TÀi liệu cơ BẢn nưỚc cộng hoà BỜ biển ngà VÀ quan hệ VỚi việt nam khái quáT

           - Tên nước: Cộng hòa Bờ Biển Ngà (Côte d’Ivoire)

- Thủ đô hành chính: Yamoussoukro

- Thủ đô kinh tế: Abidjan

- Vị trí địa lý: thuộc Tây Phi, trên bờ Đại Tây Dương, Bắc giáp Mali và Burkina Faso, Đông giáp Ghana, Tây giáp Guinea và Liberia, Nam giáp Đại Tây Dương.

- Diện tích: 322.460 km²

- Dân số: 21.504.162 ( 4/2011)

- Ngôn ngữ: Tiếng Pháp và 60 thổ ngữ

- Đơn vị tiền tệ: Franc CFA 

- Quốc khánh: 07/8/1960

- Tôn giáo: Hồi giáo 38%, Thiên chúa giáo 32%, Đạo cổ truyền 11%

- Tổng thống: Alassane OUATTARA (12/2010)

- Thủ tướng: Guillaume Soro (từ 4/4/2007)

 2.      LỊCH SỬ:

          Từ thế kỷ 17, người Pháp bắt đầu thâm nhập vào Côte d'Ivoire để truyền đạo và buôn bán. Năm 1840, nhà cầm quyền Côte d'Ivoire chống lại chính sách buôn bán bất công và áp bức bóc lột của Pháp. Ngày 20/3/1893, Pháp từ bỏ quan hệ thông thương và thực hiện chế độ thực dân ở Côte d'Ivoire. Sau thế chiến 2 (1946), Đảng Dân chủ Côte d'Ivoire ra đời do Félix Houphouet Boigny đứng đầu đấu tranh đòi độc lập. Tháng 5/1957, Pháp để cho Côte d'Ivoire tự trị và ngày 4/12/1958 Côte d'Ivoire trở thành nước Cộng hoà nằm trong khối Liên hiệp Pháp. Ngày 7/12/1960, Côte d'Ivoire tuyên bố độc lập, ông F.H Boigny được bầu làm Tổng thống và Chủ tịch Đảng Dân chủ (Đảng cầm quyền).Ông F.H Boigny giữ chức Tổng thống cho tới khi qua đời ngày 7/12/1993.

          Năm 1994, ông Henri Konan Bédié, Chủ tịch Quốc hội được chỉ định làm Tổng thống thay Boigny. Ngày 22/10/1995, ông được bầu làm Tổng thống với 95% số phiếu.

          Ngày 24/12/1999, cựu tư lệnh quân đội Bờ Biển Ngà, tướng Robert Guei đã tiến hành đảo chính (lần đầu tiên từ khi độc lập) lật đổ Tổng thống Henri Konan Bédié, tự phong làm Tổng thống lãnh đạo đất nước.

     Tháng 10/2000, ông Laurent Gbagbo đã được bầu làm Tổng thống.

Tháng 11/2010, Bờ Biển Ngà tiến hành bầu cử Tổng thống và ông  Alassane OUATTARA, cựu Thủ tướng đã giành đa số phiếu trở thành Tổng thống mới của nước này.

3. CHÍNH TRỊ:

3.1. Đối nội

Thể chế: Cộng hoà Tổng thống

Các đảng phái chính trị lớn: Liên minh Dân chủ Công dân, Đảng Dân chủ Bờ Biển Ngà, Đảng Lao động Bờ Biển Ngà, Liên minh Dân chủ và Hoà bình, Mặt trận nhân dân Bờ Biển Ngà (Đảng của Tổng thống Gbagbo).

Từ khi độc lập cho đến năm 1990, Đảng Dân chủ luôn nắm quyền tại Bờ Biển Ngà. Tháng 11/1990, cuộc bầu cử Quốc hội đa đảng đầu tiên được tổ chức (có 19 đảng đối lập tham gia) nhưng đảng Dân chủ của ông F.H Boigny vẫn giành đa số tuyệt đối và tiếp tục nắm quyền (148/175 ghế trong Quốc hội).

  Ngày 28/11/2010 đã diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống vòng hai giữa hai ứng cử viên là ông Laurent Gbagbo, Tổng thống mãn nhiệm (lên nắm quyền từ năm 2000) và ông Alasane Ouattara, nguyên là Thủ tướng nước này. Ngày 02/12/2010, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử độc lập Bờ Biển Ngà chính thức thông báo kết quả bầu cử với việc ông Alasane Ouattara giành 54,10% số phiếu (được thế giới thừa nhận là Tổng thống) và ông Laurent Gbagbo giành 45,90% số phiếu. Tuy nhiên, Tổng thống mãn nhiệm Gbagbo đã tố cáo lực lượng phiến loạn miền Bắc nước này gian lận bầu cử và không công nhận kết quả trên. Vì vậy, bạo lực đã nổ ra giữa hai phe ủng hộ hai Tổng thống. Việc ông Gbagbo không chấp nhận thất bại đã đẩy nước này vào cuộc nội chiến với hàng nghìn người bị thiệt mạng và hàng triệu người dân phải chạy khỏi Bờ Biển Ngà. Sau 4 tháng không chịu nhượng bộ, dinh thự của ông Gbagbo đã bị quân đội của tổng thống đắc cử Alassane Ouattara tấn công hôm 11-4 và ông Gbagbo bị bắt giữ.

Côte d'Ivoire là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế như LHQ, KLK, WTO, Francophonie và nhiều tổ chức khu vực như Liên minh châu Phi (AU), Cộng đồng kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS), Liên minh kinh tế và tiền tệ Tây Phi (UEMOA)... Côte d'Ivoire thân phương Tây, nhất là Pháp.

          Bờ Biển Ngà là một nước có tài nguyên phong phú, đặc biệt có nhiều kim cương, măng gan và sắt.

Ngành công nghiệp, nông nghiệp của Côte d'Ivoire phát triển khá cân đối. Bờ Biển Ngà là nhà xuất khẩu hàng đầu thế giới về ca cao và từ vài năm nay nước này còn có thêm nguồn thu xuất khẩu từ dầu lửa ngoài khơi. Tuy nhiên thu nhập của Côte d'Ivoire vẫn dựa chủ yếu vào sản xuất nông nghiệp (70% dân số sống bằng nghề nông). Bên cạnh đó nền công nghiệp của Bờ Biển Ngà cũng khá phát triển như: công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, dệt may, da giày, hoá chất, khai khoáng, sản phẩm gỗ, sửa chữa và đóng tàu. Trong cơ cấu kinh tế, nông nghiệp chiếm 28.2%, công nghiệp 21.3% và dịch vụ 50.6%. Năm 2010, GDP tính theo ngang giá sức mua (PPP) đạt 37,8 tỷ USD. Tỷ lệ tăng trưởng GDP: 3,6 %; GDP bình quân (PPP): 1.800 USD (2010); Tỷ lệ lạm phát: 1,4% (2010).

Về ngoại thương, năm 2010, kim ngạch xuất khẩu của Bờ Biển Ngà đạt 10,25 tỷ USD với các sản phẩm ca cao, cà phê, gỗ, dầu lửa, bông, chuối, dứa, dầu cọ, cá. Các đối tác xuất khẩu chính gồm Hà Lan 13.92%, Pháp 10.75%, Mỹ 7.79%, Đức 7.2%, Nigeria 6.99%, Ghana 5.56%. Năm 2010, kim ngạch nhập khẩu của Bờ Biển Ngà đạt 7 tỷ USD với các mặt hàng chính là dầu thô, máy móc trang thiết bị, lương thực, thực phẩm. Do sản xuất lúa trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân nên mỗi năm, Bờ Biển Ngà phải mua khoảng 900.000 tấn gạo.

Các đối tác nhập khẩu chính gồm Nigeria 20.75%, Pháp 14.19%, Trung Quốc 7.18%, Thái Lan 5.09%.

Mặc dù trải qua gần 1 thập kỷ bất ổn chính trị nhưng Bờ Biển Ngà vẫn được xem là một trong những nền kinh tế hàng đầu khu vực Tây Phi. Với vị trí địa lý chiến lược, nguồn tài nguyên thiên nhiên, nông, lâm nghiệp phong phú, nước này tiếp tục duy trì vai trò là nhà cung cấp hàng hoá và dịch vụ chính cho các nước láng giềng như Ghi-nê, Mali, Buốc-ki-na Pha-xô… Cảng biển Abidjan và tuyến đường sắt nối TP Abidjan với thủ đô Ouagadouro (Buốc-ki-na Pha-xô) vẫn là tuyến đường xuất nhập cảnh ưu tiên, nhất là đối với những nước nằm sâu trong lục địa, mang lại nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho ngân sách quốc gia.           

a. Quan hệ chính trị, kinh tế

          - Ta và Côte d'Ivoire thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 6/10/1975. Thời gian gần đây Việt Nam đã tăng cường tổ chức các đoàn sang thị trường này để tìm kiếm các cơ hội kinh doanh. Năm 2008, Thứ trưởng Bộ Công Thương Lê Dương Quang đã dẫn đầu đoàn doanh nghiệp Việt Nam sang thăm và làm việc tại Bờ Biển Ngà. Năm 2010, Bộ Công Thương lại tổ chức một đoàn nghiên cứu chính sách và xúc tiến thương mại sang Bờ Biển Ngà. Cùng đi có đại diện của Sở Công Thương tỉnh Long An và 10 doanh nghiệp.

Về phía Bờ Biển Ngà, năm 1985, thông qua nhóm Việt kiều làm việc cho các Tổ chức quốc tế ở Abidjan, Bộ trưởng Giáo dục và nghiên cứu khoa học Côte d'Ivoire muốn Việt Nam giúp đỡ Côte d'Ivoire về kỹ thuật sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa nước và muốn nhập gạo của Việt Nam.

          Bờ Biển Ngà là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam ở khu vực Tây Phi nói riêng và ở châu Phi nói chung.

Năm 2009, trao đổi thương mại hai bên đạt 216,9 triệu USD trong đó Việt Nam xuất khẩu 144,6 triệu USD các mặt hàng gạo, sắt thép, chất dẻo nguyên liệu, sản phẩm dệt may, cao su. Việt Nam nhập từ Bờ Biển Ngà 72,3 triệu USD các mặt hàng hạt điều, thép phế liệu, gỗ và sản phẩm gỗ... Năm 2010, mặc dù tiếp tục chịu tác động của cuộc khủng khoảng tài chính thế giới nhưng trao đổi thương mại giữa hai nước vẫn đạt mức khá cao : Việt Nam xuất khẩu sang Bờ Biển Ngà 133 triệu USD và nhập khẩu 129 triệu USD.  

b. Cơ quan đại diện:

- Bờ Biển Ngà:  Đại sứ thường trú ở Bắc Kinh kiêm nhiệm Việt Nam.

+ Địa chỉ: No. 9, Bei Xiao Jie, San Li Tun, Chaoyang District, Beijing, Postal Code: 100600; + Điện thoại: (+86)10 6532 1482, 6532 3572

 - Việt Nam: Đại sứ quán Việt Nam tại Maroc kiêm nhiệm Bờ Biển Ngà.

+ Địa chỉ: Số 27, rue Mezzouda, Souissi, Rabat, Royaume du Maroc

+ Điện thoại:  +212 537 659256