Biểu 2.1. Đóng góp của ngành thương mại vào tăng trưởng GDP chung và GDP dịch vụ giai đoạn 2006 – 2011

Biểu 2.1 cho thấy đóng góp điểm phần trăm của ngành thương mại vào tăng trưởng GDP chung cũng như tăng trưởng GDP của khu vực dịch vụ. Ví dụ, năm 2010 so với 2009, tốc độ tăng trưởng GDP của tỉnh là 10,6% và GDP dịch vụ là 9,3% thì trong GDP chung có 1,3 điểm phần trăm và trong GDP dịch vụ có 2,5 điểm phần trăm do ngành thương mại tạo ra. Nếu tính theo tỷ lệ đóng góp vào tăng trưởng thì năm 2010 so với năm 2009, ngành thương mại có tỷ lệ đóng góp vào tăng trưởng GDP chung là 12,5% và đối với GDP dịch vụ là 27,2%. Nghĩa là, trong 100% giá trị tăng thêm của GDP chung có 12,5% và trong 100% GDP dịch vụ có 27,2% là của ngành thương mại.

Biểu 2.2. so sánh tăng trưởng giá trị tăng thêm của ngành thương mại trên địa bàn tỉnh và trên địa bàn cả nước cho thấy: một mặt, tốc độ tăng trưởng giá trị tăng thêm của ngành thương mại trong giai đoạn 2006 – 2010 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị cao hơn so với mặt bằng chung của cả nước; nhưng mặt khác, mức độ đóng góp của ngành thương mại vào GDP chung, cũng như GDP của khu vực dịch vụ (năm 2010) trên địa bàn tỉnh Quảng Trị lại thấp hơn khá nhiều so với mức đóng góp của ngành trên phạm vi cả nước.

Biểu 2.2. So sánh tốc độ tăng và mức đóng góp của ngành thương mại trên địa bàn Quảng Trị và cả nước giai đoạn 2006 - 2010

Những thống kê trên cho thấy tốc độ tăng trưởng của ngành thương mại Quảng Trị cao hơn tốc độ tăng chung của thương mại cả nước chủ yếu do xuất phát điểm ngành thương mại của Quảng Trị thấp hơn mặt bằng chung của cả nước, nhưng tỷ trọng của nó trong toàn nền kinh tế của Quảng Trị lại thấp hơn so với cả nước. Điều này thể hiện hiệu quả của ngành thương mại Quảng Trị còn thấp, đóng góp vào GDP của tỉnh còn hạn chế, vai trò của ngành thương mại còn tương đối mờ nhạt đối với quá trình tăng trưởng kinh tế của tỉnh.

Mặc dù vậy, hoạt động của ngành thương mại cũng đã góp phần vào phát triển sản xuất, phân công lao động xã hội, thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, làm cho sản xuất từng bước gắn với nhu cầu thị trường và bước đầu cũng đã phát huy được lợi thế của các địa phương trong tỉnh, giữa thị trường của tỉnh với thị trường lân cận, thị trường cả nước và thị trường ngoài nước, tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế và góp phần cải thiện đời sống nhân dân trong tỉnh. Đặc biệt, ngành thương mại đã đảm bảo cung cấp tốt các mặt hàng chính sách cho đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa và vùng kinh tế đặc biệt khó khăn.

2. 
   Hiện trạng phát triển ngành thương mại tỉnh Quảng Trị
   

1. 
   Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng xã hội
   

• 
  Giá trị và tốc độ tăng:
  

Tổng mức BLHH&DTDVTDXH bình quân đầu người của tỉnh tăng đều qua các năm, năm 2010 đạt 14,992 triệu đồng/người, tăng gấp 2,96 lần so với năm 2005. Nếu so sánh với mặt bằng chung của cả nước năm 2010 (17,74 triệu đồng/người) thì chỉ tiêu này của Quảng Trị thấp hơn khá nhiều, nhưng lại cao hơn nhiều so với mức trung bình của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung (12,54 triệu đồng/người). Năm 2011, tổng mức BLHH&DTDVTDXH bình quân đầu người của tỉnh đạt 19,265 triệu đồng/người, bằng 1,29 lần so với năm 2010, cao hơn so với chỉ tiêu này của vùng BTB&DHMT (bằng 1,27 lần) nhưng thấp hơn so với của cả nước (bằng 91,5%).

• 
  Cơ cấu tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng phân theo thành phần kinh tế:
  

Trong thành phần kinh tế ngoài nhà nước, kinh tế cá thể chiếm tỷ trọng lớn nhất (59,2% năm 2010; 61,4% năm 2011), tiếp theo là khu vực kinh tế tư nhân (32,0% năm 2010; 28,1% năm 2011) trong khi tỷ trọng kinh tế tập thể không đáng kể. Điều này cho thấy sự tham gia mạnh của các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh, đặc biệt là thành phần kinh tế tư nhân, vào lĩnh vực bán lẻ hàng hóa xã hội. Đây là một yếu tố tích cực trong việc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của dân cư.

• 
  Cơ cấu tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng xã hội – Phân theo ngành kinh doanh:
  

1. 
   Kinh doanh xuất - nhập khẩu hàng hóa
   

• 
  Xuất khẩu:
  

Theo hình thức xuất khẩu, Quảng Trị không có kim ngạch xuất khẩu theo hình thức ủy thác trong giai đoạn 2006 – 2010, ngược lại kim ngạch xuất khẩu trực tiếp tăng nhanh, bình quân đạt 38,8%/năm trong giai đoạn 2006 – 2010. Đây cũng chính là tốc độ tăng xuất khẩu bình quân của tỉnh, cao hơn nhiều so với mặt bằng chung của cả nước trong cùng thời kỳ (17,3%).

Theo nhóm hàng xuất khẩu: nhóm hàng nông sản xuất khẩu đạt tốc độ tăng 18,9%/năm trong giai đoạn 2006 – 2010 nhưng tỷ trọng giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản trong tổng giá trị xuất khẩu của tỉnh giảm khá nhanh, từ 65,1% năm 2005 xuống còn 30,2% năm 2010 và 38,9% năm 2011. Các sản phẩm xuất khẩu của Quảng Trị chủ yếu là tinh bột sắn, cà phê, cao su… Tuy nhiên, cơ cấu mặt hàng xuất khẩu có sự chuyển biến tích cực theo hướng tăng tỷ lệ hàng hoá xuất khẩu qua chế biến.

Về thị trường xuất khẩu, Quảng Trị vẫn duy trì thị trường xuất khẩu truyền thống, bao gồm: EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Lào và Thái Lan.

• 
  Nhập khẩu:
  

Theo nhóm hàng nhập khẩu: tỷ trọng nhập khẩu các nhóm hàng tư liệu sản xuất như nguyên, nhiên vật liệu sản xuất, máy móc, thiết bị phụ tùng chiếm tỷ trọng lớn.

Đơn vị: Triệu USD

	2005	2007	2010	2011	Tốc độ tăng bq giai đoạn 2006-2010
I. Giá trị NK của tỉnh
1. NK của tỉnh	33,011	52,569	68,436	81,929	15,7%
2. NK của cả nước	36.761,1	62.764,7	84.801,2	106.749,9	18,2%
% tỉnh so cả nước	0,09	0,08	0,08	0,08
II. Kim ngạch NK của tỉnh phân theo:
1. Trực tiếp	33,011	52,569	68,436	81,929	15,7%
2. Ủy thác
III. Kim ngạch NK của tỉnh phân theo:
Tư liệu sản xuất	28,16	45,00	57,138	68,30	15,2%
1. Máy móc, thiết bị, dụng cụ	3,42	6,52	15,47	18,95	35,2%
2. Nguyên, nhiên vật liệu	24,74	38,48	41,66	49,35	11,0%
Hàng tiêu dùng	48,52	7,57	11,30	13,63	-
1. Lương thực, thực phẩm	2,78	4,68	6,65	7,49	19,0%
2. Hàng y tế	-	-	-	-	-
3. Hàng khác	2,07	2,89	4,65	6,14	17,6%