Thị trường sản phẩm nông nghiệp Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại Bộ Công Thương Số 3 năm 2017

Trong những năm gần đây, việc sản xuất - tiêu thụ nông sản bấp bênh, gây thiệt hại cho nông dân ngày càng xảy ra thường xuyên hơn với nhiều mặt hàng nông sản, mật độ các cuộc "giải cứu" nông sản ngày càng dày hơn, thời gian để hỗ trợ tiêu thụ một mặt hàng dài hơn, kéo theo nhiều hệ lụy dây chuyền. Điều này phần nào cho thấy những bất cập trong việc tổ chức sản xuất và tiêu thụ nông sản ở nước ta. 

Thực tế cho thấy, việc tổ chức sản xuất và thông tin thị trường chưa tốt là nguyên nhân chính dẫn đến bị động trong tiêu thụ nông sản. Những đợt "giải cứu" nông sản thời gian qua cho thấy rõ nhiều bất cập của nền nông nghiệp khi chạy theo số lượng, thiếu gắn kết thị trường. Bên cạnh đó, từ những vụ “giải cứu” nông sản cũng cho thấy, nông dân chưa hiểu kỹ về cơ chế thị trường và thiếu tổ chức để hoạt động sản xuất kinh doanh theo cơ chế thị trường. Điểm nổi bật của những sản phẩm phải "giải cứu" là thiếu công nghệ thu hoạch, bảo quản, chế biến nên bắt buộc phải bán ngay, không thể lưu kho. Vì vậy, đến thời điểm thu hoạch rộ, các sản phẩm này sẽ buộc phải bán cho dù bị ép giá. Ngay sản phẩm chăn nuôi như trứng, thịt, phần lớn chỉ bán tươi, việc đầu tư vào giết mổ, bảo quản chưa đáng kể nên không thể lưu kho, đợi giá lên mới bán được. Việt Nam là nước có lợi thế về nông nghiệp, nông dân có nhiều kinh nghiệm, cộng thêm sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật nên những năm gần đây có nhiều mặt hàng nông sản được mùa. Tuy nhiên trên thực tế chỉ là “được mùa” về số lượng, còn chất lượng nông sản Việt vẫn chưa ổn định, chỉ được chấp nhận ở những thị trường dễ tính, giá rẻ. Vì vậy, không chỉ khó thâm nhập thị trường khó tính, nông sản Việt còn có nguy cơ thua ngay trên sân nhà.

Nguyên nhân chính khiến nhiều mặt hàng nông sản ngoại nhập được ưa chuộng là do người tiêu dùng còn e ngại về chất lượng của sản phẩm trong nước. Bên cạnh đó, công tác quảng bá, xây dựng thương hiệu còn hạn chế khiến nhiều mặt hàng nông sản Việt chưa đến được với người tiêu dùng. Theo đánh giá, việc gia tăng nhanh của các mặt hàng nông sản ngoại nhập là xu thế tất yếu của quá trình hội nhập, giúp người tiêu dùng có thêm sự chọn lựa, và giúp nhà sản xuất nhận thấy được xu hướng tiêu dùng đang cần những sản phẩm như thế nào. Do vậy, để đứng vững trên sân nhà, ngành nông nghiệp Việt Nam cần phải nâng cao hơn nữa chất lượng, đồng thời từng doanh nghiệp, hợp tác xã phải tích cực hơn trong việc quảng bá, xây dựng thương hiệu để người tiêu dùng dễ nhận diện và tin tưởng hơn vào hàng nội.

Để chấm dứt tình trạng “bấp bênh” của nông sản trong giai đoạn hiện nay, một trong những vấn đề cần triển khai trước mắt là việc đẩy mạnh tăng cường tiêu thụ nông sản qua các hợp đồng liên kết, khép kín chuỗi liên kết trong nông nghiệp.