* Giải thích một số chi tiết liên quan

Ummu Sulaim trong thời Jahiliyah là vợ của Malik bin Annadr tức cha ruột của Anas. Khi Islam đến thì bà đã vào Islam và nghịch lại với chồng bà. Ông Malik tức giận bà và bỏ đi đến Sham và chết ở đó. Sau đó, bà cưới Abu Talhah, đứa bé qua đời trong Hadith là anh em cùng mẹ khác cha với Anas.

Ibnu Uyainah chính là Sufyan bin Uyainah, là người bạn thân thích của Imam Malik, một trong người thời tiếp theo sau Ta-bi’een.

* Bài học từ Hadith:

- Trong Hadith là một hình ảnh của một người phụ nữ ngoan đạo đầy đức tin Iman.

- Sự kiên nhẫn chịu đựng trước cái chết của đứa con là tấm gương cho những người phụ nữ Muslim.

- Ai kiên nhẫn chịu đựng và chấp nhận sự an bài của Allah I với niềm hy vọng điều tốt lành khác ở trên thế gian và ở cõi Đời Sau thì Ngài sẽ bù lại cho y điều tốt đẹp hơn những gì đã mất.

- Người Muslim khi gặp phải những mất mát đau thương thì hãy kiên nhẫn chịu đựng và hãy nói như Thiên sứ của Allah e đã chỉ dạy:

((مَا مِنْ مُسْلِمٍ تُصِيبُهُ مُصِيبَةٌ فَيَقُولُ مَا أَمَرَهُ اللهُ إِنَّا لِلهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ اللَّهُمَّ أْجُرْنِى فِى مُصِيبَتِى وَأَخْلِفْ لِى خَيْرًا مِنْهَا. إِلاَّ أَخْلَفَ اللهُ لَهُ خَيْرًا مِنْهَا))

“Bất kỳ người Muslim nào khi gặp phải chuyện mất mát đau thương, y nói những lời mà Allah ra lệnh cho y:

إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ اللَّهُمَّ أْجُرْنِى فِى مُصِيبَتِى وَأَخْلِفْ لِى خَيْرًا مِنْهَا

‘Inna lillah wa inna ilayhi ro-ji’un. Ollhum ma’jurni fi musi-bati wa akhlif li khoiran minha’ - ‘Quả thât, bầy tôi thuộc về Allah và chắc chắn bầy tôi phải quay về với Ngài. Lạy Allah, xin Ngài hãy ban ân phước cho bề tôi về tại họa của bề tôi và xin Ngài ban cho bề tôi thứ khác tốt hơn’ thì chắc chắn Allah sẽ bù lại cho y thứ khác tốt hơn.” (Muslim).

• 
  Tên tốt đẹp nhất trong các tên nên đặt cho con cái là tên Abdullah.
  

((لَيْسَ الشَّدِيدُ بِالصُّرَعَةِ، إِنَّمَا الشَّدِيدُ الَّذِى يَمْلِكُ نَفْسَهُ عِنْدَ الْغَضَبِ))

“Mạnh không phải là dùng sức vật ngã người khác mà là phải biết kiềm hãm bản thân khi nóng giận” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith:

- Người được cho là có sức mạnh hơn người không phải là người thường xuyên vật ngã đối phương mà người có sức mạnh đích thực là người biết chế ngự và kiềm chế cơn giận của bản thân mình.

- Hadith mang ý nghĩa ca ngợi và đề cao việc kiềm chế và dằn cơn giận của bản thân. Đây là một phẩm chất tốt đẹp cho thấy tinh thần kiên cường và nhẫn nhục của một người. Allah I mô tả người biết kiềm chế cơn giận là người thuộc những người ngoan đạo và làm tốt, Ngài phán:

﴿وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ ١٣٣ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي ٱلسَّرَّآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ١٣٤﴾ [سورة آل عمران: 134]

{Và các ngươi hãy nhanh chân đến với sự Tha thứ nơi Thượng Đế của các ngươi và hãy nhanh chân đến Thiên Đàng nơi mà khoảng rộng của nó bao la bằng trời đất, được chuẩn bị cho những người ngoan đạo * Những người đã chi tài sản cho chính nghĩa của Allah lúc giàu cũng như lúc nghèo, những người biết kiềm chế cơn giận, những người luôn lượng thứ và bao dung với mọi người. Và Allah là Đấng luôn yêu thương những người làm tốt.} (Chương 3 – Ali-Imran, câu 133 - 134).

- Islam thay đổi quan niệm về sức mạnh trong thời Jahiliyah thành ý nghĩa nhân văn và xã hội.

- Chiến đấu với bản ngã còn gian nan và khó khăn hơn cả chiến đấu với kẻ thù.

- Nên tránh xa cơn nóng giận bởi cơn nóng giận chỉ mang lại điều hại cho bản thân và xã hội. Chính vì lẽ nay nên khi một người đàn ông đến gặp Nabi e và nói với Người: “Xin hãy cho tôi lời khuyên” thì Nabi e bảo: “Đừng tức giận” và Người lặp lại như vậy nhiều lần. (Albukhari).
Hadith số 46: Ông Sulayman bin Surad t thuật lại: Có lần tôi đang ngồi cùng với Thiên sứ của Allah e thì có hai người chửi nhau, một trong hai người đỏ mặt vì cơn giận, đến mức muốn kết liễu người kia. Thế là Thiên sứ của Allah e nói:

((إِنِّى لأَعْلَمُ كَلِمَةً لَوْ قَالَهَا ذَهَبَ عَنْهُ مَا يَجِدُ ، لَوْ قَالَ أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ. ذَهَبَ عَنْهُ مَا يَجِدُ))

“Quả thật, Ta biết một lời nói nếu y nói thì những gì y đang gặp phải sẽ tan biến. Nếu y nói ‘A’u-zdu billa-hi minash shaytan’ thì những gì y gặp phải sẽ tan biến”.

Các vị Sahabah nói với người đó: Quả thật, Thiên sứ của Allah e nói: Anh hãy nói ‘A’u-zdu billa-hi minash shayta-nir raji-m’.” (Albukhari và Muslim).

- Thiên sứ của Allah e dạy chúng ta điều làm tan biến cơn nóng giận của chúng ta, đó là hãy cầu xin Allah I che chở tránh khỏi Shaytan bởi vì Shaytan là nguyên nhân của cơn nóng giận, nó đốt cháy bằng lửa và liều thuốc để đánh đuổi Shaytan là cầu xin Allah I che chở tránh khỏi nó. Allah I phán:

{Và nếu có một đề nghị của Shaytan xâm nhập đầu óc của Ngươi (Muhammad) thì hãy cầu xin Allah che chở bởi vì Ngài Hằng Nghe và Hằng Biết (mọi sự việc).} (Chương 7 – Al’Araf, câu 200).

- Thiên sứ của Allah e lúc nào cũng quan tâm chỉ dạy và hướng dẫn các tín đồ của Người những điều tốt đẹp.
Hadith số 47: Ông Mu’azd bin Anas t thuật lại rằng Thiên sứ của Allah e nói:

((مَنْ كَظَمَ غَيْظًا وَهُوَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ يُنْفِذَهُ دَعَاهُ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ عَلَى رُءُوسِ الْخَلاَئِقِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يُخَيِّرَهُ اللهُ مِنَ الْحُورِ الْعَيْنِ مَا شَاءَ))

“Ai kiềm chế cơn giận trong lúc y có khả năng và thừa sức đáp trả đối phương để hả cơn giận thì vào Ngày Phục sinh Allah, Đấng Tối Cao sẽ hô gọi y từ bên trên đầu của nhân loại, và Allah sẽ để y lựa chọn các nàng trinh nữ Hur-ain tùy thích” (Abu Dawood, Tirmizdi và ông nói: Hadith tốt).

* Có sự ghi nhận rằng ông Al-Husain con trai của Ali có một người nô lệ chuyên để hầu hạ riêng cho ông. Vào một ngày nọ người nô lệ này mang chậu nước đến cho ông làm Taha-rah, sau khi ông Al-Husain làm Taha-rah xong, người nô lệ cúi xuống lấy chậu nước mang đi thì sơ ý làm đổ lên người của ông, ông đã đập vỡ cái chậu, người nô lệ nhìn Al-Husain nói: ﴿ وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ ﴾ - {những người biết kiềm chế cơn giận} thì ông nói: quả thật ta đã dằn lại cơn giận; người nô lệ lại nói: ﴿وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ﴾ - {những người luôn lượng thứ và bao dung với mọi người} thì ông Al-Husain nói: quả thật, ta đã tha thứ cho cậu; người nô lệ lại tiếp tục nói với ông Al-Husain: ﴿وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾ - {Và Allah là luôn yêu thương những người làm tốt} thì ông nói: cậu đi đi, giờ cậu được tự do vì sắc diện của Allah I.

- Kêu gọi người tín đồ kiềm chế cơn giận.

- Kiềm chế cơn giận khi có khả năng hành động để hả cơn giận là biểu hiện của lòng vị tha, bao dung, một bản chất tốt đẹp đáng ca ngợi của Islam.
Hadith số 48: Ông Abu Huroiroh t thuật lại rằng có một người đàn ông đến gặp Thiên sứ của Allah e, nói: Xin Người hãy cho tôi lời khuyên! Thiên sứ của Allah e nói với người đàn ông đó:

((لاَ تَغْضَبْ))

“Chớ đừng nóng giận”

Thiên sứ của Allah e đã lặp đi lặp lại câu nói này. (Albukhari).

Hadith là lời di huấn nhắc nhở các tín đồ nên biết kiểm soát bản thân bằng cách dập tắt cơn giận khi nó đến, bởi vì sự nóng giận thường làm con người mất đi lí trí và sự khôn ngoan và khiến y hành động xấu làm ảnh hưởng đến bản thân và xã hội.

Mặc dù, cơn giận là điều bị Islam ghét tuy nhiên nếu cơn giận vì Allah I và vì Thiên sứ của Ngài thì cơn giận đó được khen ngợi chẳng hạn nổi giận khi thấy ai đó làm điều mà Allah I và Thiên sứ của Ngài e nghiêm cấm.
Hadith số 49: Ông Abu Huroiroh t thuật lại rằng Thiên sứ của Allah e nói:

((لاَ يَزَالُ الْبَلاَءُ بِالْمُؤْمِنِ أَوِ الْمُؤْمِنَةِ فِى جَسَدِهِ وَفِى مَالِهِ وَفِى وَلَدِهِ حَتَّى يَلْقَى اللهَ وَمَا عَلَيْهِ مِنْ خَطِيئَةٍ))

“Người có đức tin nam và người có đức tin nữ vẫn bị thử thách về thể xác, tiền bạc tài sản và con cái cho đến khi y trở về trình diện Allah mà không có bất cứ tội lỗi nào” (Tirmizdi ghi lại và ông nói Hadith tốt Sahih).

* Bài học từ Hadith:

- Những người có đức tin sẽ luôn gặp phải những thử thách khác nhau, và đó không phải là một sự trừng phạt và ghét bỏ của Allah I đối với họ, mà ngược lại, đó là hồng ân và sự thương xót Ngài đã muốn dành cho họ; bởi lẽ qua những thử thách Allah I sẽ xóa tội và ban cho ân phước nếu người có đức tin biết kiên nhẫn chịu đựng. Điều này được Allah I báo tin khi Ngài phán:

{Và quả thật TA (Allah) sẽ thử thách các ngươi với những điều sợ hãi, sự đói khát, mất mát tài sản, thiệt hại tính mạng và thất bát mùa màng và hoa quả. Nhưng hãy báo tin vui cho những người biết kiên nhẫn.} (Chương 2 – Albaqarah, câu 155).

{Ngươi (Muhammad) hãy lượng thứ và chỉ thị (cho họ) làm điều nào đúng và hãy tránh xa những kẻ ngu dốt} (Chương 7 – Al-Araf, câu 199).

Quả thật, đây là người thuộc người ngu dốt tức thiếu hiểu biết. Và thề bởi Allah, Umar t đã không vượt qua điều khi nghe lời Kinh này và ông thường dừng lại đúng theo những gì trong Kinh sách của Allah” (Albukhari).

* Uyainah bin Hisn vào Islam vào ngày chinh phục được Makkah và ông thuôc những người vào Islam từ việc làm cảm hóa trái tim, sau đó, ông bỏ đạo rồi bị bắt làm tù binh gởi đến Abu Bakr Assideeq, ông vào Islam trở lại và được trả tự do.

- Qur’an luôn là nền tảng hàng đầu và các vị Sahabah đều hoàn toàn tuân thủ và làm theo Qur’an.

- Nói về câu Kinh Qur’an được nói đến trong Hadith thì ông Ja’far bin Assaadiq nói: trong Qur’an không có câu Kinh nào tổng hợp các phẩm chất cao quí hơn câu Kinh này. Có một Hadith ghi lại rằng đại Thiên Thần Jibril đã nói với Thiên sứ của Allah:

((إِنَّ رَبَّكَ يَأْمُرُكَ أَنْ تَصِلَ مَنْ قَطَعَكَ وَتُعْطِيَ مَنْ حَرَمَكَ وَتَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَكَ))

“Quả thật, Thượng Đế của Ngươi ra lệnh cho Ngươi hàn gắn với ai đã cắt đứt quan hệ với Người, cho người đã không cho Ngươi và bao dung xí xóa đối với ai bất công với Người”.

Hadith số 51: Ông Ibnu Mas’ud t thuật lại rằng Thiên sứ của Allah e nói:

((إِنَّهَا سَتَكُونُ بَعْدِى أَثَرَةٌ وَأُمُورٌ تُنْكِرُونَهَا))

“Quả thật, sau thời của Ta sẽ xuất hiện sự bất công trong tiền bạc và tranh dành chức vụ (và trong lãnh đạo)”.

Các vị Sahabah nói: Thưa Thiên sứ của Allah, Người bảo chúng tôi làm thế nào khi đối mặt với những điều đó? Thiên sứ của Allah e nói:

((تُؤَدُّونَ الْحَقَّ الَّذِى عَلَيْكُمْ وَتَسْأَلُونَ اللهَ الَّذِى لَكُمْ))

“Các ngươi hãy thực hiện nghĩa vụ và bổn phận của các ngươi và hãy cầu xin Allah điều của các ngươi” (Muslim).

((إِنَّكُمْ سَتَلْقَوْنَ بَعْدِى أَثَرَةً فَاصْبِرُوا حَتَّى تَلْقَوْنِى، وَمَوْعِدُكُمُ الْحَوْضُ))

“Quả thật, các ngươi rồi đây sau thời của Ta sẽ gặp phải nhiều điều bất công trong đề cử và lãnh đạo, các ngươi hãy kiên nhẫn chịu đựng cho đến được gặp Ta trở lại, và điểm hẹn của các ngươi với Ta là ở hồ Al-Hawdh.” (Albukhari, Muslim).
Hadith số 54: Ông Abu Ibrahim Abdullah bin Abi Awfa t thuật lại rằng quả thật Thiên sứ của Allah e vào một số ngày gặp kẻ thù, Người thường đợi đến khi mặt trời nghiêng bóng thì Người đứng dậy nói:

((أَيُّهَا النَّاسُ، لاَ تَتَمَنَّوْا لِقَاءَ الْعَدُوِّ، وَسَلُوا اللهَ الْعَافِيَةَ ، فَإِذَا لَقِيتُمُوهُمْ فَاصْبِرُوا، وَاعْلَمُوا أَنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ ظِلاَلِ السُّيُوفِ، ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ مُنْزِلَ الْكِتَابِ وَمُجْرِىَ السَّحَابِ وَهَازِمَ الأَحْزَابِ، اهْزِمْهُمْ وَانْصُرْنَا عَلَيْهِمْ))

“Này hỡi mọi người, các ngươi đừng mong ước đối mặt với kẻ thù, các ngươi hãy cầu xin Allah sự an lành, nhưng nếu các ngươi đã đối mặt với họ thì các ngươi hãy kiên nhẫn, các ngươi hãy biết rằng quả thật Thiên Đàng ở dưới bóng thanh kiếm của các ngươi. Lạy Allah, Đấng đã mặc khải Kinh sách, Đấng điều hành các đám mây, Đấng đánh bại các bè phái chống đối Ngài, xin Ngài hãy đánh bại họ và trợ giúp bầy tôi giành chiến thắng!” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith:

- Islam không kêu gọi người tín đồ mong ước đối mặt với kẻ thù mà Islam kêu gọi người tín đồ câu mong sự bình an và tốt lành.

- Tinh thần của Islam là không khuất phục và lùi bước khi đối diện với kẻ thù.

- Phải kiên nhẫn chịu đựng trong con đường đấu tranh vì chính nghĩa của Allah và phải luôn biết phó thác cho Ngài.