Quy định của pháp luật Việt Nam về phòng, chống khủng bố

3.5.2. Ban hành Luật Phòng, chống khủng bố - đạo luật quy định toàn diện, thống nhất về phòng, chống khủng bố

Xây dựng Luật Phòng, chống khủng bố cần được thực hiện trên cơ sở quan điểm, mục tiêu và các nguyên tắc chỉ đạo sau:

- Trước hết cần xác định được mục tiêu xây dựng Luật Phòng, chống khủng bố là nhằm tạo ra cơ sở pháp lý đầy đủ, toàn diện và đồng bộ để đấu tranh phòng, chống khủng bố có hiệu quả hơn và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống khủng bố.

- Phải thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng về bảo vệ an ninh trật tự, phục vụ yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới, đấu tranh kiên quyết với khủng bố dưới mọi hình thức.

- Kế thừa các quy định của pháp luật Việt Nam về phòng, chống khủng bố trong những năm qua và phù hợp thực tế Việt Nam. Theo tiêu chí này, cần phải hệ thống hóa toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống khủng bố để trên cơ sở đó loại bỏ những quy định không còn phù hợp, chọn lọc những quy định đã, đang phát huy tác dụng để pháp điển hóa; đồng thời dự báo các nhóm quan hệ xã hội thuộc đối tượng điều chỉnh của hoạt động phòng, chống khủng bố để luật hóa.

- Luật Phòng, chống khủng bố phải được xây dựng trên cơ sở tổng kết toàn diện về lý luận, pháp luật và kinh nghiệm tổ chức thực hiện các hoạt động phòng, chống khủng bố ở nước ta trong những năm qua; trong đó chú ý tổng kết pháp luật về phòng, chống khủng bố, kết quả đấu tranh, quan hệ phối hợp và hợp tác quốc tế trong hoạt động này.

- Phải bảo đảm yêu cầu nội luật hoá các quy định trong các văn kiện pháp lý quốc tế về phòng, chống khủng bố mà Việt Nam đã là thành viên, tạo điều kiện để Việt Nam tiếp tục tham gia các điều ước quốc tế còn lại về chống khủng bố trong thời gian tới; đồng thời, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm xây dựng pháp luật và thực tiễn đấu tranh phòng, chống khủng bố của các quốc gia trên thế giới.

- Phải bảo đảm đúng trình tự, thủ tục quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn thi hành.

3.5.3. Sửa đổi, bổ sung, khắc phục những điểm bất cập, không hợp lý trong các văn bản pháp luật hiện hành về phòng, chống khủng bố

Quốc hội đã ban hành Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự năm 1999, trong đó có sửa đổi Điều 84. Tội khủng bố, bổ sung 02 tội: Điều 230a. Tội khủng bố và Điều 230b. Tội tài trợ khủng bố. Đây là các quy định mới cần được hướng dẫn, các cơ quan có thẩm quyền cần nhanh chóng ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể các quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 về tội khủng bố và tội tài trợ cho khủng bố.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục nghiên cứu để hình sự hóa các hành vi tuyển mộ, huấn luyện, chứa chấp các phần tử khủng bố vì pháp luật hình sự Việt Nam chưa có sự bảo đảm chắc chắn so với những yêu cầu của các công ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia cũng như các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc mà Việt Nam cần phải tuân thủ.

- Pháp luật tố tụng hình sự

Cần rà soát pháp luật trong nước, chọn lọc kinh nghiệm của các nước để sửa đổi, bổ sung Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 và Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự năm 2004 bảo đảm sự thống nhất về trừng trị, thủ tục trong điều tra, truy tố, xét xử và hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm nói chung, phòng, chống tội phạm khủng bố nói riêng theo hướng ban hành Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội hoặc Thông tư liên tịch giữa các ngành Công an, Tư pháp, Tòa án, Viện kiểm sát hướng dẫn chi tiết thi hành các quy định về hợp tác quốc tế trong hoạt động tố tụng hình sự trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, về nhiệm vụ, quyền hạn và thủ tục của các cơ quan tiến hành tố tụng trong các hoạt động thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự.

- Pháp luật về tương trợ tư pháp

Tương trợ tư pháp hình sự có ý nghĩa rất quan trọng trong phòng, chống khủng bố, vì vậy, cần xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành các quy định tương trợ tư pháp về hình sự trong Luật Tương trợ tư pháp năm 2007; trong đó cần xây dựng ngay Thông tư liên tịch giữa Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp về trình tự, thủ tục xử lý các yêu cầu ủy thác tư pháp về hình sự của nước ngoài đối với Việt Nam và của Việt Nam đối với nước ngoài. Thông tư này cần quy định rõ mục đích phối hợp, nguyên tắc, trình tự thực hiện các ủy thác tương trợ tư pháp về hình sự của nước ngoài và ngược lại; xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan trong việc tiếp nhận, chuyển giao yêu cầu tương trợ tư pháp. Bộ Công an cũng cần ban hành Thông tư hướng dẫn thi hành Luật Tương trợ tư pháp năm 2007 để hướng dẫn việc thực hiện các ủy thác tương trợ tư pháp hình sự, dẫn độ và chuyển giao người bị kết án phạt tù.

Trong công tác quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, cần ban hành Thông tư liên tịch giữa Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm về sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng trái phép các loại vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.

Liên quan đến lĩnh vực phòng, chống tài trợ cho khủng bố, chống rửa tiền, cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành về hoạt động của Ngân hàng như các quy định về kiểm toán nội bộ, kiểm soát nội bộ, thẩm quyền của các cơ quan thanh tra chuyên ngành theo hướng giao nhiệm vụ thanh tra giám sát việc tuân thủ các quy định về phòng, chống tài trợ cho khủng bố cho Thanh tra chuyên ngành ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán; xây dựng các quy định pháp luật về cơ chế, biện pháp phòng, chống tài trợ cho khủng bố thông qua các giao dịch tiền tệ, tài chính như các biện pháp nhận biết khách hàng, thu thập và gửi báo cáo về các giao dịch nghi có liên quan đến tài trợ cho khủng bố.

Cần phải xây dựng Luật nhập cảnh, xuất cảnh, trong đó có các quy phạm quy định chặt chẽ về nhập cảnh, xuất cảnh đối với các đối tượng có liên quan đến khủng bố. Ngoài ra, Bộ Công an cần nghiên cứu, đề xuất việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật thay thế quyết định số 55/1999/QĐ-BCA(A11) ban hành quy định về công tác xác định, đăng ký đối tượng cấm nhập (CN), cấm xuất xảnh (CX), đối tượng cần chú ý khi nhập cảnh (CYN), cần chú ý khi xuất cảnh (CYX) cho phù hợp với tình hình hiện nay.

Trong giai đoạn xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay, việc hoàn thiện pháp luật nói chung và hoàn thiện pháp luật phòng, chống khủng bố nói riêng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Trên thực tế, hệ thống các văn bản pháp luật về phòng, chống khủng bố về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu của công tác phòng, chống khủng bố ở nước ta trong một thời gian dài, tuy nhiên, trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống khủng bố đã bộc lộ những bất cập, thiếu sót. Vì vậy, việc hoàn thiện pháp luật về phòng, chống khủng bố đã trở thành nhu cầu khách quan và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.

Để đáp ứng yêu cầu của cuộc đấu tranh nay, Nhà nước ta cần ban hành một đạo luật về phòng, chống khủng bố để có thể điều chỉnh toàn diện, thống nhất công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này, góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động phòng, chống khủng bố ở Việt Nam, và góp phần ổn định tình hình chính trị - xã hội trong nước. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống khủng bố trên các lĩnh vực hình sự, tố tụng hình sự, tài chính, ngân hàng, hợp tác quốc tế về phòng, chống khủng bố, xuất nhập cảnh; trên cơ sở đó xây dựng được một hệ thống pháp luật đồng bộ và toàn diện về phòng, chống khủng bố.

KẾT LUẬN

Đối với Việt Nam, trong xu thế gia tăng chung của chủ nghĩa khủng bố quốc tế, Việt Nam đã và đang phải đối mặt với những nguy cơ khủng bố. Với truyền thống yêu chuộng hòa bình, Đảng và Nhà nước ta luôn thể hiện rõ thái độ đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm khủng bố và nỗ lực cùng cộng đồng quốc tế tham gia vào hoạt động đấu tranh chống khủng bố. Việt Nam đã gia nhập 9 điều ước quốc tế đa phương về phòng chống khủng bố, ký kết nhiều điều ước quốc tế song phương và khu vực trong lĩnh vực tương trợ tư pháp về hình sự, dẫn độ, hợp tác đấu tranh chống tội phạm khủng bố quốc tế… Đồng thời, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật tạo cơ sở pháp lý phòng, chống khủng bố. Những nỗ lực này của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Hệ thống các văn bản pháp luật về phòng, chống khủng bố về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu của công tác phòng, chống khủng bố song vẫn còn bộc lộ một số điểm bất cập, thiếu sót. Để đáp ứng yêu cầu của cuộc đấu tranh chống khủng bố, Nhà nước ta cần ban hành một đạo luật về phòng, chống khủng bố để có thể điều chỉnh toàn diện, thống nhất công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này. Đồng thời, cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống khủng bố trên các lĩnh vực hình sự, tố tụng hình sự, tài chính, ngân hàng, hợp tác quốc tế về phòng, chống khủng bố, xuất nhập cảnh; trên cơ sở đó xây dựng được một hệ thống pháp luật đồng bộ và toàn diện về phòng, chống khủng bố, đáp ứng được yêu cầu của giai đoạn hiện nay.