Biểu tưỢng sông trong văn học việt nam đOÀn tiến lựC
Biểu tượng trong văn học
tải về 0.75 Mb. Chế độ xem pdf
|
- Điều hướng trang này:
- 2. Một số hướng nghĩa biểu trưng của biểu tượng sông trong văn học Việt Nam
| 1.2. Biểu tượng trong văn học
Trong văn học, các phương tiện biểu đạt biểu tượng là các hình thể từ ngữ và được gọi là các từ-biểu tượng (word-symbol). Biểu tượng trong văn học có vai trò như những tín hiệu thẩm mĩ được tổ chức, sắp xếp trên tính hình tuyến chặt chẽ của ngôn từ . Các mối quan hệ hình tuyến này được cụ thể hoá qua những biến thể kết hợp của biểu tượng ngôn từ (kết hợp với những từ ngữ trước và sau nó trong ngữ đoạn), với những biểu tượng khác trong ngữ cảnh tu từ rộng và hẹp…qua đó tạo khả năng phát triển nghĩa mới. Biểu tượng ngôn từ trong văn học có thể là sự đi vào và chuyển hóa của các mẫu gốc, các biểu tượng văn hóa. Lúc này, văn bản nghệ thuật là “môi trường sống” của các mẫu gốc biểu tượng văn hóa và trong “môi trường” ấy, các biểu tượng vừa có trong mình những nét nghĩa “hằng thể” của một thời quá khứ vừa có thêm những ý nghĩa mới nảy sinh. Điều này mang đến những giá trị độc đáo cho biểu tượng ngôn từ nghệ thuật: vừa mang đậm giá trị lịch sử, giá trị của những chiều sâu quan niệm, làm thức dậy những nỗi niềm từ ngàn đời trong tâm thức độc giả, vừa có những giá trị mới gợi cảm hứng về những điều mới mẻ, khác lạ. 2. Một số hướng nghĩa biểu trưng của biểu tượng sông trong văn học Việt Nam Cũng như bất cứ biểu tượng ngôn từ nào, giá trị của từ-biểu tượng sông được xác định trong sự tương tác với các yếu tố ngôn ngữ khác trên trục hình tuyến và tương tác với các biểu tượng khác trong văn bản. Trên trục kết hợp hình tuyến, từ - biểu tượng sông có thể kết hợp với các yếu tố ngôn ngữ đứng sau để tạo ra các tổ hợp như sông dài, sông sâu, sông uốn lượn, sông cạn, sông chảy, sông bồi đắp, …; kết hợp với các yếu tố ngôn ngữ đứng trước như tắm (ở) sông, chết (ở) sông, kiếm sống trên sông, đi lại trên sông, qua sông, sang sông, vượt sông… Trong mối quan hệ tương tác (tương đồng đẳng cấu hoặc đối lập) với các biểu tượng khác, biểu tượng sông thường được đặt trong mối quan hệ tương tác với các biểu tượng cái chết, đò/thuyền, bèo, các huyền thoại (ba ba – thuồng luồng, Hà Bá)… Chính sự kết hợp, tương tác trên trục ngữ đoạn cũng như tương tác với các biểu tượng khác ở nội văn bản hoặc liên văn bản tạo ra những biến thể từ ngữ - biểu tượng phong phú, là cơ sở của quá trình tạo nghĩa, chuyển nghĩa biểu tượng sông trong các tác phẩm văn học Việt Nam. tải về 0.75 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|