KÕt qu¶ ®Ò tµi
"nghiªn cøu trång rõng Tr¸m tr¾ng (Canarium album Raeusch) lµm nguyªn liÖu gç d¸n (1995-1999)"
Chñ nhiÖm ®Ò tµi: Ph¹m §×nh Tam
Céng t¸c viªn chÝnh:
TrÇn L©m §ång, NguyÔn Sü §¬ng
ViÖn KHLN ViÖt Nam
I.më ®Çu
Tr¸m tr¾ng (Canarium album Raeusch) lµ c©y gç b¶n ®Þa cã chiÒu cao tõ 20 - 30m, ®êng kÝnh ngang ngùc ®¹t 50 - 70m, th©n trßn th¼ng, t¸n réng vµ l¸ xanh quanh n¨m. Tr¸m tr¾ng lµ c©y ®a môc ®Ých ®îc nh©n d©n ta a chuéng.
Gç Tr¸m tr¾ng mÒm, nhÑ thí mÞn, dÔ bãc thêng ®îc dïng lµm nguyªn liÖu gç d¸n, ®ãng ®å th«ng thêng, dïng trong x©y dùng nhµ cöa.
Nhùa Tr¸m dïng trong c«ng nghÖ chÕ biÕn xµ phßng, níc hoa, s¬n tæng hîp, lµm chÊt c¸ch ®iÖn. Qu¶ Tr¸m ¨n ®îc, cã thÓ dïng ®Ó chÕ biÕn « mai, lµm thùc phÈm, lµm thuèc ch÷a ho vµ gi¶i ®éc.
C©y Tr¸m tr¾ng ®· ®îc nhiÒu nhµ khoa häc trong vµ ngoµi níc nghiªn cøu tõ nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 20. C¸c nghiªn cøu chñ yÕu tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc: ph©n lo¹i; chÕ biÕn vµ khai th¸c qu¶, nhùa; kü thuËt g©y trång. Tuy nhiªn cho ®Õn nay c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ hÖ thèng kü thuËt L©m sinh ®Ó g©y trång vµ ph¸t triÓn vÉn cßn rÊt h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ lùa chän ph¬ng thøc trång, biÖn ph¸p xö lý thùc b× vµ chän c©y phï trî,… tõ ®ã c¸c m« h×nh trång rõng Tr¸m tr¾ng trªn thùc ®Þa kh«ng mÊy thµnh c«ng. Trong khi ®ã Tr¸m tr¾ng lµ mét trong nh÷ng c©y ®a môc ®Ých ®îc nh©n d©n a chuéng, kh«ng nh÷ng c¸c c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn gç cã nhu cÇu sö dông gç Tr¸m mµ c¸c ®Þa ph¬ng còng mong muèn ph¸t triÓn trång rõng Tr¸m tr¾ng.
Víi lÏ ®ã, Bé L©m nghiÖp nay lµ Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· phª duyÖt ®Ò tµi: “Nghiªn cøu trång rõng Tr¸m tr¾ng (Canarium album Raeusch) lµm nguyªn liÖu gç d¸n”. §Ò tµi do ViÖn Khoa Häc L©m nghiÖp ViÖt Nam chñ tr× thùc hiÖn tõ 1995 ®Õn 1999 vµ ®· ®îc Héi §ång khoa häc ®¸nh gi¸ lµ thµnh c«ng.
II.Môc tiªu, néi dung vµ Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
2.1. Môc tiªu nghiªn cøu
- X¸c ®Þnh ®îc c¬ së khoa häc ®Ó ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p l©m sinh phï hîp g©y trång vµ ph¸t triÓn c©y Tr¸m tr¾ng.
- §Ò xuÊt ®îc biÖn ph¸p kü thuËt sinh ®Ó trång rõng tr¸m tr¾ng phôc vô môc tiªu cung cÊp gç cho c«ng nghiÖp d¸n l¹ng.
- Gãp phÇn lµm c¬ së khoa häc cho viÖc x©y dùng quy tr×nh, quy ph¹m trång rõng Tr¸m tr¾ng
2.2. Néi dung nghiªn cøu
- Nghiªn cøu c¬ së khoa häc ®Ó ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh.
- Nghiªn cøu biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh.
- X©y dùng quy ph¹m kü thuËt.
2.3.Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
øng dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu sinh th¸i thùc nghiÖm ®Ó ®iÒu tra thu thËp sè liÖu ngo¹i ngiÖp vµ ®iÒu tra bæ sung c¸c ®Æc ®iÓm l©m häc cña Tr¸m tr¾ng. øng dông ph¬ng ph¸p ®ång ruéng ®Ó bè trÝ c¸c thÝ nghiÖm vÒ c¸c kü thuËt trång t¹i hiÖn trêng.
C¸c thÝ nghiÖm ®îc bè trÝ theo ph¬ng ph¸p thèng kª, c¸c c«ng thøc ®îc lÆp l¹i 3 lÇn. TÝnh to¸n vµ xö lý sè liÖu dùa vµo ph¬ng ph¸p thèng kª vµ c¸c phÇn mÒm vi tÝnh th«ng dông hiÖn nay.
2.4.VËt liÖu nghiªn cøu
HiÖn trêng nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®îc tiÕn hµnh t¹i 3 ®iÓm: CÇu Hai (Phó Thä), B×nh Thanh (Hoµ B×nh) vµ Kú S¬n (Hoµ B×nh).
III.KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
3.1.Nghiªn cøu c¬ së khoa häc ®Ó ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh
-
§iÒu tra yªu cÇu vµ tiªu chuÈn gç nguyªn liÖu
Th«ng qua ®iÒu tra, kh¶o s¸t mét sè c¬ së s¶n xuÊt gç d¸n ë trong níc vµ thÝ nghiÖm bãc thö gç Tr¸m lÊy tõ rõng trång 20 tuæi ë L¹c Thuû, Hoµ B×nh, ®Ò tµi ®· tæng hîp ®îc b¶ng tiªu chuÈn vÒ nguyªn liÖu gç d¸n gåm chñng lo¹i, quy c¸ch gç trßn, quy c¸ch gç thµnh khÝ vµ 15 tiªu chuÈn vÒ chÊt lîng tõ ®ã gióp cho viÖc ®Þnh híng kü thuËt l©m sinh ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm phï hîp víi yªu cÇu nguyªn liÖu. §Ò tµi còng ®· kh¼ng ®Þnh ®îc gç Tr¸m tr¾ng lÊy tõ rõng trång tho¶ m·n ®îc c¸c tiªu chuÈn nguyªn liÖu gç d¸n, tû lÖ thµnh khÝ v¸n bãc ®¹t 61,2% trong ®ã v¸n mÆt chiÕm 73,8%. KÕt qu¶ nµy cho thÊy gç Tr¸m tr¾ng dïng lµm nguyªn liÖu gç d¸n h¬n h¼n c¸c loµi c©y b¶n ®Þa kh¸c.
-
Tæng kÕt ®¸nh gi¸ c¸c m« h×nh trång Tr¸m ®· cã
§Ò tµi ®· tiÕn hµnh tæng hîp, ph©n tÝch 25 b¸o c¸o khoa häc cã liªn quan ®Õn c©y Tr¸m tr¾ng cña c¸c t¸c gi¶ trong níc, kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ 10 m« h×nh trång Tr¸m tõ 2 ®Õn16 tuæi t¹i mét sè tØnh phÝa B¾c vµ rót ra ®îc mét sè nhËn xÐt nh sau:
- C©y Tr¸m tr¾ng ®· ®îc nghiªn cøu tõ nhiÒu n¨m ë 3 lÜnh vùc chÝnh: khai th¸c chÕ biÕn nhùa, t×m hiÓu vÒ ®Æc tÝnh sinh v©t häc vµ kü thuËt g©y trång. Hai lÜnh vùc ®Çu ®îc coi lµ thµnh c«ng, riªng lÜnh vc thø 3 cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cha nhiÒu, thiÕu hÖ thèng vµ cha ®Ò xuÊt ®îc kü thuËt ®¶m b¶o ch¾c ch¾n cho viÕc trång rõng thµnh c«ng, do vËy mµ cßn thiÕu m« h×nh chøng minh trªn thùc ®Þa.
- Trong s¶n xuÊt còng cã nhiÒu ®Þa ph¬ng g©y trång hµng tr¨m ha víi nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau nh ë: Hoµ B×nh, Phó Thä, Yªn B¸i, Tuyªn Quang, Th¸i Nguyªn, nhng ®a sè rõng Tr¸m trång ®Òu bÞ thÊt b¹i sau 3-4 n¨m ®Çu, sè cßn l¹i còng sinh trëng kÐm. Nguyªn nh©n lµ cha n¾m v÷ng c¸c ®Æc tÝnh quan träng cña c©y Tr¸m tr¾ng nªn viÖc chän ph¬ng thøc trång, chän c©y phï trî vµ qu¸ tr×nh ch¨m sãc ®iÒu tiÕt thùc b× cha hîp lý.
-
Nghiªn cøu bæ sung ®Æc ®iÓm l©m häc c¬ b¶n cña tr¸m tr¾ng
§Ò tµi ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu bæ sung mét sè ®Æc ®iÓm l©m häc c¬ b¶n cua Tr¸m tr¾ng bao gåm: Ph©n bè, lËp ®Þa, t¸i sinh, chÕ ®é ¸nh s¸ng cña Tr¸m tr¾ng giai ®o¹n vên ¬m. KÕt qu¶ ®· cho thÊy:
- Tr¸m tr¾ng lµ c©y ph©n bè réng ë c¶ 3 miÒn B¾c, Trung, Nam vµ thêng gÆp trong rõng thø sinh trªn ®Êt cßn nguyªn tr¹ng. Tr¸m cã mÆt ë nh÷ng vïng cã ®é cao tõ 10m (Bµ RÞa-Vòng Tµu, T©n Phó - §ång Nai) ®Õn 1000m (Tña Chïa - Lai Ch©u).
- §Êt ®ai vïng Tr¸m tr¾ng ph©n bè hÇu hÕt lµ tÇng ®Êt dµy trªn 0,5m, ®é chua pH(KCl) biÕn ®éng tõ 3,4 - 5,7, lîng P2O5 hÇu hÕt díi 5mg/100g ®Êt, mïn biÕn ®éng tõ 2 - 4,7%. §iÒu nµy chøng tá Tr¸m tr¾ng cã kh¶ n¨ng chÞu ®îc ®Êt chua ®Õn Ýt chua, l©n h¬i nghÌo nhng mïn ph¶I kh¸ vµ tÇng ®Êt s©u.
- Tr¸m tr¾ng cã kh¶ n¨ng t¸i sinh tù nhiªn m¹nh c¶ h¹t vµ chåi.
- Møc ®é che s¸ng kh¸c nhau cã ¶nh hëng ®Õn sinh trëng cña c©y con giai ®o¹n vên ¬m (1 - 2 n¨m tuæi), møc ®é che ¸nh s¸ng 25 -50% c©y con sinh trëng tèt nhÊt.
-
Nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh
Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t c¸c m« h×nh thÝ nghiÖm cña c¸c ®Ò tµi trång Tr¸m tríc ®©y vµ c¸c m« h×nh trång rõng trong s¶n xuÊt, ®Ò tµi ®· rót ra mét sè vÊn ®Ò tån t¹i hiÖn nay trong viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh ®Ó t¹o c¸c l©m phÇn Tr¸m cã s¶n l¬ng tËp trung. MÆt kh¸c ®Ò tµi tËp trung gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò then chèt lµ:
- Chän ph¬ng thøc trång
- Chän c©y phï trî
- Ph¬ng thøc hçn giao
§Ò tµi ®· tiÕn hµnh bè trÝ thÝ nghiÖm t¹i xãm Lßn x· B×nh Thanh, Th«n 3 x· M«ng Ho¸, huyÖn Kú S¬n, tØnh Hoµ B×nh vµ t¹i Trung t©m CÇu Hai x· Ch©n Méng, huyÖn §oan Hïng, tØnh Phó Thä.
-
KÕt qu¶ nghiªn cøu ph¬ng thøc trång
Bè trÝ thÝ nghiÖm
* C«ng thøc 1 (trång toµn diÖn cã c©y phï trî): ph¸t tr¾ng thùc b×, dän s¹ch sau ®ã thiÕt kÕ trång rõng. MËt ®é trång 1600 c©y/ha (3 x 2m), trong ®ã Tr¸m tr¾ng 800 c©y/ha, Keo tai tîng 800 c©y/ha. Tr¸m vµ Keo trång cïng mét lóc, hçn giao theo hµng, gi÷a c¸c hµng c©y gieo mét hµng cèt khÝ.
* C«ng thøc 2 (trång trong r¹ch): H¹ chiÒu cao cña rõng xuèng díi 5m, më c¸c r¹ch song song, r¹ch réng 3m, t©m r¹ch c¸ch ®Òu nhau 8m. Trªn r¹ch ph¸t dän s¹ch thùc b× vµ trång mét hµng Tr¸m ë gi÷a c©y c¸ch c©y 2m.
* C«ng thøc 3 (trång ®èi chøng – thuÇn lo¹i kh«ng cã c©y che phñ): ph¸t tr¾ng thùc b× dän s¹ch sau ®ã thiÕt kÕ trång rõng. MËt ®é trång rõng 1600 c©y/ha (Tr¸m thuÇn loµi), kh«ng trång c©y che phñ ®Êt.
ThÝ nghiÖm ®îc bè trÝ t¹i B×nh Thanh (Hoµ B×nh) n¨m 1996 trªn ®èi tîng rõng phôc håi. T¹i CÇu Hai (Phó Thä) n¨m 1996 sau rõng Mì khai th¸c tr¾ng. Qua biÓu 1 cho thÊy ë c¶ 3 ®iÓm thÝ nghiÖm, ë giai ®o¹n nhá (1 tuæi) sinh trëng vÒ ®êng kÝnh vµ chiÒu cao Tr¸m tr¾ng cha cã kh¸c nhau, nhng tõ tuæi 2 trë ®i sù kh¸c nhau ë c¸c c«ng thøc râ rÖt h¬n vµ c«ng thc trång toµn diÖn cã c©y phï trî cã kh¶ n¨ng sinh trëng ®êng kÝnh vµ chiÒu cao tèt nhÊt. Chóng ta ®· kh¶o s¸t c¸c thÝ nghiÖm t¹i B×nh Thanh-Hoµ B×nh cho thÊy m« h×nh cã tuæi lín nhÊt (4 tuæi) cã thÓ thÊy vÒ ®êng kÝnh gèc ë 12 th¸ng tuæi trong 3 c«ng thøc cha cã g× kh¸c, nhng sau ®ã th× c«ng thøc cã c©y phï trî ®· vît lªn h¼n. Cßn l¹i hai c«ng thøc trång trong r¹ch vµ ®èi chøng th× ®Õn n¨m thø t vÉn cha cã sai kh¸c. VÒ chiÒu cao th× hai n¨m ®Çu c¶ 3 c«ng thøc ®Òu cha cã g× sai kh¸c, nhng ®Õn 24 th¸ng trë ®i 3 c«ng thøc ®· b¾t ®Çu ph©n hãa. C«ng thøc cã c©y phï trî cã ®êng kÝnh vµ chiÒu cao lín nhÊt (biÓu 2).
BiÓu 1. Sinh trëng ®êng kÝnh vµ chiÒu cao Tr¸m tr¾ng trång trong c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm t¹i 3 ®Þa ®iÓm (lÇn ®o th¸ng 11 n¨m 1999)
§Þa ®iÓm
|
N¨m trång
|
ChØ tiªu
|
C«ng thøc
|
Trång toµn diÖn cã c©y phï trî
|
Trång trong r¹ch
|
§èi chøng
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Hoµ B×nh
(B×nh Thanh)
Phó Thä
(CÇu Hai)
Hoµ B×nh
(M«ng Ho¸)
|
1996
1997
1998
|
Xtb
V%
Xtb
V%
Xtb
V%
|
5.31
24.85
3.03
28.49
1.56
40.47
|
3.03
23.53
1.85
24.57
1.2
35.41
|
3.42
27.42
1.52
34.56
1.59
34.03
|
2.08
24.07
0.95
40.15
1.26
29.56
|
3.39
29.69
2.79
33.08
1.56
34.32
|
1.88
30.75
1.43
39.33
1.10
25.18
|
BiÓu 2: Sinh trëng ®êng kÝnh vµ chiÒu cao Tr¸m tr¾ng trong c¸c ph¬ng thøc (rõng trång 1996 t¹i B×nh Thanh)
Tuæi
|
C«ng thøc
|
Trång toµn diÖn
|
Trång trong r¹ch
|
§èi chøng
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
12 th¸ng
|
0.60
|
0.46
|
0.59
|
0.48
|
0.57
|
0.46
|
24 th¸ng
|
1.93
|
0.95
|
1.31
|
0.95
|
1.27
|
0.88
|
36 th¸ng
|
3.59
|
1.95
|
2.25
|
1.52
|
2.20
|
1.41
|
48 th¸ng
|
5.31
|
3.03
|
3.43
|
2.08
|
3.39
|
1.88
|
3.2.2 ThÝ nghiÖm thö nghiÖm c©y phï trî
Bè trÝ thÝ nghiÖm
§Ò tµi ®· bè trÝ 4 loµi c©y che phñ kh¸c nhau ®Ó hç trî cho c©y Tr¸m giai ®o¹n non ®ã lµ: Cèt khÝ, keo tai tîng, §Ëu trµm, thùc b× tù nhiªn vµ c«ng thøc kh«ng che lµm ®èi chøng.
- C¸c c«ng thøc che Cèt khÝ, Keo, §Ëu trµm vµ ®èi chøng kü thuËt lµm ®Êt gièng nhau, thùc b× ®îc ph¸t tr¾ng toµn bé, ®èt vµ dän s¹ch sau ®ã ®îc thiÕt kÕ trång rõng. MËt ®é trång 1600c/ha (3 x 2m), trång b»ng c©y con cã bÇu Hvn = 25 cm, Doo = 0,45 cm. C©y che phñ ®îc gieo sau khi cuèc hè xong.
- C«ng thøc dïng thùc b× tù nhiªn che phñ: chÆt hÕt c©y cao, ®Ó l¹i c©y cá, c©y t¸i sinh chiÒu cao díi 1 m, ph¸t c¸c r¹ch c¸ch ®Òu nhau, chiÒu réng cña r¹ch 1m, cuèc hè trång hµng c©y trªn r¹ch, mËt ®é 1600c/ha (3 x 2 m).
BiÓu 2 cho thÊy sinh trëng cña Tr¸m tr¾ng sau khi trång 1 n¨m, trõ c«ng thøc che cèt khÝ ra cßn l¹i c¸c c«ng thøc ®Òu cha cã sù h¬n kÐm nhau nhiÒu vÒ ®êng kÝnh vµ chiÒu cao. Nhng ®Õn n¨m thø 2 th× c«ng thøc ®èi chøng (kh«ng che) vµ thùc b× che phñ tù nhiªn b¾t ®Çu kÐm h¬n so víi c¸c c«ng thøc kh¸c. §Õn n¨m thø 3 sau khi trång th× c©y che phñ ®Êt b¾t ®Çu cã sù ¶nh hëng râ rÖt ®Õn sù sinh trëng cña Tr¸m tr¾ng.
BiÓu 3: Sinh trëng Tr¸m tr¾ng trång trong c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm che phñ kh¸c nhau (®o th¸ng 11 n¨m 1999)
§Þa ®iÓm
|
N¨m trång
|
C«ng thøc che phñ
|
Cèt khÝ
|
Keo
|
§Ëu trµm
|
Thùc b× TN
|
§èi chøng
|
Doo
|
Hvn
|
Doo
|
Hvn
|
Doo
|
Hvn
|
Doo
|
Hvn
|
Doo
|
Hvn
|
B×nh Thanh
|
1996
|
6.36
|
3.60
|
5.31
|
3.03
|
4.01
|
2.65
|
3.56
|
2.60
|
3.39
|
1.88
|
V%
|
4 tuæi
|
17.5
|
17.6
|
24.9
|
23.5
|
21.1
|
20.1
|
29.3
|
23.7
|
29.7
|
30.8
|
CÇu Hai
|
1997
|
3.11
|
1.85
|
3.03
|
1.75
|
|
|
2.88
|
1.53
|
2.79
|
1.43
|
V%
|
3 tuæi
|
28.4
|
24.6
|
31.8
|
27.4
|
|
|
25.7
|
30.7
|
33.0
|
39.3
|
Kú S¬n
|
1998
|
1.72
|
1.45
|
1.56
|
1.20
|
|
|
1.49
|
1.15
|
1.56
|
1.10
|
V%
|
2 tuæi
|
25.7
|
24.0
|
40.5
|
35.4
|
|
|
40.1
|
28.7
|
34.3
|
25.2
|
VÒ sinh trëng vÒ ®êng kÝnh vµ chiÒu cao, sè liÖu ë biÓu 5 cho thÊy ®Õn 12 th¸ng tuæi Doo cña 5 c«ng thøc ®Òu sinh trëng ®Òu nhau, sau 12 th¸ng tuæi chia lµm 2 nhãm, nhãm h¬n lµ che Cèt khÝ vµ Keo, nhng tõ sau 24 th¸ng ®Õn 48 th¸ng th× c«ng thøc che Cèt khÝ vît h¼n, sau ®ã ®Õn Keo. Ba c«ng thøc cßn l¹i th× c«ng thøc che §Ëu trµm cã tréi h¬n chót Ýt. VÒ chiÒu cao th× sau 24 th¸ng trë ®i th× ph©n ho¸ râ, trong ®ã c«ng thøc che Cèt khÝ vÉn lµ tèt nhÊt vµ c«ng thøc ®èi chøng sinh trëng kÐm nhÊt. VÒ hÖ sè biÕn ®éng, c«ng thøc che cèt khÝ cã biÕn ®éng nhá nhÊt, c«ng thøc ®èi chøng cã biÕn ®éng lín nhÊt.
BiÒu 4: Sinh trëng Tr¸m tr¾ng trong c¸c thÝ nghiÖm che phñ ®Êt
§Þa ®iÓm
|
C«ng thøc che phñ
|
Cèt khÝ
|
Keo
|
§Ëu trµm
|
Thùc b× TN
|
§èi chøng
|
Th¸ng tuæi
|
Doo (cm)
|
Hvn
(m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
Doo (cm)
|
Hvn (m)
|
12 th¸ng
|
0.62
|
0.49
|
0.60
|
0.46
|
0.58
|
0.45
|
0.57
|
0.47
|
0.57
|
0.46
|
24 th¸ng
|
1.59
|
1.04
|
1.93
|
0.95
|
1.50
|
0.95
|
1.45
|
0.89
|
1.27
|
0.88
|
36 th¸ng
|
3.57
|
2.13
|
3.59
|
1.95
|
2.74
|
1.84
|
2.24
|
1.60
|
2.20
|
1.41
|
48 th¸ng
|
6.36
|
3.60
|
5.31
|
3.03
|
4.01
|
2.65
|
3.65
|
2.60
|
3.39
|
1.88
|
V% (48 th¸ng)
|
17.15
|
17.56
|
24.85
|
23.53
|
21.21
|
20.07
|
29.25
|
23.71
|
29.69
|
30.75
|
BiÓu ®å 1: Sinh trëng vÒ ®êng kÝnh cña Tr¸m tr¾ng trong c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm che phñ ®Êt
BiÓu ®å 2: Sinh trëng chiÒu cao cña Tr¸m tr¾ng trong c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm che phñ ®Êt
VÒ lîng t¨ng trëng hµng n¨m: Xem biÓu 5 ta thÊy r»ng hai c«ng thøc che cèt khÝ vµ Keo ®Òu cã tèc ®é sinh trëng t¬ng ®èi ®Òu c¶ ®êng kÝnh vµ chiÒu cao, n¨m sau vÉn t¨ng h¬n n¨m tríc mét c¸ch râ rÖt. C«ng thøc che §Ëu trµm vµ ®èi chøng ®· cã sù ch÷ng l¹i ë n¨m thø 4, ®Æc bÞªt lµ chiÒu cao, ®iÒu nµy cã thÓ do t¸n cña §Ëu trµm ®· che kÝn ®Çu c©y Tr¸m lµm ¶nh hëng ®Õn sinh trëng chiÒu cao, cßn c«ng thøc ®èi chøng th× râ rµng kh«ng che bãng (s¸ng hoµn toµn) còng ®· ¶nh hëng ®Õn chiÒu cao sinh trëng c©y Tr¸m. KÕt qu¶ cho thÊy trång toµn diÖn cã Cèt khÝ che phñ ®Êt lµ trång hçn giao víi Keo tèt h¬n c¸c c«ng thøc kh¸c.
BiÓu 5: Lîng t¨ng trëng hµng n¨m cña Tr¸m tr¾ng trong c¸c c«ng thøc che phñ kh¸c nhau (sè liÖu ®o ®Õm th¸ng 11/1999)
N¨m
ChØ tiªu
|
C«ng thøc
|
Cèt khÝ
| Keo |
§Ëu trµm
|
Thùc b× TN
|
§èi chøng
|
Th¸ng tuæi
|
ZDo (cm)
|
ZHn
(m)
|
ZDo (cm)
|
ZHn (m)
|
ZDo (cm)
|
ZHn (m)
|
Zdo (cm)
|
Zhn (m)
|
ZDo (cm)
|
ZHn (m)
|
N¨m thø nhÊt
|
0.62
|
0.49
|
0.60
|
0.46
|
0.58
|
0.45
|
0.57
|
0.47
|
0.57
|
0.46
|
N¨m thø hai
|
1.33
|
0.55
|
1.33
|
0.49
|
0.92
|
0.50
|
0.88
|
0.42
|
0.70
|
0.42
|
N¨m thø ba
|
1.62
|
1.09
|
1.66
|
1.00
|
1.24
|
0.89
|
0.79
|
0.71
|
0.93
|
0.53
|
N¨m thø t
|
2.79
|
1.47
|
1.72
|
1.08
|
1.27
|
0.81
|
1.36
|
1.00
|
1.19
|
0.47
|
B×nh qu©n
|
1.59
|
0.90
|
1.33
|
0.76
|
1.00
|
0.66
|
0.90
|
0.65
|
0.85
|
0.47
|
BiÓu ®å 3: T¨ng trëng ®êng kÝnh vµ chiÒu cao hµng n¨m cña Tr¸m tr¾ng trong c¸c c«ng thøc che phñ kh¸c nhau
2.3 VÒ ph¬ng thøc hçn giao
Bè trÝ thÝ nghiÖm
§Ò tµi ®· bè trÝ c¸c thÝ nghiÖm Tr¸m trång hçn giao víi Lim xÑt vµ Keo t¹i hai n¬i CÇu Hai (Phó Thä) vµ M«ng Ho¸ (Hoµ B×nh), c¸c c«ng thøc cô thÓ nh sau:
- Tr¸m + Keo (theo hµng)
- Tr¸m + Lim xÑt (theo hµng)
- Tr¸m + (Keo + Lim xÑt) (trªn hµng Keo vµ Lim xÑt hçn giao theo c©y).
BiÓu 6. Sinh trëng c©y trång trong c¸c c«ng thøc hçn giao
trång n¨m 1997, ®o th¸ng 11/1999
C«ng thøc
Loµi c©y
|
Ttr¸m + Lim xÑt
|
Tr¸m + keo
|
Tr¸m+(Keo + Lim xÑt)
|
Doo
|
Hvn
|
Dt
|
Doo
|
Hvn
|
Dt
|
Doo
|
Hvn
|
Dt
|
Tr¸m
|
3.20
|
1.87
|
0.80
|
3.03
|
1.85
|
0.75
|
3.11
|
1.75
|
0.85
|
Lim xÑt
|
3.36
|
2.05
|
1.02
|
|
|
|
3.20
|
2.10
|
1.05
|
Keo
|
|
|
|
4.80
|
2.86
|
2.25
|
5.10
|
3.05
|
2.30
|
Qua biÓu trªn chóng ta thÊy trong ph¬ng thøc Tr¸m + Lim xÑt sinh trëng vÒ chiÒu cao cña hai loµI cã sù chªnh lÖch nhau kh«ng ®¸ng kÓ tõ 0,1m ®Õn 0,35m, t¸n cña hai c©y nµy cha ch¹m vµo nhau vµ ®ang cã t¸c dông hç trî cho nhau. MÆt kh¸c vÒ tèc ®é sinh trëng cña Tr¸m vµ Lim xÑt ë møc ®é t¬ng ®¬ng nhau. Do ®ã c«ng thøc nµy cã thÓ trong t¬ng lai sÏ lµ c«ng thøc tèt h¬n. Hai c«ng cßn l¹i hiÖn t¹i Keo ®· vît chiÒu cao cña Tr¸m tõ 1 – 1,2m, tuy nhiªn t¸n Keo vÉn cha che kÝn ®Çu ngän Tr¸m nªn cha ¶nh hëng ®Õn sinh trëng cña Tr¸m. Nhng trong 1 – 2 n¨m tíi Keo sÏ sinh trëng m¹nh vµ t¸n sÏ chïm kÝn ®Çu ngän Tr¸m, Tr¸m sÏ sinh trëng kÐm h¬n. Do vËy mµ hai c«ng thøc nµy thêi gian tíi ph¶I tiÕn hµnh xö lý m¹nh ®èi víi Keo th× Tr¸m míi tiÕp tôc sinh trëng tèt.
IV. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ -
KÕt luËn
- C¨n cø vµo tiªu chuÈn gç nguyªn liªu hiÖn ®ang ®îc c¸c c¬ së v¸n Ðp ¸p dông th× s¶n phÈm gç Tr¸m lÊy tõ rõng trång ®¶m b¶o ®ñ tiªu chuÈn ®Ó lµm nguyªn liÖu gç d¸n. V× vËy viÖc g©y trång Tr¸m tr¾ng phôc vô cho nguyªn liÖu gç d¸n lµ hoµn toµn phï hîp.
- Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ c¸c m« h×nh trång Tr¸m tr¾ng trong s¶n xuÊt cho thÊy nhiÒu ®Þa ph¬ng ®Òu cã nhu cÇu trång Tr¸m tr¾ng víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, nhng viÖc trång rõng ®· kh«ng mÊy thµnh c«ng do lùa chän c¸c ph¬ng thøc trång vµ c¸c kü thuËt cô thÓ ®Ó dÉn d¾t rõng qua giai ®o¹n tuæi non cßn nhiÒu ®iÓm cha phï hîp.
- Tr¸m lµ c©y cã kh¶ n¨ng t¸I sinh h¹t vµ chåi. Chåi ë tuæi cµng non th× kh¶ n¨ng t¸i sinh cµng m¹nh.
- C©y con ë giai ®o¹n vên ¬m kh¶ n¨ng thÝch nghi víi ®é che s¸ng 25 - 50 %.
- Ph¬ng thøc trång cã ¶nh hëng ®Õn sinh trëng cña Tr¸m tr¾ng ë giai ®o¹n rõng non. Qua so s¸nh cho thÊy ph¬ng thøc trång toµn diÖn cã c©y phï trî giai ®o¹n ®Çu tá ra phï hîp víi sinh trëng cña c©y Tr¸m tr¾ng.
- Trong giai ®o¹n ®Çu (4 – 5 tuæi) Tr¸m cÇn cã c©y che phñ ®Êt ®Ó hç trî cho c©y sinh trëng, c©y che phñ ®Êt phï hîp lµ Cèt khÝ, Keo. CÇn ®iÒu chØnh c©y che phñ ®Êt kh«ng che phñ ®Çu ngän Tr¸m.
- Trong thêi kú ®Çu c©y (3 – 4 tuæi) ph¬ng thøc trång hçn giao cha cã sù ¶nh hëng ®Õn sinh trëng cña c©y Tr¸m tr¾ng. Tuy nhiªn qua quan s¸t bíc ®Çu cho thÊy Tr¸m cã thÓ trång hçn giao víi c¸c loµI c©y b¶n ®Þa cã tèc ®é sinh trëng, ®Æc biÖt lµ chiÒu cao t¬ng ®¬ng víi Tr¸m tr¾ng, cô thÓ nh Lim xÑt.
2. KiÕn nghÞ
2.1 VÒ néi dung khoa häc
- Cho tiÕp tôc ch¨m sãc vµ theo dâi c¸c m« h×nh thÝ nghiÖm thªm 2 – 3 n¨m n÷a ®Ó cã sè liÖu so s¸nh ®Çy ®ñ h¬n.
- Nghiªn cøu ®Ó tuyÓn chän c¸c xuÊt xø gièng tèt, sinh trëng nhanh vµ cã kh¶ n¨ng kh¸ng s©u bÖnh h¹i cao.
- Nghiªn cøu biÖn ph¸p phßng trõ s©u vßi voi ®ôc ngän Tr¸m, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm ¶nh hëng ®Õn sinh trëng ë rõng Tr¸m ë tuæi non.
- Nghiªn cøu nh©n gièng v« tÝnh (chñ yÕu lµ ghÐp) ®Ó phôc vô cho viÖc trång rõng víi môc ®Ých lÊy qu¶ vµ kÕt hîp lÊy gç.
2.2 VÒ néi dung chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ
- §Ò nghÞ cho ®îc c«ng nhËn kÕt qu¶ nghiªn cøu lµ tiÔn ®é khoa häc kü thuËt ®Ó sím ®a vµo ¸p dông trong s¶n xuÊt.
- Phæ biÕn réng r·i quy ph¹m kü thuËt trång rõng Tr¸m tr¾ng cho c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn phï hîp vµ cã kÕ ho¹ch g©y trång loµi c©y nµy.
- X©y dùng mét sè m« h×nh tr×nh diÔn ë mét sè vïng sinh th¸I kh¸c nhau víi hai c«ng thøc cã triÓn väng lµ: Trång rõng toµn diÖn cã sö dông c©y Cèt khÝ ®Ó che phñ ®Êt vµ trång c©y hçn giao víi Keo tai tîng (Keo tai tîng lµ c©y phï trî).
¶nh 1: Rõng Tr¸m 2 tuæi cã Cèt khÝ che phñ

¶nh 2: Rõng Tr¸m 8 tuæi t¹i Hoµ B×nh (C«ng thøc Tr¸m + Keo)

¶nh 3: Rõng Tr¸m 8 tuæi t¹i Hoµ B×nh (C«ng thøc Tr¸m + Cèt khÝ)
Tµi liÖu tham kh¶o
-
ViÖn ®iÒu tra quy ho¹ch rõng, C©y gç rõng miÒn B¾c ViÖt Nam, NXB N«ng th«n, 1972.
-
Vâ V¨n Chi, C©y cá thêng thÊy ë ViÖt Nam, NXB KHKT, 1973.
-
§ç TÊt Lîi, C©y thuèc vµ vÞ thuèc ViÖt Nam, NXB KHKT, 1973.
-
Phã §øc Thµnh – TrÇn Quang Hy, Nh÷ng c©y thuèc ®Æc hiÖu ë ViÖt Nam, NXB y häc, 1973.
-
D¬ng H÷u Th¹ch, C©y Tr¸m tr¾ng, TËp san L©m nghiÖp.
-
NguyÔn V¨n S¾c, Trång Tr¸m díi t¸n rõng, TËp san L©m nghiÖp, Sè 3/1963.
-
Lª C¶nh HuyÒn – NguyÔn §oµn, C¸c biÖn ph¸p g©y trång Tr¸m tr¾ng, ViÖn nghiªn cøu L©m nghiÖp, sè 1/1962.
-
NXB N«ng nghiÖp, Kü thô©t gieo trång Tr¸m, 1994.
-
NguyÔn V¨n Lª – Lu Ph¹m Hoµnh, KÕt qu¶ nghiªn cøu kü thô©t g©y trång Tr¸m tr¾ng t¹i H÷u Lòng – L¹ng S¬n, Th«ng tin t liÖu Bé L©m nghiÖp, 1985.
-
NguyÔn §×nh H¹nh, BiÖn ph¸p phßng trõ s©u ®ôc ngän Tr¸m, TËp san L©m nghiÖp, sè 5/1965.
-
§Æng V¨n A, KÕt qu¶ nghiªn cøu phßng trõ s©u vßi voi, TËp san L©m nghiÖp, 1968.
-
TriÖu Hïng, KÕt qu¶ ®iÒu tra sinh th¸i c©y Tr¸m tr¾ng, B¸o c¸o khoa häc – Trêng ®¹i häc L©m nghiÖp, 1992.
-
NguyÔn Xu©n Qu¸t, B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi 04A.00.06.
-
§ç KiÓm, Thùc vËt Trung Quèc, Trung Quèc cao ®¼ng thùc vËt, tËp 2, trang 563.
-
H.Lecomte, Thùc vËt chÝ §«ng D¬ng.
-
Ph¹m Hoµng Hé, C©y cá ViÖt Nam (Moustreal – 1993)
-
Ph¹m §×nh Tam, B¸o c¸o s¬ kÕt hai n¨m ®Ò tµi nghiªn cøu trång Tr¸m tr¾ng, 1997.
-
Ph¹m §×nh Tam, TrÇn L©m §ång, G©y trång Tr¸m tr¾ng (Canarium album R.), Th«ng tin KHKT L©m nghiÖp, Sè 1/1998.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |