2, Đặc trưng của truyền hình 10

Khi sự kiện xảy ra bất ngờ thì phóng viên khó có thể tìm được các thông tin lưu trữ. Nhưng khi đã có lưu trữ các thông tin về sự kiện, sự việc tương tự thì sẽ giúp cho họ nắm bắt sự kiện, sự việc hiện tại dễ dàng hơn

Trong trường hợp được thông báo về sự kiện thì sẽ có thể tìm được nhiều thông tin từ các nguồn khác nhau: qua các báo đài, hộp thư truyền hình, các băng tư liệu, các kho lưu trữ thông tin,… là nguồn cung cấp các dữ liệu. Phóng viên cần phải biết tương đối đầy đủ về các nhân vật trong sự kiện để giới thiệu họ trong phóng sự, nhưng không nên nói quá nhiều về họ. Điều quan trọng là phải tìm ra được quan điểm của các nhân vật này. Không phải để nhắc lại mà để khai thác sự tiến triển, những điểm mới của sự kiện.

Khi thực hiện một phóng sự, phóng viên cũng cần tìm hiểu về khung cảnh sự kiện bằng cách hình dung thông qua các tư liệu (băng, ảnh lưu trữ), nếu có điều kiện tốt nên khảo sát tại chỗ. Việc khảo sát địa điểm, bối cảnh cho phép dự kiến một kịch bản trước khi quay phim, dự kiến phỏng vấn nhân chứng trong bối cảnh thật. Khảo sát địa điểm và bối cảnh làm tiết kiệm thời gian quay phim, dự kiến được các cảnh xen và các cảnh chồng làm chuyển ý, tạo ra tác phẩm có sức thuyết phục.

Trong trường hợp dùng thủ pháp về sự xuất hiện của phóng viên trên màn hình thì khi khảo sát địa điểm, bối cảnh xảy ra sự kiện cần tạo nên sự lưu loát và sự trong sáng của nội dung cần diễn đạt.
5.3, Quay phim

Là quá trình cụ thể hoá kịch bản tại hiện trường với sự lựa chọn các cảnh quay riêng biệt, song phải tương đối logic, trình tự dựa theo những nguyên tắc mỹ học, tạo nên bức tranh cuộc sống vừa khái quát vừa cụ thể, vừa chính xác lại sinh động, điển hình. Việc quay phim phóng sự phải tuân thủ theo những nguyên tắc tạo hình của truyền hình. Hai yếu tố kỹ thuật và nghệ thuật đóng vai trò quan trọng trong công tác quay phim.

Kỹ thuật quay phim đề ra những nguyên tắc lắp ghép hình như khi lắp ghép các câu văn phải có mệnh đề, dấu phẩy, dấu chấm. Còn nghệ thuật quay phim góp phần tạo nên những hình tượng gây cảm xúc mạnh mẽ. Công việc quay phim của các tác giả làm phóng sự truyền hình phụ thuộc và nhiều yếu tố khách quan: không gian, bối cảnh, sự kiện, diễn biến của vấn đề. Do vậy giữa phóng viên, biên tập và quay phim phải có sự phối hợp ăn ý, nhịp nhàng. Mối quan hệ này cũng biểu hiện tính tập thể của phóng sự truyền hình. Trong đó người biên tập chịu trách nhiệm về nội dung tư tưởng của tác phẩm còn phóng viên quay phim trên cơ sở lĩnh hội ý đồ của kịch bản, người biên tập mà chọn cảnh quay, tìm góc độ thể hiện. Sự sáng tạo của phóng viên quay phim chỉ được xây dựng trên cơ sở thực hiện và làm phong phú thêm ý đồ của người biên tập. Người quay phim phải biết lựa chọn những chi tiết đắt, mang lượng thông tin cao, bởi vì thế mạnh của phóng sự truyền hình so với phóng sự báo in và báo nói là những hình ảnh, âm thanh từ trong cuộc sống.

Về nguyên tắc cần phải quay tất cả, việc chọn lọc các hình ảnh tiêu biểu sẽ được thực hiện trong quá trình dựng băng. Người quay phim có kỹ thuật để ghi lại hình ảnh và người biên tập phải biết được các kỹ thuật đó. Cần để quay phim làm việc độc lập trên cơ sở có sự bàn bạc từ trước. Biên tập viên và quay phim phải cùng biết hình ảnh đã đủ chưa, nếu chưa đủ phải quay thêm cái gì.

Trong khi ghi hình phải biết các cú pháp về hình ảnh. Cần có một vài cảnh mở ra hay khép lại chủ đề, giống như câu đầu và câu cuối của một bài báo.

Trong khi dựng phim, những cảnh trái trục, những cái nhìn và khi đối tượng quay ra khỏi khuôn hình phải theo những quy tắc nghiêm ngặt để có thể dựng được.

Sử dụng nghệ thuật Montage đối với phóng sự truyền hình không chỉ đơn thuần là việc chon một đoạn hay rút ngắn những hình ảnh đã thu được mà đây là việc tổ chức lại, sắp xếp lại các hình ảnh để đem lại tính hợp lý và nội dung nhằm giúp người xem dễ hiểu.

• 
  Phim phóng sự truyền hình cho phép sử dụng hầu hết những thủ pháp Montage của hình ảnh. Nó giúp phóng sự truyên hình ghép nối các phim rời rạc thành một chỉnh thể, theo ý đồ kết cấu của tác giả. Montage liên kết các hình ảnh, âm thanh, lời bình, phỏng vấn, chúng là những thành phần biệt lập nhau. Montage có một số loại cơ bản sau:
  
• 
  Montage logic: là dựng các cảnh phim nối tiếp nhau theo logic trong đó sử dụng các thủ pháp như: nối liên tục, mờ dần, chồng dần,…
  
• 
  Montage ý: là sự liên kết giữa các cảnh phim để nảy ra ý mới, hình tượng mới. Nếu các cảnh quay này để tách rời nhau thì ý sử dụng đó không thể tồn tại. Phương pháp này thường sử dụng trong các phóng sự tài liệu nghệ thuật.
  

Hậu kỳ là khâu cuối cùng của việc hoàn thành phim phóng sự truyền hình. Sau khi quay nháp đủ tư liệu, người làm phim phải tiến hành khâu dàn dựng, hậu kỳ. Các phường tiện kỹ thuật hậu kỳ không những cho phép xử lý nhanh, chính xác mà còn cho phép tạo hình ảnh, sử dụng máy tính để sản xuất các chương trình, chủ yếu sử dụng bắn chữ, hình hiệu. Bàn dựng hiện đại cho phép thực hiện hàng trăm kỹ sảo khác nhau. Những kỹ xảo ấy cho phép tạo hiệu quả đặc biệt trong phóng sự. Mỗi phim phóng sự là kết quả sáng tạo của tác giả bằng kỹ thuật tinh xảo.

Phương pháp Montage trong hậu kỳ được sử dụng để bố trí sắp xếp hình ảnh theo trật tự thời gian và bố cục của tác phẩm. Ở khâu hâu kỳ, biên tập viên bằng phương pháp Montage kiểm tra lại tất cả các khâu, hoàn thiện tác phẩm phóng sự của mình. Có trường hợp ở giai đoạn hậu kỳ nếu sử dụng bàn trộn đặc biệt có thể phát trực tiếp. Như vậy, hậu kỳ đã được rút ngắn thời gian một cách tối đa.
5.7, Viết lời bình

Lời bình là những lời giải thích những gì phóng viên được chứng kiến mà thông tin trên hình ảnh không chuyển tải được. Phóng viên đọc lời bình này là tốt nhất

Ngay từ câu đầu tiên, lời bình của phóng sự phải thu hút được sự chú ý của khán giả xem truyền hình, gây sự ngạc nhiên cho họ và tạo cho họ ý muốn theo dõi tiếp. Trong câu đầu tiên, quan điểm xử ký trong phóng sự phải được xác định ngay đó là sự khen ngợi hay phê phán phải được bộc lộ. Nó phải chứa đựng những thông tin mới nhất, mạnh nhất, bất ngờ nhất và phải mô tả được không khí của sự kiện.

Bút pháp của lời bình: nói chung cũng giống như tin tức, phóng sự cần những câu ngắn, đơn giản, có một mệnh đề, câu ngắn làm người xem dễ tiếp nhận, dễ hiểu. Từ ngữ sử dụng trong phóng sự phải cụ thể thêm sống động, nên dùng các từ ngắn, đơn giản, nên chú ý các vấn đề khi viết lời bình cho phóng sự:

• 
  Theo đúng quan điểm đã xác định
  
• 
  Chú ý đề cập đến các ý quan trọng của chủ đề (các từ ngữ, số liệu, lời trích dẫn của nhân vật)
  
• 
  Sử dụng các từ dễ hiểu, viết số bằng chữ và chọn khái niệm đơn giản, dùng số % nên diễn đạt bằng từ, ví dụ : 35% thì nên dùng là ba mươi lăm %; hoặc số năm, tháng.
  
• 
  Chỉ nên viết trên một mặt giấy, tránh tẩy xoá.
  
• 
  Đọc to bài viết để tạo cơ hội sửa chữa lại bài viết.
  
• 
  Nên trau chuốt câu đầu và câu cuối.
  

Phóng sự truyền hình và tin truyền hình là những thể loại được sử dụng thường xuyên trên các chương trình truyền hình. Xen kẽ giữa các chương trình thời sự của các đài truyền hình là những phóng sự về những sự kiện xẩy ra hàng ngày, hàng giờ, thậm chí hàng phút trên thế giới. Đứng về mặt thời lượng một phóng sự sự kiện không nhiều hơn một tin là bao nhiêu. Trong chương trình đài truyền hình Việt Nam, tin không qúa một phút, các đài truyền hình phương Tây giao động từ 30 đến 40 giây còn các phóng sự ít khi vượt qua 3 phút, thậm có phóng sự chỉ độ 1 phút rưỡi.

Giữa tin và phóng sự truyền hình có sự khác biệt nhau như:

• 
  Tin truyền hình thông báo sự kiện hiện tượng một cách ngắn gọn nhất. Nó thông báo sự kiện ở thời điểm còn phóng sự truyền hình phản ánh sự kiện trong quá trình diễn biến của nó. Tin truyền hình chỉ cần trả lời 5 câu hỏi đặc trừng của thể loại tin là : Ai? Cái gì? Khi nào? ở đâu? Như thế nào? Phóng sự truyền hình ngoài việc làm rõ những vấn đề chính là phần cốt lõi của phóng sự, là điểm khác biệt rất nổi bật của nó với thể loại tin.
  
• 
  Tin truyền hình sử dụng giọng văn trần thuật giản dị và hết sức khách quan. Phóng sự truyền hình sử dụng văn trần thuật nhưng mang dáng dấp văn học, được phép thể hiện cái tôi nhân chứng của tác giả. Ngôn ngữ của phóng sự truyền hình cũng đa dạng hơn nhiều (có bút pháp sinh động).
  
• 
  Tin truyền hình thường đưa về một (hoặc một vài sự kiện), còn phóng sự truyền hình phản ánh một chuỗi các sự kiện, hiện tượng xảy ra trong quá trình phát sinh, phát triển của cuộc sống. Chính vì nội dung thông tin khác nhau dẫn đến thời lượng tối đa của hai thể loại này cũng khác nhau. Ở Tin thường không qúa một phút, còn ở Phóng sự tối thiểu cũng 4 phút trở lên.
  
• 
  Tin truyền hình phản ánh tất cả các hiện tượng sự kiễn xảy ra trong cuộc sống khách quan, có ý nghĩa chính trị – xã hội nhất định. Còn trong phóng sự truyền hình không phải sự kiện có ý nghĩa chính trị – xã hội nào cũng trở thành phóng sự truyền hình mà chỉ có những vấn đề đòi hỏi phải lý giải thì nó mới được phản ánh bằng thể loại Phóng sự.
  

Phóng sự truyền hình cũng như Phim tài liệu truyền hình đều sử dụng ngôn ngữ tổng hợp là hình ảnh và âm thanh, chúng cùng hướng tới một mục đích nhất định. Tuy nhiên, có thể phân biệt giữa Phóng sự truyền hình với Phim tài liệu truyền hình ở những điểm sau:

Phóng sự truyền hình và tường thuật truyền hình là hai thể loại tương đối giống nhau nếu xét về nội dung phản ánh. Chúng cùng thể hiện hiện thực cuộc sống khách quan, song lại thuộc hai nhóm khác nhau. Phóng sự truyền hình là thể loại thuộc nhóm chính luận nghệ thuật, trong đó sử dụng bút pháp như: tả - bình – thuật và vai trò “cái tôi” phóng viên xuất hiện trước ống kính. Còn tường thuật là thể loại báo chí thuộc nhóm tin thông tấn. Do đó có những điểm khác nhau:

Tường thuật chỉ phản ánh diễn biến của sự kiện, hiện tượng. Còn phóng sự truyền hình thường đưa ra nhiều sự kiện, sự việc xoay quanh một chủ đề. Tường thuật thường tập trung trả lời các câu hỏi: Ai? Cái gì? Ở đâu? Khi nào? Tại sao và như thế nào? Còn phóng sự truyền hình không những chỉ trả lời các câu hỏi trên mà còn phải lý giải nguyên nhân sự kiện, biện pháp giải quyết.

Phóng sự truyền hình chỉ xuất hiện trong những hoàn cảnh có vấn đề cần phải lý giải. Còn tường thuật dùng để thông tin trực tiếp tới công chúng những sự kiện hiện tượng có ý nghĩa chính trị xã hội lớn, được đông đảo công chúng quan tâm.

Phóng sự truyền hình là một thế mạnh của báo chí truyền hình, trong đó nội dung phản ánh là những cái tươi mới, nóng hổi, sinh động từ cuộc sống. Để thực hiện một phóng sự hay, sinh động cần rất nhiều các yếu tố trong đó yếu tố cơ bản là người phóng viên- nhà báo phóng sự truyền hình. Để có một phóng sự hay, đáp ứng yêu cầu về tính thời sự và thoả mãn nhu cầu thông tin của công chúng, những người làm báo truyền hình còn phải phấn đấu nhiều hơn nữa cả về năng lực, tay nghề và phẩm chất để xứng đáng với người làm báo truyền hình trong thời đại thông tin hiện nay.

Đại từ điển Tiếng Việt do Nguyễn Như Ý chủ biên , định nghĩa bình luận là: “ Bàn và nhận xét, đánh giá về vấn đề gì đấy” . Trong đó bình là: “tỏ ý khen chê, nhằm bình phẩm đánh giá; bàn bạc đánh giá để cân nhắc, lựa chọn” và luận là: “ bàn bạc, dựa vào lý lẽ mà suy ra ”

Như vậy, bình luận được hiểu là những đánh giá, phân tích, nhận xét bàn bạc về một vấn đề nào đó. Nhưng có thể thấy, cách hiểu này thể hiện sự thiếu rạch ròi, chưa thật sự phân biệt rõ hai yếu tố bình và luận, nếu ghép chúng lại thành bình luận thì ý nghĩa của chúng cũng không khác nhau mấy. Nên phân biệt bình là nêu quan điểm thái độ; còn luận là phân tích, đánh giá, bàn bạc, suy luận. Bình có thể là tiền đề của luận, ngược lại luận là cơ sở cho bình. Và bình luận là tổng hợp của hai yếu tố, tức là bao hàm cả việc phân tích, đánh giá và nêu quan điểm.

Trên thực tế, giữa bình và luận không có sự tách biệt tuyệt đối, chúng luôn đan xen với nhau, đi liền với nhau và trật từ tuyến tính sau trước giữa chúng cũng hết sức tương đối, phụ thuộc vào chính bản thân sự phong phú của cuộc sống và các vấn đề cần bình luận.

Bình luận theo nghĩa thông thường và đơn giản nhất còn được hiểu là ý kiến, quan điểm của một người về một vấn đề nào đó. Nhưng để hiểu về bình luận một cách đầy đầy đủ, phải luôn gắn với sự lập luận đánh giá trên cơ sở những lí lẽ, căn cứ lôgíc, thuyết phục chứ không phải chỉ mang tính cảm tính đơn thuần.

Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, bình luận là: “ phân tích, nhận định, đánh giá một vấn đề (chính trị, kinh tế, văn hoá, kĩ thuật…) trên báo đài, vô tuyến truyền hình để tuyên truyền, phổ biến, thuyết phục người đọc, người nghe. Bình luận chủ yếu là vận dụng trí tuệ và tư duy lôgíc để phân tích, đánh giá. Bình luận là vũ khí của báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng khác khi thực hiện chức năng thông tin tuyên truyền” .

Trong định nghĩa này, bình luận được xếp vào mảng nội dung thông tin và được giải thích như một thể loại dành riêng và thuộc về báo chí. Đây là định nghĩa khá đầy đủ và gần với định nghĩa thể loại.

Các tác giả Trần Quang, Trần Thế Phiệt và nhóm tác giả của cuốn “ Giáo trình nghiệp vụ báo chí” và “ Nghề nghiệp và công việc của nhà báo” cũng đều khẳng định có một số tên gọi khác của bình luận, phổ biến nhất là nghị luận. Các tài liệu nghiên cứu trước đây đều sử dụng khái niệm này và trong lịch sử báo chí Việt Nam người ta cũng đặt tên các bài viết dạng này là văn nghị luận. Mặc dầu vậy, đến nay, tên gọi bình luận đã được thống nhất và được sử dụng khá nhất quán với các tiêu chí tương đối ổn định trên cả phương diện lí luận và thực tiễn.

Trong tiếng Anh có nhiều từ được dùng gần với nghĩa bình luận, đó là: critic với nghĩa “ phê bình, quan sát, nhận xét, và bình luận”; analysis với nghĩa phân tích nhận định; hay point of view, opinion với nghĩa “quan điểm”…Các tên gọi khác nhau này được sử dụng rải rác trên các tài liệu tiếng Anh vốn rất ít bàn đến thể lọai và được dùng như tên các chuyên mục bình luận trên báo.

Nhưng phổ biến và chính xác nhất để chỉ bình luận và thể loại bình luận là commentary nghĩa là “ chú giải, giải thích nhận xét, bình luận, tác phẩm bình luận” và commentator, nghĩa là “nhà bình luận, bình luận viên”. Tuy nhiên, rất có thể do đặc thù của báo chí phương Tây về phương diện lí luận thể loại mà người ta coi commentary vừa là bình luận vừa là tường thuật và commentator vừa là nhà bình luận vừa là người tường thuật. Điều này, có lẽ đúng với các chương trình tường thuật bóng đá mà ở đó người ta vừa tường thuật vừa bình luận.

Căn cứ trên phương diện gốc của từ “ comment ” trong tiếng Anh, có thể hiểu bình luận với nghĩa đúng của nó là commentary. Tên gọi này cũng được thông dụng trong một số văn bản, tài liệu bằng tiếng Việt và trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
2, Bình luận trên truyền hình:

Báo chí Việt Nam hiện nay đang sử dụng hầu hết các thể loại như tin, phỏng vấn, tường thuật, bài phản ánh, xã luận, phê bình và giới thiệu tác phẩm, bình luận, điều tra, tiểu phẩm…Trước hết, những dấu hiệu chung có ở tất cả các thể loại báo chí, đó là tính trung thực với chân lí cuộc sống, dựa trên những tư liệu chính xác của hiện thực khách quan, miêu tả các hiện tượng và quá trình của đời sống xã hội một cách chính xác, lập trường tư tưởng chính trị rõ ràng. Bởi vậy mọi sự kiện hiện tượng của đời sống xã hội được làm sáng tỏ. Tất cả các thể loại báo chí đều có thái độ tích cực đối với cuộc sống, đều nhằm đạt được những kết quả tích cực trong xây dựng đất nước, xã hội công bằng dân chủ văn minh.

Nguồn gốc của bình luận là hình thức đơn giản đầu tiên trong thao tác của tư duy con người thể hiện thái độ khen chê trước một sự kiện, hiện tượng, vấn đề…trong cuộc sống. Con người biết tư duy từ khi con người bắt đầu biết nhận thức về thế giới xung quanh dưới hình thức đối chiếu hay so sánh… để nhận thức về sự khác nhau của các sự vật. So sánh là phân biệt sự khác nhau giữa sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác. So sánh làm nảy sinh sự đánh giá. Sự đánh giá có thể coi là dấu hiệu đầu tiên của hoạt động tư duy bình luận. Vào thời kì đầu, khi chưa có tên gọi cho một kiểu tư duy so sánh và rút ra những đánh giá để thể hiện thái độ, bình luận thường được đan xen vào các hình thức văn hoá dân gian như hò đối đáp, vè, ví…

So với nhiều nước trên thế giới, báo chí Việt Nam ra đời muộn hơn, cho nên cũng như các thể loại khác, thể loại bình luận xuất hiện trên báo chí khi đã là một thể loại hoàn chỉnh. Bình luận là một hoạt động tự nhiên của lí tính. Con người có tri giác lành mạnh, đứng trước một hiện tượng, một sự kiện hoăc một vấn đề xảy ra trong cuộc sống thường đều có bình luận theo phạm vi, nội dung và hệ tư tưởng nhất định, không phải chỉ khi có báo chí mới bình luận.

Vai trò của bình luận trong đời sống xã hội là phân tích tổng kết các sự kiện điển hình rồi rút ra những vấn đề, những kinh nghiệm có tính lí luận, giúp cho công chúng có cách nhìn nhận những vấn đề thực tiễn một cách tổng quát hơn, hiểu thấu bản chất của sự kiện, vấn đề, quy luật vận động và xu hướng phát triển của cuộc sống. Đó là cơ sở để công chúng chuyển từ nhận thức cảm tính sang nhận thức lý tính.

Các tác giả Annold Hoffmann. I.U Marusac cho rằng, khi viết bài bình luận, tác giả muốn thuyết phục người đọc hãy có cách nhìn nhận một sự kiện thời sự nào đó theo cách của tác giả: “ khi ta viết một bài bình luận thì luôn luôn nhằm trình bày với bạn đọc một quan điểm của ta về một sự kiện có tính chất thời sự và nhằm thuyết phục bạn đọc rằng quan điểm này là đúng đắn.

Để thuyết phục người đọc tin theo ý kiến của mình cần chú ý mấy mục đích như sau: Lưu ý bạn đọc đến các tin tức; Giải thích bản chất sự kiện; Khẳng định lại quan điểm của ta và bác bỏ luận điệu của đối phương.

Khi một sự kiện xảy ra trong đời sống xã hội, được các phương tiện truyền thông loan báo rộng rãi, trong công chúng sẽ có những cách hiểu khác nhau tuỳ theo trình độ hiểu biết và lợi ích của mỗi người. Điều chắc chắn là những người có quyền lợi đối kháng sẽ có cách hiểu riêng và cách giải thích riêng. Trước hiện tượng đó, bài bình luận phải có đủ lí lẽ và chứng cứ để làm sáng tỏ bản chất của vấn đề, thuyết phục người đọc.

Bình luận là một trong những thể loại quan trọng của chính luận báo chí, nó được sử dụng để nhìn nhận đánh giá một sự kiện, hiện tượng của đời sống xã hội, nhằm mục đích hướng dẫn suy nghĩ và nhận thức cho công chúng.

Bình luận là cách luận bàn đánh giá về một sự kiện, hiện tượng nào đó trong đời sống xã hội và là sự tổng hợp của nhiều phương pháp thể hiện như phân tích, giải thích và có cả chứng minh.

Bình luận là công cụ không thể thiếu trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho quần chúng: “Bình luận với ý nghĩa là một phương pháp, cách đánh giá và bàn luận về một sự kiện, một hiện tượng, một vấn đề náo đó để đi đến nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn về vấn đề đó và những điều do vấn đề đó gợi ra”. Theo quan niệm này thì bài bình luận ở đây được viết theo phương pháp nghị luận mang tính chất tổng hợp. Trên cơ sở nắm bắt những sự kiện, trong bài bình luận của mình tác giả phải sử dụng nhiều yếu tố như giải thích, phân tích, chứng minh, đánh giá bàn luận…rồi đi đến mục đích cuối cùng là nhằm thuyết phục người đọc, người nghe, người xem.

Để bình luận có sức chiến đấu cao tính thuyết phục thì tác giả hoặc toà soạn phải hiểu sâu sắc các sự kiện, không xét chúng là các sự kiện đơn lẻ mà phải đặt chúng trong mối quan hệ tổng hoà. Từ đó độc giả mới có thể nắm chắc bản chất của sự kiện để có nhận định một cách chính xác nhất. Trong khi bình, phân tích, xem xét các khía cạnh của vấn đề thì cần phải mở rộng vấn đề và đặt nó trong quá trình diễn biến, phát triển của vấn đề từ đó rút ra ý nghĩa thực tiễn. Nếu bình luận đặt trong thể bút chiến sẽ có sức thuyết phục cao, vì đặc trưng của bình luận khác với các thể loại khác ở tính chiến đấu, lý lẽ sắc bén.

Cũng có những ý kiến khác về bài bình luận cho rằng: “ Bình luận là một thể loại báo chí, nhiệm vụ của nó là diễn đạt tư tưởng của toà soạn về một vấn đề thời sự hoặc một sự kiện, nghĩa là làm cho độc giả hiểu được mối quan hệ đó theo một quan điểm nhất định và từ đó sự đánh giá rút ra được kết luận có tính chất quyết định”.

Trên thực tế hiện nay truyền hình sử dụng rất nhiều hình thức bình luận và phạm vi nghiên cứu của mỗi bài bình luận cũng rất đa dạng. Có những bài bình luận chỉ dừng lại ở mức xem xét một sự kiện nhỏ riêng lẻ nào đó trong đời sống xã hội như việc đánh giá hành vi của một cá nhân cụ thể nào đó là tốt hay không tốt. Cũng có khi chương trình truyền hình sử dụng bình luận để đánh giá , bàn luận về về một sự kiện, những sự kiện được bàn luận trong chương trình đã được thông báo trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Những người làm chương trình trình bày quan điểm về sự kiện đó hoặc từ sự kiện đó mà liên hệ đến những sự kiện hay vấn đề khác.

Theo giáo sư E.P. Prôkharốp: “Giúp bạn đọc hình thành bức tranh tổng quan của đời sống xã hội từ những tư liệu riêng lẻ trên báo chí là một trong những nguyên nhân làm xuất hiện thể loại bình luận”. Một bài bình luận không chỉ dừng lại ở bàn luận đánh giá một sự kiện của cuộc sống mà phải từ nhiều sự kiện riêng lẻ, tác giả phải hình thành một bức tranh tổng thể của đời sống xã hội hiện tại. Mặt khác, trên cơ sở đó phải giúp cho công chúng nhận thức đầy đủ và chính xác về nhiều vấn đề của quá khứ và hiện tại, biết cách đánh giá thực tế khách quan, hiểu được vị trí của mình để từ đó có hành động cần thiết vì mục tiêu xây dựng cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn. Để hình thành được bức tranh của đời sống xã hội có tính tổng quát, người viết bình luận đương nhiên không thể thực hiện bằng cách liệt kê ra tất cả sự kiện để tìm ra tổng số của chúng như một phép cộng, mà phải sử dụng những tư liệu có chọn lọc và lí lẽ chắc chắn để thuyết phục người đọc.

Nói chung, điểm mạnh nhất của bình luận là hệ thống thông tin lí lẽ. Bởi bài bình luận khi đề cập đến những sự kiện hiện tượng nóng hổi được nhiều người quan tâm, những nếu thiếu đi hệ thống lí lẽ sắc sảo để bàn luận, đánh giá vấn đề thì không được coi là bài bình luận.

Đối tượng bình luận truyền hình cũng như của các thể loại khác có thể là toàn bộ các sự kiện, hiện tượng, quá trình…của đời sống xã hội đương thời. Việc lựa chọn các sự việc trong các tác phẩm, văn kiện hoặc những vấn đề hàng ngày có ý nghĩa xã hội là để tái tạo một bức tranh toàn cảnh hoặc một lĩnh vực nào đó của đời sống xã hội. Phân tích những sự kiện đã được công bố trên phương tiện thông tin đại chúng là để làm bằng chứng cho lời bình của chương trình, tạo nên cơ sở, làm chỗ dựa cho các luận điểm. Những sự kiện đó có thể là tư liệu dã được công bố trong các chương trình tường thuật, chương trình thời sự…, nghĩa là bình luận truyền hình có thể sử dụng bất cứ những tình tiết sự kiện nào có liên quan đến đề tài, có thể phục vụ cho việc làm sáng tỏ các luận điểm. Trong các chương trình bình luận ta thường thấy có sự đan xen những yếu tố của các thể loại khác như tường thuật, có sự kiện, chi tiết, có tính suy luận nhận xét, đánh giá… Nói cách khác, những người làm bình luận truyền hình phải lựa chọn được những tình tiết, sự kiện, hiện tượng, qua trình tiêu biểu nhất trong mối quan hệ tổng thể của chúng để tái tạo bức tranh toàn cảnh về xã hội hiện tại. Nhờ vậy mà bình luận truyền hình có khả năng thâu tóm được quan điểm thống nhất về mọi hiện tượng để làm rõ nguồn gốc và bản chất của sự kiện, vấn đê, theo dõi quá trình vận động và phát triển của xã hội.

Đối tượmg của bình luận truyền hình là toàn bộ các sự kiện kể cả những tri thức, những kinh nghiệm về các mặt của đời sống xã hội như chính trị, kinh tế, văn hoá – xã hội… và tất cả các hình thức của sự kiện, các hiện tượng và quá trình, bản chất và hành vi của một người hay một nhóm người. Tất cả những vấn đề nêu trên đều có thể là đối tượng bình luận truyền hình. Tuy nhiên, không phải chương trình bình luận truyền hình nào cũng nói về tất cả mọi lĩnh vực. Mỗi chương trình bình luận đều có một chủ đề nhất định.

Bình luận truyền hình không giới hạn phạm vi đề tài. Tuy nhiên những đề tài đó phải đáp ứng được yêu cầu thời sự của báo chí. Năng lực của những người làm chương trình được thể hiện trước hết qua cách lựa chọn và xử lí đề tài. Năng lực còn được thể hiện ở trình độ chính trị, sự am hiểu độc giả và lựa chọn các phương pháp diẫn đạt.

Yêu cầu trước hết đối với một chương trình bình luận truyền hình là tác giả phải có cái nhìn tổng quát và hệ thống các sự kiện hiện tượng xã hội để thấy được sự vận động của cuộc sống, dõi theo quá trình hình thành và phát triển của các sự kiện, tìm thấy tính độc lập và sự liên kết của các sự kiện riêng lẻ.

Từ những điều phân tích trên, chúng ta có đưa ra khái niệm về bình luận truyền hình là một thể loại báo chí truyền hình nhằm lý giải, phân tích, đánh giá, bàn luận về các sự kiện, sự việc, hiện tượng đang diễn ra trong hiện thực khách quan, để hướng dẫn và định hướng dư luận công chúng, được truyền đạt bằng phương tiện truyền thông truyền hình.

Mục đích của bình luận truyền hình là trình bày quan điểm, định hướng dư luận xã hội.

Phương pháp của bình luận truyền hình là phân tích, đánh giá, giải thích các vấn đề, sự kiện một cách khách quan nhằm định hướng tư tưởng.

Đối tượng của bình luận truyền hình là các sự kiện, vấn đề, tình huống, hoàn cảnh có ý nghĩa chính trị xã hội nhất định.