Sắp xếp: Usman bin Aly Al-Hibdaan Dịch thuật: Abu Hisaan Ibnu Ysa 2012 1433 70 سؤالاً في أحكام الجنائز «باللغة الفيتنامية»

((مَنْ أَخَذَ أَمْوَالَ النَّاسِ يُرِيدُ أَدَاءَهَا أَدَّى اللهُ عَنْهُ، وَمَنْ أَخَذَ يُرِيدُ إِتْلاَفَهَا أَتْلَفَهُ اللهُ))

“Ai đã lấy tài sản của người và có ý định trả lại thì sẽ được Allah thay y trả lại và ai lấy của người và có ý định chiếm đoạt làm của riêng, y sẽ bị Allah trừng trị.”⁽³²⁾
Câu hỏi 49: Có bao nhiêu thể loại thăm viếng mồ mã ?

Đáp: Mục đích thăm viếng mồ mã là nhìn đó mà tự nhủ rồi mình sẽ thế và để thi hành theo sắc lệnh của Nabi , bởi Người đã nói:

((زُورُوا الْقُبُورَ فَإِنَّهَا تُذَكِّرُ الآخِرَةَ))

“Các người hãy thăm viếng mồ mã đi, bởi việc thăm viếng sẽ cho các người liên tưởng đến ngày sau.”⁽³³⁾

Còn việc thăm viếng với mục đích cầu xin may mắn, cầu xin giúp đỡ từ người quá cố là việc làm không có trong giáo luật Islam. Sự thăm viếng này đôi khi là việc làm Bid-a’h và đôi khi là đại tội Shirk.

• 
  Việc thăm viếng mồ mã được chia làm hai thể loại:
  
  • 
    Thứ nhất: Mục đích thăm viếng một người nhất định nào đó thì đứng tại mộ mà cầu xin Allah tha thứ cho người quá cố giống như Rasul  đã xin phép Allah được cầu xin tha thứ cho mẹ Người nhưng không được, và người xin được thăm viếng mồ mẹ thì được phép⁽³⁴⁾. Và Rasul  cùng tập thể Sahabah đi theo Người lúc đó đã thăm viếng mộ mẹ Người.
    
  • 
    Thứ hai: Thăm viếng cả khu nghĩa địa, tại nghĩa địa thì cầu xin theo lời cầu xin đã được Rasul  di huấn như sau:
    

(As sa la mu a’ lay kum ah lad di yaar, mi nal mu mi nin wal mus li min, in naa in shaa Allah bi kum laa hi qoon, wa yar ha mul lah al mus taq di meen min naa wal mus ta khi reen, as a lul lah la naa wa la kum al a’ fi yah. Ol lo hum ma laa tah rim naa aj ra hum wa laa tuf tin naa ba’ da hum wagh fir la naa wa la hum)⁽³⁵⁾

• 
  Không rời khỏi nhà ngoại trừ cần thiết giống như khám hoặc tái khám bệnh vào ban ngày hoặc bắt buộc phải ra ngoài do nhà có nguy cơ bị sập hoặc bị cháy hoặc điều gì đó tương tự… giới U’lama nói rằng: “Cô ta được phép rời khỏi nhà vào ban ngày khi có việc cần và chỉ được phép rời khỏi nhà vào ban đêm khi rơi vào tình thế bắt buộc.”
  
• 
  Thứ hai: Không xịt dầu thơm, bởi Nabi  đã cấm phụ nữ trong suốt thời gian chịu tang, ngoại trừ lúc vừa sạch kinh có thể dùng một loại dầu thơm để khử mất mùi tế nhị đó.⁽³⁶⁾
  
• 
  Thứ ba: Không trưng diện và không trang điểm bởi Rasul  đã cấm⁽³⁷⁾, chỉ ăn mặc những bộ quần áo bình thường không lòe loẹt, không sặc sở.
  
• 
  Thứ tư: Cấm dùng phấn côn vẽ mí mắt bởi Rasul  đã cấm⁽³⁸⁾, nếu cần thiết thì vẽ vào ban đêm và chùi bỏ khi trời đã sáng.
  
• 
  Thứ năm: Không đeo nữ trang bởi Rasul  cấm không cho ăn mặc đẹp thì dĩ nhiên là cấm luôn việc đeo nữ trang.
  

Không bắt buộc cô ta phải tắm hàng tuần vào thứ sáu giống như đa số mọi người đã nghĩ thế; cũng không buộc phải hớt tóc vào mỗi tuần; sau khi chấm dứt thời gian chịu tang thì không cần trích một phần tài sản để bố thí cho người gặp đầu tiên, đây là điều Bid-a’h.

Còn việc viết tên tuổi lên mộ bia cũng nằm trong lệnh cấm của Rasul ⁽⁴¹⁾. Nhưng cũng có vài U’lama cho phép viết lên mộ bia với mục đích thông báo không vì mục đích tôn trọng người chết. Dù sao thì lệnh cấm của Rasul  vẫn được xếp đầu tiên.

((لاَ تَسُبُّوا الأَمْوَاتَ، وَقَدْ أَفْضَوْا إِلَى مَا عَمِلُوا))

“Cấm các người chửi mắng người quá cố, dù sao họ cũng đã đến với những gì họ làm.”⁽⁴²⁾ Vậy những ai kể tội họ có đáng bị khiển trách không ?

Đáp: Đúng, họ đã bị sai phạm nếu đó là lời xỉ nhục, lăng mạ người quá cố. Hành động này không được phép. Còn nếu kể ra để mọi người biết mà tránh, biết mà ngừa về hành động xấu xa của y thì không sao bởi người nói muốn có ý định tốt.
Câu hỏi 62: Giáo lý ra sao việc đặt một mảnh vải mịn (như nhung chẳng hạn) trong mộ cùng người chết, bằng chứng là Sahabah đã đặt trong mộ Rasul  một tắm nhung đỏ?⁽⁴³⁾

Đáp: Giới U’lama cho rằng không thành vấn đề gì đặt tắm nhung vào trong mộ. Riêng theo tôi thấy rằng không nên bởi không được một Sahabah nào nhắc đế nrằng họ đã làm thế với những người khác, có lẽ đây là điều chỉ dành riêng cho Rasul . Vả lại, nếu mở đường cho phép mọi người làm nó thì chắc chắn con người sẽ thi đua nhau đặt miếng vải tốt nhất, đắt giá nhất, trong khi mồ mã không phải là nơi dùng để phô trương sức mạnh tiền bạc. Tốt nhất là tránh xa hành động này kẻo rơi vào điều gì đó nguy hiểm hơn.

Câu hỏi 63: Nghe được rằng giới Sahabah phản đối việc đặt vải nhung vào mộ, xin đưa ra bằng chứng rằng Sahabah đã làm thế ?

Đáp: Tôi không hề biết đến chuyện này.
Câu hỏi 64: Có Hadith do Muslim ghi từ ông Abu Hurairah dẫn lời Rasul  nói với ý nghĩa: “Khi linh hồn người Muslim rời thể xác thì gặp được hai Thiên Thần hộ tống lên trời. Từ đó có một mùi thơm (xạ hương) lan tỏa . . . Các Thiên Thần trên trời nói: Đây là linh hồn tốt đẹp đên từ hạ giới . . . cầu xin bình anh đến cho bạn và cho thể xác mà bạn đã ở trước kia, thôi hãy đến với Thượng Đế đi. Rồi Allah phán bảo: Hãy đưa y đến với thời điểm cuối cùng . . .” đối với người Kafir cũng thế “Hãy đưa y đến với thời điểm cuối cùng . . .”⁽⁴⁴⁾ vậy thời điểm cuối cùng là gì ?

Đáp: Thời điểm cuối cùng chính là ngày tận thế.
Câu hỏi 65: Có Hadith do Muslim ghi từ Abu Hurairah dẫn lời Rasul  nói:

((اسْتَأْذَنْتُ رَبِّى أَنْ أَسْتَغْفِرَ لِأُمِّى فَلَمْ يَأْذَنْ لِى))

“Ta đã cầu xin Thượng Đế cho Ta được cầu xin sự tha thứ cho mẹ Ta nhưng không được.”⁽⁴⁵⁾ Theo như Hadith này là mẹ của Rasul  là người của hỏa ngục ?

Đáp: Đúng vậy, Hadith này cho thấy mẹ của Rasul  là người chết trên thuyết Đa Thần, bởi Allah đã phán:

﴿مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَن يَسۡتَغۡفِرُواْ لِلۡمُشۡرِكِينَ وَلَوۡ كَانُوٓاْ أُوْلِي قُرۡبَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمۡ أَنَّهُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ ١١٣﴾ التوبة: 113

Đối với Nabi và những người có đức tin không được phép cầu xin tha thứ cho những người Đa Thần giáo dù đó là bà con ruột thịt, kể từ khi đã phân biệt rõ ràng rằng họ là những người bạn của hỏa ngục. Al-Tawbah: 113 (chương 9), Allah phán ở chương khác:

Quả thật, những ai thờ phụng những thần linh khác bên cạnh Allah thì chắc chắn Allah sẽ cấm y vào Thiên Đàng và nơi ở dành cho y chính là hỏa ngục. Và không có sự giúp đỡ nào đối với những kẻ chuyên làm điều sai trái ngông cuồng. Al-Maa-idah: 72 (chương 5).

((يَا صَاحِبَ السِّبْتِيَّتَيْنِ اِخْلَعْ نَعْلَيْكَ))

“Này hỡi những người mang dép, hãy cởi dép của các người ra.”⁽⁴⁶⁾

Đáp: Giới U’lama cho rằng việc đi giữa các ngôi mộ có mang dép là điều không nên và bằng chứng là Hadith này. Nhưng nếu đất quá nóng do ảnh hưởng thời tiết hoặc dưới đất có gai hoặc những gì tương tự thì mang dép không thành vấn đề.
Câu hỏi 67: Có Hadith do Muslim ghi lại từ Muhammad bin Qais, bả A’-i-shah đã hỏi Rasul : “Thưa Rasul, thiếp sẽ nói như thế nào khi đến mộ ?” Rasul  đáp:

((السَّـلاَمُ عَلَيْـكُمْ أَهْـلَ الدِّيَارِ، مِـنَ الْمُؤْمِنِينَ، وَالْمُسْـلِمِينَ، وَإِنَّا إِنْ شَـاءَ اللهُ بِكُمْ لاَحِقُونَ، وَيَرْحَمُ اللهُ الْمُسْـتَقْدِمِينَ مِنّـَا وَالْمُسْـتَأْخِرِينَ، أَسْـأَلُ اللهَ لَنَـا وَلَكُمُ الْعَافِيَةَ، اللَّهُـمَّ لاَ تَحْـرِمْنَا أَجْـرَهُمْ وَلَا تُفْتِنَّا بَعْدَهُمْ وَاغْفِرْ لَنَا وَلَهُمْ))

Và Hadith do Ummu A’tiyah được ghi trong hai bộ Saheeh Al-Bukhary và Muslim kể: “Rasul  cấm phụ nữ chúng tôi đi theo người chết đến mộ nhưng không quá khắc khe.” ⁽⁴⁷⁾ Và những Hadith khác nữa, vậy những Hadith này không phải là bằng chứng cho rằng phụ nữ được phép thăm viếng mồ mã hay sao, còn không thì giải thích ra sao về Hadith của Muhammad bin Qais ?

Đáp: Tôi đã trả lời ở phần trước rằng phụ nữ rời khỏi nhà với mục đích thăm viếng mồ mã là bị xem là đại tội nhưng nếu đi ngang qua nghĩa địa mà không hề có chủ ý trước thì cô ta được phép cầu xin cho người quá cố bằng lời di huấn của Rasul . Cho nên các Hadith này không hề đối nghịch nhau.

Còn Hadith của bà Ummu A’tiyah kể: “Rasul  cấm phụ nữ chúng tôi đi theo người chết đến mộ nhưng không quá khắc khe.” Lý do Rasul  không cho phép phụ nữ đi theo người chết là bởi lúc đó có đàn ông bên cạnh thi hài và vấn đề này khác với việc đi thăm viếng.

((لَقِّنُوا مَوْتَاكُم لَا إِلَـٰهَ إِلَّا اللهُ))

“Các người hãy nhắc nhở người hấp hối câu: La i la ha il lol loh.”⁽⁴⁸⁾ đây là lệnh bắt buộc phải làm đối với người hấp hối phải không?

Đáp: Không nhất thiết phải thế, bởi Sahabah không phải ai họ cũng nhắc nói câu La i la ha il lol loh.
Câu hỏi 69: Có Hadith do Muslim ghi lại từ ông Abu Hurairah, Rasul  nói:

((أَلَمْ تَرَوُا الإِنْسَانَ إِذَا مَاتَ شَخَصَ بَصَرُهُ))

“Các người không thấy được rằng con người khi chết mắt ngước nhìn lên ?” Mọi người đáp: Đúng vậy. Người tiếp:

((فَذَلِكَ حِينَ يَتْبَعُ بَصَرُهُ نَفْسَهُ))

“Đó là y đang ngước nhìn Nafs của y.”⁽⁴⁹⁾ Có Hadith khác cũng do Muslim ghi lại từ bà Ummu Salamah, Rasul  nói:

((إِنَّ الرُّوحَ إِذَا قُبِضَ تَبِعَهُ الْبَصَرُ))

“Khi Ruh bị rút đi thì mắt dõi nhìn theo.”⁽⁵⁰⁾ Vậy hai chữ Nafs và Ruh có phải mang một ý nghĩa là linh hồn không, mong được Sheikh phúc đáp ?

Đáp: Đúng vậy cả hai hai chữ Nafs và Ruh mang cùng ý nghĩa là linh hồn, giống như Allah đã phán:

﴿ٱللَّهُ يَتَوَفَّى ٱلۡأَنفُسَ حِينَ مَوۡتِهَا وَٱلَّتِي لَمۡ تَمُتۡ فِي مَنَامِهَاۖ﴾ (سورة الزمز : 42)

{Allah cho bắt lấy linh hồn khi nào nó đến lúc phải chết và khi nó nằm ngủ.} Al-Zumar: 42 (chương 39).

((النَّائِحَةُ إِذَا لَمْ تَتُبْ قَبْلَ مَوْتِهَا تُقَامُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَعَلَيْهَا سِرْبَالٌ مِنْ قَطِرَانٍ وَدِرْعٌ مِنْ جَرَبٍ))

Nếu mục đích chuyển thi hài đến nơi khác để chôn cất tốt đẹp hơn hoặc trở về quê nhà hoặc sự việc tương tự thì không thành vấn đề. Nhưng nếu giáo cả Hakim sợ ai cũng muốn đến được nơi chôn cất tốt đẹp rồi dẫn đến nhiều tranh chấp hoặc tranh đua khác hoặc sẽ không quản lý được thì không chuyển thi hài đi. Tương tự nếu mục đích di chuyển để gây thiệt hại đến tài sản thừa kế thì không chuyển đi.

Đôi khi việc chuyển thi hài lại là điều bắt buộc giống như người chết ở một nơi Kafir và không tìm thấy nghĩa địa của người Muslim thì lúc này chuyển thi hài về khu vực Muslim.

Riêng việc chuyển thi hài từ Masjid này đến Masjid khác để được nhiều người hành lễ Salah thì giống như đã nói ở phần trên thuộc điều Bid-a’h đáng lên án, bởi người chết phải được mọi người tìm đến để hành lễ Salah chứ không phải khiên thi hài đi để tìm người hành lễ cho.

Được ghi trong Al-Musnad của Imam Ahmad và Sunan của Abu Dawood và trong những bộ sách khác, từ Hadith của ông Al-Barra bin A’azib kể: Chúng tôi cùng Rasul  theo một thi hài đến ngôi mộ, trong lúc chờ đợi đào xong huyệt Rasul  ngồi xuống và chúng tôi ngồi xung quanh Người. Lúc đó, dường như trên đầu chúng tôi im phăng phắc, Rasul  cầm một que cây mà vạch vạch dưới đất và bảo:

((اسْتَعِيذُوا بِاللهِ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ))

“Các người hãy cầu xin Allah che chỏ khỏi hình phạt trong mộ đi.” Người lập lại đến hai, ba lần rồi Người kể cho chúng tôi về hoàn cảnh chết của người có đức tin và người Kafir (ngoại đạo). Khi theo thi hài người Muslim nên nói chuyện liên quan đến cái chết và những gì phía sau đó.

Có số người lạm dụng hai Hadith mà đứng ra thuyết giảng lúc mọi người đang chôn cất thi hài, cách làm này là sai. Bởi Rasul  không hề đứng mà thuyết giảng cho mọi người mà Người ngồi kể chuyện cho những ai ngồi cạnh Người mà thôi.