Hudson taylor, god’s venturer

Chương 9

Tuy nhiên, chẳng thấy tiền nào chờ ông cả. Các thư ông nhận được chỉ gồm toàn những lời chào thăm và khuyên nhủ, tuyệt nhiên không thấy đá động gì đến tiền bạc. Hudson sau nầy mới khám phá ra rằng những việc thu xếp về tiền bạc của Hiệp hội Truyền Giáo Trung hoa đều rất bấp bênh. Hình như các vị lãnh đạo của tổ chức ấy ngầm tin tưởng rằng nếu các giáo sĩ hết tiền thì họ vẫn có thể tiếp tục sống vui vẻ và khoẻ mạnh cho đến khi tiền được gởi đến cho họ!

Công ty đại diện chuyển tiền cho hiệp hội truyền giáo không đồng ý với lối làm việc nầy. Khi công ty biết được tình cảnh khó khăn của Hudson và gia đình ông bạn đồng nghiệp đang gặp phải thì công ty liền cho họ mượn tiền trước cho tới khi nào họ nhận được tiền gởi đến. Hudson rất mừng vì sự trợ giúp đúng lúc nầy. Anh không hoàn toàn đồng ý với một vài lời phê bình của các nhân viên công ty về cách thu xếp của hiệp hội truyền giáo! Thật ra Hudson viết một bức thư lễ độ nhưng rất thẳng thắn trong đó có một ít câu rất cứng rắn về trách nhiệm của hiệp hội truyền giáo đối vơi các giáo sĩ của mình. Rồi Hudson ngồi xuống và tìm cách thích ứng với hoàn cảnh mới. Mấy tháng sau đó anh ở chung với gia đình bác sĩ Parker. Anh rất vui vì có những bạn đồng lao hết lòng và rất hi sinh. Tuy nhiên, sống chung với một gia đình năm người trong ba phòng khiến cho Hudson khó yên tĩnh tập trung tư tưởng để học một ngôn ngữ khó nhất thế giới. Nhiều lần anh mơ ước trở về sống trong gian nhà lụp sụp gần Cổng Bắc của thành phố Trung hoa, nơi anh có thể tiếp xúc thường xuyên với người Tàu. Chỉ có cách ấy mới tìm hiểu họ được, để học nói theo cách họ nói, nghĩa là sống chung với họ. Vì thế một ngày nọ anh rất mừng khi Edkins, bạn anh gợi ý với anh.

Edkins bảo, “Tôi sẽ làm chuyến du hành xuống Kha-sinh. Tôi sẽ thuê một chiếc nhà thuyền (thuyền làm nhà ở) trong một tuần rồi thả thuyền đi từ từ và dừng lại ở những thành phố hay thị trấn mình đi qua để phân phát truyền đạo đơn và giảng dạy. Anh có muốn đi với tôi không?”

Muốn à! Hudson khỏi cần ai thuyết phục. Du hành vào nội địa trong một tuần, sống trên nhà thuyền của người Trung hoa, tận mắt thấy đời sống người Trung hoa—đó chính là điều mà anh hằng mong ước! Anh lập tức chuẩn bị—giường, giở thức ăn, lò nấu, nồi niêu và thuốc men đồng thời mang theo một mớ sách vở và truyền đạo đơn. Khi anh đi xuống bờ sông chật chội theo sau những phu khuân vác mà anh thuê để mang hành lý của anh lên thuyền, anh rất ngạc nhiên vì chỉ đi có một thời gian ngắn mà phải mang theo quá nhiều đồ đạc như thế! Và rồi phải mặc cả, hò hét, và vội vã trước khi mọi thứ được đưa lên thuyền an toàn. Sau cùng chiếc thuyền rời bến ra giữa dòng, lách qua vô số các chiếc thuyền nan khác đang thả neo gần bờ. Đến lúc nầy Hudson đã quen dần với những thói quen của các phu khuân vác và không còn cảm thấy khó chịu khi họ quát tháo lẫn nhau, chửi rủa nhau bằng những từ ngữ thô lỗ mà rất may Hudson không hiểu! Tuy nhiên họ thường chia tay nhau trong thân thiện như thể họ vừa mới hỏi thăm sức khỏe của nhau. Rõ ràng đó là khuôn mẫu của họ.

Bây giờ thì chiếc thuyền đang thả buồm dọc theo con sông rộng. Hudson nhìn những bờ sông thấp và bùn lầy, những gian nhà lụp sụp, cho đến khi phong cảnh thay đổi khi thuyền rời xa thành phố và tiến về phía vùng nông thôn bao la. Chiếc thuyền đi qua hết làng nầy đến làng khác, qua những dải đất mênh mông trên đó có vô số gò đất ghi dấu những mồ mả của các thế hệ đã qua. Xứ nầy đông dân thật! Cứ mỗi vài dặm thi thấy nhiều xóm nhà xúm xít nhau, đâu đâu cũng có dấu hiệu người ở. Sau cùng khi họ đến thành phố đầu tiên mà họ phải lên bờ thì lập tức có vô số con cháu nhà Hán, mặc áo quần xanh vây quanh vì họ tỏ ra hiếu kỳ đối với hai người ngoại quốc mới đến. Edkins và Hudson liền mang theo thật nhiều sách nhỏ và truyền đạo đơn, được bao nhiêu hay bấy nhiêu rồi bước lên bơ đi vào thành phố.

Trong khi ơ đó trong thành phố đầu tiên mà hai giáo sĩ chứng kiến một việc mà sau nầy ghi sâu vào ký ức của Hudson. Hai người đã bước vào sân trước của một ngôi đền, mái xây hình con rồng và dọc theo hành lang âm u có những hình tượng khổng lồ và dễ sợ thản nhiên nhìn xuống các thiện nam tín nữ đang quì lạy trước các hình tượng ấy. Quần chúng đang xúm quanh hai vị giáo sĩ đang lắng nghe Edkins và Hudson thay phiên nhau giảng. Khi giảng xong thì hai vị giáo sĩ dễ dàng phân phát hết số sách nhỏ mà họ mang theo. Hai người sắp sửa đi sang nơi khác thì hai ba nhà sư mặc áo cà sa vàng, đầu cạo trọc bước tới.

“Các ông có muốn vào thăm ông thánh của chúng tôi không?”

“Ông thánh của các ông à?” Các vị giáo sĩ thắc mắc, ông ta là ai, như thế nào? Dĩ nhiên họ muốn gặp “ông thánh’ ấy.

Hai người được dẫn đến một khu nằm khá xa trong tu viện, rồi lên đến một bức tường. Trong bức tường có một lỗ nhỏ, chỉ đủ cho một bàn tay thò vào thôi.

Các vị sư bảo, “Ông ta ơ trong đó.”

Hudson nhìn quanh để tìm cánh cửa nhưng không thấy. Họ bảo, “Không có cửa nào cả.” Hudson đột nhiên cảm thấy khó tin vì người nào ơ trong đó hẳn là phải bị tường gạch xây bít lại! Nhìn qua lổ hổng, anh chỉ nhìn thấy hình ảnh mờ mờ của một người đàn ông ngồi sát tường. Không có cửa sổ gì cả cho nên ánh sáng lọt vào đó chỉ là ánh sáng mờ mờ của hành lang âm u mà thôi. Đứng đó mà nhìn vào thì thấy một con người giống như anh, sống một mình trong một gian phòng nhỏ xíu như cái hòm. Ông ta vẫn còn thở. Ông ăn và uống những đồ ăn người ta chuyền qua cái lỗ trong vách. Ngoài chuyện ấy ra thì ông ta xem như chết rồi. Ông ta sống những ngày và đêm trong ánh sáng lù mù và cảnh im lặng. Làm như thế, nghĩa là cắt đứt mọi liên lạc với đồng loại, ông ta có thể nào tiêu trừ tội lỗi, đạt được mức thánh thiện và gặt hái nhiều thành quả vì mọi dục vọng đã bị diệt hay không? Hẳn nhiên là tôn giáo của ông ta dạy như thế vì anh được cả thành phố ngưỡng mộ. Ông tự nguyện đi vào thế giới nửa sống nửa chết, tin rằng nhờ đó ông sẽ vào niết bàn, tức “thiên đàng” của những người theo Phật giáo.

Edkins và Hudson liếc mắt nhìn nhau. Họ đã nghe nói đến các ông thánh nầy, tức là những người nghèo khổ tôn sùng một đạo lạ nhưng chưa bao giờ được tận mắt thấy một ông thánh nào cả. Bị thúc đẩy vì lòng thương xót sâu xa, Edkins bước gần đến cái lỗ để anh có thể nói rõ ràng với người đàn ông bên trong bức tường. Anh giải thích rằng anh đến thăm và mang sứ điệp từ một Thượng Đế duy nhất đến cho ông ta. Anh cũng hăng hái bảo “ông thánh” ấy rằng tội lỗi của ông ta có thể được tha thứ hết qua Chúa Cứu Thế. Anh dùng lời lẽ rõ ràng nói về Chúa Giê-xu chịu chết trên thập tự giá, và rằng Ngài đã sống lại từ trong kẻ chết để làm Cứu Chúa cho những ai tin cậy nơi Ngài. Nhưng tất cả những điều ấy đều có vẻ xa lạ và mới mẻ đối với người đang bị nhốt kín sau bức tường và với những vị sư sãi mặc áo cà sa vàng đang đứng quanh. Họ chưa bao giờ nghe đến “đạo ngoại quốc” nầy cả cho nên họ nhìn hai vị giáo sĩ bằng những cặp mắt đen láy, thờ ơ, phản chiếu qua vẻ mặt lịch sự nhưng không tin của họ. Họ cũng có thượng đế của riêng họ—Đức Phật Thích Ca. Còn những người Tây Phương nầy cũng có Thượng Đế của họ—Chúa Giê-xu. Ai cũng tốt cả. Họ bảo đạo nào cũng được vì đạo nào cũng đưa tới cùng một đường. Họ tiễn hai vị khách ra đến cổng của sân chùa, lễ phép cúi chào và trở vào toà nhà u tối có những ánh đèn dầu leo lét, các que hương, các hình tượng ghê sợ, và “ông thánh” sống trong bóng tối tĩnh mịch.

Hudson và Edkins vừa bước ra đường thì bỗng nhiên hai người trở thành mục tiêu chú ý cho mọi người. Họ phải trở lại thuyền hai ba lần để lấy thêm truyền đạo đơn. Một lần họ suýt bị té xuống sông vì đám đông vây quanh lấn ép. Mãi đến gần tối họ mới có cơ hội yên tĩnh để duyệt lại biến chuyển trong ngày. Bước lên cầu thang quanh co trong chùa, họ yên lặng đứng quan sát quang cảnh bên dưới. Từ chỗ họ đứng thì cả thành phố trông giống như một cái hồ toàn nóc nhà, họ có thể nhìn từ đó cho đến các bức tường dầy, kiên cố vây quanh thành phố và có thể thấy luôn vùng đồng quê bằng phẳng quá tầm mắt. Các cánh đồng lúa rải rác có những chòm cây báo hiệu các xóm làng chạy dài đến tận chân trời. Đây đó có những ngôi chùa và đền có mái cong sừng sững trên nền trời cho thấy các thành phố và thị trấn gần đó. Hai người nhận ra rằng có hàng trăm ngàn người đang sống trong tầm mắt của họ trong khi họ đang đứng nhìn bóng chiều ngả dài trên vô số căn nhà nhỏ và tối tăm, nhà nào cũng có hình tượng, các vị thần bằng giấy, các bó nhang và các trang thờtổ tiên. Đây chỉ mới là ven biên của một đế quốc vĩ đại kéo dài hằng trăm dặm vào tận vùng nội địa chưa được khám phá.

Vùng nội địa đó là Trung hoa nội địa. Chiều hôm ấy trong khi Hudson đang đứng trong chùa thì anh nhận thấy con số dân chúng khổng lồ của Trung hoa bắt đầu mang một ý nghĩa mới đối với anh. Thành phố Thượng hải có nhiều phố xá chật hẹp và vô số chợ búa cho nên hầu như nó giới hạn tầm nhìn của anh từ trước tới nay mặc dù anh và bác sĩ Parker đã đi sâu vào vùng quê để giảng dạy và phân phát truyền đạo đơn trong các làng quanh đó. Tuy nhiên bây giờ khi nhìn vùng đồng bằng vĩ đại và yên tĩnh, anh chỉ biết lờ mờ những vùng xa tít về phía tây, những dải đất bao la nơi có vô số thành thị, làng mạc trải dài quá trí tưởng tượng. Và trong các thành phố và làng mạc ấy, người ta chỉ biết có một con đường duy nhất là con đường tối tăm đưa đến cái chết mà thôi. Anh nhớ lại ông thánh ngồi yên lặng và bị bít tứ phía trong tu viện...Những cái chiêng trong đền thờ, sự thờ cúng linh hồn tổ tiên, sự sợ hãi ma quỉ—tất cả hình như là một tấm khăn đen trùm lên cái nền văn minh đông phương vĩ đại nầy. Hình như nền văn minh ấy đang nằm trong cánh tay của một con quái vật khổng lồ hung ác nào đó. Câu bé đã từng nghe tiếng bảo, “Hãy đi sang Trung hoa cho Ta” bỗng nhiên bắt đầu hiểu được tầm mức vĩ đại của trách nhiệm trước mặt mình. Và có lẽ cả linh hồn của anh đã trở thành sắt đá để chuẩn bị cho cuộc chiến đấu cam go trước mặt. Đó là một cuộc xung đột đòi hỏi từng mảnh sức lực của anh, lòng can đảm và cương quyết hơn cả trí tưởng tượng của anh. Cho nên khi anh trở lại thuyền chiều hôm ấy thì anh đã mang trong trí một ý nghĩ nghiêm trọng. Dù tốn kém bao nhiêu, dù đường đi có gay go đến đâu đi nữa thì dân chúng xứ nầy phải được nghe về Đấng duy nhất có thể cứu họ khỏi sự chết.