Hội thảo quốc tế việt nam họC

Mộ được ký hiệu 06 MHC - CLP - BQ - M27 là ngôi mộ đơn táng kiến trúc dạng lăng lớn nhất trong toàn bộ khu mộ, kích thước: 16,6 x 6m. Phần lớn chính điện và một phần sân trung bị tổ mối đùn lên che lấp mất. Cấu trúc mộ khép kín, gồm ba phần chính: sân trước, sân trung và chánh điện.

Bình phong tiền (2,7 x 0,7 x 1,7m) có trang trí ở mặt sau nhưng đã bị phá huỷ một phần. Băng trang trí bên ngoài (phía trên và hai cạnh bên) được đắp nổi các phù điêu sen dây-cúc dây, băng dưới được trang trí bằng các đường gờ gấp khúc kiểu hồi văn. Bên trong khuôn hình là một phối cảnh rộng gồm ba phần từ tả sang hữu, nhưng có lẽ hai phần tả - hữu được trang trí đối xứng nhau - cảnh “tùng nai” (cảnh bên tả chỉ còn thấy “tùng”). Phần chính giữa đã bị đục vào còn thấy được hình một con cá lớn đang vận động hướng đầu lên trong môtíp sóng nước hướng về mặt trời hay mặt trăng, viền ngoài được trang trí hoạ tiết dạng mây cuộn xoáy vào nhau. Đáng chú ý, ở góc sau bên trái của bình phong tiền là cấu kiện hình bát giác (tương tự như cấu kiện tìm thấy ở mộ 06MHC - Pasteur- HCM - MB) (D_ngoài = 1m; D_trong = 0,6m).

Sân trung của mộ được hợp bởi bờ tường ngang và tường bao dọc phía trước mộ có đắp tạc phù điêu hình rồng với một số chi tiết còn rõ như mắt, đầu rồng, thân rồng thon nhỏ, uốn cong, mềm mại. Phía trước đầu rồng là cột trụ vuông đặt quả cầu trang trí hình đồng tiền tròn lớn có khoét lỗ, cạnh hình cung và góc nhọn ở trong
(4 đồng), kích thước: 0,44 x 0,4 x 0,9m. Ở mặt trước và mặt bên cột trụ còn được tạo khuôn lõm dài trang trí hình chim và thảo mộc, nhưng đã bị bong tróc nhiều.

Mặt trước tường bao chánh điện là môtíp trang trí đắp nổi các hoạ tiết hình đồng tiền (14 hình 1/2 đồng tiền ở xung quanh và 13 hình đồng tiền nguyên vẹn), đường kính ngoài từ 16 - 17cm, lỗ ở trong gần hình thoi.

Nhà mồ dạng lăng (2,97 x 2 x 1,5m), với hai mặt tường còn lại bị rêu phong che phủ, mỗi mặt được chia làm 6 ô lớn nhỏ và trang trí các đề tài bằng hoạ tiết đắp nổi khác nhau hình hoa sen (10 cánh, gồm 2 tầng) và một loại chưa rõ hoa gì, hình chữ cách điệu viết theo lối triện, tranh phong cảnh (hình cây tùng,…), hay hình rồng chầu cách điệu hướng mặt về phía trước. Mặt tường sau của lăng cũng được chia thành 6 khuôn trang trí lõm, trang trí chữ Hán cổ viết theo lối triện, hình hồ lô thắt dải lụa nghiêng sang trái, hình ông lão ngồi dưới gốc tùng và hình chim hạc đứng trên lưng rùa chầu hướng vào trong.

Phần mái của mui luyện đắp giả lợp ngói âm dương, đường gờ nóc bằng nối nhau cùng các đường úp nóc giáp mối nóc, không thấy trang trí đầu đao. Nhìn chung, phần mái mui luyện cũng đã bị hư hỏng nhiều

Mộ 06MHC - CLP - BQ - M28a - b có quy mô tương đối lớn, kích thước chung: 10,6 x 6,6m, gồm 2 phần chính: tiền sảnh và chính mộ. Vòng cung tiền sảnh bằng hợp chất khuôn lại sân trước hình bán nguyệt, có đường kính ngoài là 6,5m, nhô ra phía trước cách khán thờ chung của huyệt mộ là 6,1m. Vòng cung này hợp với hai đoạn tường bao dọc bẻ góc tạo nên phần tiền sảnh có diện tích gần gấp đôi phần chánh mộ phía sau.

Đoạn tường bao ngang tiền sảnh được khởi đầu bằng phù điêu hình xoáy trôn ốc cuộn vào, có lẽ là môtíp đầu cuốn thư. Ở mặt trong tường bao tiền sảnh thể hiện các hoạ tiết hoa văn trong khuôn hình chữ nhật (nằm ngang - đứng), khuôn tròn với các tranh phong cảnh, sóng nước, thảo mộc như trúc, linh vật như hạc, phượng,… Phần chánh mộ, đáng chú ý là hai cột trụ sen thân tròn ở sát bên cạnh ban thờ bia thể hiện đoá sen gồm 8 cánh (2 tầng). Phía trước thân cột trụ được tạo khuôn hình nhưng không còn thấy được hoạ tiết nào.

Bờ cung tường bao chánh mộ có cấu trúc đối xứng (4,3 x 4,9m), ở phần hậu còn có dấu vết của nhà thờ mộ nhưng chỉ còn phần mái trên. Ban thờ bia chung (0,73 x 0,54 x 0,4m) gồm phía trước là bệ - khán thờ, tiếp theo là bia tượng trưng không có khuôn bia riêng cho từng mộ (0,77 x 0,5 x 0,25m) trang trí phù điêu trong khuôn lõm hình chữ nhật môtíp đường gờ tròn tạo chữ được viết cách điệu theo lối triện. Hai mui luyện bên trong chính mộ chỉ còn phần nấm thấp hình mu rùa, đã bị sụp vỡ ở nửa phần sau (đầu), chỉ còn lại phần trước mộ (chân).

Mộ được ký hiệu 06MHC - CLP - BQ - M29 có cấu trúc gần tương đồng với mộ 06MHC - CLP - BQ - M28a - b, kích thước chung: 10,5 x 7,5m. Mặt trong tường bao tiền sảnh cũng được tạo các khuôn hình trang trí chữ nhật nhưng không còn lưu giữ được các hoạ tiết. Hai trụ sen tròn lớn khống chế lối vào chánh mộ gắn đoá sen gồm 8 cánh (2 tầng). Ơ mặt trước của thân trụ sen được tạo khuôn trang trí hình vòm nhọn ở trên theo môtíp trang trí của Islam giáo hay hình lá đề? Bên cạnh đó, mặt trong của trụ sen hướng vuông góc với ban thờ bia còn có hai chỗ khoét lõm vào hình thoi đứng với góc nhọn loe ra ngoài tạo hình vòm hang động, bên dưới có đắp tạo cấu kiện hình giếng hay vò lõm, chưa rõ chức năng.

Bờ tường hình cung của chánh mộ có chiều cao so với nền đất bên ngoài mộ là 0,56m, chiều dài trục chánh mộ là 4,4m và rộng nhất là 5,32m. Phần hậu của tường bao được xây dựng một nhà thờ mộ theo kiểu nhà vuông với hai mái chính và hai chái ở hai bên, các chi tiết trên nóc, mái đã bị xói mòn nhiều, đường sống nóc có vẻ cao lên ở hai đầu (kích thước mái: 0,96 x 0,65 x 0,16m). Hai bên tường đầu hồi được trang trí chữ viết cách điệu theo lối triện giả cách thành cửa sổ giả hình tròn. Bên trong nhà thờ mộ, ở chính giữa mặt tường được đắp nổi biểu tượng cây thánh giá (0,45 x 0,3m) được đặt trên bệ của Kitô giáo, hai bên tường đầu hồi được tạo khuôn lõm kiểu đài thờ hình vòm cung.

Ban thờ bia bao gồm khán thờ phía trước và bia mộ bị gãy ngang thân đổ úp về phía trước, nên không còn thấy được các dấu tích trang trí ở phía trước. Mặt sau của bia có lẽ được đắp nổi hình rùa (quy) hướng đầu lên trên, kích thước: 27 x 25 x 7cm. Mui luyện của mộ nổi lên hình mu rùa, có kích thước: 1,45 x 0,94m, còn tương đối nguyên vẹn.