SẮc tu bách trưỢng thanh quy ht. Phước Sơn và Lý Việt Dũng Việt Dịch

khách trước đó. Sau khi lạy xong, nhóm tăng du

phương cùng đứng lên báo bẩm rằng: “Bọn con đây

đặc biệt riêng đến mong lễ bái Hòa thượng, phiền

thị giả báo với ngài giùm một tiếng”. Thị giả vái

chào mời mọi người cùng ngồi, hỏi kỹ lưỡng lai do

muốn lễ bái, hoặc giả có thể hỏi về người đồng

hương hay đồng đạo của các vị du tăng hiện ở trong

chùa này, kể cả các người biện sự. Hỏi xong, thị giả

nói: “Hãy tạm quay về chỗ nghỉ, cho phép tôi có thì

giờ bẩm báo lại trụ trì”. Nói đoạn, thị giả liền đến

trượng thất của trụ trì bẩm báo thỉnh thị. Nếu như

trụ trì đồng ý tiếp kiến thì sáng hôm sau dộng

chuông, thị giả báo với hành giả của khách đầu

thông báo các tăng du phương hãy đến thất của

phương trượng mà bái kiến trụ trì. Nếu như trụ trì

chưa có thời gian rảnh rỗi thì thị giả ngay đêm đó

đốt đèn lồng đến chỗ các tăng du phương tạm ngơi

nghỉ báo lễ, khéo léo dùng lời dịu ngọt an ủi mọi

người (hãy kiên nhẫn chờ đợi ít lâu). Sáng sớm ăn cháo xong, tham đầu dẫn các tăng du

phương đến tẩm đường của trụ trì đợi ngài bước ra.

Thị giả tiếp mọi người vào trong tẩm đường, tham

đầu tiến tới trước nói: “Thỉnh Hòa thượng ngồi kiết-

già! (để nhận lễ bái)”, rồi sau đó mới chuyển người

đến bên phía tay trái của trụ trì thắp hương, lui

người cùng nhóm tăng du phương đồng loạt triển

bái trải tọa cụ giập đầu lạy lần đầu nói: “Bọn con

từ lâu đã nghe đạo phong của Hòa thượng, hôm nay

mới thấy được tôn nhan, trong lòng riêng những hết

sức vui mừng nhảy cỡn như chim sẻ”. Trải tọa cụ

giập đầu lạy lần thứ hai nói: “Hôm nay khí trời

chính hiệp thời lệnh, xin cầu chúc đại Hòa thượng

đường đầu sinh hoạt như ý, được nhiều phước huệ!”.

Sau đó giập tọa cụ xuống nền ba lần biểu thị lễ bái,

nếu như tăng du phương là đồng học của đệ tử ruột

của trụ trì thì nói: “Từ lâu thừa mong ân trạch và sự

chở che của Hòa thượng”, lại riêng thắp hương

hành lễ. Lễ dứt tựu tòa, thị giả đốt hương, mọi người

cùng uống trà. Trụ trì hỏi mọi người làng quê, tên

họ và hạ rồi an cư nơi đâu. Mọi người đều phải hồi

đáp đúng sự thật, nhưng không được nói nhiều. Hồi

đáp xong đứng lên đến trước lư hương tạ ơn rằng:

“Bọn con mười phần vinh hạnh thừa mong Hòa

thượng hạ mình tiếp kiến nên riêng bái tạ”. Trụ trì đưa tiễn mọi người ra khỏi tẩm đường. Tham đầu

nói: “Hòa thượng khá nên tôn trọng”, liền đó cùng

đến liêu của thị giả trí tạ rằng: “Cảm phiền sự cật

lực giúp đỡ của sư nên xin bái tạ!”.

Các tăng vân du trở về đến bên ngoài liêu tạm ngụ

đứng sắp hàng mé bên trái chờ trụ trì đến hồi lễ.

(Khi trụ trì đến), mọi người vái chào rồi cùng tiếp

đón vào trong liêu, ngỏ lời rằng: “Cầu nguyện đại

Hòa thượng đường đầu sinh hoạt như ý, bọn con mới

vừa rồi đến yết kiến lễ bái Hòa thượng là bổn phận

của mình, nào dám mong Hòa thượng hạ mình đến

hồi lễ, trong lòng luống những cảm kích vô cùng”.

Trụ trì nói: “Chỗ nơi không đủ tiện nghi, mong được

các vị bỏ lỗi cho mà tạm lưu lại tệ tự”. Mọi người

cùng đưa tiễn trụ trì ra. Tham đầu chuyển đến mé

phải tiếp mời thị giả vào, cùng mọi người thăm hỏi

vấn an rằng: “Chúc thị giả cao Thiền sư đạo thể an

khang, được nhiều phước huệ. Theo lễ, bọn con đáng

lẽ phải đến quý liêu bái phỏng, trái lại phiền sư hạ

mình giáng trọng, trong lòng luống nghĩ vô cùng

cảm kích”. Thị giả nói: “Chùa của con lắm vinh

hạnh, mong được chư vị từ xa cực nhọc giáng lâm!

(Nhân vì công việc bận rộn trói chân) nên việc báo

tạ trễ trầy, lòng thật lấy làm hổ thẹn lắm!”.

Như nay đây phần nhiều tăng du phương mới đến

đều không ở tại liêu xá tạm ngụ mà mỗi khi đến nơi nào liền tìm đầu thủ đồng hương và ở nhờ liêu xá

của vị đó. Thế là Cổ thanh qui từ trước tới nay giờ

đã dần dần không còn được ai nghe theo nữa. Nếu

trụ trì gặp phải cao tăng các chùa danh tiếng đến

thăm viếng, thì đích thân đưa tiễn đến nhà khách để

đáp lễ tại đây. Các thượng tọa có cương vị cao đến

tham vấn thì đứng ở bên mé Tây pháp đường chờ

đón trụ trì đến hồi lễ mà thường thì phải ngăn trở

trụ trì đích thân hạ mình quang lâm pháp đường.

Còn như trụ trì 5 chùa danh tiếng (như Kính Sơn, A-

dục vương, Thiên Đồng, Linh Ẩn, Quang Hiếu) thì

khỏi phải đáp lễ các người đến bái phỏng. Trong

khoảng giữa thời gian cháo sáng và cơm trưa thì

mời dùng điểm tâm, tối đó lại phải đặc biệt mời

dùng thang thủy, các tăng du phương dùng bữa

thang thủy phải mặc ca-sa vào. Trụ trì đón vào tăng

đường, tại trước lư hương cùng nhau kể chuyện

phiếm ấm lạnh rồi mới tựu tòa. Thị giả thắp hương

chào mời dùng thang thủy [vì chữ thang thủy này

dùng để chỉ nhiều loại nước uống chơi như nước

gạo, nước năm mùi v.v… rất khó dịch cho chính xác

nên chúng tôi xin được để nguyên từ “thang thủy”

mà không dịch]. Dùng thang thủy xong đến trước lư

hương tạ ơn đãi thang thủy, phải dùng nghi thức hai

lần trải tọa cụ giập đầu lạy ba lạy. Sau đó cởi bỏ áo

ngoài, tựu tòa dùng cơm tối. Nếu như trụ trì không

rảnh rỗi thì có thể bảo tăng đầu thủ thay mình mà

bầu bạn với các tăng du phương, trong trường hợp

này thì đầu thủ phải đích thân đứng dậy thắp hương.

Tuy nhiên, nếu trụ trì đích thân bầu bạn buổi dùng

thang thủy cùng khách thì mới gọi là trọn lễ.

Qua sáng hôm sau ăn cháo xong mời dùng trà, tham

đầu dẫn dắt các tăng du phương sắp thành hàng

đứng trước tẩm đường của trụ trì, đợi khi trụ trì vừa

mới đến liền bước đến thăm hỏi vấn an rằng: “Trọn

đêm qua bọn chúng con trong lòng đều cầu chúc đại

Hòa thượng đường đầu sinh hoạt bình thường như ý,

có nhiều phước huệ. Bọn chúng con thừa mong ưu ái

trọng hậu đến thế, trong lòng thật hết sức cảm kích”.

Sau khi vào trong tòa, thị giả đốt hương mời uống

trà, đứng dậy đến trước lư hương, triển khai tọa cụ

giập đầu lạy ba lạy hai lần tạ ơn mời trà. Triển khai

tọa cụ lần đầu nói: “Bọn con thừa mong chiêu đãi

uống trà nên riêng đáp tạ, trong lòng luống những vô

cùng cảm kích”, triển khai tọa cụ lần thứ hai nói:

“Khí trời hôm nay chính hợp thời lịnh, chúc nguyện

đại Hòa thượng đường đầu sinh hoạt như ý, được

nhiều phước huệ”. Đoạn cùng tháo lui, giập tọa cụ

xuống nền ba lần biểu thị lễ lạy, trụ trì đưa tiễn đôi

ba bước ra ngoài. Nếu như có yêu cầu ghi tên lưu lại

chùa đó thì ngay lúc đó tham đầu nên dẫn dắt các

tăng du phương quay người lại đến trước mặt trụ trì

bẩm báo: “Bọn chúng con thật rất cảm khái lẽ sanh tử là chuyện lớn, vô thường đến chóng vánh, từ xưa

đã nghe đạo phong vang dội của Hòa thượng nên

riêng đến nương tựa. Ngưỡng mong Hòa thượng mở

lòng đại từ bi thu nạp chúng con!”. Bẩm báo xong,

chẳng cần đợi Hòa thượng ừ hử gì cả mà cứ giập tọa

cụ xuống nền lạy một lạy nói: “Tạ ơn Hòa thượng

cho bọn con ghi tên lưu ngụ”. Đoạn nhường tham

đầu ghi tên trước, còn ngoài ra những người khác thì

không kể sớm tối, không chọn nơi chốn, cứ chờ gặp

cơ hội thích hợp thì dùng nghi thức thích hợp mà

khẩn cầu trụ trì cho lưu ngụ, những người phục vụ

gần gũi trụ trì không được quát mắng ngăn cấm cản

họ. Nếu như trụ trì đồng ý thì giập tọa cụ xuống nền

lạy một lạy như lần trước rồi yêu cầu trụ trì viết ban

cho một cái danh thiếp để đến liêu thị giả đăng ký

tên tuổi vào sổ bộ, nói: “Mới vừa rồi được chỉ thị từ

bi của trụ trì, giờ đến quý liêu ghi tên”. Thị giả theo

thứ tự mỗi mỗi phát bảng cho ghi tên đến đường ty,

duy-na tiếp nhận bảng xong bảo hành giả mời mấy

người vừa mới ghi tên uống trà. Uống trà xong giao

cho độ điệp ghi tên vào sàng lịch (sổ bộ ghi tăng

tịch), (sẽ kể rõ tình huống ở chương “Đại quả đáp qui

đường”), chờ được đưa về tăng đường. Nếu có sự việc

gì đó mà phải vào ra chùa thì phải tuân theo chế độ

qui định của tăng đường, phải quá nửa tháng sau khi

ghi tên mới được xin nghỉ phép. Cổ luật ghi rằng:

“Người du phương xin tạm nghỉ phép để du lãm các chùa thì lấy nửa tháng làm hạn kỳ, nếu quá kỳ hạn

này thì bị gạch bỏ tự tịch, khi trở lại thì phải xin ghi

tên lưu ngụ mới, rồi sau đó vẫn phải tuân thủ chế độ

qui định của tăng đường như trước”. Trong trường

hợp gặp chuyện cấp bách như sư trưởng hay cha mẹ

bịnh nặng hay qua đời thì không phải tuân thủ hạn

định nêu trên.

(Phụ chú): Phàm trong tẩm đường tất bố trí một cái

bàn để lúc kẻ tham học đến ra mắt sư gia có chỗ đặt

lễ phẩm cúng dường hầu biểu thị lòng tôn trọng sư

đạo. Lúc tăng du phương bái phỏng trụ trì thì trụ trì

phải ngồi ở vị trí chính giữa, nhường cho kẻ mới đến

thắp hương trải tọa cụ giập đầu lễ bái. Kẻ mới đến

ngồi bên cạnh nhận trà do trụ trì ban cho thì không

có chi phương hại đến nghi lễ, nay các chùa ở miền

Bắc (Trung Quốc) vẫn thi hành nghi thức này. Tuy

nhiên gần đây, một số sa-di mới nhập học tùng lâm,

vừa mới được thế độ vào chúng tăng mà đã ngang

nhiên cùng trụ trì các chùa danh tiếng và lão tiền

bối chốn tùng lâm ngồi chò hỏ ngang hàng khi hành

lễ, cho đó là chuyện bình thường, lâu dần thành tập

quán, biến thành đại tệ đoan của tùng lâm, thậm chí

vượt quá thân phận giới hạp, phạm thượng, dẫn đến

thái độ khinh lờn, đạo thầy đương nhiên không còn

nữa, mà không biết rằng tôn trọng sư trưởng cũng

bằng với tôn trọng Phật pháp vậy, mà nếu tôn trọng

Phật pháp thì kỷ cương của tùng lâm sẽ chấn hưng

vậy. Riêng các vị sư trưởng trong các chùa Phật ở

bên Tây Vức thì đồ đệ tôn sùng họ như vua chúa,

cha mẹ mà e còn chưa vừa. Đó là phép tắc mà

chúng ta phải bắt chước vậy.

*

* *

Du phương tham thỉnh là bộ phận trở thành sinh

hoạt tôn giáo trọng yếu của tăng lữ. Mục đích của

việc này bao quát ba phương diện:

1- Thông qua sinh hoạt gian nan khổ sở (lặn lội

đường dài ngàn dặm, điều kiện ăn ngủ thường thiếu

thốn đảo lộn) mà luyện mài tự bản thân mình, tiêu

trừ tư tưởng ham mê tìm cầu vui sướng khỏe khoắn,

nhờ đó tăng cường ý chí và tín niệm của việc tu

đạo.

ích, đề cao sự tu dưỡng của Phật học.

3- Nhờ du lãm núi non danh tiếng, chùa chiền to lớn

mà thu hoạch được sự giúp đỡ của các Bồ-tát mà

mọi người sùng kính (như Bồ-tát Phổ Hiền của núi

Nga Mi, Bồ-tát Văn Thù của núi Ngũ đài, Bồ-tát

Quán Thế Âm của núi Phổ Đà, Bồ-tát Địa Tạng

Vương của núi Ngũ Phong).

Thiền tăng sau khi trải qua sinh hoạt du phương

tham thỉnh, ai ai cũng đều đạt được ba mục tiêu

mong đợi, trình độ tu dưỡng Phật giáo rất được nâng

cao. Hiện nay giới Phật giáo vẫn còn áp dụng pháp

du phương tham thỉnh, nhưng điều kiện giao thông

ngày nay tiến bộ tiện lợi hơn xưa nhiều, cho nên có

thể ngồi tàu hỏa, đi ô tô, đáp tàu, đi máy bay mà không phải lặn lội cực khổ hiểm nguy như thời xưa

nữa. Cho nên ý nghĩa thông qua du phương tham

thỉnh để được mài luyện thân tâm đã giảm thiểu rất

nhiều, nhưng trái lại tăng cường tính chất tiến hành

giao lưu văn hóa, học thuật, qua học hỏi mà mở

rộng nhãn giới khắp năm châu. Nhưng nói cho cùng

thì du phương tham thỉnh dù xưa hay nay đều đề cao

trình độ tu dưỡng Phật học của tăng lữ một cách

hữu hiệu nhất.

*

* *

[1140c18] 大方多眾。又尊宿嚴重。無汎常數見之

禮。新到須候人多。各預詣侍司。附名作一起相

看。侍者稟定。或九月初或冬前年節。眾推辦事

名勝。或熟於叢林者為參頭。至日領眾至寢堂排

立。侍者請住持出。參頭進云(請和尚趺坐)住持

垂語參頭下語已。退步同眾問訊。插香展禮。次

謝侍者。次早赴方丈茶求掛搭。候發榜(式見後)

下堂司。送歸堂並與前同。住持併在謝掛搭時回

禮。

[1140c27] 奉方丈慈旨掛搭一僧某甲上座某甲上

座

[1140c28] 今月日侍司 某報

[1140c18] Đại phương đa chúng, hựu tôn túc

nghiêm trọng, vô phiếm thường sổ kiến chi lễ. Tân

đáo tu hậu nhân đa, các dự nghệ thị ty phụ danh tác

nhất khởi tương khán. Thị giả bẩm định, hoặc cửu

nguyệt sơ, hoặc đông tiền, niên tiết. Chúng suy biện

sự danh thắng, hoặc thục ư tùng lâm giả vi tham

đầu. Chí nhật lãnh chúng chí tẩm đường bài lập. Thị

giả thỉnh Trụ trì xuất. Tham đầu tiến vân: “Thỉnh

Hòa thượng phu tọa”. Trụ trì thùy ngữ, tham đầu hạ

ngữ dĩ, thoái bộ đồng chúng vấn tấn, tháp hương

triển lễ. Thứ tạ thị giả, thứ tảo phó Phương trượng

trà cầu quải đáp. Hậu phát bảng (thức kiến hậu) hạ

Đường ty. Tống quy đường tịnh dữ tiền đồng. Trụ trì

tính tại tạ quải đáp thì hồi lễ.

Bảng thức:

[1140c27] Phụng Phương trượng từ chỉ quải đáp

nhất tăng mỗ giáp Thượng tọa, mỗ giáp Thượng tọa

Kim nguyệt … nhật thị ty mỗ báo

RA MẮT TẬP THỂ

[1140c18] Chùa lớn đông chúng, lại các tôn túc rất

nghiêm trọng, không có chuyện cử hành lễ tương

kiến đụng đâu làm đó. Người mới đến phải đợi kẻ

cùng hoàn cảnh đã đông đảo, mới cùng đến thị ty,

ghi tên xin được ra mắt trụ trì một lượt. Thị giả bẩm

báo xong đâu đấy, hoặc đầu tháng chín hoặc trước

Đông hay giáp Tết, mọi người suy cử một vị danh

đức cũng mới đến, hoặc người rành rọt thể lệ chốn

tùng lâm làm tham đầu.

Đến ngày lãnh đạo chúng đến tẩm đường sắp hàng

mà đứng, thị giả thỉnh mời trụ trì bước ra. Tham đầu

tiến lên nói: “Thỉnh mời Hòa thượng phu tọa!”, Trụ

trì ban pháp ngữ vắn tắt, tham đầu nêu ý đáp ngữ

xong, lui bước cùng mọi người chào hỏi vấn an,

thắp hương trải tọa cụ lạy đại lễ ba lạy hai lần. Kế

đó cảm tạ thị giả. Sáng hôm sau, đến thất phương

trượng dùng trà cầu xin ghi tên ở lại chùa. Sau đó

chờ Trụ trì phát bảng đồng ý cầm lấy đem đến

đường ty, nghi thức đưa về tăng đường giống như ở các lễ nói ở trước. Trụ trì tại lúc người mới đến tạ

ơn cho ghi tên ở lại chùa mà hồi lễ.

Hình thức bảng nhận cho ở:

[1140c27] Tuân phụng từ chỉ của Phương trượng

cho ghi tên ở lại chùa một ông tăng tà Thượng tọa

mỗ giáp, Thượng toạ mỗ giáp.

Ngày … tháng … thị ty mỗ báo

*

* *

[1141a01] 堂司承侍司報榜。即令行者請新到

茶。各懷度牒。參頭預備小香合。準歸堂時用。

領眾詣堂司對。觸禮一拜敘寒溫。入座受茶畢。

起稟云(某等適奉方丈慈旨。令依附左右。伏望甄

錄)維那答云(多幸喜得同守寂寥)參頭與眾各取度

牒遞付維那。仍對觸禮一拜。逐一上床曆訖付

還。只留參頭度牒。行者喝云(請眾首座歸堂掛搭)

參頭領眾。前門右手入堂。至聖僧前排立。參頭

燒香同眾。大展三拜。巡堂一匝。自上堂至下

堂。仍如前排立問訊。從班尾先移步。退聖僧板

頭立。維那入堂燒香上間立。堂司行者用盤袱托

度牒。維那付還。參頭同眾對。觸禮一拜。參頭

送維那出(齋前後門齋後前門)參頭不出門限。維

那發諸寮報榜(式見後)行者引至眾寮鳴內板三

下。寮主相接入門對。觸禮一拜。敘寒溫畢。分

手坐獻空盞。便起身於香爐前。問訊謝畢云(某等

適奉維那慈旨。令歸上寮依棲左右。敢望慈悲)寮

主云(茲來多幸。且喜同守寂寥)即各觸禮一拜。

新掛搭人轉東邊。寮主轉西邊。又觸禮一拜。寮

主引掛搭人排列。朝觀音問訊。引巡案一匝。復

朝觀音問訊而退。不須送出。行者引見寮元。對

觸禮一拜云(即日恭惟坐元禪師尊候起居多福。茲

蒙方丈慈旨。令某等依附左右敢望垂慈。下情不

勝感激之至)次詣諸頭首寮庫司。各觸禮一拜敘寒

溫畢送出。今多不相接止傳語。或謂止首座處有

拜皆非法。蓋謝掛搭時兩序回禮通有答拜也。

榜式

[1141a26] 某甲上座今月日堂司某報

[1141a27] 報侍司曰申尊住持也前堂首座侍司眾

寮

ĐẠI QUẢI ĐÁP QUI ĐƯỜNG

[1141a01] Đường ty thừa thị ti báo bảng, tức lệnh

hành giả thỉnh tân đáo trà. Các hoài độ điệp. Tham

đầu dự bị tiểu hương hợp chuẩn quy đường thời

dụng. Lãnh chúng nghệ đường ty, đối xúc lễ nhất

bái tự hàn ôn. Nhập tòa thụ trà tất, khởi bẩm vân:

“Mỗ đẳng thích phụng phương trượng từ chỉ lệnh y

phụ tả hữu. Phục vọng chân lục”. Duy-na đáp vân: “Đa hạnh hỉ đắc đồng thủ tịch liêu”. Tham đầu dữ

chúng, các thủ độ điệp đệ phó duy-na, nhưng đối

xúc lễ nhất bái, trục nhất thượng sàng lịch cật phó

hoàn, chỉ lưu tham đầu độ điệp. Hành giả hát vân:

“Thỉnh chúng thủ tòa quy đường quải đáp”. Tham

đầu lãnh chúng, tiền môn hữu thủ nhập đường. Chí

Thánh tăng tiền bài lập. Tham đầu thiêu hương

đồng chúng, đại triển tam bái, tuần đường nhất táp,

tự thượng đường chí hạ đường, nhưng như tiền bài

lập vấn tấn, tùng ban vĩ tiên di bộ, thoái Thánh tăng

bản đầu lập. Duy-na nhập đường thiêu hương

thượng gian lập. Đường ty hành giả dụng bàn phục

thác độ điệp. Duy-na phó hoàn. Tham đầu đồng

chúng, đối xúc lễ nhất bái. Tham đầu tống duy-na

xuất (trai tiền hậu môn trai hậu tiền môn). Tham

đầu bất xuất môn hạn. Duy-na phát chư liêu báo

bảng (thức kiến hậu). Hành giả dẫn chí chúng liêu

minh nội bản tam hạ. Liêu chủ tương tiếp nhập môn

đối xúc lễ nhất bái. Tự hàn ôn tất, phân thủ tọa

hiến. Không trản tiện khởi thân ư hương lô tiền vấn

tấn tạ tất vân: “Mỗ đẳng thích phụng duy-na từ chỉ

.lệnh quy thượng liêu y thê tả hữu. Cảm vọng từ bi”.

Liêu chủ vân: “Tư lai đa hạnh, thả hỉ đồng thủ tịch

liêu”. Tức các xúc lễ nhất bái. Tân quải đáp nhân

chuyển Đông biên. Liêu chủ chuyển Tây biên. Hựu

xúc lễ nhất bái. Liêu chủ dẫn quải đáp nhân bài liệt, triều Quán Âm vấn tấn. Dẫn tuần an nhất táp,

phục triều Quán Âm vấn tấn nhi thoái. Bất tu tống

xuất. Hành giả dẫn kiến liêu nguyên, đối xúc lễ

nhất bái vân : “Tức nhật cung duy toạ nguyên Thiền

sư tôn hậu khởi cư đa phước. Tư mông phương

trượng từ chỉ, lệnh mỗ đẳng y phụ tả hữu, cảm vọng

thùy từ. Hạ tình bất thắng cảm kích chi chí”. Thứ

nghệ chư đầu thủ liêu, khố ty. Các xúc lễ nhất bái

tự hàn ôn tất, tống xuất. Kim đa bất tương tiếp, chỉ

truyền ngữ. Hoặc vị chỉ thủ tọa xứ hữu bái, giai phi

pháp, cái tạ quải đáp thời lưỡng tự hồi lễ, thông hữu

đáp bái dã.

Bảng thức:

[1141a25] Quải đáp nhất tăng mỗ giáp Thượng

tọa, mỗ châu nhân thị mỗ giới

Mỗ giáp Thượng tọa

Kim nguyệt … nhật Đường ty mỗ báo

Báo thị ty mỗ viết thân tôn Trụ trì dã tiền đường

Thủ tọa, thị ty, chúng liêu. Tất cụ giới thứ, châu

danh, dư giai bất cụ.

GHI TÊN CHO NHIỀU NGƯỜI Ở LẠI CHÙA

[1141a01] Đường ty thừa hành bảng báo tiếp nhận

của thị ty, liền bảo hành giả mời thỉnh những người

mới đến dùng trà, những người này ai ai cũng phải

mang độ điệp. Tham đầu dự bị một hộp hương nhỏ,

chuẩn bị dùng cho lúc qui đường. Tham đầu lãnh

đạo các người mới tới đến đường ty, giáp mặt giập

tọa cụ xuống đất trí ý lạy một lạy, kể chuyện ấm

lạnh. Nhập tòa dùng trà xong, đứng lên bẩm bạch

rằng: “Bọn con vừa hay phụng từ chỉ của phương

trượng, lệnh nương tựa hai bên mình. Cúi mong thâu

nhận!”. Duy-na đáp lời rằng: “Rất hân hạnh! Mừng

được cùng thủ tịch liêu!”, tham đầu và mọi người

mới đến đều lấy độ điệp đệ trình lên duy-na, đoạn

giáp mặt giập tọa cụ xuống đất trí ý lạy một lạy.

Duy-na nhất nhất ghi vào sổ danh sách xong hoàn

trả lại độ điệp cho mọi người mới đến, chỉ riêng giữ

lại độ điệp của tham đầu. Hành giả nói lớn: “Thỉnh

mời các thủ tọa qui đường quải đáp!”. Tham đầu

lãnh đạo các người mới đến theo phía bên phải cửa

mà vào tăng đường, đến trước tượng Thánh tăng

đứng sắp hàng. Tham đầu đốt hương cùng mọi

người mới tới trải tọa cụ đại triển ba lạy, rảo quanh

tăng đường một vòng từ phía phải đến phía trái tăng

đường, rồi đứng sắp hàng như trước vái chào vấn

an. Từ cuối ban trước hết dời bước, lui ra bản đầu

tượng Thánh tăng đứng. Duy-na vào tăng đường đốt

hương đứng mé bên phải, hành giả đường ty (liêu

duy-na) bưng mâm gỗ có phủ nắp trải đựng độ điệp,

sau đó duy-na đưa trả lại. Tham đầu cùng các người

mới đến giáp mặt duy-na giập tọa cụ xuống đất trí ý lạy một lạy, tham đầu đưa duy-na ra [trước bữa trai

bằng cửa sau, sau bữa trai bằng cửa trước (đáng lẽ

phải dịch đúng là bữa cơm chay)]. Tham đầu không

ra khỏi cửa tăng đường, duy-na phân phát bảng báo

tiếp nhận cho các liêu (hình thức trình bày sau).

Hành giả dẫn mọi người mới tới đến các liêu đánh

ba tiếng vân bản, liêu chủ đón tiếp vào liêu giáp

mặt cùng giập tọa cụ xuống nền trí ý lạy nhau một

lạy, kể chuyện ấm lạnh. Xong, ngồi hai bên đối mặt

hiến trà. Uống cạn rồi mọi người đứng dậy đứng

trước lư hương vái chào vấn an tạ ơn xong cùng nói:

“Bọn con đây vừa hay phụng từ chỉ của duy-na bảo

hãy đến quí thượng liêu mà nương tựa quanh quẩn

bên mình, dám mong quí thượng liêu từ bi (thu

nhận)!”. Liêu chủ nói: “Hôm nay đông các vị đến

liêu, thật hân hạnh nhiều, cũng rất mừng cùng chia

sẻ tịch liêu!”, đoạn hai bên cùng giập tọa cụ xuống

nền trí ý lạy nhau một lạy. Các người mới được ghi

tên chuyển qua mé bên Đông, liêu chủ chuyển qua

mé bên Tây, rồi lại cũng giập tọa cụ xuống nền trí ý

lạy nhau một lạy. Liêu chủ dẫn các người mới ghi

tên triều kiến tượng Bồ-tát Quán Thế Âm, vái chào

vấn an, rồi dẫn mọi người rảo quanh liêu một vòng,

lại triều kiến tượng Bồ-tát Quán Thế Âm lần nữa,

vái chào vấn an rồi lui ra, liêu chủ không cần tiễn

đưa mọi người ra. Hành giả dẫn mọi người mới ghi

tên đến ra mắt liêu nguyên, giáp mặt giập tọa cụ

xuống đất trí ý lạy một lạy nói: “Hôm nay kính chúc

tọa nguyên thiền sư (liêu nguyên) sinh hoạt bình

thường, nhiều phước ! Nay mong từ chỉ của phương

trượng bảo bọn con đây nương tựa hai bên mình sư,

dám mong được rủ lòng từ, trong lòng thật hết sức

cảm kích!”. Kế đó cùng đến liêu đầu thủ, khố ty. Tại

mỗi nơi đều giập tọa cụ xuống nền trí ý lạy một lạy,

kể chuyện ấm lạnh, xong tiễn đưa ra ngoài.

Ngày nay thì phần nhiều không có đón tiếp, chỉ

chuyển lời mà thôi. Có người nói khi đến chỗ thủ

tọa có lạy là không đúng phép tắc, bởi lúc tạ quải

đáp, lưỡng tự hồi lễ, thông thường có lạy trả.

Hình thức bảng thu nhận ghi tên:

[1141a25] Cho ghi tên (ở lại chùa) một ông tăng là

Thượng tọa mỗ giáp, là người ở châu… họ mỗ.

Người ghi là Thượng tọa mỗ giáp

Ngày … tháng … Đường ty mỗ báo

Báo thị ty thể hiện tôn kính trụ trì

Thủ tọa tiền đường, thị ty và chúng liêu phải nêu rõ

giới lạp, kế đến là châu huyện quê quán, tên tuổi,

còn kỳ dư đều không nêu ra.

*

* *

[1141a29] 方丈許掛搭。侍司發榜下堂司。請茶

上床曆畢。送入眾寮。維那居上間對。觸禮一

拜。轉下間。又對觸禮一拜。掛搭人詞云(茲者多

幸重辱溫存。下情不勝感激之至)答云(寮舍不便

幸乞寬處)參頭送維那出眾寮外右立。堂司行者鳴

寮內小板三下。寮主相接。禮並同前。

TIỂU QUẢI ĐÁP QUI ĐƯỜNG

[1141a29] Phương trượng hứa quải đáp, thị ty phát

bảng hạ đường ty, thỉnh trà, thượng sàng lịch tất,

tống nhập chúng liêu. Duy-na cư thượng gian, đối

xúc lễ nhất bái. Chuyển hạ gian, hựu đối xúc lễ

nhất bái. Quải đáp nhân từ vân: “Tư giả đa hạnh

trọng nhục ôn tồn. Hạ tình bất thắng cảm kích chi

chí”. Đáp vân: “Liêu xá bất tiện, hạnh khất khoan

xử”. Tham đầu tống duy-na xuất chúng liêu ngoại

hữu lập. Đường ty hành giả minh liêu nội tiểu bản

tam hạ. Liêu chủ tương tiếp, lễ tịnh đồng tiền .

GHI TÊN CHO MỘT SỐ NGƯỜI Ở LẠI CHÙA