3. Cäng âäön Vaticanä II
Cäng âäöng Vaticanä II trong Hiãún chãú vãö Giaïo häüi âaî viãút : “Thiãn Chuïa khäng muäún thaïnh hoïa vaì cæïu räùi loaìi ngæåìi caïch riãng leí...Ngaìi muäún quy tuû hoü thaình mäüt dán täüc âãø hoü nhán biãút Ngaìi trong chán lyï vaì phuûng sæû Ngaìi trong thaïnh thiãûn” (säú 40).
Nhæ thãú caïi quan niãûm nãn thaïnh âãø vãö thiãng âaìng mäüt mçnh kãø nhæ âaî läùi thåìi. Låìi måìi goüi nãn thaïnh aïp duûng cho táút caí moüi ngæåìi vaì måìi goüi moüi ngæåìi cáöm tay nhau, giuïp nhau säúng thaïnh thiãûn âãø cuìng nhau coï màût bãn caûnh Chuïa sau naìy. Sæû thaïnh thiãûn coï mang tênh táûp thãø laì nhæ váûy.
Theo quan niãûm Cäng âäöng Vaticanä II, sæû thaïnh thiãûn vaì sæû hoaìn thiãûn khäng nháút thiãút phaíi thuäüc vãö mäüt báûc säúng naìo (giaïo sé, tu sé hay giaïo dán). Âiãöu âoï coï nghéa laì ngæåìi giaïo sé tråí nãn thaïnh khi chu toaìn âãún mæïc täúi âa chæïc vuû tæ tãú thæìa taïc cuía mçnh. Âiãöu naìy âoìi hoíi ngæåìi giaïo sé phaíi biãút thi haình chæïc vuû ngän sæï tæïc laì phaíi biãút chuyãn cáön rao giaíng Låìi Chuïa caïch âáöy âuí vaì âuïng âàõn cho dán Chuïa. Ngæåìi tu sé quyãút tám thæûc hiãûn trong âåìi mçnh nãúp säúng cuía Chuïa Kitä âãún mæïc täúi âa. Do âoï maì hoü tuyãn kháún giæî âæïc ngheìo khoï, khiãút tënh vaì váng phuûc, xem âoï laì nhæîng caïch thãú täúi æu âãø hoü säúng nhæ Chuïa Giãsu vaì qua âoï thæûc hiãûn lyï tæåíng kênh Chuïa vaì yãu ngæåìi âãún mæïc hoaìn haío. Ngæåìi giaïo dán thç nãn thaïnh giæîa chåü âåìi, nghéa laì hoü làn xaí vaìo giæîa thãú giåïi, âem Phuïc Ám tåïi cho mäùi ngæåìi vaì laìm cho noï tháúm nháûp vaìo moüi sinh hoaût tráön thãú. Noïi caïch khaïc, chäù âæïng cuía ngæåìi giaïo dán laì giæîa tráön thãú vaì hoü nãn thaïnh trong cäú gàõng thaïnh hoïa tráön thãú bàòng nhæîng sinh hoaût vaì våïi nhæîng chæïc vuû cuía hoü trong tráön thãú. Cäng âäöng Vaticanä II âaî nháún maûnh giaï trë cuía caïc thæûc taûi tráön thãú vaì âãö cao vai troì thaïnh hoïa tráön thãú cuía ngæåìi Kitä hæîu giaïo dán.
III. YÃÚU TÊNH CUÍA LÅÌI MÅÌI GOÜI NÃN THAÏNH
1. Baín cháút cuía sæû hoaìn thiãûn
Hoaìn thiãûn coï nghéa laì täút laình caïch troün veûn. Thæåìng thæåìng khi noïi tåïi sæû thaïnh thiãûn ngæåìi ta thæåìng hay nghé tåïi ba phaûm vi sau âáy : laìm ngæåìi, laìm Kitä hæîu, laìm thaïnh. Phaûm vi naìo cuîng quan troüng. Træåïc khi laìm ngæåìi Kitä hæîu täút haîy laì mäüt con ngæåìi täút. Træåïc khi laì mäüt báûc âaûi thaïnh haîy laì mäüt Kitä hæîu bçnh thæåìng. Âiãöu quan troüng laì tuán giæî âáöy âuí caïc luáût lãû càn baín, kãú âoï tuán giæî caïc låìi khuyãn Phuïc ám, cuäúi cuìng ngæåìi hoaìn thiãûn nháút laì ngæåìi giäúng hãût Âæïc Kitä.
2. Tênh phäø quaït cuía låìi måìi goüi säúng hoaìn thiãûn
Xin phán biãût thaïnh thiãûn vaì hoaìn thiãûn. Âaût âæåüc sæû thaïnh thiãûn hay khäng laì tuìy åí ån Chuïa vaì sæû cäú gàõng cuía con ngæåìi, tuy nhiãn khäng ai âæåüc laìm ngå træåïc låìi måìi goüi nãn thaïnh cuía Chuïa. Thaïnh Phanxicä Salãsiä88 (1567-1622) trçnh baìy trong cuäún “Dáùn vaìo âåìi säúng âaûo âæïc” nhæ sau : “Mäùi haûng ngæåìi säúng âåìi thaïnh âæïc mäüt caïch, ngæåìi quyãön quê khaïc thåü thuí cäng... cä thiãúu næî khaïc ngæåìi coï chäöng... Nãúu thåü thuí cäng åí nhaì thåì suäút ngaìy nhæ caïc tu sé coìn caïc tu sé laûi luän báûn gàûp gåî giao tiãúp nhæ vë giaïm muûc, thç âåìi thaïnh âæïc chàóng hoïa ra troì cæåìi, gáy läün xäün, coìn ai chëu näøi”. (Introduction aì la vie deïvote, 1608, chæång III).
3. Nhiãöu caïch thæïc nãn thaïnh
Mäùi ngæåìi coï mäüt caïch riãng âãø nãn thaïnh, màûc dáöu lyï tæåíng nãn thaïnh váùn laì mäüt. Muäún nãn thaïnh phaíi gàõn liãön våïi Âæïc Kitä nhæ caình vaì cáy. Caình cáy coï thæï to thæï nhoí, coï caình tháúp caình cao nhæng táút caí laì caình cáy. Trong Giaïo häüi cuîng thãú, giaïo sé, tu sé, giaïo dán, táút caí laì caình, táút caí laì con cuía Chuïa vaì khäng ai laì “chaïu” cuía Chuïa caí. Mäùi ngæåìi tuìy theo ån goüi riãng cuía mçnh maì säúng thaïnh thiãûn, âäöng thåìi phaíi giuïp nhau âãø tråí nãn thaïnh thiãûn. Sæû phán biãût giaïo sé , tu sé, giaïo dán khäng laìm cho nhæîng con ngæåìi cuìng coï chung mäüt lyï tæåíng phaíi säúng taïch biãût våïi nhau. Traïi laûi, phaíi kãu goüi hoü âoaìn kãút våïi nhau, yãøm tråü láùn nhau trong tiãún trçnh nãn thaïnh.
Kãút luáûn : Nãn thaïnh laì bäøn pháûn cuía moüi ngæåìi. Chênh chuïa Giãsu âaî daûy : “Haîy tråí nãn troün laình nhæ Cha caïc con trãn Tråìi laì Âáúng troün laình” (Mt 5,48).
---o0o---
Thay låìi kãút
LUÁN LYÏ CUÍA NÃÖN LUÁN LYÏ
Trong nãön tháön hoüc Kitä giaïo âaî tæìng coï nhæîng biãún âäüng låïn trong caïc laînh væûc Kitä hoüc, Giaïo häüi hoüc... Gáön âáy laûi coï nhæîng biãún âäüng quan troüng trong laînh væûc luán lyï. Nhiãöu kitä hæîu caím tháúy hoang mang. Ngay mäüt säú nhaì luán lyï chán chênh, cuîng âaî råìi boí dáön nãön luán lyï cäø truyãön maì hoü cho laì vë luáût lãû vaì nàûng caï nhán chuí nghéa. Hoü mong muäún laì nãön luán lyï Kitä giaïo phaíi nàûng tênh Thaïnh kinh hån næîa. Khäng phaíi laì hoü khäng coï lyï. Räöi âáy nãön luán lyï Kitä giaïo chàõc seî âi theo hæåïng naìy.
Cuîng âaî âãún luïc nhæîng ai hoüc män luán lyï phaíi boí läúi hoüc tæì chæång, âãø tiãún tåïi mäüt läúi hoüc måïi, uyãøn chuyãøn vaì saït våïi thæûc tãú hån.
Màût khaïc, nhæ Âæïc Phaolä VI âaî coï láön tuyãn bäú : “Con ngæåìi laì con âæåìng cuía Giaïo häüi”. Âäöng chiãöu våïi tæ tæåíng naìy, nãön luán lyï Kitä giaïo, nãúu muäún täön taûi, cuîng phaíi theo âuäøi mäüt muûc âêch duy nháút laì phuûc vuû con ngæåìi. Âáy laì luïc phaíi noïi tåïi mäüt nãön luán lyï vë nhán sinh.
Cuäúi cuìng, nãön luán lyï Kitä giaïo laì nãön luán lyï cuía ngæåìi coï âæïc tin, do âoï, noïï phaíi mang tênh hæîu tháön. Nãúu khäng mang tênh cháút naìy, thç luán lyï Kitä giaïo khäng coìn laì luán lyï Kitä giaïo næîa.
Noïi chung, nãön luán lyï Kitä giaïo laì mäüt nãön luán lyï dæûa trãn Thaïnh kinh, láúy Âæïc Kitä laìm chuáøn mæûc, láúy haûnh phuïc con ngæåìi laìm âäúi tæåüng phuûc vuû. Nãúu coï luïc, nãön luán lyï naìy toí ra nàûng nãö, âoìi hoíi, thiãút tæåíng âoï cuîng khäng ngoaìi muûc âêch laì âem laûi låüi êch cho con ngæåìi häm nay cuîng nhæ mai sau váûy.
Âaûi Chuíng Viãûn Vinh - Thanh
Thaïng 01 Nàm Thaïnh 2000
Linh Muûc Gioan Bosco Nguyãùn Vàn Âçnh
PHUÛ LUÛC
BAÌI TRÀÕC NGHIÃÛM
Ngaìy 28 thaïng 01 nàm 2000
Tãn Thaïnh - Hoü vaì tãn : ...........................................................
BAÌI THI MÄN : Tháön Hoüc Luán Lyï Càn Baín
Âiãøm
|
Säú traí låìi âuïng
Säú cáu traí låìi sai
|
1. Tháön Hoüc luán lyï baìn âãún máúy loaûi tæång quan :
Mäüt , hai , ba
2. Tháön Hoüc luán lyï laì báút di báút dëch ?
Âäöng yï , khäng âäöng yï , væìa âäöng yï væìa khäng
3. Trong ba triãút gia sau âáy : E. Kant, Nietzche vaì Epicure, ai chuí træång thuyãút khoaïi laûc ?
E. Kant , Nietzche , Epicure
4. Coï thãø taïch råìi niãöm tin tän giaïo vaì nãúp säúng luán lyï khäng ?
Co ï , khäng
5. Coï hay khäng mäüt nãön luán lyï kitä giaïo tæû láûp ?
Coï , khäng
6. Luán lyï Cäng Giaïo coï mang tênh cháút nhán baín khäng ?
Coï , khäng
7. Hæåïng måïi cuía luán lyï Kitä giaïo :
Tråí vãö Tháön Hoüc luán lyï Kinh viãûn
Seî duy lê
Seî nàûng maìu sàõc Thaïnh Kinh
8. Didache laì mäüt cuäún saïch :
Siãu hçnh hoüc , luáûn lyï hoüc , luán lyï hoüc
9. Thaïnh Augustinä qua âåìi vaìo thãú kyí naìo ?
Thãú kyí III , thãú kyí IV , thãú kyí V
10. Taïc pháøm “Vë Täng âäö” (homo apostolicus) laì cuía ai ?
Cuía Thaïnh Augustinä , cuía Thaïnh Thomas Aquino ,
cuía Thaïnh Anphongxä
11. Thäng âiãûp AÏnh Raûng ngåìi chán lyï âäúi våïi chuí thuyãút “sæû choün læûa cå baín vaì thuyãút luán lyï hoaìn caính” nhæ thãú naìo ?
Thäng âiãûp âäöng yï , Thäng âiãûp khäng âäöng yï
12. Theo Thaïnh Kinh, con ngæåìi laì mäüt nhán vë :
Vç con ngæåìi laì mäüt tao váût âàûc biãût
Vç con ngæåìi giäúng Thiãn Chuïa
Vç con ngæåìi träùi væåüt lãn trãn caïc taûo váût
Caí ba âãöu âuïng
13. Theo Thaïnh Kinh, con ngæåìi laì mäüt taûo váût :
Mang tênh caï thãø , Mang tênh xaî häüi
Mang tênh tháön linh , Caí ba âãöu âuïng
14. Khäng coï tæû do con ngæåìi säúng thoaíi maïi hån khi coï tæû do ?
Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï , væìa âäöng yï laûi væìa khäng âäöng yï
15. Læång tám laì mäüt bäü caím æïng giuïp nháûn ra caïi täút, caïi xáúu
Læång tám laì mäüt täøng håüp caïc kinh nghiãûm täút xáúu
Læång tám laì tiãúng noïi cuía Thiãn Chuïa
Laì caí ba thæï âoï
16. Coï thãø coï mäüt læång tám chuí quan khäng ?
Coï , khäng , væìa coï laûi væìa khäng
17. Cæïu caïnh cuía con ngæåìi laì haûnh phuïc :
Âåìi naìy , âåìi sau , caí hai
18. Muäún quy traïch nhiãûm vãö mäüt haình vi xáúu âoìi hoíi nhaì luán lyï phaíi xeït vãö caïc màût : yï thæïc , sæû tæû do ?
Baûn âäöng yï , khäng âäöng yï
19. Âam mã laì mäüt yãúu täú aính hæåíng âãún haình vi luán lyï .
Âam mã thuäüc loaûi ngoaûi taûi , näüi taûi
20. Haình vi siãu nhiãn laì :
Mäüüt haình vi nhán sinh
Mäüt haình vi nhán linh
Mäüt haình vi nhán sinh + mäüt haình vi nhán linh mang tênh siãu nhiãn
21. Ai laì ngæåìi âaî khàóng âënh luáût tæû nhiãn laì luáût vénh cæíu :
Thaïnh Cleïmente thaình Alexandria
Thaïnh Anphongxä
Thaïnh Thomas Aquino
22. Hiãún phaïp næåïc CHXHCNVN thuäüc loaûi luáût naìo ?
Tæû nhiãn , Vénh cæíu , Thiãút âënh
23. Luáût trong Cæûu Æåïc vaì luáût trong Tán Æåïc âæåüc goüi laì luáût cuía Thiãn Chuïa?
Âiãöu âoï âuïng , Âiãöu âoï sai , Væìa âuïng, væìa sai
24. Quyãön taìi phaïn cuía Giaïo häüi nãn âæåüc giåïi haûn trong laînh væûc Âæïc Tin maì thäi ?
Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï
25. “Khäng coï gç tæû baín cháút laì xáúu”. “Xáúu hay khäng xáúu laì tuìy hoaìn caính vaì tuìy theo kãút cuûc cuía haình vi”.
Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï , væìa âäöng yï væìa khäng
26. YÏ thæïc täüi läùi ngaìy mäüt giaím båït : lyï do laì vç :
- Con ngæåìi caím tháúy mçnh vä täüi
- Xaî häüi cho pheïp laìm moüi sæû
- Giaïo häüi låi loíng, êt noïi vãö täüi
- Caí ba âãöu âuïng
27. Baíy mäúi täüi âáöu laì nhæîng täüi âæïng âáöu säø :
Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï
28. Mã dán duûc laì :
- Mã thoía maîn tênh duûc våïi ngæåìi næî
- Mã nhæîng caím giaïc ãm dëu thoíai maïi
- Caí hai âiãöu noïi trãn
29. Häúi háûn - häúi caíi - hoaïn caíi laì ba bæåïc âi noïi lãn loìng àn nàn saïm häúi. Baûn seî sàõp thæï tæû caïc bæåïc âi naìy nhæ thãú naìo :
Häúi caíi - häúi háûn - hoaïn caíi
Hoaïn caíi - häúi háûn - häúi caíi
Häúi háûn - häúi caíi - hoaïn caíi
30. Ba nhán âæïc âäúi tháön, nhán âæïc naìo quan troüng nháút :
Âæïc Tin , Âæïc cáûy , Âæïc mãún
31. Trong ba nhán âæïc âoï, nhán âæïc naìo täön taûi láu hån caí :
Âæïc Tin , Âæïc cáûy , Âæïc mãún
32. Caïc nhán âæïc càn baín gäöm : khän ngoan, cäng bçnh, duîng caím, âäü læåüng.
Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï
33. “Thuáûn mua væìa baïn” thuäüc loaûi :
- Cäng bçnh giao hoaïn
- Cäng bçnh phán phäúi
34. “Tri chè” laì chuí træång cuía :
Khäøng Tæí , Laîo Tæí , Äng Gandhi
35. Goliad coï máúy nhán âæïc càn baín :
Mäüt , ba , nàm .
36. “Khoaïn tràõng cho Thiãn Chuïa” laì :
Mäüt nhán âæïc , laì mäüt táût xáúu , væìa laì nhán âæïc væìa laì táût xáúu
37. Thaïnh Phanxicä Salãsiä chãút vaìo thãú kyí :
XV , XVI , XVII
38. Muäún nãn thaïnh træåïc hãút phaíi laì :
Mäüt ngæåìi täút , mäüt kitä hæîu täút , caí hai + sæû thaïnh thiãûn
39. Giaïo sé nãn thaïnh åí chäù :
- Coï mäüt âåìi säúng Bê têch tháût chuyãn cáön
- Coï mäüt nghãö chuyãn män tháût væîng
- Chu toaìn troün venû bäøn pháûn cuía ngæåìi linh muûc
40. Tu sé nãn thaïnh åí chäù :
- Quan tám âãún moüi ngæåìi
- Giæî ba låìi kháún
- Giæî luáût kênh Chuïa yãu ngæåìi âãún mæïc hoaìn haío
41. Giaïo dán nãn thaïnh åí chäù :
- Xa råìi thãú gian
- Laìm viãûc giuïp nhaì thåì
- Laìm hãút moüi chuyãûn trong phaûm vi cuía mçnh âãø thaïnh hoïa baín thán phuûc vuû xaî häüi vaì Phuïc Ám hoaïn xaî häüi
42. Phong traìo Tháön giaïo tæû nhiãn (Deïisme) xuáút hiãûn vaìo thãú kyí XVIII khåíi âi tæì : YÏ , Phaïp , Anh .
43. Luán lyï tênh cuía mäüt haình vi tuìy thuäüc vaìo :
Chuí thãø cuía haình vi chênh haình vi luán lyï
Há ûu quaí cuía noï tuìy thuäüc caí ba yãúu täú trãn
44. Chuïng ta âæåüc cäng chênh hoïa nhåì : caïc haình vi siãu nhiãn , cäng nghiãûp Chuïa Giãsu , án suíng Chuïa ban nhæng khäng , caí ba âãöu âuïng .
45. Tênh khê cuía con ngæåìi aính hæåíng âãún haình vi luán lyï. Noï giaím nheû traïch nhiãûm , noï gia tàng traïch nhiãûm , caí hai âãöu âuïng .
46. Nhán âæïc âäúi tháön laì : nhán âæïc chäúng laûi Chuïa , nhán âæïcnoï vãö tæång quan giæîa con ngæåìi våïi Chuïa .
47. Coï yï hæåïng täút laì haình vi seî täút.
Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï
48. Læång tám laì mäüt quan toìa coï thãø tæ mçnh quyãút âënh caïi täút, caïi xáúu. Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï
49. Coï ngæåìi baío : Giaïo häüi chè nãn khuyãn ràn khäng coï quyãön bàõt buäüc trong báút cæï phaûûm vi naìo.
Baûn âäöng yï , baûn khäng âäöng yï
50. Tråìi laì Chuïa âáút laì cuía ta. Ta coï quyãön quyãút âinh tæång lai cuía mçnh.
Âiãöu âoï âuïng , âiãöu âoï sai .
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |