MỘt tư liệU “MẬT” VỀ thi hào joseph brodsky

H.Linh dịch và giới thiệu, theo bản tiếng Hung

========================

Gần 10 năm sau khi qua đời, nhà thơ Mỹ gốc Nga Yosif Brodsky đã được dựng tượng tại sân trước Khoa Ngữ văn, Đại học Tổng hợp Saint Peterburg. Sự kiện trên được đặc biệt chú ý vì sinh thời, Brodsky đã cố tình không học cho tới khi tốt nghiệp phổ thông, mà bỏ đi làm để học ở "trường đời".

Đây là lần đầu tiên Yosif Brodsky được dựng tượng ở tổ quốc cũ của mình. Saint Peterburg cũng chính là thành phố quê hương của thi sĩ từng được nhận giải Nobel Văn học năm 1987.

Những người hâm mộ thơ Brodsky từng vinh danh ông là "thi nhân tổng kết nền thơ nhân loại". Trong các thi phẩm và những bài tiểu luận của mình, Brodsky đã bộc lộ một vốn hiểu biết văn hóa nói chung và nghệ thuật nói riêng ở mức rất đáng kính nể. Gần như là không có vấn đề văn hóa lớn nào trong lịch sử nhân loại lại không được ông nghiên cứu tận tường. Ông được coi là một trong những người có hiểu biết thơ ca sâu sắc và đa diện nhất thời đại của mình.

Sau này, khi đã thành danh, trong một hội chợ sách quốc tế ở Italy, ông đã khiến cử tọa muôn phần khâm phục khi thuộc lòng tên họ của những thi sĩ mà ông coi là có giá trị nhất ở hàng loạt quốc gia và hệ ngôn ngữ. Ông khuyên mọi người muốn rèn luyện thẩm mỹ thì hãy đọc các nhà thơ tốt: "Nếu tiếng mẹ đẻ của bạn là tiếng Anh, tôi khuyên bạn nên đọc Robert Frost, Thomas Hardy, U.B.Yats, T.S.Eliot, U.H. Auden, Mariana Moor và Elizabeth Bishop.

Nếu là tiếng Đức - hãy đọc Rainer Maria Rilke, Georg Trakl, Piter Huchel và Gotfrid Benn. Nếu là tiếng Tây Ban Nha - Antonio Machado, Federico Garcia Lorka, Luis Cernuda, Rafael Alberti, Juan Ramon Himenez và Octavio Paz.

Nếu tiếng mẹ đẻ của bạn là tiếng Ba Lan, hay là nếu bạn biết tiếng Ba Lan (đây sẽ là một ưu thế lớn của bạn vì nền thi ca tuyệt vời của thế kỷ chúng ta ở mức độ lớn được viết ra bằng tiếng Ba Lan), tôi có thể giới thiệu với bạn Leopold Staff, Cheslav Milosh, Zbignev Herbert và Wislawa Szymborska.

Nếu là tiếng Pháp, thì tất nhiên phải đọc Guillaume Apollinaire, Jules Supervielle, Pierre Reverdy, B. Sendrarz, một phần của Paul Eluard, một ít của Aragon, Victor Sagalen và Henri Michaux.

Nếu là tiếng Hy Lạp, thì bạn nên đọc Konstantin Kavafis, Georgi Seferis, Yannis Risos. Nếu là tiếng Hà Lan, thì đó phải là Martinus Neykhof, đặc biệt là tác phẩm đáng kinh ngạc Avater của ông.

Nếu là tiếng Bồ Đào Nha, thì đó là Fernando Pesoa và có thể là Carlos Drumond de Andrade. Nếu tiếng Thụy Điển, hãy đọc Gunnar Ekeliof, Garri Martison, Tomas Transtriomer.

Nếu là tiếng Nga, thì ít nhất đó là Marina Tsvetaeva, Osip Mandelshtam, Anna Akhmatova, Boris Pasternak, Vladiaslav Khodasevits, Velimer Khlebnikov, Nikolai Kliuev.

Nếu là tiếng Italy thì tôi không dám giới thiệu một cái tên nào cho cử tọa ở đây, và nếu tôi nhắc tới Quazimodo, Sabu, Ungaretti và Montale thì chẳng qua là tôi muốn thể hiện sự biết ơn của cá nhân tôi và lòng kính trọng dành cho 4 nhà thơ vĩ đại này, những người mà đã có các dòng thơ gây ảnh hưởng quyết định đối với cuộc đời tôi...".

Bản thân Brodsky đã đọc kỹ lưỡng những tác phẩm tiêu biểu của tất cả những thi sĩ mà ông nêu ra ở trên. Sức đọc như vậy không thể không đáng khâm phục!

Đối với Brodsky, tự học là phương pháp bồi bổ kho tàng trí tuệ tối ưu nhất. Ông không muốn bị áp đặt những phương pháp tiếp nhận tri thức mà ông cho là không thích hợp với việc phát triển để trở thành một nhân cách hoàn chỉnh. Chính vì thế năm 15 tuổi, ông đã tự bỏ học để đi làm công nhân. Nhưng trong lúc làm công nhân, ông lại say mê tìm đọc những cuốn sách tinh hoa nhất. Vì thế nên sau này, người ta đã mời ông làm giáo sư văn học ở hàng loạt trường đại học Mỹ. Các sinh viên coi việc được nghe ông giảng là một vinh dự lớn lao.

Việc người Nga dựng tượng ông trên sân trường đại học thêm một lần cho thấy, nếu muốn thực sự là trí thức, không nhất thiết phải ngồi lì trên ghế giảng đường. Đại thi hào Đức Wonfgang Goethe đã nói rồi, mọi lý thuyết đều màu xám, chỉ có cây đời mãi mãi xanh tươi...

Brodsky sinh ngày 24/5/1940 tại Leningrad. Ông bắt đầu viết thơ từ năm 16 tuổi. Tới năm 20 tuổi, Brodsky đã là một nhà thơ có uy tín cao đối với giới trẻ, đặc biệt là tầng lớp tri thức.

Năm 1972, sang Mỹ, ông bắt đầu sáng tác, bằng cả tiếng Nga lẫn tiếng Anh. Brodsky mất ngày 28/1/1996 tại New York, thọ 56 tuổi, khi đang tràn trề những dự định sáng tạo và sống rất hạnh phúc với người vợ trẻ Maria cùng đứa con gái Anna - trái tim thi sĩ quá nhạy cảm và từng phải trải qua quá nhiều đoạn trường không cho phép ông sống lâu hơn.

Theo nguyện vọng của nhà thơ, mộ ông được đặt ở thành phố Venice, Italy. Trên mộ ông chỉ có một cây thánh giá trắng giản dị ghi tên họ ông và hình vẽ bông hồng nằm nghiêng, thủ bút của nhà thơ. Ngoài ra không có gì hơn - không ngày sinh, ngày mất, không danh hiệu giải thưởng Nobel, cũng không cả tên cái nghề đã trở thành thiên chức vĩ đại nhất và duy nhất của đời ông: Nhà thơ!...

Brodsky từng viết: "Tôi sẽ dựng lên tượng đài khác cho tôi... úp mặt vào tình yêu mình đã mất...". Với ông, không có danh hiệu và danh vọng nào đẹp hơn chính cái tên cha mẹ đã cho mình.

(http://nhipcauthegioi.hu)