I.05. Bạn hiện hữu và sống dưới cái nhìn của Thiên Chúa

I.05. Bạn hiện hữu

và sống dưới cái nhìn của Thiên Chúa.

Ngày nay có nhiều phái vô thần phủ nhận Thiên Chúa. Họ cho rằng nếu như Thiên Chúa hiện hữu thì con người sẽ mất tự do.Về vấn đề nầy Merleau-Ponty viết: "Lương tâm con người chết khi tiếp cận với Đấng Tuyệt Đối". Xét theo phương diện nào đó, họ cũng có lí khi quả quyết như vậy. Nếu Thiên Chúa chỉ là Đấng-hoàn-toàn-khác (Tout-Autre) thì nhất thiết bạn phải chiến đấu quyết liệt để tự giải phóng. Bạn không thể chọn con đường nào khác hơn là khai chiến với Ngài. Nhưng Thiên Chúa không chỉ ở trong phạm trù "khác biệt", Ngài là Đấng siêu việt tuyệt đối, nhưng đồng thời Ngài ở trong bạn mật thiết và chí tình.

Đối với Thiên Chúa, tạo dựng nên bạn không có nghĩa là đặt bạn vào một hữu thể vô ngã và Thiên Chúa trở nên một thế giới khác đối với bạn. Mặt khác bạn cũng không thể tự đồng hóa với Thiên Chúa. Nói rằng bạn được tạo dựng bởi Thiên Chúa tức là khẳng định: Thiên Chúa không phải là bạn, đồng thời Ngài cũng không phải là "Đấng-Tuyệt-Đối-Khác".

Quả quyết như thế xem ra mâu thuẫn. Bạn không thể diễn tả được bằng lí luận, nhưng bạn cảm nghiệm được nhờ đức tin và với kinh nghiệm. Vì vậy bạn phải sống kinh nghiệm đó bằng việc cầu nguyện chiêm niệm. Cốt lõi của cầu nguyện là ý thức và cảm nhận được cái nhìn đầy yêu thương của Thiên Chúa, Đấng không ngừng tạo dựng bạn. Một khi thiếu điều căn bản đó, việc cầu nguyện của bạn sẽ dần dần mất hết ý nghĩa. Chính sự liên hệ trong việc tạo dựng đó là nền tảng của đời sống thiêng liêng và cầu nguyện của bạn. Cũng vì thế mà mỗi tuần tĩnh tâm, sau khi suy niệm về Thiên Chúa, Đấng-Tuyệt-Đối-Khác, bạn phải suy ngắm về sự hiện diện sáng tạo của Ngài. Bạn hãy đọc rất chậm Thánh Vịnh 139 trong tinh thần cầu nguyện. Như thế sẽ giúp bạn đặt mình trước mặt Thiên Chúa, Đấng không ngừng tạo dựng bạn trong không gian và thời gian.

Bạn hãy ý thức về sự hiện hữu của bạn, thân xác và tâm linh. Chính Thiên Chúa đã cho bạn hiện hữu, cảm giác và suy tư… Ngài không tạo dựng bạn như những sự vật không có cảm giác hoặc hữu thể vô tri. Không, Thiên Chúa không tạo dựng con người như những vật thể vô ngã vô hồn; bởi vì làm như thế thì động tác tạo dựng của Ngài sẽ mất hết ý nghĩa và những người vô thần sẽ có lý do để khước từ Thiên Chúa mà họ cho là cản trở tự do của họ. Thiên Chúa tạo dựng bạn bằng ý muốn và tác động của Ngài dựa trên nền tảng giá trị xứng đáng của bạn; nghĩa là bằng việc đáo ứng của bạn trước tiếng gọi tình yêu của Ngài. Tất cả mọi vất thể hiện hữu do mệnh lệnh của Thiên Chúa. Bạn được sinh ra do lời mời gọi của Ngài. Thiên Chúa không phải là một chủ thể ngang hàng với bạn. Ngài đích thực là "Căn nguyên" và là nguồn mạch của sự hiện hữu của bạn. Ngài vượt khỏi mọi giới hạn của thời gian và không gian, nhưng đồng thời Ngài ở bên bạn, sống trong bạn mật thiết hơn cả chính bạn với bản thân mình.

"Thiên Chúa xem thấy, nghĩa là Ngài đoái nhìn con người và đồng thời ban cho con người hồng ân được chiêm ngắm dung nhan của Ngài. Tôi là tôi khi Ngài xem thấy tôi. Linh hồn sống bởi cái nhìn yêu mến của Thiên Chúa. Đó là mầu nhiệm cao sâu và hạnh phúc đích thật. Thiên Chúa là Đấng xem thấy với tình yêu; bởi cái nhìn của Ngài mà muôn vật là muôn vật và tôi chính là tôi" ².

Sự hiện diện sáng tạo của Thiên Chúa bao phủ bạn là một sự hiện diện phổ quát tình yêu (Tv 139,13-22). Lúc tạo dựng bạn Thiên Chúa gọi chính tên bạn, và trước mặt bạn, Ngài là một Chủ Thể Tuyệt Đối. Nếu bạn hiện hữu, bạn lả một tác phẩm Tình Yêu của Thiên Chúa.

Cầu nguyện làm cho việc đối thoại giữa Thiên Chúa và bạn, giữa Thiên Chúa và con người, có ý thức đặc biệt hơn. Trong chiều sâu của hữu thể bạn vốn có một cấu trúc đối thoại. Lúc cầu nguyện, bạn nói với Thiên Chúa như nói với một người đang lắng nghe và trả lời bạn, đó là nhận biết Ngài là "nguyên thủy" của cá nhân tự do của bạn. Đọc Thánh Vịnh 139 câu 19 đến câu 22 bạn sẽ thấy rằng kẻ bất lương tội lỗi chính là người không muốn để cho Thiên Chúa tác động bằng sự hiện diện của Ngài. Bạn là người bất lương bất chính, nếu như bạn có tham vọng tự hữu và hành động ngoài Thiên Chúa, hoặc lúc bạn bịt tai không nghe tiếng gọi của Ngài, lúc bạn từ chối nhận lãnh nơi Ngài tất cả những gì bạn có, lúa bạn nhắm mắt đi ngược chiều con đường tội lỗi. Trong trường hợp đó, bạn vẫn còn tự do, tuy nhiên bạn tự mâu thuẫn với chính mình, và nếu sự từ chối đó được niêm phong đóng ấn, nghĩa là không bao giờ thay đổi nữa, thì đó là án phạt đời cho bạn.

Thiên Chúa tạo dựng bạn và ban cho sự tự do, là có ý mong chờ nơi bạn sự đáp ứng tình yêu của Ngài. Cầu nguyện là chấp nhận và ước ao được Thiên Chúa biết. Bạn chớ bất chước A-Dong trong Vườn Địa Đàng muốn ẩn mình để tránh cái nhìn tạo dựng của Thiên Chúa. Bạn hãy đón nhận tên gọi mà Ngài trao ban khi kêu tên bạn. Trong khi nguyện gẫm bạn hãy vui mừng được ở trước mặt Thiên Chúa. Với tâm lòng yêu mến và biết ơn, bạn hãy dâng lên Thiên Chúa tất cả những gì bạn có, ngay cả chính con người tội lỗi của bạn. Tất cả lả của Ngài. Bạn đón nhận để rồi dâng lên cho Ngài như thành quả của tâm lòng yêu mến biết ơn.

I.06. Khi Thiên Chúa nhìn bạn,

Ngài tự mặc khải và nối kết tình bạn.

Thiên Chúa và bạn nhìn nhau thân tình.

Có bao nhiêu lần bạn đã nhận thấy các Thánh Vịnh diễn tả thái độ của Thiên Chúa đối với con người? Thiên Chúa hạ mình xuống với con người. Ngài nhìn xem, lắng nghe., thông cảm, hiểu biết, xót thương và nhậm lời kêu xin. Tuy nhiên Thiên Chúa không phải là con người mà không tạo vật nào có thể diễn tả vinh quang của Ngài. Thiên Chúa là Đấng bạn quen biết trong sự gặp gỡ bây giờ.

Thế nhưng Thiên Chúa cũng có những dự định và ước muốn thông hiệp với bạn. Yếu tính của Thiên Chúa là Tình Yêu. Và đặc tính của tình yêu là chia sẻ. Để diễn tả tình yêu, Ngài dùng những hình ảnh. Ngài tự sánh mình với người mẹ bồng ẳm con âu yếm hôn con. Tất cả Thánh Kinh được minh họa bởi Tình Yêu của Thiên Chúa như người mẹ tuyệt vời. "Tình yêu mà Thiên Chúa dành cho chúng ta tiếng Do thái là rahamim, ở dạng số nhiều có nghĩa là cái vú của mẹ, nghĩa là tình yêu mậu tử được nhân lên vô hạn" (F. Charpentier). Thiên Chúa cũng được ví như một người cha, như một người chồng và như một người bạn. Nói tóm lại, con tim của Thiên Chúa dạt dào tình yêu dành cho bạn. Tất cả tình yêu mà bạn có thể biết được trên trái đất nầy chỉ là những phản ảnh mờ nhạt của tình yêu Thiên Chúa.

Chính vì thế khi bạn chìm ngập trong tình yêu Thiên Chúa, bạn sẽ cảm thấy nơi Ngài như vị hôn thê, như người mẹ yêu dấu hoặc như người bạn thân tình. Thiên Chúa âu yếm nhìn bạn và đồng thời ban cho bạn khả năng nhìn Ngài. Thiên Chúa nhìn bạn trực tiếp và tự mặc khải cho bạn. Như bạn biết: cái nhìn của con người là cánh cửa mở ra cho thấy tâm can của người đó. Qua cái nhìn điên đảo rụng rời của các bạn hữu mà có thể khám phá và đoán được rằng họ yêu bạn.

Thiên Chúa nhìn bạn và cái nhìn của Ngài là tình yêu diễn tả sự trìu mến vô biên của con tim Ngài. Thiên Chúa xem thấy bạn với tất cả khả năng của bạn, và Ngài mời gọi bạn đáp trả tương xứng. Thiên Chúa xem thấy sự dữ ở trong bạn và Ngài đo lường. Thiên Chúa cũng thấy tội lỗi của bạn và Ngài xét xử. Sự xét xử của Ngài rất công minh chính trực. Nhưng như bạn biết: cái nhìn của Thiên Chúa đầy tình thương và khoan nhân, Ngài cứu vớt và thứ tha. Cái nhìn của Thiên Chúa không lột trần những bí ẩn của bạn, nhưng bảo vệ bạn và làm cho bạn hoán cải đổi đời. Được Thiên Chúa nhìn xem không có nghĩa là bị kết án hay bị từ bỏ, nhưng trái lại được bảo vệ chở che nơi an toàn. Tình yêu Thiên Chúa không ngừng tái tạo bạn và khởi động trong bạn nghị lực phục sinh.

Cầu nguyện đó là dìm mình trong cái nhìn của Thiên Chúa và ao ước được Ngài đoái nhìn từ chốn thẳm sâu những bí mật của hữu thể bạn. Cầu nguyện đích thực chỉ bắt đầu khi bạn khám phá được cái nhìn yêu mến đó của Thiên Chúa đối với bạn. Tuy nhiên để được như vậy bạn cần được Thiên Chúa chiếu soi con mắt tâm hồn bạn. Bạn không thể trực diện xem thấy Thiên Chúa bằng con mắt của bạn. Xem thấy dung nhan Thiên Chúa đó là bạn ý thức dìm mình trong cái nhìn của Ngài, nhờ đó bạn có thể chiêm ngắm ánh sáng nhiệm mầu: "Nhờ ánh sáng của Ngài chúng con nhìn thấy ánh sáng" (Tv 36,10). Dung nhan Ngài tỏa sáng sẽ chiếu soi bạn và làm cho vũ trụ huy hoàng.

Trong lúc nguyện ngắm bạn hãy thiết tha xin Thiên Chúa mặc khải cho bạn: "Lạy Chúa xin tỏa sáng dung nhan và nhìn xem chúng con thì chúng con sẽ được cứu rỗi!" (Tv 80,4). Như thế bạn sẽ ngạc nhiên có cái kinh nghiệm nầy: ao ước thấy Thiên Chúa đó là để cho Ngài xem thấy, được Đấng thấu suốt tâm can con người và mọi bí ẩn vũ trụ nhìn xem. Lúc bấy giờ một tình bạn được thể hiện qua mối liên hệ bạn hữu và bạn sẽ nhìn thấy Thiên Chúa nhãn tiền. "Những người canh gác của ngươi cùng cất tiếng reo hò vang dậy; họ được thấy tận mắt Thiên Chúa Giavê đến từ núi Xion" (Is 53,8).

Khi mà sự liên hệ thân tín yêu đương đó đã được thiết lập thì lời nói trở nên vô dụng, bởi vì bạn nhận biết tất cả trong cái nhìn của Thiên Chúa. Bạn tự đặt mình trước mặt Ngài với sự nghèo nàn, thiếu thốn, tội lỗi của bạn, nhưng với ước muốn hiểu biết tôn ý của Thiên Chúa bạn sẵn sàng tuân theo như Ngài muốn. Dưới cái nhìn của Ngài luôn luôn có khả năng biến đổi diệu kì. Đối với Thiên Chúa mọi sự đều có thể, nhưng tất cả cũng rất nguy hiểm khi mà bạn không chấp nhận như thế nữa.

"Chiêm niệm kitô giáo có đặc tính Ba Ngôi Thiên Chúa, đó là hai cái nhìn bị thiêu đốt bởi tình yêu" (P. Molinié,o.p.). Trong cung lòng Chúa Ba Ngôi, các Ngôi Vị nhìn nhau, đón nhận nhau và yêu mến nhau. Bạn thấy Chúa Giêsu trong thời gian lưu kí trần gian cũng có cái nhìn đầy thán phục và tôn vinh Chúa Cha. Lúc chịu Phép Rửa, Chúa Kitô chiếu sáng mắt bạn và làm cho bạn có thể hiệp thông với cái nhìn yêu mến của Ngài. Tóm lại, câu nguyện là trao đổi cái nhìn âu yếm để triển nở trong sự hiệp thông của tình yêu.