Publications

See discussions, stats, and author profiles for this publication at: 
https://www.researchgate.net/publication/324220165
NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP CẢNH BÁO HẠN NÔNG NGHIỆP VÙNG HẠ LƯU
SÔNG CẢ
Article
· March 2017
CITATIONS
0
READS
2,840
3 authors:
Nguyen Quang Phi
Thuyloi University
24
PUBLICATIONS
24
CITATIONS
SEE PROFILE
Do Thi Ngoc Anh
Tallinn University
4
PUBLICATIONS
0
CITATIONS
SEE PROFILE
Nguyen Hoang Son
Thuy Loi University
10
PUBLICATIONS
7
CITATIONS
SEE PROFILE
All content following this page was uploaded by 
Nguyen Quang Phi
 on 05 April 2018.
The user has requested enhancement of the downloaded file.

KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 56 (3/2017)
24
BÀI BÁO KHOA HỌC 
NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP CẢNH BÁO HẠN NÔNG NGHIỆP 
VÙNG HẠ LƯU SÔNG CẢ 
Đỗ Thị Ngọc Ánh
1
, Nguyễn Quang Phi
1
, Nguyễn Hoàng Sơn
1
Tóm tắt: Hạn nông nghiệp xảy ra khi lượng ẩm trong đất không đủ để duy trì sản lượng nông 
nghiệp trung bình. Hậu quả ban đầu là làm giảm sản lượng mùa vụ và các sản phẩm liên quan 
khác. Hạn hán nghiêm trọng có thể dẫn đến nạn đói, bệnh dịch,…Hạn nông nghiệp xảy ra chủ yếu 
bởi lượng mưa thấp, nhiệt độ bề mặt quá cao. Nghiên cứu ứng dụng công nghệ Viễn thám và GIS 
sử dụng ảnh vệ tinh Landsat 8 khu vực hạ lưu sông Cả, được thu nhận vào ngày 1-2/07/2015 để 
tính toán các chỉ số địa vật lý về nhiệt độ và thực vật. Từ đó chỉ ra mối quan hệ giữa nhiệt độ bề 
mặt, độ che phủ, độ ẩm đất và hạn nông nghiệp. Nghiên cứu cho thấy các chỉ số có quan hệ chặt 
chẽ với nhau cũng như với hạn nông nghiệp, có thể sử dụng một chỉ số dựa trên mối quan hệ với 
các chỉ số khác để cảnh báo hạn nông nghiệp.
 
Từ khóa: Nhiệt độ bề mặt LST, TCI, VCI, NDVI, Cảnh báo hạn nông nghiệp, Viễn thám và GIS. 
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1
Hạn hán được coi là một thiên tai đối với sản 
xuất nông nghiệp bởi nó làm phá vỡ cân bằng 
nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh trưởng, 
phát triển của cây trồng. Nước ta có khí hậu nhiệt 
đới gió mùa, sự biến động của các yếu tố khí hậu 
hàng năm rất lớn. Hơn nữa, do tác động của biến 
đổi khí hậu khu vực và toàn cầu, những năm gần 
đây hạn hán nghiêm trọng thường xảy ra. 
Hệ thống sông Cả là một trong 9 hệ thống 
sông lớn của Việt Nam. Sông chính bắt nguồn 
từ nước bạn Lào, chảy qua hầu hết địa phận tỉnh 
Nghệ An, được gọi là sông Cả. 
Hình 1. Lưu vực sông Cả
1
 Trường Đại học Thủy lợi.
 
Trong những năm gần đây, hạn hán thường 
xuyên xảy ra ở khu vực miền Trung, đặc biệt là 
trên lưu vực sông Cả. Hạn hán ảnh hưởng lớn 
đến đời sống người dân cũng như nền kinh tế 
quốc dân và nghiêm trọng hơn đó là nguy cơ sa 
mạc hóa với hiện tượng diện tích đất canh tác bị 
cát vùi lấp, đặc biệt là ở những vùng cát ven 
biển, đang đe dọa cuộc sống của người dân. 
Nghiên cứu này tập trung vào việc sử dụng công 
nghệ ảnh viễn thám nhằm xác định mức độ hạn 
hán từ đó có thể giúp cho các nhà quản lý đưa ra 
các biện pháp phòng chống hạn hán hoặc giảm 
thiểu tác động của hạn hán. 
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 
Nghiên cứu sử dụng công nghệ Viễn thám và 
GIS tính toán các chỉ số địa vật lý về nhiệt độ và 
thực vật trên nền ảnh vệ tinh Landsat 8, chỉ ra 
mối quan hệ giữa nhiệt độ bề mặt, độ che phủ, 
độ ẩm đất và hạn nông nghiệp. Đó là những 
bước cơ bản làm cơ sở cho việc sử dụng ảnh vệ 
tinh để cảnh báo hạn, trên cơ sở đó ta có thể sử 
dụng những ảnh được chụp hàng ngày như 
NOAA, MODIS để xây dựng bản đồ cảnh báo 
hạn hằng ngày. 
Cảnh báo hạn hán bằng công nghệ Viễn thám 
và GIS vẫn là một vấn đề mới tại Việt Nam, 
nghiên cứu là bước đệm để có những nghiên 

KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 56 (3/2017)
25
cứu chuyên sâu hơn, kết hợp nhiều yếu tố khách 
quan khác như khí tượng, thổ nhưỡng, địa hình… 
để có những bản đồ cảnh báo chi tiết hơn.
3. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ NỘI DUNG
NGHIÊN CỨU 
3.1. Các vấn đề cơ bản