Hội thảo quốc tế việt nam họC

Tiền sảnh gồm bình phong tiền (2 x 0,5 x 1,75m) còn thấy được khắc chữ Hán, nhưng là do các vị sư trụ trì về sau khắc tạc lên (bài kệ). Tiền sảnh (6,1 x 2,8m) được khống chế ở đầu bằng hai cột trụ sen vuông (0,6 x 0,6 x 2,1m), mặt trước và mặt bên có tạo khuôn để viết câu đối - liễn, nhưng không còn rõ. Phần chánh mộ có diện tích 27,5m², đáng kể có bình phong hậu (2,6 x 0,6 x 1,47m), hai đầu có hai gờ hơi nhô cao, bên trong được tạo khuôn hình nhưng không còn thấy dấu trang trí, ôm sát bình phong hậu và cũng là môtíp trang trí chủ đạo kiểu cuốn thư là hai khối cấu kiện trang trí gấp khúc uốn cong về phía trước và thấp dần xuống hai bên, dừng lại ở đường xoáy trôn ốc đầu cuốn thư. Phần mui luyện hợp chất của mộ đã bị người đời sau bốc dỡ đi, chỉ còn để lại một hố gần vuông hơi lõm ở giữa chánh mộ (3,2 x 3,1m).

Khu mộ ở Hoà Qưới bao gồm một số ngôi mộ nằm tập trung thành từng cụm, có cấu trúc và quy mô khác nhau. Đáng chú ý là ngôi mộ kỳ lân nằm trên phần đất của Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Đồng Hiệp Phát (gồm 2 mộ lớn và nhỏ nằm cạnh nhau).

Mộ được ký hiệu 06MHC - CLP - HQ - M32a - b là mộ song táng khá lớn, kích thước chung: 11 x 6,6m, cấu trúc tương đối khép kín gồm hai phần: phần tiền sảnh và chánh mộ.

Trên tường bao dọc của tiền sảnh được xây dựng thành hai bức bình phong cao hình khối chữ nhật (tả - hữu), được tạo khuôn hình nhưng không còn dấu vết trang trí. Hai tượng lân ở đây được thể hiện ở tư thế nửa nằm, nửa ngồi, chân trước chống hơi khuỳnh ra, mặt ngoảnh hướng về phía trước mộ, trong đó lân bên tả có kích thước: 1 x 0,56 x 0,9m và lân bên hữu là 1 x 0,56 x 0,75m. Bình phong hậu còn nguyên vẹn (2,08 x 0,76 x 1,35m), mặt trước được chia ô trang trí với các hoạ tiết đắp nổi hình chiếc hồ lô (giữa), cuộn thư gấp lại, nhọn hai đầu (bên trái mộ) và chiếc đàn tỳ bà (bên phải mộ). Cả ba vật trên đều được buộc ở chính giữa bằng dải lụa mềm mại, uyển chuyển. Hai ô dọc hình chữ nhật ở dưới, bên ngoài thể hiện hình tượng “quy - hạc” đứng chầu bên trên sóng nước. Khuôn hình lớn chính giữa đã bị bong tróc hết hoa văn.

Hai mui luyện bên trong đã bị phá huỷ phần nấm mồ, chỉ còn hai ban thờ bia nhưng cũng bị bong tróc nhiều, kích thước: 1 x 0,44m (tả mui luyện) và 0,96 x 0,52m (hữu mui luyện).

Phần tiền sảnh ngoài các trụ con tiện thì đáng chú ý là hai tượng lân khá uy nghi, mặt nhìn thẳng hướng vào trong sân, tư thế nửa nằm nửa ngồi trên hai chân sau, hai chân trước hơi chống nghiêng, đầu ngẩng cao. Duy có mặt của lân bị xói mòn nhiều. Đoạn tường bao dọc của tiền sảnh thể hiện thành hai bình phong ở đầu hồi bên tả và bên hữu hình khối chữ nhật, tạo khuôn hình trong đó bình phong hữu thể hiện đề tài trang trí phong cảnh “tùng hạc” hoặc chẳng còn thấy dấu vết trang trí ở bình phong tả. Tựa vào trụ sen ở phía trong là hai khối tượng lân ở tư thế nửa nằm, nửa ngồi trên hai chân sau, hai chân trước hơi chống lên, đường sống lưng hơi uốn cong, đầu ngẩng lên và hướng mặt về phía tiền sảnh mộ. Mặt lân không thể hiện rõ nhưng các chi tiết khác khá sắc sảo.

Bình phong hậu của mộ được thể hiện kiểu khán thờ gấp khúc hình cung (1,07 x 1,87 x 0,41 - 0,63m), bố cục thành 3 tầng với 15 khuôn hình hình chữ nhật. Trong đó, khuôn chính tâm rộng nhất được trang trí tranh phong cảnh “tùng - hạc”, cặp khuôn ngoài cùng là hai câu đối bằng chữ Hán đắp nổi còn giữ được tương đối nhiều chữ. Ở tầng trên, được thể hiện gồm 3 chi tiết thờ phụng với lư hương đang nghi ngút khói ở chính giữa, một bên là mâm bồng hoa quả đặt trên bệ chân quỳ và một bên là lẵng hoa. Cặp khuôn bên cạnh thể hiện chim phượng bay đang ngoái đầu lại, trong khi cặp khuôn ngoài cùng thể hiện hình chiếc quạt và bầu hồ lô hướng ra ngoài, ở giữa được thắt buộc dải lụa. Ở tầng dưới, khuôn giữa thể hiện hoa sen dây 10 cánh cách điệu với 2 tầng. Tiếp theo là hình rồng cách điệu nằm ngang và ngoài cùng thể hiện hình cuộn thư và hai chiếc bút được buộc lại bằng dải lụa, đối xứng nhau.

Ôm sát bình phong hậu là hai khối phù điêu hình rồng chầu khá uy nghiêm. Rồng được thể hiện gồm đầu lớn hướng lên trên, mũi và mắt to, tai nhỏ, miệng có răng nanh. Thân rồng ngắn thể hiện hai chân trước với 4 móng sắc nhọn. Thân sau và đuôi uốn cong lên trên, dáng bộ chắc khoẻ (1,06 x 0,5 x 1m). Phần mui luyện song táng bao gồm hai nấm mồ hình khối chữ nhật, còn bia bằng hợp chất và chữ Hán, nhưng không đầy đủ mà đã bị đục phá và mòn đi nhiều. Mui luyện trái (2,8 x 1,06 x 0,42m) ở hai bên đài bia được trang trí hình tượng rồng chầu uốn lượn, trên trán bia trang trí hình hoa cúc dây, còn băng viền hai bên khuôn bia được chạm khắc chìm hai câu đối - liễn bằng chữ Hán. Phần mui luyện bên phải có kích thước tương tự trang trí hình tượng rồng (phượng?) chầu, còn băng viền hai bên khuôn bia được chạm khắc hình hoa cúc dây (sen dây?).

Ngoài ra, ở Long Qưới còn có một mộ nhỏ nhưng khá thú vị - mộ 06MHC - CLP - LQ - M40. Ngôi mộ đơn táng có kiến trúc khá độc đáo nằm trong khu vực vườn nhà ông Nguyễn Văn Dinh mà dân gian vẫn gọi là “mả Rùa”. Kích thước chung là 2,8 x 1,8m, gồm phần nấm mui luyện hợp chất nổi lên cong hình mu rùa và bia mộ? Bia mộ (0,6 x 0,3 x 0,48m) ở mặt trước không có trang trí, mặt sau tạo khuôn lõm gần hình chữ nhật vát góc ở trên, bên trong đắp nổi hình chữ “can” đứng trên một bệ giật cấp hình tam giác. Phần nấm mộ hình quả hay hình bông hoa có cuống ở đầu, trên mặt mui luyện có khắc rãnh chéo nhau như hình viền cánh hoa.