Bé n ng nghiÖp vµ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam

B¶ng 6

§èi víi nhiÒu n­íc ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ Mü vµ EU, hç trî d¹ng hép xanh l¸ c©y ®· t¨ng lªn gÊp ®«i. §iÒu nµy chøng tá, c¸c n­íc ®· c¬ cÊu l¹i ch­¬ng tr×nh hç trî, chuyÓn c¸c biÖn ph¸p bãp mÐo th­¬ng m¹i theo h­íng “Ýt bãp mÐo th­¬ng m¹i h¬n” b»ng c¸ch rót c¸c ch­¬ng tr×nh tµi trî tõ Tæng AMS bÞ cÊm vµ chuyÓn vµo hép xanh, do ®ã tr¸nh ®­îc viÖc ph¶i c¾t gi¶m thËt sù hç trî trong n­íc. VÝ dô nh­ Mü, c¸c thanh to¸n cho n«ng d©n ®Ó bï ®¾p sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ thÞ tr­êng vµ gi¸ ®­îc nhËn (biÖn ph¸p trî gi¸ - ph¶i c¾t gi¶m) ®· ®­îc chuyÓn thµnh c¸c thanh to¸n hîp ®ång linh ho¹t theo s¶n xuÊt (thuéc hép xanh - kh«ng bÞ c¾t gi¶m).

Thùc tÕ cho thÊy c¸c n­íc ph¸t triÓn lµ nh÷ng n­íc sö dông nhiÒu biÖn ph¸p thuéc hép xanh l¸ c©y nhÊt (xem b¶ng 7).

B¶ng 7

C¸c biÖn ph¸p trî cÊp trong hép xanh l¸ c©y

- Theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp, c¸c biÖn ph¸p hç trî trong n­íc thuéc hép xanh l¸ c©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p kh«ng t¸c ®éng hoÆc t¸c ®éng rÊt Ýt ®Õn quy m« s¶n xuÊt. Trªn thùc tÕ, rÊt khã x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ gi÷a hç trî thu nhËp, chi phÝ gia t¨ng vµ lîi nhuËn, ®Æc biÖt lµ khi møc hç trî lªn tíi hµng tû USD. Ng­êi n«ng d©n nhËn ®­îc trî cÊp thu nhËp (mÆc dï kh«ng liªn quan ®Õn lo¹i h×nh, s¶n l­îng s¶n xuÊt, t­ liÖu s¶n xuÊt, gi¸ néi ®Þa vµ gi¸ quèc tÕ…) sÏ cã thªm vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, mua m¸y mãc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn. MÆt kh¸c, c¸c kho¶n trî cÊp thu nhËp kÓ trªn còng sÏ gi¸n tiÕp gãp phÇn duy tr× l­îng ®Êt ®ai sö dông cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, kh«ng bÞ chuyÓn sang sö dông cho môc ®Ých kh¸c.

Mü lµ n­íc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nµy rÊt triÖt ®Ó. Theo mét sè nhµ nghiªn cøu, mÆc dï kh«ng g¾n trùc tiÕp víi s¶n xuÊt, nh­ng hç trî d¹ng hép xanh cña Mü ®· t¸c ®éng lín ®Õn møc ®é s¶n xuÊt v×:

(i) C¸c biÖn ph¸p nµy t¸c ®éng ®Õn thu nhËp vµ phóc lîi cña n«ng d©n, ®ång thêi gi¶m c¸c rñi ro s¶n xuÊt trong t­¬ng lai cho hä;

(ii) N«ng d©n sÏ mong chê thªm c¸c ph¶n øng hç trî t­¬ng tù tõ phÝa chÝnh phñ trong t­¬ng lai;

(iii) C¸c nhµ l·nh ®¹o cña c¸c c«ng ty sÏ t×m thÊy c¸c ®éng lùc l©u dµi ®Ó ph©n bè l¹i nguån lùc vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

Ch­a cã tiªu chuÈn râ rµng ®Ó ®¸nh gi¸ mét biÖn ph¸p thuéc hép xanh l¸ c©y hay kh«ng. Kh¸i niÖm “kh«ng hoÆc chØ bãp mÐo th­¬ng m¹i ë møc tèi thiÓu” vÉn cßn lµ mét tiªu chuÈn rÊt réng. LiÖu c¸c n­íc thµnh viªn cã thÓ ®¶m b¶o ®­îc r»ng c¸c kho¶n thu nhËp phô thªm cña n«ng d©n (vèn th­êng ®­îc cÊp d­íi d¹ng chi tr¶ trùc tiÕp) kh«ng ®­îc dïng ®Ó mua thªm nguyªn liÖu ®Çu vµo, vµ do ®ã lµm t¨ng møc ®é s¶n xuÊt?

c. ViÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p hç trî trong n­íc thuéc hép xanh da trêi:

BiÖn ph¸p trong hép xanh da trêi kh«ng bÞ cam kÕt c¾t gi¶m. Do ®ã, mét sè n­íc trong ®ã cã EU vÉn tiÕp tôc t¨ng gi¸ trÞ hç trî c¸c biÖn ph¸p nµy vµ cho r»ng “viÖc thanh to¸n trùc tiÕp trong hép xanh da trêi lµ mét c«ng cô h÷u Ých ®­îc sö dông nh»m c¶i c¸ch c¸c chÝnh s¸ch trong n­íc theo tiªu chuÈn do WTO ®Æt ra” ⁷. N¨m 1992, viÖc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung (CAP) ®· chuyÓn c¸c biÖn ph¸p trî cÊp thuéc d¹ng trî gi¸ thÞ tr­êng sang c¸c kho¶n thanh to¸n theo hép xanh da trêi. Trong c¶i c¸ch CAP gÇn nhÊt, gäi lµ lÞch tr×nh 2000, EU còng ®· cung cÊp rÊt nhiÒu c¸c biÖn ph¸p hç trî thuéc hép xanh da trêi nh»m c¶i thiÖn kh¶ n¨ng cña ph¶n øng cña n«ng d©n víi c¸c thay ®æi thÞ tr­êng.

Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p ®èi víi hµng nhËp khÈu, Céng ®ång Ch©u ¢u ®· tiªu tèn 45 tû EURO cho chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung vµo n¨m 1999, khiÕn cho n«ng nghiÖp trë thµnh h¹ng môc chi tiªu lín nhÊt cña céng ®ång ch©u ¢u (chiÕm tíi 45% ng©n s¸ch). OECD ­íc tÝnh r»ng møc ®é hç trî cho ng­êi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong n¨m 98 - 99 cña EU ®· ®¹t ®Õn møc kû lôc nh­ n¨m 86 - 88. C¸c thanh to¸n trùc tiÕp (h¹ng môc thuéc vµo phÇn Ch­¬ng tr×nh giíi h¹n s¶n xuÊt) ®· t¨ng lªn chiÕm 1/4 trong tæng møc hç trî. NhiÒu biÖn ph¸p trî gi¸ cho c¸c s¶n phÈm ngò cèc, s÷a, thÞt ®· chuyÓn thµnh c¸c kho¶n thanh to¸n trùc tiÕp cho ng­êi s¶n xuÊt theo chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp chung trong n¨m 1999.

3. Trî cÊp xuÊt khÈu

a. Thùc tr¹ng vµ xu h­íng trî cÊp xuÊt khÈu:

Trong sè 136 n­íc thµnh viªn WTO (tÝnh ®Õn th¸ng 4/2000), 25 n­íc ®· cam kÕt vÒ møc trî cÊp xuÊt khÈu ®èi víi 428 nhãm s¶n phÈm. C¸c nhãm s¶n phÈm n«ng nghiÖp nhËn ®­îc trî cÊp xuÊt khÈu nhiÒu nhÊt lµ lóa mú, ®­êng, thÞt, b¬, c¸c s¶n phÈm s÷a vµ rau qu¶. Tuy vËy trªn thùc tÕ, l­îng trî cÊp xuÊt khÈu mµ c¸c n­íc sö dông kh¸ nhá so víi møc giíi h¹n cam kÕt. (Xem b¶ng 8)

HiÖn t¹i, nhãm Cains vµ Mü ®ang ®Ò xuÊt lo¹i bá hoµn toµn trî cÊp xuÊt khÈu. C¸c n­íc EU còng cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ trong c¸c ch­¬ng tr×nh c¾t gi¶m trî cÊp xuÊt khÈu.

B¶ng 8

Cam kÕt vÒ sè l­îng n«ng s¶n nhËn trî cÊp xuÊt khÈu

Trong ®ã EU chiÕm tíi 90% trÞ gi¸ trî cÊp xuÊt khÈu trong n«ng nghiÖp ®­îc th«ng b¸o lªn WTO. N¨m 1998 EU ®· sö dông xÊp xØ 5,4 tû ECU cho trî cÊp xuÊt khÈu chiÕm h¬n 58% cam kÕt trî cÊp xuÊt khÈu cña EU trong n¨m (xÊp xØ 9,2 tû ECU). §a sè c¸c mÆt hµng nh­ ®­êng, thÞt lîn vµ r­îu ®· v­ît møc cam kÕt cho phÐp trong n¨m 1998.

Trî cÊp xuÊt khÈu cña Mü ®· gi¶m tõ møc 8 tû USD (n¨m 1995) xuèng 148 triÖu USD n¨m 2000 vµ cã xu h­íng tiÕp tôc gi¶m.

Australia, New Zealand, Canada, mÆc dï b¶o l­u quyÒn sö dông trî cÊp xuÊt khÈu nh­ng hÇu nh­ kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p nµy. Trªn thùc tÕ, nhiÒu n­íc ®· chuyÓn c¸c biÖn ph¸p trî cÊp xuÊt khÈu thµnh c¸c biÖn ph¸p ®­îc miÔn trõ kh¸c. VÝ dô nh­ ®¹o luËt n«ng nghiÖp Mü n¨m 1996 ®· chuyÓn c¸c quü trî cÊp xuÊt khÈu thµnh c¸c quü xóc tiÕn th­¬ng m¹i (thuéc hép xanh l¸ c©y).

C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn còng rÊt h¹n chÕ ¸p dông biÖn ph¸p nµy, mét phÇn do hä gÆp nhiÒu khã kh¨n trong ng©n s¸ch dµnh cho trî cÊp.

b. TÝn dông xuÊt khÈu vµ mét sè ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm xuÊt khÈu, b¶o l·nh xuÊt khÈu:

HiÖn t¹i vÉn ch­a cã quy ®Þnh râ rµng vÒ tÝn dông xuÊt khÈu vµ c¸c ch­¬ng tr×nh nh­ b¶o hiÓm xuÊt khÈu, b¶o l·nh xuÊt khÈu. Trong b¸o c¸o G/AG/NG/S/13 th¸ng 6/2000 cña Uû ban n«ng nghiÖp cña WTO rµ so¸t vÒ tÝn dông xuÊt khÈu vµ c¸c c«ng cô liªn quan ®· nªu râ: “Theo c¸c yªu cÇu th«ng b¸o cña Uû ban n«ng nghiÖp, kh«ng cã d÷ liÖu cô thÓ nµo vÒ phÇn chi tiªu ng©n s¸ch vµ phÇn ng©n s¸ch lÏ ra sÏ thu ®­îc liªn quan ®Õn tÝn dông xuÊt khÈu ®· dïng ®Ó trî cÊp, hoÆc bÊt cø d÷ liÖu cô thÓ nµo cã liªn quan ®Õn khèi l­îng hµng xuÊt khÈu n«ng s¶n mµ ®­îc h­ëng lîi tõ c¸c biÖn ph¸p nh­ vËy ®· ®­îc th«ng b¸o. Thùc tÕ gÇn ®©y næi lªn vÊn ®Ò lµ theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp th× ch­a cã yªu cÇu nµo buéc c¸c n­íc thµnh viªn ph¶i th«ng b¸o c¸c d÷ liÖu liªn quan tíi nh÷ng biÖn ph¸p nh­ vËy trong b¶ng Hç trî ES: 1, trõ khi c¸c biÖn ph¸p r¬i vµo ph¹m vi ®iÒu chØnh cña mét hoÆc mét vµi tiÓu ®o¹n trong ®iÒu 9.1 (C¸c trî cÊp xuÊt khÈu lµ ®èi t­îng cam kÕt c¾t gi¶m theo ph¹m vi cña HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp)”.

Mét nghiªn cøu gÇn ®©y cña OECD chØ ra r»ng phÇn lín c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Òu sö dông tÝn dông xuÊt khÈu. Tæng c¸c biÖn ph¸p tÝn dông xuÊt khÈu mµ Mü ®· sö dông trong n¨m 1998 tÝnh t­¬ng ®­¬ng lªn tíi 191 triÖu USD trî cÊp, v­ît qu¸ tæng gi¸ trÞ trî cÊp xuÊt khÈu cña n­íc nµy trong n¨m - 147 triÖu USD ⁸.

Tuy vËy, mét sè n­íc cho r»ng tÝn dông xuÊt khÈu lµ cÇn thiÕt vµ mong muèn ®­a ra ®­îc mét tho¶ thuËn quèc tÕ vÒ vÊn ®Ò nµy.

Ngoµi môc tiªu gióp ®ì c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn gÆp khã kh¨n vÒ th©m hôt ng©n s¸ch vµ c¸n c©n thanh to¸n, viÖn trî l­¬ng thùc thùc phÈm cßn ®­îc coi nh­ mét biÖn ph¸p nh»m gi¶i quyÕt l­îng l­¬ng thùc d­ thõa t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn - mét biÖn ph¸p cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn th­¬ng m¹i, lµm gi¶m gi¸ n«ng s¶n t¹i thÞ tr­êng cña c¸c n­íc nhËn viÖn trî.

Cã mét nghÞch lý lµ phÇn lín c¸c ch­¬ng tr×nh viÖn trî l­¬ng thùc thùc phÈm ®­îc cung cÊp khi gi¸ thÕ giíi thÊp vµ Ýt khi ®­îc cung cÊp khi gi¸ n«ng s¶n trªn thÕ giíi cao. Nh­ng c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (th­êng lµ nh÷ng n­íc ph¶i nhËp khÈu l­¬ng thùc thùc phÈm) l¹i chØ hay bÞ thiÕu hôt trÇm träng c¸n c©n thanh to¸n khi gi¸ n«ng s¶n thÕ giíi lªn cao.

V× vËy, vÊn ®Ò hiÖn nay ®ang ®­îc nhiÒu n­íc quan t©m lµ lµm sao ng¨n c¶n viÖc sö dông c¸c ch­¬ng tr×nh viÖn trî l­¬ng thùc thùc phÈm nh­ mét biÖn ph¸p tr¸ h×nh ®Ó trî cÊp xuÊt khÈu mµ vÉn kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn môc ®Ých viÖn trî cho d©n c­ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn.

----------------------

Phô lôc II

PhÇn nµy sÏ tËp trung tr×nh bµy kÕt qu¶ ®µm ph¸n liªn quan ®Õn n«ng nghiÖp cña Trung Quèc vµ 12 thµnh viªn míi cña WTO (gia nhËp sau khi WTO ®­îc thµnh lËp – n¨m 1995) tÝnh ®Õn th¸ng 1 n¨m 2001 (Ecuado, M«ng Cæ, Bungari, Panama, Kyrgyz, Latvia, Estonia, Jordani, Georgia, Croatia, Albania, Oman) vµ bµi häc cho ViÖt Nam trong ®µm ph¸n gia nhËp WTO ë lÜnh vùc n«ng nghiÖp.

- TÊt c¶ c¸c n­íc kÓ trªn (13 n­íc) ®Òu cam kÕt rµng buéc toµn bé c¸c dßng thuÕ n«ng s¶n theo c¸c møc HS kh¸c nhau (4, 6, hoÆc 8 ch÷ sè). §iÒu nµy t¸c ®éng lªn c¸ch tÝnh thuÕ suÊt trung b×nh vµ so s¸ch d÷ liÖu gi÷a c¸c quèc gia.

Trung Quèc còng dµnh cho c¸c n«ng s¶n mµ Hoa Kú cã thÕ m¹nh

sù c¾t gi¶m thuÕ suÊt kh¸ lín tõ møc trung b×nh lµ 31,5% xuèng cßn 14,5% (tÝnh ®Õn thêi h¹n muén nhÊt lµ th¸ng 1 n¨m 2004) nh­ sau:

C¸c mÆt hµng ­u tiªn	ThuÕ suÊt ban ®Çu (%)	ThuÕ suÊt cam kÕt (%)
ThÞt bß	45	12
Nho	40	13
R­îu	65	10
Pho m¸t	50	12
ThÞt gia cÇm	20	10
ThÞt lîn	20	12
Møc trung b×nh	31,5	11,5

Nguån: Summary US - China Bilateral WTO Agreement

- Bulgaria, Kyrgyz, Latvia, Jordan, Georgia vµ Croatia ®· ®­a ra cam kÕt rµng buéc thuÕ quan ®èi víi c¸c lo¹i thuÕ cô thÓ vµ thuÕ hçn hîp. Tuy nhiªn, møc t­¬ng ®­¬ng thuÕ quan theo phÇn tr¨m cña nh÷ng lo¹i thuÕ nµy ch­a ®­îc tÝnh to¸n.

- ThuÕ suÊt trung b×nh ®èi víi n«ng s¶n mµ 12 n­íc thµnh viªn míi cam kÕt rµng buéc kh¸ kh¸c nhau: dao ®éng tõ 10,4% ®Õn 34,9%. Tuy nhiªn xu h­íng chung lµ chØ cã mét sè Ýt n­íc cã møc thuÕ suÊt trung b×nh cao h¬n 30%.

- C¸ch thøc cam kÕt vµ tr×nh bµy c¸c dßng thuÕ cam kÕt rµng buéc cña c¸c n­íc còng kh¸ kh¸c nhau. Riªng M«ng Cæ vµ Panama chØ liÖt kª mét sè dßng thuÕ (t­¬ng øng lµ 98 vµ 550). Nh÷ng dßng thuÕ cßn l¹i ®­îc cam kÕt rµng buéc cïng mét thuÕ suÊt. §èi víi M«ng Cæ, c¸c dßng thuÕ ®­îc liÖt kª cã thuÕ suÊt trung b×nh lµ 18,4% trong khi c¸c dßng thuÕ cßn l¹i ®Òu mÆc ®Þnh rµng buéc thuÕ suÊt lµ 20%. §èi víi Panama, tû lÖ t­¬ng øng lµ 26,1% vµ 30%.

- Ecuado ¸p dông h¹n ng¹ch thuÕ quan cho 17 mÆt hµng ë møc HS tõ 6 ®Õn 8 ch÷ sè, Bulgaria ¸p dông cho 90 mÆt hµng - HS 8 sè, Panama - 57 mÆt hµng ë møc HS 8 sè, Croatia - 9 mÆt hµng ë møc HS 4, 6, 8 sè, M«ng Cæ, Estonia, Anbani, Jordani, Oman: kh«ng ¸p dông h¹n ng¹ch thuÕ quan.

- Trung Quèc ¸p dông víi 10 m· hµng (HS 8 sè) lµ lóa mú, ng«, g¹o (h¹t dµi, h¹t trung b×nh vµ h¹t ng¾n), dÇu ®Ëu nµnh, dÇu cä, dÇu h¹t c¶i, ®­êng, len, b«ng.⁹ 7 trong sè 10 mÆt hµng trªn sÏ ®­îc më réng h¹n ng¹ch thuÕ quan tõ 1/1/2004 trõ dÇu cä, dÇu ®Ëu nµnh vµ dÇu h¹t c¶i ®­îc më réng h¹n ng¹ch vµo n¨m 2005. Tuy nhiªn, theo sè liÖu cam kÕt cña Trung Quèc, h¹n møc quota ®· t¨ng kh¸ m¹nh trong giai ®o¹n thùc hiÖn. VÝ dô nh­ h¹n ng¹ch ®èi víi mÆt hµng dÇu ®Ëu nµnh; dÇu cä; dÇu h¹t c¶i vµ g¹o trong giai ®o¹n 2001 - 2005 ®· t¨ng t­¬ng øng 69,36%; 50,85%; 68,15% vµ 60%. Riªng mÆt hµng ®­êng, Trung Quèc kh«ng nh÷ng cam kÕt t¨ng møc h¹n ng¹ch tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2004 lªn 15,77% mµ cßn cam kÕt gi¶m thuÕ trong h¹n ng¹ch trong giai ®o¹n t­¬ng øng tõ 20% xuèng cßn 15%.

Trung Quèc còng cam kÕt r»ng nÕu h¹n ng¹ch thuÕ quan cña mét trong ba lo¹i dÇu thùc vËt kÓ trªn tù ®éng t¨ng lªn, th× møc h¹n ng¹ch thuÕ quan cña hai lo¹i cßn l¹i còng t¨ng ë møc t­¬ng øng.

C¬ chÕ ph©n bæ vµ t¸i ph©n bæ h¹n ng¹ch thuÕ quan cña Trung Quèc tu©n theo c¸c thñ tôc vµ tiªu chÝ kh¸ch quan, minh b¹ch vµ ®¶m b¶o tËn dông hÕt l­îng h¹n ng¹ch ®· ph©n bæ. Cô thÓ nh­ sau:

+ Uû ban Ph¸t triÓn vµ KÕ ho¹ch Nhµ n­íc (SDPC) lµ c¬ quan tiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt c¸c ®¬n xin cÊp h¹n ng¹ch thuÕ quan. §iÒu kiÖn cô thÓ vÒ ®¨ng ký xin cÊp h¹n ng¹ch sÏ ®­îc ®¨ng trªn t¹p chÝ trung ­¬ng 1 th¸ng tr­íc giai ®o¹n nép ®¬n - th­êng tõ 15 ®Õn 30 th¸ng 10;

+ Tæng khèi l­îng h¹n ng¹ch thuÕ quan sÏ ®­îc ph©n bæ ®Õn ng­êi sö dông cuèi cïng vµo ngµy 1 th¸ng 1 hµng n¨m;

+ Trong n¨m ®Çu tiªn bÊt kÓ h¹n ng¹ch ®­îc ph©n bæ th«ng qua doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nhµ n­íc hay ph¸p nh©n thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, Uû ban Ph¸t triÓn vµ KÕ ho¹ch Nhµ n­íc sÏ ph©n bæ dùa trªn c¬ chÕ first-come, first-served, theo yªu cÇu cña ng­êi nép ®¬n, theo lÞch sö kinh doanh, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ mét sè tiªu chÝ th­¬ng m¹i kh¸c sÏ ®­îc c«ng bè 1 th¸ng tr­íc giai ®o¹n nép ®¬n. Kh«ng d­íi 10% h¹n ng¹ch thuÕ quan sÏ ®­îc ph©n bæ cho nh÷ng ®¬n vÞ nép ®¬n lÇn ®Çu;

+ NÕu doanh nghiÖp ®­îc cÊp h¹n ng¹ch thuÕ quan ®· sö dông hÕt l­îng h¹n ng¹ch trong n¨m ®Çu tiªn, th× nh÷ng n¨m sau, l­îng h¹n ng¹ch mµ doanh nghiÖp ®­îc ph©n bæ sÏ kh«ng Ýt h¬n khèi l­îng ®· nhËp khÈu trong n¨m tr­íc. NÕu doanh nghiÖp kh«ng sö dông hÕt phÇn h¹n ng¹ch nhËp khÈu ®­îc giao trong n¨m ®ã th× h¹n møc ph©n bæ cho c¸c n¨m tiÕp sau sÏ bÞ c¾t gi¶m theo tû lÖ, trõ khi phÇn h¹n ng¹ch thõa ra ®­îc tr¶ vÒ cho Uû ban Ph¸t triÓn vµ KÕ ho¹ch Nhµ n­íc tr­íc 15 th¸ng 9. Mét doanh nghiÖp nhËp khÈu kh«ng hÕt l­îng h¹n ng¹ch trong hai n¨m kÕ tiÕp sÏ ®­îc ph©n bæ møc h¹n ng¹ch trong n¨m tiÕp sau trªn c¬ së tû lÖ sö dông h¹n ng¹ch trong n¨m gÇn nhÊt tr­íc ®ã.

+ ViÖc t¸i ph©n bæ l­îng h¹n ng¹ch d­ thõa còng ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së c«ng khai, minh b¹ch vµ theo c¸c tiªu chÝ nh­ ph©n bæ h¹n ng¹ch ban ®Çu. Thêi h¹n nép ®¬n sÏ tõ 1 ®Õn 15 th¸ng 9 vµ c«ng bè danh s¸ch vµo 1 th¸ng 10.

Tr­íc ®©y, chØ cã c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nhµ n­íc míi ®­îc quyÒn kinh doanh n«ng s¶n. Trong ®µm ph¸n gia nhËp WTO, Trung Quèc ®· ph¶i chÊp nhËn cho phÐp c¸c thµnh phÇn t­ nh©n tham gia kinh doanh n«ng s¶n vµ chØ b¶o l­u ®­îc quyÒn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nhµ n­íc cho hai s¶n phÈm lµ ngò cèc vµ thuèc l¸.

§iÒu 5 cña HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp cho sö dông c¸c quyÒn tù vÖ ®Æc biÖt trong mét sè tr­êng hîp. Trong sè 12 n­íc thµnh viªn míi chØ cã hai n­íc sö dông quyÒn nµy ®ã lµ Panama víi 6 mÆt hµng t¹i møc HS 8 sè, Bungaria víi 21 mÆt hµng t¹i møc HS 6 vµ 8 sè.

Mét trong c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt trong lÜnh vùc nµy lµ viÖc lùa chän giai ®o¹n c¬ së lµm nÒn t¶ng cho c¸c cuéc ®µm ph¸n. C¸c n­íc ®Òu sö dông giai ®o¹n gÇn nhÊt ®Çy ®ñ d÷ liÖu trõ tr­êng hîp cña Bungaria. B¸o c¸o cña Ban c«ng t¸c vÒ Bungaria ®· l­u ý r»ng “Mét giai ®o¹n sím h¬n giai ®o¹n 3 n¨m gÇn ®©y sÏ ®­îc chÊp nhËn do giai ®o¹n 3 n¨m gÇn ®©y kh«ng ph¶n ¸nh ®óng t×nh h×nh thùc tÕ cña n­íc nµy do ¶nh h­ëng cña lÖnh cÊm vËn cña Mü ¸p dông ®èi víi Céng hoµ Nam T­ cò”.

HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp quy ®Þnh r»ng c¸c biÖn ph¸p hç trî n»m trong hép xanh l¸ c©y kh«ng bÞ giíi h¹n, nh­ng nh÷ng hç trî trong n­íc theo s¶n phÈm cô thÓ hay kh«ng theo s¶n phÈm cô thÓ n»m trong hép hæ ph¸ch cßn tån t¹i trong giai ®o¹n c¬ së ph¶i ®­îc c¾t gi¶m nÕu nã v­ît qu¸ møc hç trî cho phÐp (de minimis) - 10% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®èi víi n­íc ®ang ph¸t triÓn. Nãi c¸ch kh¸c, khi tÝnh tæng l­îng trî cÊp tÝnh gép (AMS), c¸c n­íc thµnh viªn ®­îc phÐp miÔn trõ c¸c hç trî cã tæng gi¸ trÞ thÊp h¬n hoÆc b»ng møc hç trî cho phÐp.

Trªn thùc tÕ, hç trî trong n­íc cña 12 n­íc thµnh viªn míi hoÆc r¬i vµo hép xanh l¸ c©y hoÆc nhá h¬n møc hç trî cho phÐp. §iÒu nµy mét phÇn lµ do chÝnh s¸ch còng nh­ viÖc thiÕu hôt nguån lùc tµi chÝnh cña c¸c n­íc nµy. Do ®ã, hÇu hÕt c¸c n­íc nãi trªn ®Òu cam kÕt rµng buéc tæng AMS b»ng 0.

§èi víi Trung Quèc, tæng møc hç trî AMS hiÖn t¹i cña n­íc nµy thÊp h¬n møc hç trî cho phÐp (tæng AMS trong giai ®o¹n c¬ së 1996-1998 cña Trung Quèc chØ t­¬ng ®­¬ng 2% gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong n­íc) nªn Trung Quèc ®· ph¶i cam kÕt giíi h¹n tæng AMS b»ng 0.

Ngoµi ra, viÖc ®µm ph¸n vÒ møc hç trî cho phÐp rÊt c¨ng th¼ng. Trung Quèc muèn ®­îc coi nh­ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Ó ®­îc h­ëng møc miÔn trõ c¾t gi¶m ®èi víi c¸c hç trî trong n­íc mµ ch­a v­ît qu¸ 10% gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng s¶n. Tuy nhiªn, v× Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng nhµ s¶n xuÊt n«ng s¶n lín nhÊt thÕ giíi (tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng n¨m cña Trung Quèc lªn tíi 250 tû USD vµ n­íc nµy cã ®­îc tÝnh c¹nh tranh cao ®èi víi mét sè l­îng lín c¸c mÆt hµng n«ng s¶n ¹⁰) nªn tho¶ thuËn cuèi cïng ®¹t ®­îc vÒ møc hç trî cho phÐp lµ 8,5% cho c¶ hç trî chung vµ hç trî theo s¶n phÈm cô thÓ.

Bªn c¹nh ®ã, mét sè biÖn ph¸p hç trî cô thÓ mµ c¸c n­íc thµnh viªn míi sö dông còng ®· ®­îc xem xÐt kü l­ìng. VÝ dô nh­ tr­êng hîp cña Oman. Khi ®µm ph¸n, chÝnh phñ n­íc nµy ®· ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c nghiªn cøu vÒ tÝnh kh¶ thi trong kü thuËt vµ kinh tÕ ®èi víi n«ng - c«ng nghiÖp, ch¨n nu«i vµ chÕ biÕn ®Ó chøng tá r»ng kh«ng cã trî cÊp nµo ®­îc cung cÊp cho n«ng d©n. Nh­ng chÝnh phñ n­íc nµy, trªn thùc tÕ, ®· hç trî ®Ó giíi thiÖu c¸c c¶i c¸ch trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng n«ng nghiÖp cho n«ng d©n cña m×nh. Sau qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, Ban C«ng t¸c ®· nhÊt trÝ r»ng Oman cã thÓ viÖn dÉn ®Õn ®iÒu 6.2 (C¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt vµ ­u ®·i dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn) vµ 6.4 (b) (lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn nªn ®­îc hç trî tíi 10% gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp) trong HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp ®Ó biÖn minh cho c¸c ho¹t ®éng nµy.

3. Trî cÊp xuÊt khÈu

- Trung Quèc cam kÕt kh«ng trî cÊp xuÊt khÈu ®èi víi n«ng nghiÖp.

- Trong sè 12 n­íc thµnh viªn míi, trõ Bungaria, Croatia vµ Panama cã thÓ tiÕp tôc duy tr× trî cÊp xuÊt khÈu nh­ng ph¶i cam kÕt c¾t gi¶m. C¸c n­íc cßn l¹i chÊp nhËn cam kÕt kh«ng ¸p dông trî cÊp xuÊt khÈu. Oman cam kÕt kh«ng ¸p dông bÊt cø lo¹i h×nh trî cÊp xuÊt khÈu nµo sau khi gia nhËp. Latvia cam kÕt sÏ tiÕn tíi kh«ng trî cÊp xuÊt khÈu mÆc dï trong giai ®o¹n c¬ së (1994 - 1996) n­íc nµy ®· trî cÊp xuÊt khÈu cho bét s÷a, s÷a hép, phomat, b¬ vµ lóa m¹ch ®en. Latvia còng nªu râ dù ®Þnh sÏ t¨ng ®Çu t­ trùc tiÕp ®èi víi n«ng nghiÖp theo h­íng sö dông c¸c ch­¬ng tr×nh ®­îc thiÕt kÕ nh»m c¶i thiÖn tÝnh hiÖu qu¶, tÝnh c¹nh tranh vµ ®¶m b¶o sù hoµ hîp cña c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n n­íc nµy so víi yªu cÇu cña thÕ giíi.

- Bungaria ®­a ra møc giíi h¹n trÇn cho trî cÊp xuÊt khÈu theo khèi l­îng vµ gi¸ trÞ ®èi víi lóa m× vµ bét m×, h¹t gièng hoa, mét sè lo¹i rau qu¶ t­¬i hoÆc ­íp l¹nh, r­îu, thuèc l¸, format tr¾ng, phomat vµng, mét sè ®éng vËt sèng, mét sè lo¹i thÞt cô thÓ, trøng vµ c¸c s¶n phÈm liªn quan. Møc cam kÕt trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi vµ møc cam kÕt cuèi cïng còng c«ng bè c«ng khai trong biÓu cam kÕt cña n­íc nµy.

- Croatia còng ®· c¶i c¸ch hÖ thèng trî cÊp xuÊt khÈu cña n­íc nµy. §©y lµ mét tiÕn tr×nh kÐo dµi ®ßi hái tÝnh hoµn chØnh cña viÖc ®¨ng ký ®Êt ®ai nh»m cho phÐp chÝnh phñ vµ Bé n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng khu vùc nµo cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn bÊt lîi h¬n vµ c¸c yÕu tè kh¸c quyÕt ®Þnh viÖc chi tr¶ trî cÊp.

* Bµi häc cho ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vµ x©y dùng chÝnh s¸ch

- VÒ tiÕp cËn thÞ tr­êng:

Xu thÕ ph¸t triÓn hiÖn nay cña WTO cho thÊy th­¬ng m¹i trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp sÏ ngµy cµng ®­îc tù do ho¸. ChÝnh v× thÕ, ViÖt Nam kh«ng thÓ tiÕp tôc duy tr× thuÕ suÊt cao nh­ hiÖn nay cho tÊt c¶ n«ng s¶n. §Æc biÖt thuÕ suÊt ®èi víi r­îu, bia, dÇu thùc vËt vµ n­íc kho¸ng sÏ ph¶i gi¶m m¹nh. Do dã, cÇn chän ra nh÷ng mÆt hµng, ngµnh hµng chiÕn l­îc ®Ó b¶o hé cã träng ®iÓm, nh»m gi¶m thuÕ suÊt trung b×nh cho n«ng s¶n xuèng d­íi møc 15% - 20%.

ViÖt Nam sÏ khã gi÷ l¹i c¸c hµng rµo phi thuÕ hiÖn nay. Chóng ta sÏ ph¶i lo¹i bá c¸c h¹n chÕ ®Þnh l­îng vµ còng chØ b¶o l­u ®­îc ®éc quyÒn th­¬ng m¹i, ph©n phèi ®èi víi mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh. V× vËy, ViÖt Nam nªn xem xÐt sö dông mét sè biÖn ph¸p míi mang tÝnh kü thuËt nh­ c¸c BiÖn ph¸p kiÓm dÞch ®éng thùc vËt, BiÖn ph¸p kiÓm tra kü thuËt vµ nh÷ng biÖn ph¸p thuéc hép xanh da trêi, c¸c ­u ®·i dµnh cho n­íc ®ang ph¸t triÓn … Tuy nhiªn, ta cÇn chuÈn bÞ tr­íc kh¶ n¨ng lµ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vµ SPS sÏ ngµy cµng trë nªn khã kh¨n h¬n do quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p nµy ngµy cµng chÆt chÏ, kh¾t khe vµ g©y nhiÒu bÊt lîi cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vèn cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt thÊp.

ViÖt Nam cã thÓ ®µm ph¸n ®Ó duy tr× h¹n ng¹ch thuÕ quan ®èi víi mét sè nhãm n«ng s¶n. Tuy nhiªn, theo kinh nghiÖm cña Trung Quèc, cÇn cã mét kÕ ho¹ch cô thÓ vµ c¬ chÕ ph©n bæ h¹n ng¹ch râ rµng, minh b¹ch.

Khi tÝnh AMS tæng, c¸c thµnh viªn ®­îc phÐp duy tr× møc hç trî trong n­íc tíi møc hç trî cho phÐp (10% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn). Thùc tÕ ®µm ph¸n cña Trung Quèc ®· cho thÊy khã kh¨n trong vÊn ®Ò nµy. HiÖn t¹i nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn còng bµy tá mèi quan ng¹i vÒ viÖc kÕt qu¶ ®µm ph¸n cña Trung Quèc sÏ g©y trë ng¹i lín, t¹o ra tiÒn lÖ khã kh¨n h¬n cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®µm ph¸n tiÕp sau - ph¶i chÊp nhËn tù do ho¸ th­¬ng m¹i ë møc ®é cao. V× thÕ, ViÖt Nam cã thÓ gÆp nhiÒu bÊt lîi khi ®µm ph¸n vÒ møc hç trî cho phÐp (de minimis) 10% nµy.

Häc tËp kinh nghiÖm cña Oman vµ mét sè n­íc kh¸c, vËn dông triÖt ®Ó c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt vµ kh¸c biÖt mµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®­îc h­ëng, ViÖt Nam cã thÓ t¨ng c­êng sö dông ®a d¹ng c¸c biÖn ph¸p hç trî trong n­íc th«ng qua h×nh thøc cung cÊp dÞch vô nghiªn cøu chung, giíi thiÖu c¸c c¶i c¸ch míi trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp cho n«ng d©n … Ngoµi ra, ViÖt Nam còng nªn c©n nh¾c lùa chän giai ®o¹n c¬ së sao cho cã lîi nhÊt cho qu¸ tr×nh ®µm ph¸n.

- Trî cÊp xuÊt khÈu:

Theo kinh nghiÖm nhiÒu n­íc míi ®µm ph¸n gia nhËp, nhiÒu kh¶ n¨ng ViÖt Nam sÏ ph¶i cam kÕt lo¹i bá hoµn toµn trî cÊp xuÊt khÈu ®èi víi n«ng s¶n. Tuy nhiªn, n­íc ta còng cã thÓ nghiªn cøu ¸p dông trî cÊp xuÊt khÈu n«ng s¶n trong c¸c kh©u liªn quan tíi vËn t¶i, ®ãng gãi hay tiÕp thÞ…

Phô lôcIII

Kinh nghiÖm cña Th¸i lan vÒ hç trî n«ng nghiÖp

1- Trî cÊp trong n­íc

Tr­íc vßng ®µm ph¸n Urugoay, mét sè hµng ho¸ c¬ b¶n nh­ ®Ëu t­¬ng vµ c¸c s¶n phÈm s÷a ®­îc b¶o hé vµ hç trî cao ë møc cÇn thiÕt ®Ó trî gióp n«ng d©n nghÌo vµ c¸c hé s¶n xuÊt nhá ë n«ng th«n. Hç trî chñ yÕu d­íi h×nh thøc b¶o hé gi¸n tiÕp h¬n lµ trî gióp trùc tiÕp. Trong vßng ®µm ph¸n URUGOAY, vÊn ®Ò hç trî cho lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp g©y tranh c·i lín ë Th¸i Lan, nhiÒu tæ chøc canh t¸c n«ng nghiÖp vµ c¸c nhµ chÝnh trÞ lo ng¹i r»ng gi¶m møc hç trî cã thÓ g©y t¸c ®éng bÊt lîi .

B¶ng 1 nªu kh¸i qu¸t c¸c biÖn ph¸p hç trî cã hiÖu lùc tõ n¨m 1995-1997, nh­ ®· b¸o c¸o WTO. C¸c biÖn ph¸p hép xanh chiÕm 60-70% tæng sè hç trî, chi phÝ Tæng hç trî gép (AMS) chiÕm 20-30% vµ c¸c biÖn ph¸p §èi xö ®Æc biÖt vµ kh¸c biÖt (SDT) ë møc 10-20%. Tæng chi phÝ hç trî tõ n¨m 1995 tíi n¨m 1997 t¨ng 29%, chñ yÕu do t¨ng c¸c biÖn ph¸p hép xanh.

Каталог: images -> 2006
2006 -> Lúa gạo Việt Nam Giới thiệu
2006 -> Nghiªn cøu triÓn väng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i viÖt nam – trung quèc ViÖn nghiªn cøu th­¬ng m¹i 2000 Lêi nãi ®Çu
2006 -> B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò Tµi
2006 -> BÁo cáo nghiên cứu khả năng cạnh tranh của các mặt hàng nông sản chính của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập afta
2006 -> NGÀnh lúa gạo việt nam nguyễn Ngọc Quế Trần Đình Thao Hà Nội, 5-2004 MỤc lụC
2006 -> Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2006
2006 -> §inh Xun Tïng Vò träng B×nh TrÇn c ng Th¾ng Hµ NéI, th¸ng 12 N¡M 2003
2006 -> Nhãm nghiªn cøu: Hoµng Thuý b ng (M. Sc) NguyÔn V¨n NghÖ (mba) Lª Hoµng Tïng
2006 -> PHÁt triển hệ thống tín dụng nông thôN Ở việt nam1
2006 -> ¶nh h­ëng cña viÖc Trung Quèc vµo wto vµ mét sè bµi häc cho ViÖt Nam1

tải về 0.52 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: