Bya matikhomele eka mintirho ya mfumo xiletelo xa ku titoloveta



tải về 233.88 Kb.
trang1/5
Chuyển đổi dữ liệu10.03.2018
Kích233.88 Kb.
#36426
  1   2   3   4   5





BUKU YA VUHLAMUSERI

BYA MATIKHOMELE

EKA MINTIRHO YA MFUMO


XILETELO XA KU TITOLOVETA

XA MATIKHOMELE

ENTIRHWENI

Xi tsariwe: Khomixini ya Mintirho ya Mfumo

Private bag X121

Pretoria


0001

2002 Khomixini ya Mintirho ya Mfumo

Ntsariso wo rhanga, xiletelo xo sungula
Ntirho lowu i wa xidzi. A ku na xiphemu lexi nga tsarisisiwaka hi vuntshwa hi ndlela yihi kumbe yihi , ku nga sunguriwanga ku komberiwa mpfumelelo ku suka eka Khomixini ya Mintirho ya Mfumo. Swikombelo na swivutiso swi fanele ku rhumeriwa eka Public Service Commission, Commission House, Cnr Hamilton and Ziervogel Streets, Arcadia 0083.

Swivutiso swinwana na swinwana mayelana na nkandziyiso lowu swi fanele ku rhumeriwa eka:
Directorate: Professional Ethics Promotion

Public Service Commission

Private Bag X121

Pretoria


0001

Telephone: (27-12) 328 7690

Fax: (27-12) 325 8382

Nkandziyiso wu endliwe hi va Creda Communications







MILAWU YA NKOKA

YA KHUME YA LE HENHLA YA VUTIRHELA MFUMO E AFRIKA DZONGA

Vumbiwa bya tiko ra Afrika Dzonga (kavanyisa ka 10) byi kombisa leswaku Mintirho ya Mfumo yi…




  • Fumiwa hi milawu ya nkoka ya xidemokiratiki na ya vumbiwa;

  • landzelerisa na ku tlakusa xiyimo xa matikhomele ya le henhla entirhweni;

  • tlakusa xiyimo xa matirhele, ikhonomi, na ku khoma switirhisiwa hi ndlela ya kahle;

  • tirha hi ku kongomisa eka nhluvukiso;

  • ku korhokela ku ri hava ku voyamela eka tlhelo rinwana, hi ku hetiseka, ni hi ku ringananisa;

  • hlamula eka swilaveko swa va-aki ni ku va kucetela ku nghenelela eku endliweni ka milawu;

  • ku va na vutihlamuleri eka mintirho leyi endliwaka;

  • ku humela erivaleni hi ku nyika va-aki mahungu ya ntiyiso na swona hi nkarhi;

  • ku letela eka matirhelo lamanene na nhluvukiso etidyondzweni leswaku ku ta antswisiwa vuswikoti bya vatirhi;

  • ku yimela va-aki va Afrika Dzonga hi ku angarhela, na ku thola na vufambisi bya le mintirhweni swi landzelerisa eka vuswikoti, mavonele lamanene, ku tirha hi ku hetiseka, na swilaveko swa ku languta nakambe lomu ku nga va na ku hambana loku nga vangeka khale.




NONGONOKO


  1. RITO RO RHANGA ……………………………………………………………………..4



  1. SWIKHENSO …………………………………………………………………………….5



  1. XILETELO XO HLAMUSELA MATIKHOMELE EKA MINTIRHO YA MFUMO….6




    1. Masungulo ……………………………………………………………………..6




    1. Vuleteri…………………………………………………………………………..6




    1. Vutihlamuleri bya muthori na muthoriwa ……………………………. …6



  1. NKONGOMISO WA TINDLELA TA MATIKHOMELE …………………………..….7




    1. Vuxaka na huvo yo endla milawu na vulawuri ………………………….7




    1. Vuxaka na va-aka tiko ………………………………………………………9




    1. Vuxaka exikarhi ka vatirhi ………………………………………………….14




    1. Matirhelo ……………………………………………………………………….19




    1. Matikhomele na ku tsakela eka leswi nga riki swa mfumo……………26




  1. MATIKHOMELE YA VATIRHI EKA MINTIRHO YA MFUMO (ANNEXURE A) …29




  1. RITO RO RHANGA

Khomixini ya Mintirho ya Mfumo yi na matimba ku ya hi Vumbiwa bya tiko, 1996, ku tlakusa na ku landzelerisa xiyimo xa le henhla xa matikhomele eka vutirhela mfumo. Hi 1997, milawu ya matikhomele eka vutirhela mfumo yi simekiwe yi tlhela yi landzelerisiwa hi ku letela vatirhela etihofosini-nkulu ta tiko ni ta le ka swifundza-nkulu. A swi ri na nkoka ku endla xiletelo xa ku titoloveta eka matikhomele entirhweni ku vanga ku twisisa eka switandzhaku loko xi tirhisiwa.


Hi ku yimela Khomixini ya Mintirho ya Mfumo, ndzi ti twa ndzi xiximiwe swinene ku hundzisela eka vatirhela mfumo va Afrika Dzonga, xiletelo lexi xi hlamuselaka hi ta matikhomele ya vatirhi eka vatirhela mfumo. Matikhomele lamanene i phuphu eku vangeni ka malawulele ya kahle eka vatirhela mfumo. Ya tlhela ya tsundzuxa swo fana na ku xixima timfanelo ta vanhu, milawu ya mfumo, vutihlamuleri, ku humela erivaleni, matikhomele ya munhu eka mintirho leyi nga ri ki ya mfumo.
Khomixini ya Mintirho ya Mfumo yi kombela vatirhela mfumo hinkwavo, ku suka eka va swiyimo swa le hansi ku ya eka swa le henhla henhla, ku kombisa ku twisisa eka milawu, malawulele na swileriso leswi nga laha ka xiletelo lexi. A swi olovi, kambe swi nyika matimba loko vukorhokeri byi fikelela va-aki. Swi tlhela swi va na nkoka nakambe loko vatirhela mfumo va tiyisisa ku bakanya na ku ala ku nyikiwa tinyiko leti nga hundzuluxiwaka tani hi ndlela yo xava vukorhokeri.
Hi tsakela ku ndhundhuzela varhangeri hinkwavo na vatirhi lava nga hoxa xandla ku landzelerisa xiletelo xa matikhomele ya vatirhi eka mintirho ya mfumo. Ndzi hlohletela hinkwenu ku yisa ntirho lowu emahlweni mi nga karhali eka ntlhontlho wa ku landzelerisa matikhomele lamanene entirhweni wa mfumo.
Khomixini ya Mintirho ya Mfumo yi tshembha leswaku xiletelo lexi xi ti hlamuselaka xi ta kota ku landzelerisa eka matirhelo ya ntiyiso na ku tinyiketela emintirhweni, na ku susumeta nkhinkhi ku suka eka hina hinkwerhu ku fikelela xiyimo xo ka hi nga seketeli ni ku tiyisisa matirhelo ya manyala eAfrika Dzonga.
Xo hetelela, ndzi rhandza ku hlohletela vatirhela mfumo hinkwavo ku tiyisisa leswaku matikhomele ya vona ya fambisana na milawu ya nkoka leyi lawulaka vufambisi bya mfumo, va tlhela va tiva hi ku hetiseka milawu ya matikhomele na xiletelo lexi.
Prof. SS Sangweni

Mutshama xitulu: Khomixini ya Mintirho ya Mfumo



  1. SWIKHENSO

Ntirho wa ku tsala xiletelo xo hlamusela matikhomele entirhweni eka mintirho ya mfumo a wu ta va wu nga humelelangi ehandle ka ku tinyiketela na nseketelo wa vanhu vo hambana hambana na minhlangano leyi swi fanelaka leswaku yi boxiwa na ku tekeriwa enhlokweni:




  • Tindzawulo ta mfumo etikweni ni le ka swifundza -nkulu va seketele na ku landzelerisa

xiletelo lexi, na ku nyika mavonele ya nkoka leswaku xi antswisiwa;

  • Hofisi ya muyimeri wa vanhu yi nghenise xandla eku tsariweni ka tsalwa leri hi ku nyika

mavonele ya nkoka;

  • Minhlangano ya vatirhi yo hambana hambana na yona yi ve na xiave etinhlengeletanini to

hambana hambana na ku humesa swiringanyeto swa nkoka;

  • Vatirhi va le Hofisini ya Khomixini ya Mintirho ya Mfumo va pfune eka mintirho ya

vulavisisi na ku mpfhapfharhuta tsalwa ro hetelela;

hakelela ku kandziyisiwa ka xiletelo lexi xa matikhomele entirhweni wa vutirhela mfumo.

3. XILETELO XO HLAMUSELA MATIKHOMELE EKA MINTIRHO YA MFUMO


    1. MASUNGULO


3.1.1 Xikongomelo xa xiletelo lexi i ku hlamusela nongonoko wa matikhomele hi vuenti. Mahikahatelo ya milawu ya ximfumo a ya lava ku landzelerisiwa eka marito ya ximfumo. Xiletelo lexi xi kongomisiwe eka ku endla leswaku milawu ya matikhomele yi twisiseka eka vatirhela mfumo hinkwavo.


      1. Xiletelo lexi a xi susumeti milawu yintshwa naswona xi landzelerisa swiyenge leswi a swi ri kona na matsalele ya milawu leswi swi nga xiswona eka milawu ya matikhomele, ku endlela leswaku swi olova ku fananisa. Loko ku tirhisiwa xiletelo lexi, tindzawulo ti fanele ku ringeta ku tatisa hi swikombelo swa vona vinyi leswi yelanaka na ndzhawu yo karhi ya ntirho.




      1. Swi fanele ku tiyisisiwa leswaku ku tsariwa ka xiletelo lexi i mhaka leyi ya ka emahlweni naswona swi nga ha lava mpfuxeto minkarhi hinkwayo, ku fana na milawu ya matirhelo.




    1. VULETERI


3.2.1 Ku kota ku tlakusa xiyimo xa matikhomele lamanene entirhweni, vatirhela mfumo va fanele ku kuceteriwa ku ehleketa na ku tikhoma kahle. Xiletelo lexi xi fanele ku tirha tani hi xipfuno ku hluvukisa na ku hundzisa tidyondzo to letela vatirhi hinkwavo. Xiletelo lexi xi tlhela xi va na swikombiso swo hlaya leswi hlamuselaka matikhomele emintirhweni hi vuenti, leswi nga tlhelaka swi tirha tani hi vuleteri bya swiyimo swinwana.
3.2.2 Hi ku fambisana na milawu ya matikhomele, xiletelo lexi xi nga pfuna ku landzelerisa vutitshembhi byo hetiseka bya mintirho ya mfumo, hi ku nyika swintsongo leswi munhu a nga swi langutelaka eka matikhomele lawa ya amukelekaka na milawu leyi munhu a nga titolovetaka yona.



    1. VUTIHLAMULERI BYA MUTHORI NA VATHORIWA


3.3.1 I mhaka leyi amukelekaka leswaku vanhu va dyondza hi ku languta na ku endla. Vutihlamuleri byinwana byi va ehenhla ka muthori, ku nga vurhangeri bya tindzawulo ta mfumo (va holobye na swirho swa tihuvo to endla milawu) eka swiyimo swa tipolotiki, na varhangeri eka vufambisi bya mintirho ya mfumo va swiyimo hinkwaswo ku endlela leswaku ku va na moya wa kahle lowu nga ta endla leswaku milawu yi tumbuluxiwa na hi ku andlalele vatirhi hinkwavo swikombiso leswinene.

3.3.2 Xiyenge xa 195(1)(a) xa Vumbiwa bya tiko xi kombisa leswaku “matikhomele ya xiyimo xa le henhla emintirhweni ya landzelerisiwa” emintirhweni ya mfumo hi ku angarhela. Ku ya hi ntwanano wa nhlengelo (wa Public Service Co-ordinating Bargaining Council Resolution 2 of 1999), vatirhi hinkwavo va mfumo va na vutihlamuleri ku landzelerisa milawu ya matikhomele leyi yi nga vekiwa. Tani hi leswi ku nga nsinya wa mintirho yo kunguhata, vululamisi na matirhelo yo tshinya, muthori u fanele ku endla hinkwaswo leswi faneleke ku tiyisisa leswaku vatirhi hinkwavo va tiva nongonoko wa milawu ya matikhomele.
3.3.3 Swi na nkoka ku tshikelela leswaku xikongomelo-nkulu xa milawu ya matikhomele hi lexinene, ku nga ku tlakusa xiyimo xa matikhomele ya xikombiso xa kahle. Ehandle ka swona, mutirhi u ta voniwa nandzu ku ya hi xiyenge xa nawu lowu nga boxiwa laha henhla, naswona a nga tshinyiwa hi ku landza swiyenge swa 18 ku fika eka 27 tani hi laha swi nga cinciwa hi milawu ya mintirho ya mfumo (Public Service Amendment Bill of 1997), loko a kumeka a tlule nawu ku ya hi laha wu nga vekiwa ha kona.

4. NKONGOMISO WA TINDLELA TA MATIKHOMELE


    1. Vuxaka na huvo yo endla milawu na vulawuri




      1. Mutirhi u fanele ku tshembheka eka tiko na ku xixima vumbiwa, a tlhela a boheka ku landzelerisa leswi eka matirhelo ya yena ya siku rinwana na rinwana.


Ku kongomisa eka “Tiko” hi ku landza nhlamuselo leyi tirhisaka hi mani na mani, swi fanele ku vula tiko hinkwaro hi ku angarhela… ku nga ra Afrika Dzonga. I xilaveko xa nkoka leswaku vatirhela mfumo hinkwavo va tshembheka eka tiko ra vona.
Vumbiwa bya tiko byi languta eka swiyenge swo karhi leswi yelanaku na timfanelo na leswi vanhu va swi tsakelaka. Xo sungula, xiyenge lexi xa nawu wa matikhomele xi vula leswaku vatirhela mfumo va tshembheka eka tirhelo leri nga kona ra xidemokiratiki. Xa vumbirhi, vukulu bya vumbiwa byi fanele ku amukeriwa na ku xiximiwa hi vanhu hinkwavo. Xa vunharhu, mutirhela mfumo wunwana na wunwana u fanele ku kota ku twisisa hi ndlela yinwana, nongonoko na xikongomelo xa vumbiwa tani hi endlele ro landzelerisa na malawulele ya matirhele lama nga kona.
Xikombiso 1: Vatirhela mfumo va swiyimo swo hambana hambana va nghenelela kuntsongo kumbe ngopfu, ku hoxa swiringanyeto loko ku endliwa milawu. Xiringanyeto xinwana na xinwana xi fanele ku langutiwa swinene ku tiyisisa leswaku a swi nga nghenelelani na mongo kumbe swiyenge swinwana swa vumbiwa. Swiyenge swinwana swa vumbiwa ku fana na ku hoxa xandla ka va-aki, na ku humela erivaleni eka vukorhokeri, swi fanele ku landzelerisiwa ku fika emakumu loko ku vumbiwa nawu.
Xikombiso 2: Xiyenge xa 33(2) xa Vumbiwa xi vula leswaku unwana na unwana loyi timfanelo ta yena ti nga onhiwa hi mintirho ya mfumo, u na mfanelo ya ku tsaleriwa papila ku hlamuseriwa swivangelo. Leswi swi vula leswaku, ku tirha ku ya hi Vumbiwa, mutirhela mfumo unwana na unwana u fanele ku tiyisisa leswaku swiboho leswi tekiwaka eka matirhele na goza leri tekiwaka swi fanele ku va leswi twalaka, leswaku swi nyikiwa ni le ka munhu wihi kumbe wihi loyi a khumbhekaka. Hi ntiyiso, leswi swi vula leswaku matirhelo hinkwawo ya fanele ya ri lawa ya nga humela erivaleni.



      1. Mutirhi u fanele ku rhangisa swilaveko swa va-aki loko a tirha

mintirho ya yena.

Leswi swi vula leswaku loko ku fanele ku tekiwa swiboho kumbe ku tekiwa magoza manwana, ro sungula ku fanele ku tekeriwa enhlokweni swilaveko swa va-aki. Ku tsakela ka mutirhela mfumo kumbe xiyenge xinwana lexi nga na xiave xi fanele ku salela endzhaku eka swilaveko swa va-aki.
Xikombiso 1: Mutirhi wo lulamisa lomu ku nga onhaka wo tirha exibedlele u bohiwa hi kotiraka ya ntirho wa yena ku tirha ku sukela hi 8:00 ku fika hi 16:30. A ku na swipimelo leswi nga vekiwa loko a tirha ku hundzisa nkarhi wa yena. Ku ve na bubutsa leri nga onha mphakelo wa gezi exibedlele naswona ti-wadi ta vukheta ti tirhisa gezi ra jenereti. Na wona ndzilo wa kona wu nyika swiphiqo, kutani mutirhi loyi u lerisiwa ku lulamisa lomu ku nga onhaka hi 16:00. Leswi swi ta vula leswaku mutirhi u boheka ku heta ntirho wa yena hambi loko swi ta vula leswaku u ta hundzisa nkarhi lowu nga kona eka kotiraka ya yena.
Xikombiso 2: Vatirhi vanyingi lava tirhaka ehofisini ya xifundzha va kombisa ku tsakela ku teka masiku ya vona yo wisa hi nhweti ya Nwendzamhala. Loko hinkwavo vo pfumeleriwa, swi ta vula leswaku hofisi a yi nga swi koti ku korhokela va-aki hi ndlela leyi nga fanela. Ku ta fanela ku fikeleriwa ntwanano exikarhi ka varhangeri na vatirhi lava khumbhekaka, leswi nga ta hetelela eka ku va vatirhi vanwana va tama va ha ri ntirhweni hi nkarhi lowu leswaku vukorhokeri byi va lebyinene.


      1. Mutirhi u fanele ku tirha mintirho ya yena hi ku landzelerisa milawu ya mfumo lowu nga kona sweswi, loko a tirha mintirho ya yena ya ximfumo tani hi leswi swi nga kona eka milawu leyi nga vekiwa.

Nawu wa timfanelo eka Vumbiwa bya tiko, wu sirhelela timfanelo ta munhu eka Tipolotiki, leswi katsaka mfanelo ya ku tihlanganisa kumbe ku wela ehansi ka vandla ro karhi ra tipolotiki leri a ri tsakelaka. Ntirho wo hlawula wu ta hetelela laha vandla leri nga hlawuriwa hi swirho swo tala ri nga ta fuma. Leswi swi nga ha vula leswaku ku tsakela ka vatirhela mfumo vanwana ku nga kombiseka eka mbuyelo wa nhlawulo. Swi nga tlhela swi vula leswaku swilaveko swa nkoka, minongonoko ya matirhelo na milawu leyi nga tekiwa hi mfumo eka swiyenge swinwana swi hambana na swilaveko swa nkoka swa vatirhela mfumo hi ku hambana ka vona. Vatirhela mfumo va fanele ku tirhela mfumo lowu nga hlawuriwa hi ku tinyiketela, vuswikoti na ku tshembheka hi ku landza milawu.


Xikombiso 1: Mutirhela mfumo a nga tshembha leswaku vuhlayiseki eka rihanyu ku nga va mhaka yo rhanga ya nkoka eka milawu ya tiko, a tlhela a seketela vandla ra tipolotiki leri nga na mavonele lama fanaka. Mfumo lowu nga kona, wu nga vona leswaku i swa nkoka swinene ku nyika vanhu tiyindlu na ku lwa na vugevenga. Mutirhi u ta languteriwa leswaku a pfumela mavonele ya mfumo eka leswi nga swa nkoka. Kambe leswi a swi vuli leswaku u fanele ku va ehansi ka ntshikelelo

hikwalaho ka mavonele ya yena.


Xikombiso 2: Loko mfumo lowu nga kona wu lava ku tumbuluxa matirhele manwana, naswona swi le mavokweni ya mutirhela mfumo ku tsundzuxa leswi swi nga tirhisiwaka swona swi ri swa ndlela yo antswa, mutirhi, hambi loko a nga pfumelelani na endlele ra kona, u fanele ku veka etlhelo ku ti twa ka yena, a tlhela a teka xiboho xo tiya, ni ku languta eka maendlele manwana lama nga va ka kona, na muxaka wa switandzhaku, ku biha kumbe ku saseka ka swona, leswaku muganga

lowu nga ta tirhisa endlele leri wu ta vuyeriwa ku fika kwihi.




      1. Mutirhi u fanele ku tiva na ku landzelela milawu hinkwayo na

swileriso leswi nga kona eka matirhele ya yena.
Ku kota ku tirhela mfumo lowu nga kona na tiko hinkwaro hi ku tshembheka na vuswikoti, vatirhi va fanele ku tiva leswi va faneleke ku tirha swona, milawu leyi fambisaka mintirho ya vona na ndlela leyi va faneleke ku tirha ha yona.
Varhangeri va fanele ku va na vutihlamuleri va tiyisisa leswaku vatirhi va tiva leswi va faneleke ku swi endla. Na vona vatirhi va na vutihlamuleri bya ku tiva leswi va faneleke ku tirha swona, va va ni vuswikoti, va tlhela va landzelerisa ku ya hi milawu leyi nga vekiwa leswaku va ta yi landzelela eka matirhele ya vona, leswi nga ta vuyerisa va-aki na miganga leyi va yi korhokelaka.
Xikombiso 1: Hi ku va a nga tivi matirhele eka xiyenge xa timali, mutirhi a nga pfumelela ku xaviwa ka nhundzu yinwana a nga kumanga mpfumelelo ku suka eka ndzawulo ya timali. Matirhele ya muxaka wolowo ya nga vula leswaku ku tirhisiwe mali swi nga ri nawini, naswona swi nga vanga ku durha na ku tengisiwa hi nawu swo ka swi nga pfuni nchumu, ni ku tlhela ku koxiwa na timali hi lava nga ta onhakeriwa.
Xikombiso 2: Hi mhaka ya ku va mutirhi a pfumala vutivi, a nga nyika munhu mahungu yo ka ya nga ri ya ntiyiso loyi a endlaka xikombelo xa mudende wa vadyuhari yo fana na swilaveko swa kona, maendlele ya xikombelo xa kona, kumbe mali leyi a nga ta fanela ku yi hola. Leswi swi nga va na switandzhaku swo biha swinene eka munhu yaloye ni le ka muganga lowu a tshamaka eka wona.


      1. Mutirhi u fanele ku tirhisana na swiyenge leswi nga tumbuluxiwa ku ya hi nawu na Vumbiwa bya tiko, loko a korhokela va-aki.


Ku na swiyenge swo hlaya leswi nga tumbuluxiwa ehansi ka Vumbiwa (Muyimeri wa vanhu, Muhleri-jenerali wa tinkota, Khomixini ya Mintirho ya Mfumo, Khomixini yo ringananisa rimbewu, na swinwana,), kasi ku na leswi nga tumbuluxiwa ku ya hi milawu ya tiko, (tibodo to thendarisa, tikhomixini ta vulavisisi, na swinwana). Swiyenge leswi swi pfuna eka mafambisele ku tiyisisa leswaku matirhele hi lama hetisekeke. Vatirhela mfumo a va fanelanga ku tekela ehansi swiyenge leswi, kambe swi pfuna ku yisa emahlweni mintirho ya swona, ku fana na ku swi nyika vuxokoxoko na tinhlamuselo tinwana leti ti nga lavekaka.

Xikombiso 1: Loko hofisi ya muyimeri wa vanhu yi komberiwa ku kambisisa xivilelo lexi nga mangariwa hi mu-aka tiko, ku mangariwe ndzawulo ya mfumo, yi ta langutela ntirhisano eka vatirhi va ndzawulo yaleyo ku nyika vuxokoxoko byihi kumbe byihi lebyi nga ta laveka.
Xikombiso 2: Loko muhleri- nkulu wa tinkota a kuma matirhelo ya manyala eka vufambisi bya timali eka ndzawulo, vatirhi va le ka ndzawulo ya kona a va fanelanga ku teka ndzavisiso lowu tani hi vun’wa. Va fanele ku twisisa na ku amukela ntirho wa muhleri wa tinkota, va tlhela va tirhisana hi tindlela hinkwato na hofisi ya yena ku basisa na ku ololoxa swiphiqo leswi nga kona.



    1. VUXAKA NA VA-AKA TIKO




        1. Mutirhela mfumo u tlakusa xiyimo xa vunwe eka tiko ra Afrika

Dzonga loko a ri karhi a tirha mintirho ya yena ya ximfumo.
Eka xiyenge xo sungula xa Vumbiwa, ku hlamuseriwa leswaku xikongomelo xa Vumbiwa bya tiko i ku:-


tirhele ra xidemokiratiki, mintirho ya vululami na ku landzelerisa timfanelo ta ximunhu;


  • ku andlala tshaku ra xidemokiratiki eka tiko leri nga na ku twisisa, ni laha mfumo wu nga

vumbiwa hi ku rhandza ka vanhu, naswona mu-aka tiko unwana na unwana u sirheleriwa

ku ringana hi nawu wa tiko;

  • ku tlakusa xiyimo xa va-aki ku ringana na ku humesela erivaleni vuswikoti bya munhu

unwana na unwana;

  • ku aka Afrika Dzonga leri nga na vunwe na xidemokratiki leswaku ri ta kota ku teka xiyimo

xa rona tani hi tiko leri nga hetiseka exikarhi ka matiko manwana.
Ku kota ku fikelela na ku landzelerisa swilaveko leswi nga kona eka Vumbiwa bya tiko, ku fanele ku va na ku tiyimisela loku nga na nkongomelo ku suka eka va-aka tiko hinkwavo. Vatirhela mfumo va langutiwa tani hi xiphemu xa mfumo, leswi vulaka leswaku vona va fanele ku tekela swinene mhaka leyi enhlokweni.
Xikombiso 1: Ntirhisano lowunene, vuxaka, ntsako, ku pfunana na ku vumba ndzhawu ya kahle yo tirhela exikarhi ka vatirhi vo suka etindzhawini to hambana hambana lava tirhisanaka na va-aki, swi ta endla xikombiso xa kahle eka miganga hi ku angarhela. Xikombiso xa kahle xi nga va ehofisini leyi ku endliwaka mapasi na ti-pasipoti.
Xikombiso 2: Mutirhela mfumo u fanele ku ringeta ku titsarisela ku dyondza rinwana ra tindzimi ta ximfumo leri tirhisiwaka eka ndzhawu leyi a tirhaka eka yona. U fanele ku tlhela a kuceteriwa ku hundzuluxela hi tindzimi tinwana etinhlengeletanini lomu swi nga fanela.


      1. Mutirhela mfumo u ta tirha a nga voyameli etlhelo rinwe, naswona hi ku hetiseka leswaku a ta kota ku vanga ku tshembheka eka mintirho ya mfumo.


Mintirho ya mfumo yi korhokela va-aki hinkwavo, naswona va-aki va lava ku korhokeriwa hi ndlela yo ringanana, ya vuswikoti, yo hetiseka naswona hi ndlela leyi nga na xinghana. Vatirhi va fanele ku tekela mhaka enhlokweni mhaka ya leswaku va fanele ku tekela enhlokweni vatirhikulobye na va-aka tiko ku ringanana, hi ndlela leyi swi nga ta ka swi nga vangi ku tshembha ntsena eka mintirho ya mfumo, kambe na ku vanga ku amukela ka ntikelo wa ntirho lowu nga endliwa.

tải về 233.88 Kb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
  1   2   3   4   5




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương