MÔn công nghệ BẢo quản và chế biến nông sảN

2.3.2. Phương pháp bóc vỏ trấu:

Trong kỹ thuật bóc vỏ trấu hiện nay có nhiều phương pháp tác dụng lên hạt làm tuột vỏ và do đó cũng có rất nhiều máy bóc vỏ cấu tạo không giống nhau.

Các kiểu máy xay được dung phổ biến như máy xay đĩa kiểu đĩa dưới quay và máy xay đôi trục cao su.

2.3.3. Các loại máy xay:

2.3.3.1. Máy xay đĩa:

* Cấu tạo:

Máy xay đĩa gồm có 2 đĩa đặt nằm ngang bằng thép đúc, một phần được phủ một lớp chất mài mòn.

Đĩa trên cố định với khung máy, đĩa dưới quay.

Đĩa quay có thể được điều chỉnh vị trí theo chiều thẳng đứng cho nên khe hở giữa hai vỏ áo mài mòn của hai đĩa là có thể điều chỉnh được. Sự điều chỉnh này phụ thuộc vài giống lúa, tình trạng hạt và độ mài mòn.

* Nguyên lý hoạt động:

Thóc được cung cấp vào tâm của máy qua một phễu nhỏ.

Một ống hình trụ điều chỉnh thẳng đứng điều hòa năng suất và sự phân phối đồng đều thóc trên toàn bộ bề mặt của đĩa quay.

Nhờ lực ly tâm hạt thóc được ép vào giữa hai đẵ và dưới áp lực và ma sát, phần lớn hạt thóc được bóc vỏ.

Việc điều chỉnh khe hở giữa hai đĩa là khá quan trọng và đòi hỏi phải kiểm tra lại liên tục để tránh hiện tượng vỡ hạt quá mức hay hiệu suất xay không cao.

Chiều rộng làm việc của vỏ áo mài mòn được chế tạo quá rộng (trong khoảng từ 1/6 – 1/7 đường kính của đĩa) gây nên sự vỡ hạt không cần thiết.

Vận tốc tiếp tuyến của đĩa khoảng 14m/s và vận tốc quay phụ thuộc vào đường kính của đĩa. Đường kính càng lớn thì số vòng quay trong một phút của trục càng thấp.

Độ mòn của lớp vỏ áo mài mòn của đĩa là không đồng đều trên toàn bộ bề mặt của vỏ áo. Tác động xay tập trung ở phần giữa của mặt vỏ áo, do đó độ mòn ở phần mặt vỏ áo này lớn hơn so với vành ngoài và vành trong. Lâu dần tạo nên một đường song nhỏ trên vành ngoài của vỏ ào và đó là nguyên nhân làm tích tụ áp lực quá mức trên hạt thóc giữa hai đĩa.

Kết quả là gạo bị vỡ không chỉ vì áp lực quá mức này mà còn vì sự tồn tại của đường sóng mà hạt gạo phải vượt qua khi ròi khỏi máy.

Việc điều chỉnh theo phương thẳng đứng của đĩa quay được thực hiện bằng cách dịch chuyển toàn bộ cụm trục đĩa.

Sự rung động của các cụm máy là cần phải tránh vì nó làm vỡ hạt.

* Cấu tạo:

Về nguyên tắc, máy xay quả lô cao su gồm có 2 trục đúc bằng gang, trên bề mặt phủ 1 lớp cao su, đặt trên cùng một đường thẳng. Một quả cố định và quả kia có thể điều chỉnh vị trí để đạt được khe hở mong muốn giữa 2 quả lô.

Các quả lô nhận truyền động cơ học, quay theo chiều ngược nhau và quả lô điều chỉnh thường có vận tốc thấp hơn quả lô cố định khoảng 25%. Cả 2 quả lô đều có cùng đường kính và cùng một bề rộng.

* Nguyên lý hoạt động:

Đôi trục cao su quay ngược chiều nhau với những vận tốc khác nhau gây nên các lực kéo và nén làm cho hạt bị tuột vỏ.

Quả lô cố định quay quay nhanh hơn và cũng cũng mòn nhanh hơn quả lô điều chỉnh. Do có thể đổi chỗ cho nhau nên các quả lô có độ mài mòn ngang nhau.

Trục quay nhanh đặt trên các ổ trục cố định, trục quay chậm đặt trên các ổ trục di động.

Khi điều chỉnh kích thước của khe xay thì tâm của trục dịch chuyển chậm.

Để có được kết quả xay tối ưu, hạt phải được phân phối đều trên toàn bộ bề rộng của quả lô. Tuy nhiên thường thì bộ phận phân phối hạt hoạt động thiếu chính xác và do đó bề mặt quả lô sẽ mòn không đều và ảnh hưởng xấu tới hiệu suất và năng suất. Bề mặt quả lô được phục hồi bằng cách lấy bớt đi một phần cao su, do đó tuổi thọ của cụm các quả lô cũng giảm đi đáng kể.

Hiệu quả của máy phụ thuộc vào nhiệt độ, ẩm độ cao của không khí, cấu trúc vỏ trấu và đặc biệt là do giống lúa hạt ngắn hay dài.

Khả năng xay của kiểu máy xay này cao hơn kiểu máy xay đĩa thông thường, bởi vậy ở đây lượng gạo lức nguyên và hiệu suất xay đều cao hơn. Tuy nhiên không có nghĩa là sản lượng gạo nguyên của nhà máy xay sẽ cao hơn do vỏ dọc của hạt thóc không bị quả lô cao su phá hỏng, hạt bị rạn nứt vẫn xuất hiện cùng với hạt gạo lức nguyên, nhưng chỉ qua lần xát trắng thứ nhất các hạt này sẽ bị vỡ.

Tính chất công nghệ của thóc như độ ẩm, cỡ hạt, độ đồng nhất, hình dáng… trong đó quan trọng nhất là độ đồng đều về cỡ hạt, vì khe hở của máy khó điều chỉnh, không thể phù hợp cho cả hai loại kích cỡ hạt nên không thể cùng lúc bóc vỏ hai loại được.

Tính năng của máy bóc vỏ.

Vấn đề quản lý, điều khiển máy móc.

Gạo lật – những hạt đã được bóc vỏ trấu, là thành phần giá trị nhất. sau những khâu chế biến tiếp theo như xát, xoa, phân loại sẽ cho gạo trắng – sản phẩm chính của các nhà máy xay thóc.

Thóc – những hạt chưa được bóc vỏ trấu, cần đưa trở về xay lại để thu được gạo lật.

2.4.1. Mục đích và yêu cầu:

Để loại ra các hạt chưa được tách vỏ trấu và cho bóc vỏ trấu lại.

* Yêu cầu:

+ Trong gạo lật không lẫn quá 1% thóc và 0,3% trấu.

+ Trong thóc hồi lưu không quá 10% gạo lật.

2.4.2. Phương pháp phân ly:

Dựa vào sự khác nhau về tính chất bề mặt và kích thước giữa thóc và gạo lật để phân ly hạt thóc ra khỏi hạt gạo lật.

Các thiết bị thường dùng là sàng tự chảy, máy phân loại Pakis, máy phân loại kiểu Bespalov…