc biệt tổ chức trà điểm

tại tăng đường để chiêu đãi lập tăng thủ tọa. Thị giả

thỉnh khách cụ bị bảng văn báo chiêu đãi trà, đến

liêu lập tăng thủ tọa thắp hương bái thỉnh, lễ tiết

cũng giống như khi thiết đặt trà điểm chiêu đãi tân

thủ tọa. Lập tăng thủ tọa cũng phải thiết đặt trà điểm

chiêu đãi lại thủ tọa và đại chúng, lễ tiết cũng giống

như thủ tọa tiền đường thiết đặt trà điểm chiêu đãi

thủ tọa hậu đường và đại chúng. Trụ trì cũng chọn

một ngày nào đó tại thất phương trượng thiết đặt trà

điểm để khoản đãi tân lập tăng thủ tọa, có mời chấp

sự tăng lưỡng tự đến quang lâm bầu bạn.

*

* *

[1133c27] 住持須預稟露。如有允意。方丈先請

茶。兩序光伴即鳴鼓陞座。更不報眾。住持委曲

致懇。下座與大眾同伸拜請。鳴鍾送歸寮。茶湯

管待禮與前同。進退不混兩序無交代也。

榜式

[1134a03] 堂頭和尚今晨齋退。就雲堂點茶。特為新

[1134a04] 諸知事大眾同垂光伴

[1134a05] 今月日侍司某敬白

THỈNH DANH ĐỨC THỦ TỌA

[1133c27] Trụ trì tu dự bẩm lộ, như hữu duẫn ý,

phương trượng tiên thỉnh trà, lưỡng tự quang bạn.

Tức minh cổ thăng tòa, cánh bất báo chúng. Trụ trì

ủy khúc trí khẩn, hạ tòa dữ đại chúng đồng thân bái

thỉnh, minh chung tống quy liêu. Trà thang quản đãi

lễ dữ tiền đồng. Tiến thoái bất hỗn lưỡng tự, vô

giao đại dã.

Bảng thức:

[1134a03] Đường đầu Hòa thượng kim thần trai

thoái, tựu vân đường điểm trà, đặc vi tân mạng thủ

tọa liêu tinh trần hạ chi nghi. Nhưng thỉnh chư tri sự,

đại chúng đồng thùy quang bạn.

Kim nguyệt … nhật thị ty mỗ kính bạch

NGHI THỨC THỈNH MỜI DANH ĐỨC THỦ TỌA

[1133c27] (Đối với người được mời thỉnh) thì trụ trì

trước hết phải hỏi qua ý vị này, nếu như vị ấy đồng

ý thì trước tiên trụ trì phải chiêu đãi ông ta trà tại

thất phương trượng có lưỡng tự quang lâm bầu bạn.

Sau đó gióng trống thăng tòa mà không cần trải qua

giai đoạn treo bảng báo cho đại chúng biết. Tại

pháp tòa, trụ trì thành khẩn giới thiệu lý do tôn

thỉnh danh đức thủ tọa. Xuống tòa, trụ trì cùng toàn

thể tăng chúng hướng về danh đức thủ tọa biểu thị

thành ý bái thỉnh, sau đó thỉnh chuông đưa danh đức

thủ tọa trở về tăng liêu. Lễ nghi thiết bày trà thang

quản đãi cũng giống như nghi thức chiêu đãi lập

tăng thủ tọa đã nói ở trên.

Nghi thức tựu chức và thoái nhiệm của danh đức thủ

tọa được cử hành đơn độc (nhưng trang trọng), chứ

không cử hành chung với nghi thức tựu nhiệm và

thoái chức của chấp sự tăng lưỡng tự (bởi danh đức

thủ tọa không quản lý một sự vụ cụ thể nào) nên

không có thủ tục giao tiếp thay thế.

Bảng thức mời trà danh đức thủ tọa:

[1134a02] Sáng nay sau khi dùng trai xong, Hòa

thượng đường đầu (trụ trì) tại vân đường (tăng

đường) đãi trà tân mạng thủ tọa, tạm tỏ bày nghi

thức chúc mừng. Thỉnh mời các tri sự và đại chúng

cùng quang lâm bầu bạn.

Ngày … tháng … thị ty mỗ kính bẩm bạch

*

* *

Lập tăng thủ tọa và Danh đức thủ tọa đều là những

chức vụ cao cấp danh dự trong Thiền lâm, không thuộc

vào hàng ngũ của lưỡng tự, cho nên nghi thức bái thỉnh