Xứ đàng trong năm 1621
tải về 0.59 Mb. Chế độ xem pdf
|
KhoSachOnline.Com-lich-su-vuong-quoc-dang-ngoai-pdf
| CH
ƯƠNG 7: LỰC LƯỢNG CỦA CHÚA ĐÀNG TRONG Nh ư đã nói ở đầu bản ký sự này là Đàng Trong trước kia là một t ỉnh tách rời khỏi xứ Đàng Ngoài. Cụ cố [1] của chúa đương thời đã vô c ớ chiếm đoạt, lập nhà nước và phản nghịch cùng chúa Đàng Ngoài. Rồi h ọ trở nên mạnh dạn hơn khi được cung cấp trong một thời gian rất ng ắn, nhiều thứ súng lớn tịch thu và lượm nhặt được do tàu và thuyền chi ến bị đắm trôi dạt vào bờ biển: thực ra tàu người Bồ cũng như người Hòa Lan[2] th ường đâm vào cồn đá và người bản xứ vớt được như ngày nay có th ấy. Nguyên trong ph ủ chúa cũng có tới sáu mươi cỗ và có những cỗ rất l ớn. Ngừơi Đàng Trong tinh xảo và có kinh nghiệm sử dụng, họ vượt cả ng ười Châu Au đến nỗi họ chẳng làm gì khác mà chỉ ngày ngày bắn đạn gi ả và rất lấy làm hãnh diện. Vì thế họ tự cho là có thế lực đến nỗi vừa th ấy những chiếc tàu của Châu Au chúng ta cập bến của họ thì liền bắn súng đ ể thách thức, nhưng người của chúng ta biết rằng súng của họ ch ẳng địch lại được súng của chúng ta, nên người của chúng ta hết sức tránh né t ầm bắn. Người của chúng ta biết rằng theo kinh nghiệm, ta có th ể chắc chắn bắn vào chỗ nào ta muốn với súng của mình, còn họ với súng h ỏa mai là một thứ gậy thì không nhằm bắn trúng được. Điều giúp chúa r ất đắc lực trong cuộc dấy binh chống chúa Đàng Ngoài, đó là ngài có m ột trăm thuyền chiến và hơn nữa, chúa rất mạnh về đường biển, nh ư đã mạnh về đường bộ vì có súng ống. Thế là chúa dễ dàng thi hành ý đ ồ và âm mưu chống chúa Đàng Ngoài là chủ mình. Việc họ buôn bán th ường xuyên với người Nhật đã đem lại cho chúa rất nhiều đao hay g ươm đao theo kiểu Nhật Bản, với nước thép rất tốt. Trong nước còn có r ất nhiều ngựa, tuy thấp bé hơn, nhưng rất tốt và rất can đảm, dùng để c ưỡi và bắn nỏ, hằng ngày không ngớt thao luyện. Thế lực của chúa rất m ạnh đến nỗi khi ngài muốn, ngài có thể cho tuyển ngay được tám mươi ngàn quân binh chi ến đấu. Với tất cả lực lượng này ngài vẫn còn sợ chúa Đàng Ngoài v ốn có lực lượng lớn hơn gấp bốn lần. Vì thế, để có sự thỏa hi ệp và giao hảo tột thì chúa nhận triều cống về những gì vương quốc c ủa ngài có thể có cho xứ Đàng Ngoài, nhất là vàng, bạc, lúa gạo, cung c ấp ván và gỗ để đóng thuyền chiến. V ề binh pháp và cách cai trị trong chinh chiến thì cũng gần như ở Châu Au. H ọ cũng giữ các luật lệ để huấn luyện binh lực, đánh du kích, t ấn công và rút quân. Ngoài ra chúa còn chu ẩn bị vũ khí liên tục và mộ binh giúp vua Campuchia, cung c ấp cho vua này thuyền chiến và quân binh để cầm cự v ới vua Xiêm. Vì thế mà vũ khí của Đàng Trong đã lừng danh và nổi ti ếng khắp các nơi qua đường biển cũng như đường bộ. Ngoài bi ển họ chiến đấu trên thuyền như đã nói, mỗi thuyền có súng đ ại bác và nhiều súng musqueton. Và người ta sẽ không lấy làm lạ khi bi ết chúa Đàng Trong luôn luôn có tới một trăm thuyền chiến có đủ súng ống và nghiêm chỉnh nghênh chiến khi người ta biết những thứ này đu ợc thành lập như thế nào. C ần phải biết rằng người Đàng Trong không có lệ dùng những ph ạm nhân hay người bị án khổ sai để chèo thuyền [3]. Khi họ cần người đ ể chiến đấu trên biển hay để làm một việc gì đó thì tức khắc họ có thể tuy ển mộ ngay được đủ số theo cách thứ sau đây: Họ ngấm ngầm phái đ ội trưởng và uỷ viên lúc không ai ngờ rảo khắp xứ đem lệnh chúa bắt ngay l ập tức tất cả những trai tráng có sức cầm tay chèo và dẫn cả tới thuy ền, không đếm xỉa tới con nhà sang hay người có thế giá, bởi vì không ai đ ược miễn. Việc này thực ra không khó khăn gì như lúc đầu ng ười ta tưởng, vì thứ nhất họ được đối xử tốt trong thuyền cũng như b ất cứ nơi nào khác và được trả lương cao. Hơn nữa, vợ con họ và cả gia quy ến họ đều được chúa cung cấp hết tất cả những gì họ cần, tuỳ theo c ấp bậc, thanh thế, trong suốt thời gian chồng họ vắng nhà. Và những ng ười này không phải chỉ được dùng để chèo mà còn chiến đấu khi cần và h ọ chiến đấu rất anh dũng. Để làm việc này, người ta trao cho mỗi ng ười một súng hỏa mai hay musqueton với đạn, dao hay mã tấu. Người Đàng Trong không gi ả đò, họ rất hăng hái và dũng cảm, với mái chèo, súng và dao, h ọ can đảm tấn công và trong hỗn chiến, họ tỏ rõ lòng dũng c ảm hiếm có của họ. Thuyền chiến của họ không lớn cũng không đặc bi ệt rộng như của ta, nhưng rất lẹ và được trang trí vàng bạc trông rất ngo ạn mục. Đặc biệt mũi thuyền vốn được coi là chỗ trọng vọng nhất thì toàn b ằng vàng. Đó là chỗ của thuyền trưởng và của những người có ch ức vị cao, và lý do là vì người thuyền trưởng luôn luôn phải là người đ ầu tiên xuất trận, thế cho nên rất hợp lý, vì mục đích đó mà ông đứng ở đ ằng đầu và ở chỗ nguy hiểm nhất trong chiếc thuyền. Trong s ố những vũ khí tự vệ dùng trong trận chiến thì có những chi ếc khiên nhỏ hình bầu dục, hoàn toàn rỗng, cao, có thể dễ dàng chắn c ả thân người và rất nhẹ, dễ cầm và không hề vướng víu bận bịu chút nào. Cũng r ất có ích cho việc bảo vệ thành trì ở xứ này, đó là cách thức h ọ dựng nhà chỉ toàn bằng ván và trên cột gỗ như chúng tôi đã nói. Nếu quân đ ịch hùng mạnh kéo tới và họ không muốn chống cự, lúc đó mỗi ng ười đem theo nồi niêu bát đũa và trốn lên núi, sau khi châm lửa đốt nhà và ch ỉ để lại không gì khác ngoài đống tro tàn. Quân địch không thể tìm ra đ ược thứ gì để ăn và sinh sống nên họ phải rút quân về, và họ trở về d ựng lại những căn nhà khác trong một thời gian rất ngắn và khôi phục l ại thành phố như trước. Chú thích [1] Ông c ố, chỉ Nguyễn Kim. [2] Coi Pierre Yves Manguin, Les Portugais sur les côtes du Viet Nam de du Campa EFEO, 1972. Tác gi ả chứng minh cụ thể là vào thế kỷ 16-17 th ương gia người Bồ, Hà Lan thường đi dọc bờ biển Đàng Trong, rồi chi ếu thẳng đi Macao hay Nhật Bản, ít khi lên tới Đàng Ngoài. Vì thế trong m ột thời gian, chưa ai để ý tới xứ Bắc. [3] Bên Châu Au ng ười ta dùng tù binh khổ sai để chèo thuyền, vì th ế nói đến galères là nói hình khổ nhục nhã, trái với Việt Nam, chèo thuy ền chiến là việc của quân binh thiện nghệ. |