TẬp huấn sử DỤng phưƠng pháP “BÀn tay nặn bộT” trong dạy học môn tự nhiên và XÃ HỘI, khoa họC Ở tiểu học huế, tháng 10-2015

1.3 Tiến trình sư phạm của PP-BTNB

Đó là sự thực hành khoa học bằng hành động, hỏi đáp, tìm tòi, thực nghiệm, xây dựng tập thể chứ không phải phát biểu lại các kiến thức có sẵn xuất phát từ sự ghi nhớ thuần túy.

Học sinh tự mình thực hiện các thí nghiệm, các suy nghĩ và thảo luận để đạt được các kiến thức cho chính mình.

Học sinh học tập nhờ hành động, tiến bộ dần bằng cách tự đặt câu hỏi, bằng hỏi đáp với các bạn (làm việc nhóm 2 hoặc nhóm lớn), bằng cách trình bày quan điểm cá nhân của mình, đối lập với quan điểm của bạn và về các kết quả thực nghiệm để kiểm tra sự đúng đắn và tính hiệu lực của nó.

Mỗi học sinh bắt buộc có một quyển vở thí nghiệm do chính các em ghi chép theo cách thức và ngôn ngữ của chính các em. Đây là một đặc trưng quan trọng của PP-BTNB. Thông qua vở thí nghiệm, giáo vên có thể tìm hiểu sự tiến bộ trong nhận thức hay biết mức độ nhận thức của học sinh để điều chỉnh hoạt động dạy học, hàm lượng kiến thức cho phù hợp. Ghi chép trong vở thí nghiệm không những giúp học sinh làm quen với công tác nghiên cứu khoa học mà còn giúp học sinh rèn luyện ngôn ngữ.

5 bước trong tiến trình sư phạm của PP-BTNB

1.3.1 Bước 1: Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề.

Câu hỏi nêu vấn đề là câu hỏi lớn của bài học (hay mô-đun kiến thức mà học sinh sẽ được học). Câu hỏi nêu vấn đề cần đảm bảo yêu cầu phù hợp với trình độ, gây mâu thuẫnn nhận thức và kích thích tính tò mò, thích tìm tòi, nghiên cứu của học sinh nhằm chuẩn bị tâm thế cho học sinh trước khi khám phá, lĩnh hội kiến thức. Giáo viên phải dùng câu hỏi mở, tuyệt đối không được dùng câu hỏi đóng đối với câu hỏi nêu vấn đề. Nếu càng đáp ứng các yêu cầu nêu trên thì ý đồ dạy học của giáo viên càng dễ thực hiện thành công.

1.3.2 Bước 2: Bộc lộ suy nghĩ, nhận thức ban đầu

Đây là bước quan trọng, đặc trưng của PP-BTNB. Bước này khuyến khích học sinh nêu những suy nghĩ, nhận thức ban đầu của mình trước khi được học kiến thức. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh bộc lộ, thể hiện bằng lời nói, viết hoặc vẽ.

1.3.3 Bước 3: Đề xuất câu hỏi và phương án tìm tòi-nghiên cứu

+ Đề xuất câu hỏi:

Từ những khác biệt và phong phú về nhận thức ban đầu của học sinh, giáo viên giúp học sinh đề xuất các câu hỏi từ những sự khác biệt đó. Chú ý xoáy sâu vào những sự khác biệt liên quan đến kiến thức trọng tâm của bài học (hay mô-đun kiến thức).

Lưu ý:

- Nên lựa chọn các nhận thức vừa đúng vừa sai với các câu hỏi.

- Tuyệt đối không có bình luận hay nhận xét gì về tính đúng sai của các nhận thức ban đầu.

- Chọn vị trí thích hợp, dễ nhìn để thể hiện các nhận thức ban đầu của học sinh. Giữ nguyên để đối chiếu, so sánh sau khi hình thành kiến thức cho học sinh ở bước 5 của tiến trình phương pháp.

+ Đề xuất phương án tìm tòi-nghiên cứu:

Từ các câu hỏi được đề xuất, giáo viên đề nghị học sinh đề xuất phương án tìm tòi-nghiên cứu để tìm câu trả lời cho các câu hỏi đó.

1.3.4 Bước 4: Tiến hành thí nghiệm tìm tòi-nghiên cứu

Từ các phương án mà học sinh nêu ra, giáo viên khéo léo nhận xét và lựa chọn thí nghiệm để học sinh tiến hành. Ưu tiên thực hiện thí nghiệm trực tiếp trên vật thật. Một số trường hợp không thể tiến hành thí nghiệm trên vật thật thì có thể làm mô hình, hoặc cho học sinh quan sát tranh vẽ. Đối với phương pháp quan sát, giáo viên cho học sinh quan sát vật thật trước, sau đó mới cho học sinh quan sát tranh vẽ khoa học hay mô hình phóng to những đặc điểm không thể quan sát rõ trên vật thật.

Khi tiến hành thực hiện thí nghiệm, giáo viên nêu rõ mục đích và yêu cầu thí nghiệm hoặc yêu cầu học sinh cho biết mục đích thí nghiệm chuẩn bị tiến hành để làm gì, trả lời cho câu hỏi gì. Lúc này giáo viên mới phát dụng cụ và vật liệu thí nghiệm tương ứng với hoạt động.

Tiến hành thí nghiệm tương ứng với mô-đun kiến thức. Làm lần lượt các thí nghiệm nếu có nhiều thí nghiệm. Mỗi thí nghiệm thực hiện xong nên dừng lại để học sinh rút ra kết luận (tìm thấy câu trả lời cho các vấn đề đặt ra tương ứng).

Giáo viên lưu ý học sinh ghi chép vào vở thí nghiệm: vật liệu thí nghiệm, cách bố trí và thực hiện thí nghiệm (mô tả bằng lời hay vẽ sơ đồ), ghi chú lại kết quả thực hiện thí nghiệm, kết luận sau thí nghiệm.

1.3.5 Bước 5: Kết luận kiến thức

Sau khi thực hiện thí nghiệm tìm tòi-nghiên cứu, các câu hỏi dần dần được giải quyết, kiến thức được hình thành, tuy nhiên vẫn chưa có hệ thống hoặc chưa chuẩn xác một cách khoa học.

Giáo viên có nhiệm vụ tóm tắt, kết luận và hệ thống lại để học sinh ghi vào vở coi như là kiến thức của bài học.

Trước khi kết luận chung, giáo viên nên yêu cầu một vài học sinh cho kết luận sau khi thực hiện thí nghiệm. Giáo viên khắc sâu kiến thức cho học sinh bằng cách cho học sinh nhìn lại, đối chiếu lại với các ý kiến ban đầu trước khi học kiến thức. Như vậy, từ những quan niệm ban đầu sai lệch, sau quá trình tìm tòi-nghiên cứu, chính học sinh tự phát hiện ra mình sai hay đúng mà không do giáo viên nhận xét hay áp đặt. Chính học sinh tự phát hiện những sai lệch trong nhận thức và tự sửa chữa, thay đổi một cách chủ động. Những thay đổi này sẽ giúp học sinh ghi nhớ lâu hơn, khắc sâu kiến thức.

PHỤ LỤC 2

VÍ DỤ MINH HỌA TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO PP-BTNB TRONG DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI Ở TIỂU HỌC

Bài 1: Cơ quan vận động (TN-XH lớp 2)

Каталог: imgs -> Thu muc he thong -> Nam 2015
Nam 2015 -> Trường th phú Mỹ 2 Gián án lớp 4 Tuần 29 LỊch báo giảng lớP: 4/1 Tuần: 29
Nam 2015 -> Tập đọc chuyện một khu vưỜn nhỏ
Nam 2015 -> TÌm hiểu hiến pháp nưỚc cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam
Nam 2015 -> Stt Họ và tên Môn dạy
Nam 2015 -> Thứ hai ngày 24 tháng 08 năm 2015 Tập đọc Dế Mèn bênh vực kẻ yếu
Nam 2015 -> ĐỀ CƯƠng ôn tập học kỳ II tin họC 8 Năm học 2014-2015
Nam 2015 -> Ubnd tỉnh thừa thiên huế SỞ giáo dục và ĐÀo tạO
Nam 2015 -> BỘ NỘi vụ Số: 1119/QĐ-bnv cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam

tải về 286.71 Kb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: