MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN TÌNH CẢM VÀ TÍNH DỤC CỦA LINH MỤC - Thường Huấn Linh Mục Trẻ Huế (Ngày 3/6/2014)

II.4c. Nhìn cách ứng xử và mối tương quan hài hoà của Chúa Giêsu đối với phụ nữ

Phúc Âm cho chúng ta biết rằng thái độ ứng xử của Chúa Giêsu mang lại tự do và hòa điệu giữa Ngài và các phụ nữ. Chúng ta cần học từ Chúa Giêsu, là Thầy và Chủ của mình, cách thức tương quan và ứng xử thế nào cho đúng mực với các phụ nữ. Chúng ta hãy xem vài khuôn mặt chính:

• 
  Mẹ Maria, người mà Chúa Giêsu đã tỏ lòng yêu thương của một người con và hết lòng kính trọng vâng phục và Mẹ đã trở nên bản đối chiếu mật thiết của Ngài trong việc lắng nghe và thực thi ý Chúa;
  
• 
  Mattha và Maria ở Bêtania, nơi mà Chúa thường ghé qua trong cuộc hành trình truyền giáo và Ngài đã trở nên rất gần gũi với họ;
  
• 
  Người phụ nữ xứ Samaria, được hoán cải và đổi mới, đã giới thiệu Chúa Giêsu cho dân chúng vốn không biết đến căn tính đích thực của Ngài;
  
• 
  Maria Madalêna, người được cứu sống và hoàn toàn biến đổi nhờ Chúa Giêsu, cô đã được gặp Chúa Phục Sinh và nhận lãnh trực tiếp từ Ngài sứ vụ loan báo tin mừng sống lại;
  
• 
  Người phụ nữ vô danh đã lên tiếng ca tụng hạnh phúc của Mẹ Chúa và nhân đó Chúa đã dạy cho biết hạnh phúc lớn lao hơn là lắng nghe và thực hành lời Chúa;
  
• 
  Các con gái thành Giêrusalem đã theo khóc thương Chúa trên con đường khổ nạn.
  

Tóm lại, trong các mối tương quan của tình bạn khác phái, dù với người tu hay ở giữa thế gian, chúng ta phải luôn qui hướng về Chúa Kitô, khiêm tốn nhìn nhận những điều kiện con người yếu đuối của mình, lắng nghe sự khôn ngoan và kinh nghiệm từng trải của kẻ khác, đừng bao giờ dám tự phụ cho mình là mạnh,⁷ trái lại nhớ luôn rằng “con chim nhát là con chim sống” hay “tam thập lục kế, vi tẩu thượng sách.” Chúng ta phải luôn khiêm tốn và bền bỉ cầu xin ơn trung thành: những cây đại thụ trong Giáo Hội còn ngã (có vị TGM bị ĐGH bãi luôn cả tình trạng giáo sĩ) huống gì nhỏ bé dòn mỏng như chúng ta! Hãy xem câu chuyện Samson-Dalila trong sách Thủ Lãnh và lấy đó làm gương răn mình.⁸

TƯƠNG QUAN THẦY THUỐC, BỆNH NHÂN

 
 
        Tuổi dù cao, mà không bệnh hoạn, thì sức khỏe tương đối vẫn còn khả quan.

Tuy nhiên cơ thể về già, cũng như cái máy xe hơi chạy trên trăm ngàn dặm, có những bất thường, chẳng giống ai. Ta mất đi một số khả năng thích ứng với ngoại cảnh và bệnh tật, nên đã đau thì thường trầm trọng hơn và kéo dài lâu hơn. Dấu hiệu bệnh không giống như ở người trẻ. Chẳng hạn khi sưng phổi thì ta hay than phiền mệt mỏi, yếu sức toàn thân, rối loạn tâm thần, còn người trẻ thì có triệu chứng rõ ràng như ho, nóng sốt.   

Phản ứng của ta với bệnh tật cũng khác. Nhiều người có bệnh mà không nói ra vì tính tình chịu đựng, đôi khi nghĩ là dù có khai với bác sĩ, ông ta lại bảo tại già nó vậy, hoặc e ngại bác sĩ sẽ thực hiện nhiều thử nghiệm, lấy máu, phiền phức, đau đớn.     

Một số người cao tuổi có nhiều bệnh, uống nhiều thuốc khác nhau do nhiều bác sĩ cho toa. Họ cũng thường đi khám bác sĩ nhiều hơn người ở các tuổi khác. Những phức tạp, khác với bình thường đó đặt ra vấn đề tương quan giữa thầy thuốc và bệnh nhân, sao cho đôi bên đều thỏa mãn trong tình nghĩa phúc chủ, lộc thầy.
                  

Sự đào tạo bác sĩ  

Với bệnh nhân, thầy thuốc là người sẽ định bệnh, làm giảm sự đau đớn, cho biết diễn tiến bệnh, phục hồi khả năng đã mất, và phương cách ngừa bệnh tái phát. Người bệnh, khi đã lựa được thầy thuốc thích hợp, thì đặt mọi tin tưởng vào thầy thuốc, và mối tương quan sẽ tốt đẹp. Để lựa một lương y, ta cần biết về thành tích chuyên môn cũng như đức độ của họ. 

Ngày nay, bác sĩ đều được đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế với 4 năm dự bị, 4 năm y khoa rồi từ 3 tới 5 năm chuyên khoa để được coi như tinh thông y nghiệp.   

 Người bác sĩ đầu tiên mà ta tiếp xúc mỗi khi đau ốm là thầy thuốc riêng của mỗi gia đình. Vị này có thể là chuyên ngành y khoa gia đình, nội khoa, nhi khoa, phụ khoa hay giải phẫu tổng quát. Họ đươc huấn luyện để khám và trị căn bản, rồi sau đó nếu cần sẽ gửi đi chuyên khoa riêng biệt. Họ còn giúp ta phòng ngừa bệnh tật, như chích ngừa, làm thử nghiệm tìm ung thư tử cung, nhiếp hộ tuyến, thử máu kiểm soát lượng cholesterol, đường trong máu. Những tiểu giải phẫu như khâu vết thương, mổ một mụn nhọt cũng được họ thực hiện ngay tại phòng mạch. Họ cũng chữa các bệnh thông thường về ngũ quan.        

Với kiến thức tổng quát rộng, họ sẽ là người phối hợp việc trị  bệnh của ta với các bác sĩ chuyên khoa từng bộ phận, giải quyết những ý kiến khác nhau về cách điều trị. Thường thường, họ rất dè dặt, cẩn thận trong việc trị bệnh.       

Các bác sĩ chuyên môn riêng biệt đều được huấn luyện thêm vài năm về bệnh của một bộ phận cơ thể. Có bác sĩ chuyên về ngoài da, dị ứng, đường ruột, tim mạch, tiết niệu, xương khớp… Họ thường phải qua một kỳ thi để được chính thức công nhận và giới thiệu tước vị chuyên môn.

Ngoài kiến thức rộng, cập nhật hóa về bệnh, họ còn sử dụng các kỹ thuật khám phá, truy tầm nguyên nhân bệnh tân kỳ hơn, cần khéo tay, kinh nghiệm hơn, như kỹ thuật thông tim, cắt một nhúm tế bào ở thận, ở phổi, ở gan, nhìn vào ống phổi, ruột non, ruột già, hay khâu vết thương nhỏ trên võng mạc.  Ta cần các bác sĩ này khi có một bệnh hiếm hay biến chứng mà bác sĩ gia đình ngần ngại giải quyết, hoặc sau thời gian điều trị, bệnh không thuyên giảm, hoặc ta cần những thử nghiệm ngoài phạm vi của bác sĩ gia đình.       

Chúng ta đừng e dè khi gợi ý xin tham khảo chuyên môn vì bác sĩ gia đình thường rất vui vẻ giới thiệu, hơn nữa họ cũng không muốn bị liên lụy pháp lý nếu có chuyện gì xảy ra cho người bệnh.         

Từ vài thập niên vừa qua, đã có một số bác sĩ chuyên về lão khoa, hoặc qua vài năm huấn luyện chính thức, hoặc do kinh nghiệm điều trị người già. Số bác sĩ này vẫn còn rất ít, nên thường được sử dụng trong việc săn sóc người cao niên yếu đuối với một nhóm chuyên viên về lão bệnh như người làm công tác xã hội, y tá, dinh dưỡng viên, chuyên viên phục hồi, dược sĩ…để đánh giá khả năng sinh hoạt, tình trạng sức khỏe của người già yếu đuối, đề nghị một chương trình săn sóc, điều trị hầu mang lại một số chức năng cho quý vị này.

Nói đến đức độ, thì người ta lại nghĩ đến câu “lương y như từ mẫu”. Người mẹ hiền đức ngọt ngào, nhẹ nhàng với con, nhưng không quá nuông chiều, hiểu con, sẵn sàng cho con, chỉ dậy cho con từ đường đi nước bước, sao cho con trở nên người. Một lương y cũng cần có một vài đức tính của người mẹ hiền, vì khi đau ốm, ta trở nên bất lực và phụ thuộc, như đứa trẻ thơ.

Kinh nghiệm thâu lượm qua sự việc đã gặp, đã làm. Một bác sĩ tốt gặp trường hợp bệnh mới, phải tham khảo sách báo, đồng nghiệp, suy nghĩ kỹ càng trước khi định bệnh, rồi ra đơn thuốc. Gặp bệnh đó vài lần, trở thành có kinh nghiệm, lần sau thấy là chẩn đoán, điều trị tức thì. Cũng như một bác sĩ giải phẫu giàu kinh nghiệm, một mình trên bàn mổ, có thể thay đổi chiêu thức đường dao để hoàn thành trường hợp mổ khó khăn.

Tuổi tác không phải là bảo chứng của kinh nghiệm, vì người thầy thuốc gìa vẫn có thể phạm cùng một lỗi lầm nhiều lần. Vì thế, khi có bệnh khó, ta nên đến bác sĩ được biết có kinh nghiệm về bệnh đó, ta sẽ được săn sóc đúng thầy đúng thuốc.

2- Danh tiếng.

Nổi tiếng có thể hoặc xấu hoặc tốt. Nổi danh về y nghiệp, về y đạo, về giao tế nhân sự. Nổi danh do nhận xét của bệnh nhân, của đồng nghiệp, của nhân viên hợp tác.

Có những nhận xét công bằng, thì lại cũng có nhận xét thiên lệch, vì những lý do khác nhau. Nhưng nhận xét nào được nhiều người nhắc đi nhắc lại thì chắc là đáng tin cậy hơn.

3- Sẵn sàng phục vụ.

Bệnh đến bất thường, kêu bác sĩ gia đình, chỉ thấy tiếng máy trả lời bác sĩ đi nghỉ hè, xin liên lạc với bác sĩ trực phòng cấp cứu nhà thương, thì thực là quá thất vọng.

Bác sĩ đông khách, muốn xin hẹn phải đợi cả tháng, thì cũng rất bất tiện. Đâu còn cứu bệnh như cứu hỏa.

Thành ra, khi lựa các bác sĩ, nên hỏi rõ vài chi tiết như: chẳng may đau ban đêm, tôi sẽ phải liên lạc với ai; bác sĩ nào trong nhóm sẽ trực khi có khẩn cấp; khi nhập viện, bác sĩ có vào khám bệnh tôi mỗi ngày; khi cần khám giữa kỳ hẹn, tôi có được gặp bác sĩ hay người khác.

Như một từ mẫu, bác sĩ thường được bệnh nhân hy vọng là sẽ đối xử với mình chu đáo, hiều biết, chịu đựng. Thầy thuốc tốt sẵn sàng dành thêm chút thì giờ giải thích rõ bệnh trạng, diễn tiến, biến chứng, phương cách trị liệu, đề phòng tái phát bằng ngôn ngữ dễ hiểu. Bệnh nhân sẽ thỏa mãn hơn nếu được bác sĩ yêu cầu góp ý kiến vào việc trị bệnh.

Bác sĩ cũng đối xử không quá nghiêm khắc, lạnh nhạt, kiêu kỳ, coi nhẹ nhân vị bệnh nhân. Khi bệnh nhân không vui lòng với thầy thuốc thì họ đi kiếm bác sĩ khác, đổi bảo hiểm, lơ là với chỉ dẫn của bác sĩ. Nhiều lúc bệnh nhân già ta cũng dễ dàng chấp nhận sự bẳn tính của ngời thầy thuốc cao tuổi nhưng tận tâm và có khả năng.

Bổn phận bệnh nhân

Đã có những đòi hỏi của bệnh nhân với thầy thuốc, thì ngược lại thầy thuốc cũng có vài yêu cầu mà ta cần đáp ứng, vì sau khi đã lựa chọn được vị bác sĩ vừa ý, ta đã trở nên thân chủ của họ. Là người bệnh, người hưởng thụ chăm sóc y tế, ta có những trách nhiệm phải thực hiện để việc đi khám bác sĩ mang lại kết quả tốt đẹp.

1. Đã có hẹn, thì giữ hẹn, tới sớm một chút để có thì giờ ngồi nghỉ, coi lại những điều cần khai với bác sĩ. Nếu không giữ được hẹn, nên thông báo trước 24 giờ để bệnh nhân khác có thể được thay thế vào hẹn của mình. 

2. Viết sẵn chi tiết bệnh với triệu chứng, tập trung vào điểm chính yếu, những thắc mắc muốn hỏi. Nếu có thể, ghi những bệnh quan trọng mà người thân trong gia đình đã, đang có.

3. Mang tất cả các dược phẩm đang uống để bác sĩ coi, tránh trường hợp cho thuốc giống nhau. Có thân nhân đi cùng cũng tốt vì người này nhắc ta câu hỏi bị quên, hay nhắc lại cho ta lời chỉ dẫn của bác sĩ.

4. Trình bày chính xác, rõ ràng về bệnh trạng của mình. Thí dụ đau, thì đau ở đâu, từ bao giờ, đau như thế nào, làm gì để bớt đau. Đặt câu hỏi cho tới khi hiều rõ bệnh trạng, cũng như trả lời câu hỏi đầy đủ. Yêu cầu bác sĩ giải thích theo ngôn từ bình dân, dễ hiểu, dễ nhớ. Sự hài lòng với săn sóc y tế tùy thuộc phần lớn vào hiệu quả sự thông cảm, đối thoại giữa thầy thuốc và bệnh nhân.  

5.Về nhà, dùng thuốc, ăn uống, nghỉ ngơi đúng theo chỉ dẫn. Liên lạc với bác sĩ ngay khi có triệu chứng bất thường hoặc có tác dụng không muốn của dược phẩm.  

6.Giữ đúng hẹn để được theo dõi kết quả việc trị liệu.

Người cao tuổi thường tin tưởng vào tôn giáo hay đi lễ. Có người cho thân xác của mình là của Thượng đế, mọi lạm dụng (như ghiền rượu, thuốc), hoặc lơ là chăm sóc là ngược lại với giáo lý, đức tin, cho nên đi trị bệnh là làm bổn phận đối với Thượng Đế. Cũng có người quá tin lại nghĩ bệnh là do sự trừng phạt của Thượng Đế vì những tôi lỗi đã phạm, nên chịu đựng sự trừng phạt mà không đi chữa trị, hoặc chờ khi được tha thứ thì hết bệnh.  

Vì tính cách quan trọng của tôn giáo với người cao tuổi, nên đã có đề nghị trong chương trình đào tạo bác sĩ bao gồm phần nói đến ảnh hưởng đó trong việc trị liệu,và nhấn mạnh  tới tương quan giữa tôn giáo và sức khỏe.
 Mối tương quan thầy thuốc và bệnh nhân ở các quốc gia kỹ nghệ cao ngày nay chịu nhiều chi phối bởi các nhóm tài phiệt, thương mại. Thầy thuốc bị giới hạn trong việc trị bệnh, người bệnh bị hạn chế quyền được chăm sóc y tế. Lương y trở thành người cung cấp dịch vụ, thân chủ là giới thụ hưởng. Mối giao hảo trở nên lỏng lẻo, sòng phẳng, đôi khi căng thẳng vì nếu có sơ hở là đôi bên đáo tụng đình, làm giàu cho nhóm người nhiều mưu mẹo pháp lý.  

Nhưng, để sinh tồn, đôi bên vẫn phải giữ giao hảo tốt đẹp với nhau, để một bên hưởng lợi nhuận kinh tế, một bên có sức khỏe bình an.

http://www.youtube.com/user/DrNguyenYDuc/videos

ĂN BỚT

Thuật ghép chữ trong tiếng Việt thật là tuyệt vời, để có được một ý nghĩa đầy đủ và cụ thể. Chẳng hạn:

- Chữ nhường thường đi đôi với chữ nhịn. Đã nhường thì phải nhịn. Nếu không nhịn thì đâu còn là nhường nữa.

- Chữ nhịn thường đi đôi với chữ nhục. Đã nhịn thì nhiều lúc cũng phải cắn răng chịu nhục.

Có khi chỉ cần đổi qua đổi lại là ý nghĩa đã khác hẳn nhau. Chẳng hạn:

- Chay lòng là sống tinh thần chay tịnh, hay giữ lòng mình cho trong sạch. Còn lòng chay là một phần lục phủ ngũ tạng, được chứa trong bụng và trong ngực các loài động vật. Bộ lòng chay thường gồm có tim và  gan.

Chính trong chiều hướng đó, gã xin bàn tới hai chữ bớt ăn và ăn bớt.

Theo nghĩa đen thì ăn là một hành động nhằm nuôi sống thân mình hay thoả mãn cơn đói bằng cách đưa lương thực vào miệng, rồi nhai và nuốt. Theo nghĩa bóng thì ăn là tìm hưởng lợi lộc, tiền bạc môt cách chính đáng hay không chính đáng.

Bớt theo nghĩa đen là làm giảm đi, hay lấy ra một ít. Chẳng hạn bớt lời là nói ít lại, hay nói nhẹ hơn. Bớt lửa là giảm lửa đi, chỉ để lại một ít than hồng.

- Chồng giận thì vợ bớt lời,

  Cơm sôi nhỏ lửa chẳng đời nào khê.

- Chồng giận thì vợ làm lành,

  Cơm sôi bớt lửa, rằng anh giận gì?

Còn theo nghĩa bóng thì bớt là bòn rút của người khác về cho mình mỗi ngày một ít.

Trong khi bớt ăn là một hành động tự nguyện với chính mình, thì ăn bớt lại là một hành động lừa dối người khác để trục lợi.

Trước hết gã xin bàn đến hai chữ bớt ăn.

Hiện nay người ta đang hô hào…bớt ăn, nghĩa là ăn ít đi, giảm bớt khẩu phần của mỗi người. Có nhiều lý do giải thích cho hiện tượng này.

Thứ nhất, bớt ăn vì lý do kinh tế.

Ai trong chúng ta cũng đều biết nền kinh tế thế giới và Việt Nam nói chung, cũng như nền kinh tế của mỗi gia đình nói riêng, đang lâm vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng. Giá cả tăng lên vùn vụt, trong khi đó lương công nhân vẫn cứ ba cọc ba đồng, thành thử phải thắt lưng buộc bụng mới mong sống sót sau cơn bão giá.

Và để thực thi “chính sách” thắt lưng buộc bụng, nhiều gia đình đã phải giảm bớt chi tiêu. Cụ thể hơn cả là cắt giảm chế độ ăn uống. Ăn cho no chứ không cần ăn cho ngon. Vì thế, bữa nào cũng như bữa nấy, thành phần chủ yếu là cơm với rau. Thịt thà cá mú bỗng trở thành một thứ xa xỉ, ngoài vùng phủ sóng của những gia đình đang gặp phải khó khăn. Các bà nội trợ thường lên thực đơn cho gia đình mình như sau:

- Nếu nhiều tiền, thì tăng thịt giảm rau, còn nếu ít tiền, thì cứ việc tăng rau giảm thịt.

Hay như một nhà thơ nào đó cũng đã viết:

- Ngày ba bữa vỗ bụng rau bình bịch.

Thứ hai, bớt ăn vì lý do thẩm mỹ.

Trái ngược với tình trạng trên, một số gia đình dư giả, có thể vì trúng mánh “áp phe”, có thể vì công việc làm ăn đang phất lên như diều gặp gió, người ta đã tiến đến chỗ ăn ngon. Cùng với việc ăn ngon, thân thể người ta cũng liên tục phát triển, tăng cân vù vù. Và tình trạng béo phì đã trở nên một cơn ác mộng, bởi vì không ai muốn mình sẽ là “một vòng tròn biết đi, một thùng phi di động”.

Chính vì thế, tại các thành phố, những trung tâm chữa béo, trừ phì mọc lên như nấm, rồi lại còn những câu lạc bộ thể dục, thể hình được quảng cáo rầm rộ, những thẩm mỹ viện với chức năng hút mỡ, căng da làm ăn phát đạt. Nơi nào cũng có những phương pháp riêng, những độc chiêu giúp nhẹ ký, giảm cân trong một thời gian thật ngắn.

Tuy nhiên phương pháp hữu hiệu nhất và ít tốn kém nhất, vẫn chính là bớt ăn. Người ta ăn ít đã đành mà còn quan tâm đến thực đơn hằng ngày: người thì bài trừ thịt và những sản phẩm làm ra từ thịt, người thì kiêng những thực phẩm liên quan đến mỡ động vật và những thứ có nhiều đường. Món ăn chính là rau, đậu, trái cây tươi, hạt khô và dầu thực vật.

Bớt ăn kiểu này không phải chỉ đem lại một thân hình “mi nhon”, mà còn tránh được những căn bệnh thời đại, như cholesterol, tiểu đường cùng với những hệ luỵ về tim mạch và huyết áp. Hay như một câu danh ngôn đã nói:

- Vòng hai mà tăng, thì vòng đời sẽ giảm. Trái lại, vòng hai mà giảm, thì vòng đời sẽ tăng.

Và như vậy, bớt ăn sẽ trở nên một phương pháp giúp người ta sống đẹp và sống khoẻ.

Sau cùng thứ ba, bớt ăn vì lý do tôn giáo.

Hầu như tôn giáo nào cũng coi việc chay tịnh là một phương thế giúp hy sinh hãm mình. Và trong việc chay tịnh thì bớt ăn là một thành phần chính yếu. Thế nhưng, bớt bao nhiêu và được ăn những gì, hay nói cách khác, nội dung của chay tịnh ra sao, thì mỗi tôn giáo lại có một chủ trương khác biệt, không giống nhau.

Thông thường khi nói đến ăn chay là người ta nghĩ ngay đến việc ăn lạt, dùng tương chao, rau đậu và không dùng cá thịt. Theo “Từ Điển Bách Khoa Việt Nam”, thì ăn chay là ăn các thức ăn không thuộc nguồn động vật, như thịt, cá…Nội dung và phương thức ăn chay thay đổi tuỳ theo tục lệ, tôn giáo, hay chế độ chữa bệnh. Có hai cách ăn chay. Một là ăn chay tuyệt đối, nghĩa là không ăn mọi thức ăn từ nguồn động vật, kể cả trứng, sữa, mật ong và các chế phẩm. Hai là ăn chay tương đối, nghĩa là chấp nhận các thức ăn từ nguồn động vật, như trứng, sữa, mật ong và những chế phẩm. Có người ăn chay suốt đời, gọi là ăn chay trường. Có người chỉ ăn chay trong một số ngày nhất định nào đó mà thôi.

Đối với người Công giáo, một năm chỉ buộc ăn chay có hai ngày, đó là thứ tư lễ tro và thứ sáu tuần thánh. Trong ngày ăn chay, người ta phải giảm bớt khẩu phần, chỉ được ăn một bữa no, còn hai bữa khác chỉ được ăn chút ít mà thôi. Ăn chay thường đi đôi với kiêng thịt, tức là kiêng không ăn thịt các loài động vật, nhưng được ăn cá và các chế phẩm từ động vật như bơ sữa…Như vậy việc ăn chay nơi người Công giáo xem ra có vẻ nhẹ nhàng. Vì thế, các đấng bề trên thường khuyên nhủ chúng ta dùng số tiền do việc giảm bớt phần ăn của mình, để giúp đỡ những người nghèo túng. Đồng thời còn khuyên nhủ chúng ta sống tinh thần chay tịnh bằng cách hạn chế những tiện nghi và làm chủ lấy miệng lưỡi và những giác quan của mình, không để chúng đi hoang; ngoài ra còn phải chấp nhận những hy sinh gian khổ, vì đó là cây thập giá đời thường Chúa muốn chúng ta vác lấy để bước theo Ngài.

Tiếp đến, gã xin bàn tới hai chữ ăn bớt.

Đây là một hiện tượng khá phổ biến trong xã hội hiện nay. Hầu như người người đều ăn bớt, từ những bậc làm cha làm mẹ đến những người bán hàng ngoài chợ. Hiện tượng này còn lan tràn tới mọi lãnh vực, và thậm chí ngay cả những thứ không ăn được, người ta cũng sẵn sàng bớt luôn, để bòn rút và đem lại lợi nhuận hay vui thú cho mình. Và ăn bớt cũng không khác với ăn cắp là mấy.

Trước hết là ăn bớt tiền bạc.

Đây là cái dễ ăn bớt nhất. Chẳng hạn trong gia đình, người chồng cắt xén tiền lương, ăn bớt tiền thưởng để làm quĩ đen, hầu có thể rủng rỉnh tiêu xài mỗi khi có nhu cầu cần đến. Người giúp việc ăn bớt tiền bà chủ đưa mỗi khi đi chợ!

Tại cơ quan, người ta ăn bớt tiền của nhà nước để làm giàu cho mình, theo đúng tiêu chuẩn: “Của chung ai khéo vẫy vùng thành riêng”.  Thậm chí có những viên chức còn xơi luôn cả tiền cứu trợ đồng bào gặp phải thiên tai bão lụt. Những đồng tiền cứu trợ ấy thay vì giúp đỡ những con người bất hạnh, thì lại chạy thẳng vào túi của những viên chức có lòng tham không đáy.

Tiếp đến, là ăn bớt vật tư.

Xách giỏ ra chợ mua hàng, không ít lần chúng ta gặp phải những chiếc cân non, hay những cây thước thiếu. Mua một ký thịt, về nhà cân lại chỉ còn 800 hay 900 “gờ ram” mà thôi.

Đặc biệt là trong lãnh vực xây dựng. Nhà vừa mới xây xong đã đổ chổng vó. Đường vừa mới khánh thành đã lỗ chỗ những ổ gà, ổ vịt, ổ voi. Cầu mới thông xe đã sụp lún trầm trọng. Sở dĩ như vậy là vì khi thi công, người ta đã rút ruột công trình, ăn bớt vật tư, thậm chí có cả những cây cột bằng “xi-măng cốt tre”, thì làm sao đứng vững được với thời gian.

Gã xin ghi lại nơi đây một mẩu chuyện nho nhỏ mang tựa đề “Cứ tưởng là thiếu niên cao thủ” của tác giả Đồ Bì, đăng trên Tuổi trẻ cười, như một minh chứng cho sự kiện trên:

Một em trai 11 tuổi người dân tộc Mơ Nông ở một xã  thuộc huyện miền núi Phước Sơn (Quảng Nam) cao hứng đá vào vách nhà của mình một cước. Nó làm vỡ ra một cái lỗ thủng to khoảng 2 mét vuông, gạch và hồ rơi xuống ào ào. Đã vậy, nơi em đứng lấy thế đá, nền nhà sụp xuống in 2 dấu chân nho nhỏ.

Tôi là ông già khoái nói chuyện kiếm hiệp. Nghe được thông tin trên, tôi bèn mua vé bay ngay về Quảng Nam, rồi đón xe lên Phước Sơn. Bụng tôi chắc mẫm phen này sẽ tìm ra được một cao thủ thiếu niên có đường cước pháp lăng lệ.

Thế nhưng than ôi, khi tới Phước Sơn, tôi thật sự vỡ mộng. Đúng là có một em bé trai đá sập vách nhà thật, nhưng không phải do em có sức mạnh bẩm sinh, mà là do người ta xây nhà cho cha mẹ em quá dỏm! Em bé chỉ cần đùa nghịch trong nhà, tiện chân đá một cái mới biết mình đang ở nhà…siêu dỏm.

Huyện Phước Sơn giao cho các nhà thầu xây dựng 462 căn nhà cho các hộ nghèo theo Quyết định 167 của Chính phủ. Chức năng giám sát xây dựng không biết tiến hành tới đâu, để bây chừ lòi ra nhà siêu dỏm. Ông phó ban chỉ đạo chương trình 167 huyện Phước Sơn nói một cách…trơn lu: “Không thể giám sát thường xuyên việc xây nhà cho dân, nên để xảy ra tình trạng nhiều nhà kém chất lượng”.

Hai chữ “nhiều nhà” nghe ra quá đỗi nhẹ nhàng. Trên thực tế, tất cả các căn nhà xây hỗ trợ cho dân đều kém chất lượng do các chủ thầy ăn quá nhiều vào số tiền Chính phủ lo cho dân. “Nhà” cái gì mà vừa xây xong đã lún nền, nứt vách, bong tróc hồ tô. “Đòn tay” cái gì mà toàn là gỗ non, gỗ tạp, đóng cây đinh vào đã muốn gãy. “Cửa” cái gì mà toàn là ván bìa chắp vá lại, mới lắp vào thì phía trên đã vênh qua hướng Tây, phía dưới ưỡn ngược về phía Đông.

Đất Phước Sơn gồm toàn rừng, đồi, núi. Gỗ ở Phước Sơn không thiếu. Quyết định 167 đã nói rõ “Gỗ khai thác từ rừng chỉ được sử dụng có mục đích làm nhà ở cho các hộ nghèo”. Các nhà thầu đã ăn xi-măng lẫn gỗ. Nói nào ngay, xi-măng cứng mà họ còn ăn được huống chi là gỗ mềm. Tiêu chuẩn của mỗi nhà là từ 0,8 đến 1 mét khối gỗ. Nhưng tình hình họ ăn gỗ ghê gớm đến nỗi mỗi nhà chỉ còn được 0,2 mét khối. Họ ăn ngon miệng đến nỗi ông giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam đã phải nói: “Gỗ tốt, doanh nghiệp đem đóng nhà biệt thự đâu đâu, còn gỗ bìa phế phẩm thì làm nhà cho dân. Tôi đã làm báo cáo gửi lãnh đạo tỉnh để làm rõ vụ việc”.

Sau cùng là ăn bớt thời giờ.

Trong gia đình, người ta ăn bớt thời giờ: Cha mẹ ăn bớt thời giờ dành cho con cái. Vợ chồng ăn bớt thời giờ dành cho nhau.

Có một cậu bé đã hỏi ông bố:

- Ba à, mỗi giờ ba kiếm được bao nhiêu tiền.

Ông bố trả lời:

- Mỗi giờ bố kiếm được 5 chục ngàn đồng.

Cậu bé không nói một tiếng, đập bể con heo đất, đếm hết số tiền tiết kiệm, rồi đưa cho ông bố và năn nỉ:

- Con gửi bố 350 chục ngàn đồng, để bố dành cho con mỗi ngày một tiếng đồng hồ.

Ông bố giật mình, thì ra bấy lâu nay ông đã ăn bớt thời giờ dành cho con cái.

Cũng vậy, nhiều bà vợ mong mỏi những ngày cuối tuần để gia đình được đoàn tụ và sống cho nhau. Họ cần đến một bờ vai để nương tựa. Họ cần đến những lời an ủi sau những vất vả mệt mỏi. Thế nhưng, nhiều ông chồng lại ăn bớt thời gian dành cho vợ con và những người thân yêu bằng cách rủ rê bè bạn đi đánh bạc hay đi ăn nhậu, làm cho bầu khí gia đình trở nên tẻ nhạt và vắng lặng.

Nơi công sở, người ta ăn bớt thời gian làm việc. Thay vì làm việc một cách nghiêm chỉnh, thì lại tụm năm tụm ba, tán hết mọi chuyện, từ chuyện trong nhà đến chuyện ngoài ngõ, từ chuyện trên trời đến chuyện dưới đất, từ chuyện biểu tình và đánh nhau ở Trung Đông đến chuyện vật giá leo thang, từ chuyện ông nọ đèo bòng bồ nhí đến chuyện cô kia sắm được chiếc váy mới. Thôi thì hầm bà lằng đủ mọi thứ chuyện.

Ngoài ra, họ còn tìm mọi mánh khoé, mọi kẽ hở để khai gian, báo cáo láo hầu biến phần nào của chung thành của riêng. Họ giống như con mọt ăn bên trong khúc gỗ, làm cho khúc gỗ chỉ còn cái dáng vẻ bên ngoài, nhưng bên trong thì đã mục, đã rỗng.

Ngay cả trong lãnh vực tôn giáo, người ta cũng vô tư ăn bớt thời gian cầu nguyện, thời gian dành cho Thiên Chúa. Chẳng hạn đi tham dự thánh lễ Chúa nhật. Họ ngồi tán hươu tán vượn với nhau nơi quán cà phê cho đến khi thánh lễ bắt đầu, thì mới ló mặt vào nhà thờ. Và khi thánh lễ chưa kết thúc, họ đã vội vã ra khỏi nhà thờ. Có thể nói được rằng họ là những chuyên viên “đi muộn về sớm”. Họ quên mất lời cảnh cáo của Chúa: Ngươi đong bằng đấu nào, thì sẽ được đong trả lại bằng đấy ấy.

Lâu rồi gã có đọc được một câu chuyện về bác thợ mộc. Bác đã già nên xin chủ cho được nghỉ hưu. Ông chủ năn nỉ bác làm cho một căn nhà cuối cùng trước khi giải nghệ. Bác đành phải chất thuận.

Thay vì đem tất cả nhiệt tâm để làm căn nhà cuối cùng này, thì bác lại làm một cách bôi bác. Bác ăn bớt tiền của chủ bằng cách dùng toàn gỗ xấu, nhưng phủ lên trên một lớp sơn bóng loáng.

Ngày hoàn tất, ông chủ đến xem và không ngớt lời ca tụng bác. Cuối cùng ông chủ nói:

- Suốt một đời bác đã phục vụ ta, vì thế ta tặng lại cho bác ngôi nhà này như một món quà là, kỷ niệm.

Bác thợ mộc thực sự ân hận, nếu như bác đã dùng những vật liệu tốt thì bây giờ đỡ khổ biết bao.