Bộ thông tin và truyềN thông học viện công nghệ BƯu chính viễN thông nguyễn thanh nga
tải về 2.25 Mb. Chế độ xem pdf
|
| 1.2.2. Động lực của toàn cầu hóa
Có hai yếu tố vĩ mô làm nền tảng cho xu hướng mở rộng toàn cầu hóa. Thứ nhất là việc cắt giảm các rào cản đối với dòng chảy tự do của hàng hóa, dịch vụ, và vốn đã xảy ra kể từ khi kết thúc chiến tranh thế giới lần thứ II. Yếu tố thứ hai là sự thay đổi công nghệ, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây của phương tiện truyền thông, phương pháp xử lý thông tin và kỹ thuật vận tải. 13 1.2.2.1. Cắt giảm các rào cản thương mại và đầu tư a) Sự ra đời của Hiệp định chung về thương mại và thuế quan GATT và Tổ chức Thương mại thế giới – WTO Trong những thập niên 1920 và 1930, nhiều quốc gia và vùng lãnh thộ trên thế giới đã dựng lên các rào cản nghiêm ngặt đối với hoạt động thương mại quốc tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài. Thương mại quốc tế xảy ra khi một doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa hay dịch vụ tới người tiêu dùng ở một nước khác. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) xảy ra khi một doanh nghiệp đầu tư nguồn lực vào các hoạt động kinh doanh bên ngoài đất nước của họ. Nhiều hàng rào thương mại quốc tế được biểu hiện dưới dạng thuế nhập khẩu cao đối với hàng chế tạo. Mục tiêu chính của hàng rào thuế quan là để bảo vệ các ngành công nghiệp nội địa trước những đối thủ cạnh tranh nước ngoài. Tuy nhiên, nó dẫn đến hệ quả là sự trả đũa bằng những chính sách thương mại kiểu “làm nghèo nước láng giềng”, các quốc gia sẽ ngày càng nâng cao cao hàng rào thương mại quốc tế để chống lại nhau. Cuối cùng, điều này đã làm suy giảm nhu cầu trên toàn thế giới và góp phần tạo ra cuộc Đại Suy Thoái những năm 1930. Sau chiến tranh thế giới thứ II các nước công ngiệp phát triển phương Tây cam kết sẽ tháo gỡ những rào cản đối với dòng chảy tự do của hàng hóa, dịch vụ và vốn giữa các quốc gia. Vào năm 1947, 23 quốc gia đã làm nên sự kiện lịch sử khi sáng lập Hiệp đinh chung về thương mại và thuế quan (GATT). GATT là một hiệp định quốc tế có chức năng thiết lập những quy tắc cụ thể đối với thương mại quốc tế nhằm mở cửa các thị trường quốc gia thông qua việc cắt giảm thuế quan (thuế đối với các hàng hóa trao đổi) và các trở ngại phi thuế quan như hạn ngạch (hạn chế đối với khối lượng hàng hóa được phép đưa vào một nước). Dưới sự bảo trợ của GATT, tám vòng đàm phán giữa các nước thành viên đã bàn về việc giảm thiểu các hàng rào ngăn cản sự lưu thông tự do của hàng hóa và dịch vụ. Vòng đàm phán Uruguay tiếp tục cắt giảm hơn nữa các rào cản thương mại, mở rộng GATT để bao hàm cả các lĩnh vực dịch vụ giống nhau đối với các loại hàng chế tạo; qui định tăng cương bảo hộ đối với bằng sáng chế, thương hiệu và quyền sở hữu trí tuệ thành lập Tổ chức thương mại Thế giới để giám sát hệ thống thương mại quốc tế. Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) được thành lập với chức năng tăng cường hiệu lực của của Hiệp đinh GATT mới – một cơ quan đại diẹn mà hiệp định GATT năm 1947 mới – một cơ quan đại diện mà hiệp định GATT 1947 chưa có – với chức năng giám sát các hiệp định thương mại giữa các thành viên với nhau theo các quy tắc thương mại. Hoạt động của WTO nhằm mục đích loại bỏ hảy giảm thiểu các rào cản thương mại để tiến tới tự do thương mại. b) Vai trò của các khối thương mại Để thúc đẩy tự do thương mại hóa trong khu vực, một số quốc gia đang liên kết các nền kinh tế của mình thành các khối thương mại, ví dụ, Hiệp đinh tự do thương mại Bắc Mỹ (Nafta) liên kết các quốc gia (Canada, Mexico, và Mỹ) thành một khối thương mại tự do. Một khối có tham vọng lớn hơn nữa Liên minh châu Âu (EU) bao gồm 27 nước. Diễn đàn hợp tác Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) tập hợp được 21 quốc gia đã cam kết 14 thành lập một khu vực mạu dịch tự do dọc theo vòng cung Thái Bình Dương. Tất cả các hiệp định trên đều đặt mục tiêu giảm bớt các trửo ngại đối với thương mại quốc tế. 1.2.2.2. Vai trò của sự thay đổi công nghệ Việc cắt giảm các hàng rào thương mại đã mở ra một khả năng phát triển lý luận về toàn cầu hóa thị trường và toàn cầu hóa sản xuất. Còn sự thay đổi công nghệ đã tạo ra cơ sở thực tiến cho tiến trình toàn cầu hóa. a) Mạch vi xử lý và hoạt động viễn thông Sự phát triển của mạch vi xử lý mở ra sự tăng trưởng mạnh mẽ của dòng máy tính chi phí thấp và công suất cao, cho phép tăng khối lượng xử lý thông tin của các cá nhân và doanh nghiệp vô cùng to lớn. Mạch vi xử lý là nền tảng của nhiều tiến bộ công nghệ viễn thông. Trong hơn 30 năm qua, hoạt động truyền thông toàn cầu đã được cách mạng hóa bởi sự phát triển của vệ tinh nhân tạo, cáp quang, công nghệ vô tuyến điện, Internet và mạng viễn thông mở rộng toàn cầu (WWW). Các công nghệ này đều dựa vào mạch vi xử lý để mã hóa, truyền tải và giải mã thông tin lưu chuyển trên các đường truyền điện tử với khối lượng vô cùng lớn. Chi phí sản xuất mạch vi xử lý tiếp tục giảm xuống trong khi công suất của nó tăng lên (hiện tượng này gọi là định luật Moore, dự báo rằng, cứ sau 18 tháng thì sức mạnh công nghệ của mạch vi xử lý sẽ tăng gấp đôi và chi phí sản xuất sẽ giảm đi một nửa). Vì điều này xảy ra, chi phí của các hoạt động truyền thông toàn cầu giảm mạnh, kéo theo chi phí điều phối và kiểm soát của tổ chức toàn cầu. Do đó, từ năm 1930 đến 1990, chi phí của một cuộc điện thoại 3 phút giữa New York và London đã giảm từ 244,65$ xuống còn 3,32$. Đến năm 1998, con số này đã giảm mạnh xuống chỉ còn 36 cent đối với người tiêu dùng và tỷ lệ giảm còn thấp hơn nữa đối với các doanh nghiệp. Bằng việc sử dụng Internet và các dịch vụ như Skype, Whatsapp, Viber chẳng hạn, chi phí của một cuộc đàm phán quốc tế đang giảm nhanh đến mức gần bằng không. b) Internet và mạng nội bộ, mạng mở rộng toàn cầu Sự tăng trưởng bùng nổ của mạng viễn thông mở rộng toàn cầu kể từ năm 1994 trong khi trang web đầu tiên được giới thiệu là biểu hiện mới nhất của luận điểm nói trên. Vào năm 1990, có chưa tới 1 triệu người kết nối Internet. Đến năm 1995, con số này đã tăng lên 50 triệu người. Đến năm 2011, Internet đã có 2,3 tỷ người sử dụng. Các công ty sử dụng mạng toàn cầu (internet) và www (world wide web) để tiếp cận các hoạt động sản xuất và phân phối quốc tế. Một công trình nghiên cứu gần đây cho thấy 61% các nhà quản trị cảm thấy rằng kiến thức về internet giúp họ cảm thấy rằng kiến thức về internet giúp họ trở thành những nhà quản trị cảm thấy kiến thức về internet giúp họ trở thành nhà quản trị theo sát thị trường hơn; 76% tin vào sự hiểu biết về mạng (Net-savvy) có lợi cho nghề nghiệp của họ trong vòng 5 năm. Nhiều mạng riêng của các trang web nội bộ công ty và những thông tin khác (gọi là mạng cục bộ - intranet) cho phép các nhân viên truy cập thông tin của công ty mình từ những địa điểm xa xôi thông qua máy tính để bàn và modem. Hãng Microsoft thông báo rằng các dũe liệu phân tích bán hàng được truy cập nhiều hơn 5 lần bình thường khi chúng được đưa vào mạng intranet của công ty. Ngày nay, các mạng mở rộng (extranet) đang được phát triển giúp các nhà phân phối và những người cung cấp có 15 thể truy cập vào cơ sở dữ liệu của một công ty, và do vậy họ có thể đặt hàng hoặc nhập lại hàng tồn kho theo hệ thống điện tử và tự động. c) Công nghệ vận tải Những cải cách quan trọng về kỹ thuật vận tải xuất hiện kể từ sau chiến tranh thế giới thứ hai. Về mặt kinh tế, cải cách quan trọng nhất là sự phát triển của máy bay phản lực dân dụng và máy bay vận tải hàng hóa, cũng như sự ra đời của container giúp đơn giản hóa việc chuyển tải hàng hóa từ phương thức vận tải này sang phương thức khác. Với máy bay phản lực dân dụng tốc độ cao, cho phép giảm thời gian cần thiết để di chuyển từ địa điểm này sang địa điểm khác và rút ngắn khoảng cách thực tế trên toàn cầu. Vận chuyển bằng container đã cách mạng hóa hoạt động kinh doanh vận tải, làm giảm đáng kể chi phí vận chuyển hàng hóa đường dài. Trước khi container xuất hiện, việc chuyển tải hàng hóa từ phương thức vận tải này sang phương thức khác đòi hỏi rấy nhiều lao động, mất thời gian và tốn kém chi phí. Việc đó có thể mất nhiều ngày và cần tới hàng trăm, công nhân bốc xếp dỡ hàng khỏi một chiếc tàu thủy để chất lên xẻ tải và tàu lửa. Phương thức vận tải bằng container ra đời giúp giảm mạnh chi phí vận chuyển, làm cho việc chuyên hàng hóa khắp toàn cầu trở nên kinh tế hơn, và do đó đã góp phần thúc đẩy toàn cầu hóa thị trường và toàn cầu hóa sản xuất. Những container như nhau có thể xếp được trên xe tải, tàu hỏa, và tàu thủy cho nên việc chuyên chở hàng hóa được thực hiện nhanh hơn và chi phí sử dụng hai hoặc nhiều phương tiện chuyên chở hơn sẽ giảm xuống. tải về 2.25 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|