12. D arsni yakunlash. D em ak, y o id a n o'tay o tg an d a svetofor chiroq-
lariga aham iyat bergan holda o ‘tish, yashil chiroqni kutish, chap va o ‘ng
tom onga qarash, keyingina o ‘tish kerak. - Q ani, kim aytadi? YoMning
qatnov qism ida nim a qilish m um kin em as?
13. B aholash va m uhokam a qilish.
14. U yga vazifa. K undalik kuzatish. Daftarga belgilab kelish.
3-sinfda integratsiyalashgan dars (matematika,tabiatshunoslik)
Darsning mavzusi.
H arakatga doir masala.
0 ‘q itu v c h i:-K e lin g , k o ‘pxadli sonlarni eslaylik. D aftaringizga quyidagi
sonlam i yozing: 40204506, 326925, 150000000, 32482.
Sonlarni ortib
borish tartibida o ‘qing. Eng katta sonni ayting. B unday katta son nim ani
bildirishi m um kin (bolalar o ‘z taxm inlarini aytadilar).
0 ‘qituvchi: - Bu son yerdan quyoshgacha b o ‘lgan m asofani bildiradi.
Bu ju d a katta kilom etrlar soni, uni tasavvur qilish qiyin. A gar biz quyoshga
aravada boradigan b o ‘lsak, bizga 500 yil kerak b o ‘lar edi.
B u necha asrga
teng?
B olalar: - 5 asrga.
0 ‘qituvchi: - O dam lar avtom obilni ixtiro qildilar. Endi bu y o ’lni bosib
o ‘tish uchun 5 m arta kam vaqt kerak b o ‘ladi. Bu qancha?
B olalar: - 100 yil.
0 ‘qituvchi: - Sam olyotda esa 10 yil uchish kerak. Bu necha oy?
Bolalar: - 1 2 0 oy.
0 ‘qituvchi: - R aketa esa bu y o ‘lni 1 yilda bosib o ‘tadi. A gar yilni kun
hisobida o ‘lchasak, bu necha kun?
B olalar: - 366 kun.
0 ‘qituvchi: - Q uyosh nuri bu m asofani 8 m inutda bosib o ‘tadi.
A gar
birinchi quyosh qizchani ertalab soat 700da uy g‘o tib y u b o rg an b o 'lsa , quyosh
soat nechada chiqqanligini hisoblang.
Bolalar: - Soat 6 yu 52 m inutda.
0 ‘qituvchi: - Q uyoshgacha uchib borish m um kinm i?
B olalar: - Y o‘q, chunki bu ju d a ham uzoq, am alda m um kin ham em as.
N egaki, quyoshning harorati ju d a yuqori.
0 ‘qituvchi: - Q uyosh - planetam i?
B olalar: - Yo‘q. Bu sayyora.
0 ‘qituvchi: - Yerga ham m adan qaysi sayyora yaqin? Sayyoralardagi
hayot sharoitlarini taqqoslasak, qaysi sayyoradagi
hayot sharoiti Yerdagi
hayot sharoitlariga yaqinroq b o ‘ladi.
0 ‘qituvchi: - Yerga eng yaqin b o ‘lgan - M ars va Venera.
264
O g‘zaki ish. Yer yaqinidagi orbitaga chiqish uchun bizning kem am iz
kosm ik tezlikda harakat qilishi kerak. U 8km /s ga teng. Hisoblab ko‘ring-
chi, bu bir daqiqadan keyin bizning kem am iz Yerdan qanday m asofada
uzoqda b o ‘ladi?
Bolalar: - 60 ■
8=480 km.
0 ‘qituvchi: - Biz hayot sharoitlari bo'yich a
M ars yerdagi hayot
sharoitlariga yaqinligi haqida gapirgan edik. Kem am iz M arsga yetishi
uchun kem a ikkinchi tezlikda harakat qilishi lozim. Ikkinchi kosm ik tezlik
birinchisiga qaraganda 3 km/s ga ko ‘p. R aketa 3
m inut ichida qanday
m asofani bosib o ‘tadi?
Bolalar: - 3min. 180 sek., demak, m asofa 1980 km .ga teng.
0 ‘qituvchi: - Biz Yerdan M arsgacha bo ‘Igan m asofaning qanchaligini,
kem a qanday tezlik bilan harakat qilishini bilamiz. M arsga yetib borish
uchun qancha vaqt talab etilishini uyda m ustaqil ravishda hisoblab chiqishga
urinib k o ‘ring.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: