Điều kiện nhà ở: Người dân ở Hà Giang thường nói rằng nếu muốn biết ai giàu ai nghèo, hãy
nhìn ngôi nhà chủ nhân. Thật vậy, đa số các căn nhà ở Mèo Vạc đều cũ nát, xiêu vẹo, tồi tàn và
thiếu vệ sinh. Người dân sống trong những ngôi nhà chật chội và không có cửa sổ. Nhà ở cũng
đồng thời là nhà kho để chứa ngô khoai và thức ăn khác, làm cho căn nhà càng thêm chật chội.
Người dân Hmông lại có thói quen nuôi súc vật sát nhà ở (dê, bò, vịt, gà, lợn…), càng làm cho
môi trường sống trở nên ẩm thấp, mất vệ sinh và ô nhiễm.
Một vấn đề khác xem ra ít được để ý đến đó là ô nhiễm môi trường ngay phía trong căn nhà.
Theo phong tục Hmông, bếp là nơi linh thiêng và phải được đặt trong nhà. Việc tiếp xúc triền
miên với khói bếp trong nhà lẫn mùi củi ô tạp, chất thải, phân súc vật và các nhiên liệu sinh
khối (biomass) khác có thể gây ra một số bệnh tật. Phụ nữ lại thường là người nấu bếp và do
vậy tiếp xúc nhiều hơn với sự ô nhiễm trong nhà hơn đàn ông.
Nhân lực và con cái: Nhu cầu bức thiết về sức lao động góp phần đáng kể trong việc giảm
tuổi lập gia đình và tăng tỉ lệ sinh trong quần thể Hmông. Việc trồng trọt trên núi đá đòi hỏi
nhiều sức lao động. Thu hoạch ngô là vất vả nhất vì phương tiện duy nhất để chuyên chở trên
vùng núi cao này là chiếc bồ đeo lưng. Trẻ con Hmông cũng thường bắt đầu lao động từ rất
sớm. Các bé gái bắt đầu làm việc nhà từ khi 6-7 tuổi; các bé trai muộn hơn khoảng 10-12 tuổi.
Bé gái tuổi 9-10 có thể tham gia vào công việc làm cỏ, lấy củi, xe sợi và thêu đan.
Làm việc nhiều giờ trong ngày là đặc thù của người phụ nữ và các cô gái Hmông. Họ phải làm
tất cả, từ lên nương làm rẫy đến mọi việc trong nhà: chăm sóc con cái, nấu nướng, dệt áo cho
tất cả thành viên gia đình. Phụ nữ phải làm việc từ mờ sáng đến tối mịt, đặc biệt là vào dịp mùa
màng. Họ không có thời gian để chăm sóc bản thân mình, huống chi là các vấn đề SKSS.
Nhiều phụ nữ vừa làm nương vừa mang trên lưng đứa con 5-6 tháng tuổi. Mặc dù phụ nữ làm
việc vất vả hơn đàn ông, đàn ông lại là người ra quyết định. Hơn nữa, đàn ông Hmông ít khi
giúp phụ nữ trong việc nhà.
Thanh niên Hmông quan hệ tình dục từ rất sớm, do phong tục tảo hôn từ lâu đời. Một người
đàn ông Hmông nhận xét “Bây giờ vóc người Hmông nhỏ...là do tục kết hôn sớm. Ngày xưa
vóc người Hmông lớn hơn nhiều”. Thật vậy, thường thường các cậu bé 16 tuổi và các cô bé 14
tuổi có thể lấy nhau. Mặc dù việc ly dị ít xảy ra, việc quan hệ tình dục trước hôn nhân lại diễn
ra phổ biến. Mặc dù vấn đề trinh tiết là quan trọng, quan hệ tình dục trước hôn nhân vẫn không
bị cấm đoán trong cộng đồng Hmông ngày nay. Nhiều phụ nữ chấp nhận thực tế rằng chồng
họ có thể quan hệ tình dục với người khác. Nhiều nguời nói rằng quan hệ tình dục trước hôn
nhân là điều tự nhiên và rằng tập tục của người Hmông cho phép họ như vậy. Thanh niên ở
Mèo Vạc thường gặp gỡ và quan hệ tình dục vào thứ Bảy hoặc Chủ Nhật, hoặc tại chợ tình vì
khi đó họ có thể giấu bố mẹ 'chuyện ấy' .
Mặc dù luật pháp không cho phép nhưng thanh niên Hmông tiếp tục kết hôn sớm; và đàn ông
tiếp tục lấy nhiều vợ. Nhiều thanh niên Hmông hiện nay thích lấy vợ/chồng người dân tộc
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |